ELFDUIZEND MENSEN
ONDERVRAAGD OVER
PROBLEEM SCHOOLSPIJBELEN
1
I SN
SPIJBELAARS: l
ZONDAARS OF
ZONDEBOKKEN?z
EERSTE STADSPARKWANDELING
VAN HET JAAR
PROJEKT IN KADER VAN WET OP
JEUGDBESCHERMING IN 1965
JEUGDBESCHERMINGSKOMITEE EN VERENIGING
VOOR SOCIALE JEUGDBESCHERMING ENQUETEREN
DESIDERATA VAN HET
STEDELIJK ONDERWIJS
8 - 21-4-0978 - De Voorpost
Nadat in de loop van het schooljaar 1975-1976 een aantal klachten binnenliepen over
dronken studenten in het Middelbaar Onderwijs en de Aalsterse politie op bevel van het
parket een vijftigtal keren in negen kafees binnenviel was de buit niet om op beide oren
van te slapen. Het Jeugdbeschermingskomitee Dendermonde (JBC) ging aan de resultaten
niet voorbij en besloot daarop met een enquête het fenomeen «spijbelen» van naderbij te
bekijken om daaruit preventieve akties te halen. Die grootscheepse informatiekollekte is
nu met de medewerking van de Aalsterse vzw Vereniging voor Sociale Jeugdbescherming
(VSJ) van wal gestoken. De zaak is niet weinig belangrijk en verdient daarom ook de
volledige samenwerking van de ondervraagde ouders, leerkrachten en leerlingen.
Wanneer we het woord
«spijbelen» uitspreken
wordt daaraan dadelijk het
begrip «kafeebezoek» ge
koppeld. lezen we in het
toelichtingsdossier bij het
projekt «Onderzoek naar de
oorzaken van het spijbelen
bij de schoolgaande jeugd
te Aalst». V.S.J. geeft dan
ook eerst de resultaten van
vorengenoemde politiekon-
troles om aan te wijzen dat
de zaak niet zomaar uit de
lucht is gegrepen.
Resultaten van het onder
zoek
De identiteitskontroles ge
beurden van einde maart
1976 tot begin juni daarop
en dit 's ochtens zowel als
's namiddags.
Negen drankslijterijen wa
ren totaal een vijftigtal ke
ren aan de beurt en dat le
verde volgend aantal aange
troffen minderjarigen:
Kafee D8 onderzoeken en
62 aangetroffen minderjari
gen
Kafee C: 6 onderz. en 18
aangetroffen minderjarigen
Kafee DB: 8 onderz. en 26
aangetroffen minderjarigen
Kafee A: 6 onderz. en 18
aangetroffen minderjarigen
Kafee M3 onderzoeken en
29 aangetroffen minderjari
gen
Kafee G8 onderzoeken en
25 aangetroffen minderjari
gen
Kafee R4 onderzoeken en
22 aangetroffen minderjari
gen
Kafee Ch5 onderzoeken
en 11 aangetroffen minder
jarigen
Kafee KB: 1 onderzoek en 1
aangetroffen minderjarige
De indeling volgens leeftijd
zag er als volgt uit4 jonge
ren werden geboren in 1952,
4 ui< '53. 7 uit '54. 34 uit '58,
24 uit '56. 24 uit '57, 34 uit
40 uii 59. 21 uit 60. 4 uit 61
en 1 uit '62
Onder de minderjarigen
werd dus geen enkele
schoolplichtige leerling
aangetroffen. Allen waren
ouder dan 14 jaar. Zij kwa
men zowel uit de Rijksscho
len als uit de Vrije scholen
De resultaten wezen duide
lijk aan dat voornamelijk 17-
18 jarigen tijdens de lesuren
in de kafees van Aalst wer
den aangetroffen. Bepaalde
leerlingen werden meer
maals aangetroffen tijdens
de onderzoeken. Het
grootste deel werd evenwel
slechts éénmaal aangetrof
fen. De V.S.J. erkent dat
het feit dat men wist dat d e
politie een kont role deed
hierbij natuurlijk een rol
heeft gespeeld.
147 minderjarigen werden
eenmaal aangetroffen, 12
werden twee keer aange
troffen, 6 drie keer, 1 vier
keer en 1 vijf keer.
