DE MAXIMAL ART VAN BENJAMIN LEVY
ARBEID EN KUNST
IN EEN LICHT PRIEEL
J
I
5 I
zichzelf onwezelj
32 - 3-2-1978 - De Voorpost
Schollaert, Francine De
Bolle, als het echtpaar en
Paul Seghers als de onder
zoeksrechters.
Al vonden we de hoofdrol
speler Ronald Schollaert
zeer komische toch grensde
zijn spel op momenten aan
overacting. Paul Seghers
daarentegen akteerde zeer
rustig, een typische onder-
zoeksrechtersrol, hem op
hei lijf geschreven. Fran
cine De Bolle won door het
ongedwongen spel en haar
charme de gunst van het
publiek. Eddy Temmerman
typeerde zeer goed. Ver
dienstelijk in korte rollen
waren Jozef De Ridder als
Thorpe, André Hendrickx
als Jenkins Theo Van Gij-
seghem als Dokter Wyner
en Henri De Pelsmaecker
als agent.
Betere dingen kunnen we
over deze produktie niet
schrijven.
Temeer daar Arbeid en
Kunst vroeger met prachti
ge realisaties op de planken
kwam. En er moet ons nog
iets van het hart. Waarom
zonodig een woord vooraf?
Om een kunstenaar aan te
kondigen die iedereen bij
het binnenkomen van de
zaal reeds zag? Om een
mislukt schot aan te kondi-
TV schrijver Elliott Nash en echtgenote Nell: een niet zo gezellig
onsje IJM
dat tien kinderen telde en te
zamen hokte in een
tweekamer-woonst. En zo zegt
hij het, daar kon je van alles
meemaken. De ene gekke toe
stand volgde de andere op.
Zo zie je op de schilderijen,
gouaches, tekeningen en etsen
een mannetje in een kamer
koorddansen, met één blote
voet. De kamer is veel te eng en
de koorddanser veel te bewe
gelijk omdat het echt mogelijk
zou kunnen zijn. Deze tegen
stelling ontmoedigt de kijker
niet maar zet hem aan tot me-
debeleven.
In een ander werk zie je een
man met een militaire dress
aan terwijl uit zijn hoofd een
rookwolk opstijgt en hij in zijn
linker oor een hoorn steken
heeft.
In het land, waar ik geboren
ben zo zegt hij kan het heet zijn
en het is dan de gewoonte dat
men buiten gaat werken. Ik
wilde niet naar buiten komen en
mijn moeder riep me toe «je
hoofd zal branden». Het ver
haal komt dus op de eerste
plaats, het schilderwerk op de
tweede.
Kleur en kompositie nemen
een voorname plaats in. Kleur
kan je op verschillende manie
ren met dezelfde beweging een
andere dimensie geven. Als je
met geel op je duim tegen een
muur drukt en nadien nog
maals dezelfde beweging uit
voert dan krijg je al vanzelf ver
andering in de uitwerking en de
kracht van de kleur.
Levy werkt wel degelijk met an
dere kleuren dan deze welke
wij hier doorgaans gewoon zijn.
Kontrasten verafschuwt hij niet.
Over zijn verblijf hier ten lande
toonde hij zich opgetogen. Le
vy: «Op het einde komt je werk
ook in de kleinere steden en dat
intereseert mij. In die kleine
steden vind je een ander pu
bliek, zeker als je in een
grote stad woont».
En onder het prieel gaan de nieuwe eigenaars een zwembad graven, zegt
de makelaarster tegen Nell (JM)
Op een godvergeten dag zoekt August Hoviele chef van de
galerij 'S65' in de Spaarzaamheidstraat het Stedelijk Museum
van Amsterdam op. In één der ruimten trekt een schilderij zijn
aandacht. Getekend Benjamin Levy. Bij nadere vraag aan de
museum direktie blijkt de kunstenaar in New York, Manhattan
te wonen. Wat doe je dan om het juiste adres te vinden? Een
telefoongids blijkt de enige uitweg te zijn. In New York, Man
hattan leven zeven personen met de naam Levy. Alle zeven
ontvangen zij van Hoviele een brief waarin hij hen vraagt wie
de schilder is van het werk in Amsterdam. Eén troost zich de
moeite om te laten weten dat hij het niet is en een ander
antwoordt dat hij het werk daar hangen heeft. Dit is het ver
haal van een galerijhouder op zoek naar nieuws in de wereld
van de kunst.
