OUDE GEMEENTE MERE
MOEST HEEL WAT BELEVEN
MERE KULTUREEL
14 - 31-3-1978 - De Voorpost
In een charter van 1003 vinden we de eerste maal de benaming van de gemeente en wel als «Meren»
met volgende wijken Oostdorp, Beek, Broek, Boschstraat, Holland, Vijverstraat, Teerlingstraat, Ma-
gerstraat (ja, ja), Steenstraat, Kouwenberg en Gotegem.
De naam van de gemeente «Meren», «Meire» of «Mere» zou wijzen op het bestaan van een moeras
waarrond de gemeente zich ontwikkelde.
Dat Mere inderdaad ous is blijkt duidelijk uit de vele vondsten vanallerlei voorhistorische voorwerpen
als munststukken, vaatwerk en bewerkte dierenhuiden die werden opgedolven langsheen de oude
Romeinse heerbaan van Kortrijk naar Aalst
Vroeger waren hier verschei
dene vijvers onder andere twee
bezijden de kerk die in.de XVIe
eeuw eigendom waren van de
Wilhemieten te Aalst. De enkele
waterloop van belang te Erpe is
de Molenbeek die ontstaat op
het grondgebied van Erwete-
gem en tussen Hofstade en Gij-
zegem uitmondt in de Dender.
De oudst bekende grondbezit
ter te Erpe was de Gentse St -
Baafsabdij reeds vermeld in
1003 en bevestigd in 1040 Het
«Hof te Landuyt» behoorde aan
de abdij der H. Clara te Ge-
ntbrugge. Het «Goed ter Keu
kenen» een hofstede van 8
bunder, behoorde toe aan de H.
Geestdis te Aalst. Verdere goe
deren waren het «Hof te Rijsse-
veldt», in 1496 eigendom van
Geraard van Liedekerke en de
«stede te Kerckhove», in 1505
behorend aan Jan de Jaghere
die ze ten voordele van de H.
Geestdis in pand gaf.
Te Mere werd destijds veel ge
sponnen en geweven. Niet
minder dan 300 handweefge
touwen werkten dagelijks.
Heren van Mere
Uit het eerste vierde van de
Xllle eeuw zijn bekend Ge
raard en Willem, zonen van
Watter van Mere terwijl Oda van
Mere, dochter van Arnold II van
Grimbergen, gehuwd was met
Walter van der Aa en daarna
met Zeger van Gent.
Een zestigtal jaren later kwam
de heerlijkheid Mere in bezit
van de familie van Erpe, meer
bepaald in 1344 onder Raas
van Erpe die kwam uit het huis
van Gaver.
Philip van Erpe werd schepen
van de Keure te Gent en ves
tigde zich later te Aalst. Ten jare
1519 stichtte hij vóór zijn af
sterven drie jaargetijden in de
Meerse kerk.
In de tweede helft der 16e eeuw
kwam de heerlijkheid in het be
zit van de heer van Liedekerke
en bij 't einde van deze eeuw
ging ze over naar de familie du
Bosch. In een later vonnis van
de Raad van Vlaanderen date
rend van 1569 wordt Jan An
dnes als heer van Mere ver
noemd. Hij werd er nl. tot een
geldboete veroordeeld om zich
het houwen van de bomen be
horende aan de Aalsterse Wil
hemieten te hebben toegeëi
gend
Een afstammeling van deze fa
milie, Philip-Jacob du Bosch,
zag onder zijn bestuur Mere
uitgroeien tot een baronie na
erkenning door Philips IV, ko
ning van Spanje. Zijn zoon
Karei-Philips, huwde Maria-
Franciska de la Torre en hun
dochter huwde Jan-Baptist-
Bernaard Blonde), baron van
Mere bevestigd bij brieven van
Karei VI in 1717.
Na zijn dood ging Mere over
naar de baron van Cumptich en
Vissenaken door huwelijk.