GEVOLGEN VOOR DE
SPIJBELAAR
Die resultaten waren niet
rust wekkend. Een evalua
tie-gesprek met de politie
over de gevoerde kontroles
wees erop dat er een mate
riele onmogelijkheid is om
aan deze kontroles een blij
ven karakter te geven en dat
de kontroles op zichzelf
geen afdoende oplossing
bieden maar wel tot gevolg
hebben dat de spijbelaars
zich verplaatsen naar ande
re drankgelegenheden.
De konsekwenties die het
spijbelen voor de scholier
met zich kunnen meebren
gen vond men nogal duide
lijk: wettelijke gevolgen als
het intrekken van de kinder
bijslag, uitsluiting van deel
name aan de eksamens,
verwittiging van de kanton
nale inspektie om de rede
nen van het schoolverzuim
te onderzoekendaarbij dat
door het veelvuldig spijbe
len de leerling soms een
achterstand op de leerstof
niet meer kan inhalen en tot
slot, dat sociometrieén erin
de PMS vaak op wijzen dat
spijbelaars meestal weinig
populair zijn en het vertrou
wen van de anderen niet ge
nieten.
Strenge repressie heeft
geen zin
De onderzoekers zijn langs
heen gesprekken met men
sen die met deze problema
tiek betrokken zijn, tot de
vaststelling gekomen dat
leerlingen niet geholpen
worden door het nemen van
strengere akties, door een
versterkt toez'cht op de
school of door de wettelijke
gevolgen als bedreigend op
te stellen. Terecht wordt er
in het loelichtingsdossier
op gewezen dat de oorzaken
van het spijbelen door het
nemen van deze maatrege
len aan de oorzaken van het
spijbelen niet wordt verhol
pen. Het is enkel een inper
ken van het sirnptoomge-
drag, zeggen de opstellers.
Erger nog, toenemende
druk van de school kan het
spijbelen nog vergroten. Er
wordt een gesprek aange
haald met een 14-jarige jon
gen die uit vrees voor de
straf nog langer wegbleef.
De ingesteldheid van de
school en van de leraars is
dus erg belangrijk VSJ
maakt ook de opmerking
dat de houding van de ou
ders heel wat vragen rijzen.
He' sarkastische liedje van
de Strangers «Het Sleutel
kind» omschrijft een harde
realiteit, zo lezen we.
Aktie JBC-JVS
Vertrekkend vanuit deze re
sultaten en bedenkingen
kwamen het Jeugdbescher
mingskomitee en de Ver
eniging voor Sociale Jeugd
bescherming tot de idee
een verder onderzoek- te
doen naar de onderliggende
problematieken van het
spijbelen en het kafeebe
zoek.
Bedoeling was door een
grondige kennis van het
probleem tevens een aantal
preventieve maatregelen
mogelijk te maken zodat het
treffen van gerechtelijke
sankties voorkomen zou
kunnen worden. Een enquê
te drong zich op.
Elfduizend ondervraagden
Om in deze problematiek
een duidelijk inzicht te krij
gen werd bepaald dat de
enquête zou gevoerd wor
den bij diegenen die bij het
probleem betrokken zijn ttz.
studenten, ouders en leer
krachten. direkties. Het ge
heel in drie afzonderlijke
enquêtes:
bij de ouders van te Aalst
schoollopende kinderen
(ouder dan 14 jaar en nog
steeds in de middelbare
school):
bij de scholieren zelf
bij de leden van de direk
ties en bij het personeel van
de Aalsterse scholen.
Het wordt een huzaren werk.
Gespreid over de drie on-
derwijsnetten (vrij onder
wijs, rijksonderwijs en ge
meentelijk onderwijs) willen
de onderzoekers de 8.164
leerlingen uit bovenge
noemde groep allemaal aan
het woord laten. Dat zal ge
beuren in klasverband, na
een passende inleiding die
de leerlingen moet motive
ren tot het behoorlijk invul
len van een vragenformu
lier Er zijn zo'n 545 klassen
te bezoeken. Er zullen in
totaal 1.633 ouders worden
bezocht nlelke vijfde ouder
in het steekkaartenstelsel
dat men aan de hand van de
adressen van de leerlingen
zal opstellen.
