«SISWE BANSI IS DOOD» ALARMEERT DE PUBLIEKE OPIN WORDT BEGIJNHOFKERK GERESTAUREERD? NIEUWE DICHTBUNDEL VERSCHENEN VAN PASTOOR VAN AAIGEM RECHTZETTING: «BALLETAUDITIE OP WANKELE BENEN» Meh pikkels of ajontjes 28 - 19-5-1978 - De Voorpost IC In de feestzaal van HRITO, WelvaaFtStraat, bracht het BKT-teater een toneelstuk voor twee akteurs over de leef- en werkomstandigheden'van de zwarte onder het Zuidafrikaanse Apartheidsregime. Zij achten het zinvol «Siswe Bansi is dood" te spelen, omdat België met Zuid-Afrika politieke, ekonomische en kulturele betrekkingen onderhoudt. Het gezelschap wil daarom de publieke opinie alarmeren. Het werk werd geschreven door Athol Fugard, John Kani en Winston Ntshona. De organisatie lag bij de vriendenkring van HRITO, het Frans Masereelfonds, het Humanistisch verbond, de Oudervereniging voor de Moraal en de Vrienden van de VUB afdeling Denderstreek. De inhoud: Styles, een neger, loopt de fabriek binnen: gewoonlijk is er een hels lawaai, maar vandaag is het stil. De grote baas. Ford, komt van daag op bezoek. De negers moeten de hele fabriek opkuisen. Na zes jaar worden er vandaag veilig heidsmaatregelen genomen, een witte lijn verwittigt voor een draaiende motor, een gele lijn zegt: verboden te roken: gevaar De jongens gaan naar de badzaal om zich proper te schrobben, krij gen een nieuw werkpak en ander gerief. De bazen vertellen dat de negers gelukkig moeten kijken, ze mogen zingen, kortom ze moeten bewijzen aan de grootste baas dat ze gelukkig zijn. De lopende band wordt zeer rustig en traag inge schakeld: de jongens krijgen al de tijd van de wereld om hun werk op te knappen. Plots; ze zijn er! De bazen gedragen zich als kwispe lende hondjes. De grote, sterke man komt binnen, knikt eens vriendelijk en gaat zonder één woord weer weg. De lopende band kreeg ineens een dubbele snel heid, want de verloren tijd moest worden ingehaald. De jongens moesten die dag harder werken dan ooit! Styles nam een spiegel en zei tot zichzelf: «Styles, je bent een aap! Je hebt je leven verkocht? Wat stelt uw leven nog voor? Je bent eenvoudig een circusaap! Van de 24 uur zijn er alleen maar de zes die je slaapt de uwe te noe men! «Een plan rijpt: Hij zou op zichzelf beginnen als fotograaf. Er werd dus geschreven om een toelating te bekomen om een ka mer als studio in te richten. De eerste brief meldde goede ont vangst van het schrijven. Een maand later werd gezegd dat de kwestie zou onderzocht worden door een kommissie. De derde brief deelde mee dat het verzoek reeds op de direkteurstafel lag. maar de vierde brief was aangete kend. Daarin werd de toelating gegeven. De knecht Styles, zou eindelijk zijn eigen baas zijn. Na enkele moeilijkheden kreeg hij zijn studio klaar. Het was niet zo maareen studio: neen, het was een schatkamer van dromen. Styles konstateerde voldaan. Ik zet de dromen van mijn volk op papier. Er komt een neger de zaak binnen Het is voor een foto! De man heeft voor de gelegenheid een nieuw jasje gekocht en een nieuwe hoed opgezet. De foto dient om naar zijn vrouw gestuurd te worden. De prent wordt gemaakt voor een we reldkaart. Een tweede foto toont de stappende man (naar huis?) Naar aanleiding van de brief die Siswe Bansi naar zijn vrouw schrijft komen we het eigenlijke Zuid-Afrika binnen. Hij vertelt: Ik verliet de barakken om werk te zoeken. Bij een razzia werd ik op gepikt. Ik kreeg een stempel in mijn paspoort, die mij verplichtte -mij te melden op het Buro voor Bantoezaken: ik zou Port Elisa beth moeten verlaten en zou gere patrieerd worden naar King Wil liams town. Via een vriend kwam Siswe bij Buntu terecht, waar hij enige tijd kon verblijven. Samen bespreken zij hun problemen en besluiten: Waarom maken