De heerlijkheid werd voor de
uitoefening van wet en recht
bediend door een baljuw, een
meier en zeven schepenen
Volgens het «Boek met den
haire» der Stad Aalst hingen de
schepenen van Mere af van de
abdij van St-Baafs en mochten
ze niet meer dan drie pond pari-
sis boete geven, «selfs al meet
een man eenen anderen met
ghemaecten stocke dat hij ter
eerden valt».
Schepenzegel
Het oude schepenzegel o.a.
gehecht aan charters van 1333
en 1442 bestond uit een
klimmende leeuw met
ster en het randschrift
S»: scabinorum de Mere». La
ter werd het wapen van Mere
<*van sabel, beladen met een
zwaard van zilver, het gevest
van goud, staande in pal, ver
gezeld van boven door twee bal
len en van onder eenen bal, al
les van goud»
De Geuzen te Mere
Ook te Mere hebben, volgens
Mark van Vaernewijck in zijn
«Beroerlicke tijden in die Neder
landen en voornamelijk in
Ghendt», hun spel gespeeld.
Op Halfoogst vond men er twee
veldpredikanten die de «gere-
probeerde leere van Calvinius»
predikten. Geuzen gingen in de
kerk en zongen in het koor hun
psalmen wat de pastoor in zijn
dienst stoorde. Nadat de pas-1
toor hen tot zwijgen had aan
gemaand deden ze het inder
daad maar trokken in de sakris-
tij waar het ontbijt voor pries
ters en koster gereed stond met
o.a. een hesp. De Geuzen
«schoten dit over 't herte om in
den ommeganck vaster te
gaan». De pastoor en de zijnen
vonden dan ook alleen nog
kundig weinig belang.
Door de beeldenstorm onder
ging ze zoals hierboven ver
meld een eerste verminking. In
1567 viel de bliksem op haar
toren en beschadigde hem aan
zienlijk. «Daer heeft de vijandt
sijn dauwen in den turre ghes-
telt ende de cappe van den turre
omghedraait zoo dat deen zijde
ghestekt wart daer dander ghe-
saten ahdde; ende reecte uut
vier groote steenen daer de
temmeraige der cappe op
ruste; elcken steen en hadde
nauwelinck zes mannen konne
draghen; eenen black bracght
hij beneden in de kercke ende
vast dat het in de put «zoo uit
nemende schoone als een in-
ghel» was geworden
De ommegang bestond uit een
bezoek aan de veertien kapellen
op de omweg.
Tijdens de Franse Revolutie ge
schonden bidplaatsen werden
hersteld en later werden ze, op
uitzondering van de tiende of
«grote kapel» die in 1649 werd
opgericht, in gelijke Gotische
stijl met arduinen hoekstenen
werden herbouwd en door
Mgr. Stillemans, bisschop van
Gent, op 8.09.1892 plechtig
gewijd.
Hierbij dan een deel van een 1
liedje ter ere van de H Bavo dat
ongetwijfeld in de Ommegang
ook gezongen werd:
«Hy wort geviert seer schoon
Te Meere voor patroon,
En hy bevryt soo menich cleyn
kindt
Van den kychoest. soo men be-
Baljuws van
Mere
Willem van Haeren
Lieven Coppens
Pieter de Sadeleer
Adriaen Bayens
Dirk Coppens
Pieter Baeten
Jacob-ignaas Willems
Gillis de Wolf
Liev. van Impe
Pieter Marcou
Pieter-Jozef Marcoe
J.-B de Pauw
Pieter-Frans de Noose
Simoen de Rycke
Frans-Philips Lixon
Joost de Rycke
Pieter de Brucker
Lixon
Jan Philip Wagon
Burgemeesters te Mere
Melchior Standaert
Joos de Brucker
Pieter de Bie
Dirk Coppens, fs Gillis
Adriaan Standdert
1417
1641
1657
1659
1677
1692
1710
1731
1736
1739
1744
1748
1752
1760
1762
1767
1744
1780
1787
1648
1654
1655
Andries Coppens
Gillis de Sadeleer
Jan van Dorpe
Joos de Brucker
Jan Hoffelinck
Phil, van Impe
Laurens de Sadeleer
Gillis van den Steene
Pieter Callebaut
Bavo van Impe
Willem de Rycke
Pieter de Brucker
J.J. de Ryck, republikeins jaar XII
Alexander de Rudder
Domien de Ryck
Domien Callebaut
Pieter-Frans Coppens
Joost Lievens
Nicodeem de Graeve
Eugeen van Wassenhove
Pieter-Frans Coppens
Gustaaf Coppens
Dr Remi Crommelinck
Honoré Lievens
Victor Casteels
Ferdinand Jansegers
Victor Lievens
Frans den Herder
1819
1843
1846
1861
1864
1867
1873
1891
1909
1933
1934
1942
1945
1958
Op 1 januari 1977 werd Prosper De Lat, na de fusie met
7 omliggende gemeenten, Burgemeester van Erpe-
Mere.