Kunstschilder Benjamin Levy (EL)
Later ontmoet hij Levy in Tel-
Aviv, Israel, zijn geboorteplaats
en waar hij jaarlijks drie maand
verblijft. De kontakten zwellen
aan en vorige week vrijdag
opende in de galerij van Ho
viele de eerste tentoonstelling
van Levy in België. Een pre
mière die kan tellen vermits en
kele dagen vooraf een grote
manifestatie van zijn werk in
het museum voor heden
daagse kunst te Utrecht open
de.
In feite is Wouter Kotte, die
daar direkteur is, de eerste ge
weest die Levy, in 1968 naar
Europa haalde. De kunstenaar
was toen amper 28-jaar en
woonde pas sinds 1961 in New
York.
Hij toont zich een heel beleefde
spreker als we met hem in 'S65'
even zijn gaan praten.
Levy: «Er is een kunstvorm die
minimal art wordt genoemd,
wel, van het mijne zou ik zeg
gen dat het maximal art is». En
daarmede bedoelt hij dat hij
met geen enkele andere kunst
vorm wezenlijke kontakten on
derhoudt
Levy: «Ik ben niet het type van
de intellektuele kunstenaar. Ik
geef uit. Het is niet de kwestie
van de idee maar van het resul
taat».
De kunst van Levy heeft hele
maal geen teoretische om
schrijving nodig. Het spreekt
voor zichzelf en is uiterlijk kin
derachtig naiëf. Je zou haast
gaan zeggen dat hij wat het
geestelijk vermogen aangaat
uit zijn schoenen is gegroeid.
Maar daar vergist men zich. Uit
het gesprek dat we met hem
hadden blijkt inderdaad dat hij
vanuit een zuivere geestelijke
gewaarwording schildert. Zon
der overtrokken invloeden van
de buitenwereld. Zijn familiale
omstandigheden zijn echter
wel terug te vinden in het werk.
Levy zag het daglicht in Tel-
Aviv temidden van een gezin
Benjamin Levy op zijn best in S 65 (EL)
De Koninklijke aloude Rederijkerskamer Sint Barbara 'Arbeid en Kunst heeft met een
luchtige komische triller de tweede helft van het toneelseizoen ingezet. Helemaal geen
hoogvlieger dit stuk, al maakt het spel dan ook veel goed. Dat soort trillers kan natuurlijk
geen vergelijking doorstaan met het hedendaags toneel, dat poogt de werkelijkheid zo
weinig mogelijk geweld aan te doen. Vergeleken met hun vorig stuk «Harten twee, harten
drie» van Paul Rodenko, zinkt dit geval in het niet. Maar dat is dan op de rug te schuiven
van diegenen die voor Arbeid en Kunst «Het prieel» van Alec Coppel kozen en hiermee aan
hun publiek een lachende toegeving deden, goed voor het spijzen van de kas.
Een praatje met de onderzoeksrechter, welkome afwisseling op Roslyn (JM)
gen en hierdoor het effekt te
breken?
Hoe sympathiek dit ook ge
beurde, voor de toneellief
hebber hoeft het niet. Laat
het publiek de toneelgeur
opsnuiven.
ERIC CAPIAU
Een goed initiatief van Ar
beid en Kunst is de exposi
tie van kunstwerken van een
van haar leden bij het bin
nenkomen van de stads
schouwburg. Eric Capiau
woont te Denderleeuw en
het tekenen en schilderen
als hobby is uitgegroeid tot
een uitdrukkingsmedium.
Nu evolueerde hij zo snel
dai het de moeite loont om
zijn werk eens van naderbij
te bekijken. Zijn eerste ten
toonstelling onlangs in
Roosdaal gehouden groeide
uit tot een waarsukses. Zijn
werk is magisch, realis
tisch. In enkele van zijn
werken komt zeer sterk de
visie naar voor volgens de
welke «de mens heeft inLe|
zien dat deze wereld wafed,
wij leven illusie is, een J,nf
gisch beeld, een onbestfecr
dige op zichzelf onwezeljecn
schijn, te vergelijken ifcor
een droom, gezichtspie
drog». jnd
Nog dit jaar houdt Capta
een tentoonstelling te Aali»1
en zullen we graag op p1
persoon en het wek van (P31
zé kunstenaar terugkomer1"
Roel Van
Als favoriete kunstenaars ci
teert hij Rembrandt, Magritte,
Delvaux en Lucassen. Ook wel
Elias en sommige Nederlan
ders.
Met een kunstvorm zoals het
«nieuwe realisme» dat hier in
Vlaanderen en Nederland op
hef maakt wil hij niets te zien
hebben: «Omdat ik langer dit
werk maakte» zegt hij. Hij vindt
het geen toeval dat men op dit
gebied voor zijn werk belang
stelling koestert. Eenvoudige
reden is het mysterieuze en
rustige karakter.
Eigenlijk is. het werk van Levy
niet Amerikaans te noemen.