Tot slot zijn er de 1.250
personeelsleden (direktie
en leerkrachten) die in de
Aalsterse scholen werk
zaam zijn.
In totaal dus zo'n elfduizend
mensen.
Resultaten en konklusies
over zes maand
Verwacht wordt dat de hele
enquête zes maand zal in
beslag nemen. De enquête
bij de leerlingen wil men
nog voor de aanvang van de
eindejaarseksamens rond
hebben. Dit gedeelte zal ze
ven weken duren. Het on
derzoek bij de ouders ge
beurt op zaterdag (elf zater
dagen lang) terwijl gelijktij
dig ook de direkties en leer
krachten zullen worden aan
gedaan In totaal drie weken
lanq.
Het projekt dat het JBC en de VSJ voeren rond het spijbelen van de
mindeijarige schoollopers past volledig in het kader van de algemene
preventie, één der opdrachten die door de wet van 8 april 1965
betreffende de jeugdbescherming, aan de jeugdbeschermingskoml-
teês wordt toebedeeld.
Artikel 2, 3 van deze wet
stipuleert immers dat het komi-
tee tot taak heeft «in plaatselijke
of gewestelijk verband alle
initiatieven voor een betere
bescherming van de jeugd te
bevorderen, te oriënteren en te
koördineren.
Voor de uitvoering van het
projekt heeft het JBC een beroep
gedaan op de vzw. VSJ -gewest
Aalst. Deze vzw waarvan de
statuten gepubliceerd werden in
bijlage van het Staatsblad van 13
maart 1975 heeft tot doel
medewerking te verlenen aan
het JBC van het gerechterlijk
arrondissement Dendermonde
op de wijze bepaald door het
statuut en door de wet van '65,
Deze kooperatie omvat o.m. het
voeren, in overleg met het
jeugdbeschermingskomitee van
algemene preventieve akties in
het belang van de jeugd. Eén der
initiatieven in dit verband geno
men zijn bvb. de vakantiekam
pen in het Beukenhof. Zo was de
VSJ ook vorig jaar een van de
belangrijke partners in de orga
nisatie van de vakantie-ateliers
die het stadsbestuur in Aalst en
buitengemeenten op touw zette.
Onder leerlingen die reeds
verwittigd werden van de ko
mende enquêteformulieren
wordt gepreveld dat het onder
zoek uitgaat van de politie, en
ook deze ten dienste zullen zijn.
Dat is onjuist. Even onderlijnen
dat alle ingevulde formulieren
anoniem blijven.
Voor de voorbereiding van
het eindonderzoek en het
klasseren van de formulie
ren zijn twee weken voor
zien. Het op steekkaart
brengen van de gegevens en
de verwerking ervan tot sta
tistieken zal 8 weken duren
terwijl de uiteindelijke inter
pretatie vier weken in be
slag zal nemen. Als alles
vlot en naar planning ge
schiedt moet de enquête
reeds voor volgend school
jaar (begin september dus)
zijn vruchten kunnen afwer
pen.
Zes mensen tewerkgesteld
Omdat het enquètewerk
hoofdzakelijk dagwerk be
helst en de leden van het
JBC en de VSJ een eigen
dagtaak hebben, kon het
projekt enkel worden gerea
liseerd wanneer een beroep
kon gedaan worden op per
sonen die zich gedurende
enkele maanden voor volle
dige dagtaken ter beschik
king kunnen stellen. Ge
dacht werd aan het plan van
het 3e arbeidscircuit en aan
volgende studierichtingen:
sociologie, statistiek, psy
chologisch assistent, as
sistent B.O. maatschappe
lijk werker, sociaal adviseur
en sekretariaat.
i'SPUBEi- 1
1-SrraAAT.I
e:
1
De supervisie is in handen
van een subkommissie,
speciaal opgericht voor de
uitvoering van het projekt
en bestaande uit zes leden
van het komitee, zes leden
van de VSJ en de sekretaris
van het JBC.
De dagelijkse praktische
begeleiding worden uitge
voerd door de heren Cottijn,
voorzitter van de subkom
missie, Talloen, voorzitter
van de vzw en De Waege-
neer, sekretaris van het ko
mitee die ook de leiding van
de administratie en perso
neelsaangelegenheden on
derzijn hoede krijgt.