De Dikke Kapelle SJ
Mere, een lieflijk dorpje (SJ)
etensresten als bvb eierscha
len doch zweeg want de Geuzen
waren te geweldig en gevreesd
De Spanjaarden namen dan
wraak omdat Geuzenpredikan-
ten er gepreekt hadden «ende
veel schandaels ghedaen». De
heer van Mere die de predikan
ten zou ontboden hebben zag
de kans keren en deed water in
zijn wijn
Hij ging zelfs mee in de proces
sie maar dat kon niet meer hel
pen: elke middag en avond
moest hij 20 Spanjaarden de
kost geven en aan hun kapitein
te Brussel «neghen schelling
hen grooten sdaechs».
De laatste eeuwen
Het verblijf der Spaanse solda
ten te Mere was alleszins
weinig bemoedigend. Tussen
brave lieden en voorstanders
van twist en tweedracht maak
ten ze immers geen onder
scheid. Zelfs werd de kerk in
brand gestoken door niets ont
ziend geboefte zoals blijkt uit
het verzoek aan Albrecht en
Isabella om oktrooi te vragen,
op de landerijen belasting te
leggen, om kerk en toren «door
ketters en opstandigen ver
nield. te herstellen».
Van 1698 tot 1694 werd er te
Mere om niet minder dan
127,629 gulden schade aange
richt.
Toen in 1744 de komst der
Fransen weer werd gevreesd
werden de kostelijkste voor
werpen uit de kerk dan ook bij
de Jezuïten te Aalst in veiligheid
gebracht.
Tijdens de Patriottenbeweging
was Mere aktief en in 1790
kwam een korps tot stand dat te
Gent de eed van trouw aan de
Staten zwoer
Ook bij de Boerenkrijg werd
Mere betrokken en op 23 okto
ber 1978 had te zes uur 's
avonds in de kerk eemlof plaats
bijgewoond door de van Erpe
gekomen opstandelingen
De St-Bavo-kerk
De kerk van Mere, toegewijd
aan de H. Bavo. heeft bouw-
spenderden al in sticken, als
hautkin daer wafelen mede
backen wilt».
Ook op 28 april 1719 werd de
kerk samen met een deel der
huizen door het vuur aangetast
Alleen het koor in witten hard
steen gebouwd schijnt de ver
schillende veranderingen te
hebben overleefd De laatste
vergroting dateert van 1849
Op een witte steen aan de bui
tenkant van de toren staat het
jaartal 1643.
In de kerk zelf zijn weinig échte
kunstschatten. In het koor
hangt een nagebootste schilde
rij van O.L.V. Hemelvaart en de
beide zijaltaren, toegewijd aan
O.L.V. enaanSt-Bavo zijn werk
van de Gentse beeldhouwer
Mathias Zens. Predikstoel en
vier biechtstoelen, evenals het
eikenhouten beschot rondom
de kerk dateren uit de acht
tiende eeuw. In de toren han
gen twee klokken van Andreas
Van den Gheyn in 1820 ge
doopt door deken De Hert van
Aalst
Philip van Erpe, heer van Mere,
stichtte er drie jaargetijden.