Het bevat meer een Israëlische
inslag en dat heeft dan te ma
ken met de gewoonten daar-
die op zijn beurt de eerste al
koud gemaakt had. De twee
anderen komen bedreigend
het lijk opeisen, waarop de
sleutel van een geldkoffer
zitDe politie komt alles op
het spoor en op het ogen
blik dai Nell kennis krijgt
van de moeilijkheden van
haar man en men hem komt
aanhouden stelt de politie-
arts vast dat de gangster
een natuurlijke dood ge
storven is. Zoals in derge
lijke verhaaltjes meestal het
geval: eind goed alles
goed
We kunnen ons niet voor
stellen dat regisseur Jef
Bettens al zijn krachten
voorspande om «Het Prieel»
toi een waar lachsukses te
maken. Was het tempo
goed, dan was dit ten koste
van een gebrek een artikula-
tie. Zowel Anne Marie Van
der Biest als de dienstmeid,
Zoé De Neve als Mevr.
Chandler en Werner Corne-
lissen als één van de
gangsiers maakten deze
grove fout. Echte toneel
vondsten waren ver te zoe
ken en het plateau vooraan
werden zelden gebruikt.
Sommige spelers evolueer
den samen op scène (agent
en inspekteur). De belich
ting was ook niet om over
naar huis te schrijven, in
het tweede tafereel werd al
leen een kroonluchter ge-
bruiki zodat Ronald Schol
laert meer dan eens in de
halve duisternis stond De
regisseur schaafde zijn per
sonages niet, nerveuze ty
pes stoorden, het werd
soms een doelloos lopen op
scène. Positief punt was
wel het dekor dat funktio-
neel was, wat niet wil zeg
gen orginieel.
Tensloite een kleine anek-
doie. Een kind in de zaal
riep bij het zien van de
champagne «'t is limonade»
Meer hoeft men niet te zeg
gen.
De akteurs en de aktrices
hebben wel gepoogd hun
beste beentje voor te zet
ten. De rolkennis was goed.
Toch kwam het gehele spel
niet denderend over. Geluk
kig waren daar Ronald
Met champagne klinken op de afwerking van hel prieel (JM)
ginds. Er zijn kontradikties in
zijn werken te vinden die de
humor blootleggen. Zoals dat
werk met die man die door het
venster naar de maan kijkt,
maar de maan onder zijn arm
heeft. Zijn 3 jarig zoontje kwam
dagelijks met de fiets van
school naar huis. Met de pet op
't hoofd groette hij iedereen
zoals een grote heer
Dat soort reflekties kan Benja
min Levy in zijn werk zichtbaar
maken De werken in galerij
'S65' zijn van beperkt formaat
en kosten tussen 200 en 3000
dollar Sinds enkele jaren
maakt hij ook grotere doeken
maar het bleek moeilijk deze
naar Europa mede te brengen.
Opvallend is ook dat de meeste
van die werken in 'S65' man
lijke figuren voorstellen. I
heeft van die periode waarii
slechts één sexe uitbeeldt.
Levy loopt in de galerij voort
rend op en rond terwijl de
ders aan de muren worden
gehangen. «U bent altijd de b
te in alles wat je doet als je
eigen taal spreekt», zegt Lg
Zijn vrouw die in New York
heeft deze keer de reis
meegemaakt. Ze verzorgt
korrespondentie Levy wij
aan de telefoon geroepenjj
kent hier meer mensen daijf
zegt Hoviele. Het goede v
van Levy zal er wel voor I
tussen zitten
Roger Ó'Ho^|
je
La
Drl
nfl
Het stuk speelt zich al af in
hei huis van Elliot Nash,
een TV schrijver in de buurt
van Roslyn op Long Island,
New York. Met zijn vrouw
de aktrice Nell Nash, leeft
hij er wat teruggetrokken,
maar met heimwee naar de
luksueuse hotelkamers in
New York en de drukte van
zijn favoriete bars. De be
zoekjes van Harlow Edison,
een onderzoeksrechter en
van de makelaarster Mevr.
Chandler, die het huis kost
wat kost weer wil verkopen,
zijn de enige verstrooing,
maar brengen hem geen
nieuwe ideeën. Daarbij
komt nog het probleem dat
hij gechanteerd wordt om
wille van een vroegere mis
stap van zijn vrouw. Hij be
sluit de gangster te doden,
als hij het geld komt opha
len. Dat gebeurt en hij be
graaft het lijk onder het be-
lon van een 18de eeuws
prieeltje dat zijn vrouw
kochi ter verfraaiing van de
•uin. Enkele dagen later
blijkt dai hij de verkeerde
van hei viertal vermoordde,