Wat dit projekt zal kosten
wordt niet vermeld in het
toelichtingsdossier. De
werkingskosten zullen ver
rekend worden op de begro
ting van het Ministerie van
Justitie alsmede op de be
schikbare financiële midde
len van de vzw.
René De Witte
Aan het Kollege van burgemeester en schepenen werd door
direkties en ouderkomitees van stedelijke scholen, na evalua
tie van de op 27 februari aan bod gekomen punten, een schrij
ven gericht met volgende voorstellen:
in alle scholen bestaat de reële aangesteld. In nauwe samen-
behoefte aan een opvang
dienst vanaf 7 uur tot 18 uur.
Hierbij zou dan aansluiten een
centrale keuken voor het berei
den en bedelen van warme
maaltijden.
teneinde het schoolhoofd toe te
laten zijn pedagogische taak
volledig te kunnen vervullen is
een administratieve hulp per
school onontbeerlijk. Boven
gemelde opvangdienst en ad
ministratieve hulp zou door de
zelfde persoon kunnen worden
waargenomen, eventueel in
het kader van het plan Spitaels.
naar het voorbeeld van andere
steden werd gevraagd een on
derhoudsploeg. uitsluitend
gericht op het onderhoud van
de gemeentescholen, en zulks
onder de bevoegdheid van de
schepen van onderwijs, op te
richten.
qua pedagogische begelei
ding zou een pedagoog die de
onderwijsvernieuwing nauw
gezet volgt moeten worden
werking met de inspektie en
soortgelijke diensten in Gent en
Antwerpen zou hij zijn bevin
dingen meddedelen aan het
personeel te velde,
doelgerichte propaganda is
noodzakelijk o.a. door: - pro-
pagandaborden van 1 juni tot
einde september op dezelfde
plaatsen als voor de
karnavalviering.- aanbeveling
in eigen midden, bij mandata
rissen, personeel van stad en
OCMW, de eigen scholen te kie
zen voor hun kinderen. - uitge
ven van een jaarlijkse propa-
gandafolder. - jaarlijkse propa
ganda in de streekbladen.
Hieraan voegde de inspektie
nog toe.
doorbreken van de klassestruk-
tuur en vrijmaken van bepaalde
uren.
pedagogische raad op te rich
ten met afgevaardigden der
scholen.
pedagogische begeleidings
dienst in interkommunaal ver-
lec
Spijbelen is geen innovatie van de jeugd van vandaag. Wie
van ons die vanop de schoolbanken o/y noge zon oe vogeis Rc
niet uitdagend horen fluiten heeft, niet liever kikkerdril dan Inf
algebra wou jagen of bij Sam van 't Pompierke de n/eutvej w<
Small Faces op de juke-box wou gaan drukken? Het was Va
gewaagd-spannend en gaf zo'n gevoel alsof je de school ps
door deze afwezigheid bij de neus had. Bij anderen was jU|j
het vlucht, vlucht voor het kale klasbord, de saaie materie
van de man aan de andere kant van de kloof, schrik er
jje.
ge
erm*
gevoel van machteloosheid in een puntenkompetitiesys-\Z{J\
teem waar je om een of andere reden aan het klavier van da jje
registers nooit voluit open kon trekken.
Angst voor sankties hield je onrustig maar je had je ge-|00
spreksplatform een schoongeveegde toog onder de na-j jn|<
zwalm van de sigaretten van de voorbije nacht, en je had\RC
die makkers die zich al net evenveel outlaw voelden. Spij- aa
beien als vlucht, .a/s waagstuk en nouja uit dorst; je gri
bewandelt ongeprogrammeerde paden waaronder wel- j0
iswaar voor de zwakke karakters en de pechvogels, ook f,a
de slechte wegzijn kronkels vindt of beter gezegd, kan
vinden. Vanuit deze optiek gezien immers is het spijbelenr~
niet de kern van het probleem (in het geval dat van pro
bleem» kan gesproken worden natuurlijk want dat is niet
altijd zo). De moeilijkheden liggen veel breder uitgeplooid: I
problemen thuis, gebrek aan motivatie dooreen verkeerde
studiekeuze, soms door onbekwaamheid van sommigi
leerkrachten om diepte te geven aan hun pedagogische ei
onderwijzende taak, onbehagen en gevoel van gevangen
schap in een te gerodeerd systeem waahn vernieuwing zc
moeilijk doorsijpelt en de gedoceerde wetenschap op ver
geelde bladen staat geschreven.