0.LV van de Rozenkrans
Belangrijk in de Meerse kerk, is
wel het beeld van O.L.Vrouw
van de H. Rozenkrans waar
voor een bijzondere volkstoe
loop bestond.
Het beeldje, kunstig gesneden,
is van de XVIIIe eeuw en stelt de
moeder Gods voor in zittende
houding (sedes sapientiae) met
het goddelijk Kind op de arm.
Tot tweemaal toe zou het in pe
riode van onlusten in de grond
bedolven geweest zijn: eens ter
plaats Kwikkwak in de nabijheid
van de pastorie en tijdens de
Franse omwenteling in een
houttas bij de schuur van Wil
lem van den Eeckhout. In 1744
berustte het lange tijd te Aalst in
de Jezu'itenkerk. Toen een
schilder het eens had herkleurd
en met goud belegd doch er
geen duit aan had verdiend zou
hij het kwaad in een poel heb
ben geworpen Door andere
personen later uit het water ge
haald stelden deze verbaasd
vint.
Veel menschen met verstandt
Uyt dorpen, steden, fallen
kant,
Comen gegangen naer hun ver
langen.
Te Meer al in de kerck,
Cryghen daer genade sterck».
De «Papboeren»
van Mere!
Pastoors van Mere
Petrus De Monte
Nicolaus Van Lathem
Egidius Buyens
Gregorius Baten
Fr. Cornelius Cools
Fr. Joannes van Braekele
Fr. Paulus de Weese
Theodoor Beeckman
Johannes Ooghe
Philippus Mintaert
Petrus Struyff
Petrus Halfbunder
Valerius Jacobs
Joa. Ambrosius Pannekoek
1449
1558 tot 1580
1592 tot 1604
1604 tot 1605
1606 tot 1608
1608 tot 1614
1615 tot 1616
1617 tot 1647
1653 tot 1697
1697 tot 1707
1707 tot 1725
1725 tot 1739
1739 tot 1756
1756 tot 1770
Henricus Bened. Berrewouts
Petrus de Hert
Benedictus Andries
Petrus Senesael
Petrus Jan Van de Velde
Louis Pullinx
Chs. Louis Danssaert
coadjutor: Van Goethem
Ignace Van Bavegem
Jozef van Spaandonck
coadjutor: Amatus Moens
Dominique Hemelsoet
Jozef De Vis
Paul Dambre
Albert Wauters
1770 tot
1809 tot
1817 tot
1824 tot
1830 tot
1839 tot
1846 tot
1877 tot
1891 tot
1902 tot
1921 tot
1949 tot
Een wedstrijd voor krullebollen
greep eens plaats in een dorp
niet ver van Mere. De «bol
ders» van Mere weerden zich
zo flink dat ze de eerste prijs in
de wacht sleepten. Overeenge
komen was op voorhand dat
het feest zou worden besloten
met een plezierig feestmaal.
Toen men echter aan tafel zat
was men niet weinig verbaasd
een reusachtige schotel ge
wone pap te zien opdienen.
Deze kost werd door de Meerse
bolders als niet-feestelijk. en
dus niet passend, niet aange
roerd. De uitschrijvers van de
prijskamp, hierdoor ten zeerste
verstoord, lieten
tweede,derde en vierde
telkens de schotel pap opb
gen totdat de Merenaren
eindelijk zulkdanige hoi
kregen dat ze er uiteindelijk
besloten toch de pap binne
spelen.
Voor velen is het lang geen geheim meer dat Mere ook op
kultureel gehied zijn mannetje weet te staan. Dit dank zij de
onbaatzuchtige inzet van bestuur en leden van verschillende
verenigingen.