De zaak is natuurlijk ingewikkelder dan dat maar zeker H&l
toch dat net spijbelen niet zomaar alleen komt. In haai
huidige inrichting staat het onderwijsnet daar machteloos/
tegenover. De repressieve maatregelen (stafstudies, uit
sluitingen e.d.) waarmee de schooldirekties de zaak irfer
handen willen houden wijzen op zwakheid en op een ma-Va'
nier om het hele gesprek af te wenden van de ware kern. jen
Of het Jeugdbeschermingskomitee en de Vereniging voorwe
Sociale Jeugdbescherming met hun overigens lovens
waardig projekt met statistisch materiaal terhand een:
te gaan nadenken over preventie, met konkrete oplossin
gen over de brug zullen kunnen komen blijft zeer de vraag.
Intussen blijft duidelijk dat je op kafee de meetkundig
toepassingen van het «ezelsbruggetje» niet van de mai
achter de tapkraan aangeleerd krijgt. Je leert wel hoe eei
grotere skore te halen op de flipper maar daarmee is dt
meeste wijsheid opgestoken. Verspilling van talent en tijd\
zou je het kunnen noemen...
René De Witti
band.
globaal aankopen van leerboe
ken in overleg met school
hoofden en inspektie.
materiële steun aan begin
nende ouderkomitees.
informatieblad voor het stede
lijk onderwijs.
informatie verstrekken overl
leven van elke dag in de sq
len via etalage,
onderzoek van leerlingent
voer en inplantingspolitiek. I
Zondag 16 april werd door de werkgroep bomen-park een eerste
wandeling doorheen het stadspark georganiseerd. Deze vereniging
is toevallig ontstaan: de heer Kicckens, gepensioneerd handelaar,
kreeg interesse voor de bomen. Hij zocht enkele hel|>ers en vormde
aldus een groe|> \an zes |>ersonen, die samen de werkgroep bomen-
j>ark uitmaken.
Daar het Aalsterse park een unieke
gelegenheid is om de stadsmensen
attent te maken op de natuur, werd
doorgedreven: na twee jaar wer
ken «binnenshuis», werd een eer
ste wandeling op touw ge/et.
De werkgroep heelt zich reeds
/eer verdienstelijk gemaakt: in
samenwerking met het stadsbe
stuur werd 'n gedetailleerd plan
v an het |iark uitgewerkt. Dit is gra
tis te verkrijgen op de dienst leef
milieu. Stadhuis (onder de be
voegdheid van schepen A. De
Maght).
Ter gelegenheid van dc/c wande
ling, werd door de werkgroeji een
nieuwere en meer volledige uit
gave voor/icn. Zij werd verkocht
aan de ingang v an het park: boekje
plus plan aan 60 frank, luxe-
uitgave tegen 75 frank. Dat er
slechts een twintigtal |vcrsonen
aanwc/ig waren, kon de lieer Kie
kens niet deren. Met een gloed
nieuwe (maar lluitendci installa
tie. zorgde hij ervoor dat allen zijn
uitleg konden horen.
De wandeling doorheen ons stads
park duurde twee uur. Al die tijd
was de lieer Kiekens druk in de
weer: hij besprak voornamelijk de
vroegblociers Bij sommige bo
men en struiken was het nog niet te
zien, maar een aantal feiten, die
een voorbijganger nauwelijks op
merkt, of gewoonweg negeert.
Daar de zon van de part ij was,
vroegen wij ons af waarom er
maar twintig wandelaars aanwez ig
waren. Feit is, dat de all-round sell
made-man een degelijke studie
an het plantenrijk heeft gemaakt:
zijn uitleg was bijzonder int(
sant. Daar er nog drie wand
gen voorzien worden
herfst - winter) hoopt hij een
gende keer meer belangstelliii
krijgen van het Aalsterse publ
Dus: afwachten maar...
R. De
Wandelvoordracht onder leiding van Lite Kiekens en Paul Van Den Bremt (SJ)