De voornaamste kulturele in
breng gaat uit van het zang
koor «Singhet Fro» (we kon
den spijtig genoeg de afge
vaardigde van het gezelschap
niet tijdig bereiken zodat een
meer uitgebreide kennisma
king naar latere datum dient
verschoven te worden): het
Davidsfonds. de vzw.
-Vlaams Centrum- en de
Heemkundige Kring. Wie
steeds overal om en bij lijkt te
zijn is de heer Albert D'Hoker.
Hij is de man die hart en ziel
verpand heeft aan de Heem
kundige Kring, die onder zijn
leiding een bloeiend, bijna
twintig jaar lang bestaan kent.
De Heemkundige Kring werd
gesticht in 1959. Aanvankelijk
werden de vergaderingen ge
houden bij de heer D'Hoker
thuis, bij andere medewerkers,
of in het klooster te Mere. De
vereniging ontstond in feite uit
het Davidsfonds, waarvan de
heer D'Hoker toen voorzitter
Later breidde de kring zich uit
naar Erpe en nu worden ook de
andere fuziegemeenten onder
ogen genomen. Talrijke aktivi-
tciten werden op touw gezet
Zo ging in 1960 een eerste ten
toonstelling door. Twee jaar
later volgden dan de -Molen-
feesten- en in het -Hof ten
Dale- werden eveneens ten
toonstellingen georganizeerd.
Vanaf I960 verscheen een
tijdschrift dal omwille van zijn
degelijke, wetenschappelijk
verantwoorde en toch voor de
volkse mens aansprekelijke
inhoud tot vandaag de dag
groot sukses heeft Verschil
lende bibliotekcn. onder an
dere die van verschillende uni
versiteiten. houden er aan re
gelmatig d'c brochures toege
stuurd te krijgen.
Da avonden ingericht ter be
vordering van de familiekunde
kennen eveneens een zeer
ruime belangstelling.
Vijf jaar terug werd de vzw
-Vlaams Centrum- gesticht.
Pleisterplaats werd het «Hof
ten Dale-, dat volledig op ei
gen kosten door de vzw werd
gerestaureerd, met instem
ming van de eigenaars.
Afgevaardigde beheerder was
opnieuw de heer D'Hoker.
maar liet voor kort deze funk-
tie over aan de vroegere voor
zitter de heer Robert Van
Impe. De heer D'Hoker wou
zich niet meer opnieuw kandi
daat stellen omdat hij er van
overtuigd is reeds voldoende
werk te hebben met zijn heem
kundige kring en het revalida
tiecentrum - Levensvreugde-
te Aalst. Tevens zag hij graag
jonge elementen aan het roer.
Deze verenigingen werken, u
zult het reeds hebben gemerkt.
Albert D'Hoker. bezieler van de Heemkundige Kring (SJ)
Met als gevolg vele en pozi-
tieve rczultatcn. Regelmatig
lopen tentoonstellingen, wor
den koncerten ingericht
De gastronomische avonden
zijn een initiatief van de uitba
ter van het -Hof ten Dale - en
hebben niets te maken met de
hierboven vernoemde vereni
gingen Dit voor wie het
tegengestelde zou vermoeden.
Op 8 april zal vzw. -Vlaams
Centrum- opnieuw van zich
doen spreken, en dit met een
muzikale avond. In het -Hof
ten Dale- zal instrumentaal en
vokaal werk worden gebracht.
onder meer door de zangK
van de Aalsterse muziekal
demic, geleid door de ht
Herman Slagmulder.
Hoewel dit overzicht van v
Mere op kultureel gebi
tracht te doen schetsmatig
onvolledig is (andere kulturi
verenigingen komen een
gendc keer wel aan bod) ffl
nen wc toch voldoende te h«
ben aangetoond dat de Vlei
naar wel degelijk belangst
ling toont voor de kuituur.
Belangstelling die de versch
lende verenigingen
bloeiend bestaan schenkt.
AC