de mensen het toch altijd zo moeilijk? Vrede kan je alleen maar krijgen in de kuil! Om de zinnen te verzetten, gaan de twee vrienden samen naar de hemel op aarde, de kroeg. Dronken denkt Siswe Mister Bansi te zijn. Hij is tier op zich zelf. De avond viel ook ontzettend mee. Onderweg naar huis moet er een plasje gedaan worden, wat ge beurt op... een lijk. Het pasboekje wordt meegenomen en de beide vrienden verdwijnen naar huis. Dat verdomde pasboekje: het gaat overal mee. Siswe, die geen solli citatievergunning heeft om werk te zoeken, wordt geholpen door Buntu: deze vervalst het boekje van de dode en geeft Siswe een nieuwe identiteit, mét sollicitatie vergunning! Siswe Banis is dus dood. Robert Zwellinzima leeft. Met dit pasboekje kan hij in de stad blijven en meer nog- hij kan iedere vrijdag zijn loon ophalen om aldus vrouw en kinderen te helpen. Samen wordt de nieuwe indentiteit ingeoefend. De brief aan vrouwtje-lief eindigt dan ook met... mijn zorgen zijn voorbij Wees zuinig met hét geld dat ik u opstuur... Robert kan weer lachen. De vertolking: Ronnie Commissaris vertolkte twee rollen: Styles, de fabrieks- knecht die tenslotte zelfstandig fo tograaf wordt en Buntu, de vriend die Siswe aan een vervalst pas boekje helpt. Siswe Banzi werd vertolkt door Dirk Buyse. Beide akteurs hebben gedurende het hele stuk het beste van zichzelf gegeven. Zeer bedreven en be weeglijk bracht Ronnie Commis saris een heel lange monoloog over het leven van de minder waardige zwarten. Maar dit was slechts sfeerschepping. Het eigen lijke stuk begon pas toen Siswe Bansi de totograatstudio binnen stapt. Het tweede bedrijf ging ech ter over de kern van de zaak: het belemmeren van de persoonlijke vrijheid van de neger door het pas boekje. De Afrikanen bezitten zo een referentieboekje. Dit wordt uitgegeven uit hoofde van de Bantu-wet. Naast het identiteits nummer en de foto van de eige naar. bevat het informatie over zijn ethische achtergrond, de naam en adres van zijn werkgever, de datum waarop hij in dienst is getreden of ontslagen werd. Het geeft eveneens details over beta lingen. heffingen en belastingen. De werkgever moet het dokument iedere maand tekenen. Afrikanen moeten hun referenticboek on middellijk op verlangen kunnen tonen. Als men zijn pas niet op slag kan vertonen, heeft dit een arrestatie tot gevolg. Afrikanen worden voortdurend lastig geval len door de politie en ambtenaren die inzage van de papieren eisen. Zij arresteren hen onmiddellijk wanneer dit niet op staande voet mogelijk is of als de maandelijkse handtekening van de werkgever ontbreekt. Vandaar de dramatische sfeer die door beide spelers tenvolle uitge buit werd om een geloofwaardig stuk te brengen. Du deden ze met een serieuze inzet en echte vak- Regelmatig komt de Begijnhofkerk in het nieuws. Steeds wordt de vraag hierbij dan ook gesteld «wat met deze kerk?». Wordt ze gerestaureerd? Is ze het doelwit van vandalisme? Krijgt ze een andere bestemming dan die van lokaal voor de eredienst? Bij wie konden we hiertoe beter ons licht opsteken dan bij een vroegere parochiegenoot, bij E.H. Deken Constant De Vos. De kerk is inderdaad in slechte toestand, zegt hij ons, doch het vandalisme waaraan ze wel heeft blootgestaan schijnt enigszins ge luwd. Reeds lang bestaal er een plan voor restauratie waarvan Michel Bourgeois, leraar aan het Gents St.-Lukas-Instituut de architekt is. Deze is immers gespecializeerd in het herstellen van kerken uit die periode. Uiteraard wordt hij voor de praktische realizatie bijgestaan door mensen van Aalst. De restauratiewerken worden normaal voor 60% gedragen door de Staat, voor 20% door de Pro vincie en de resterende 20% die nen door de Stad te worden bijgc- 1 past. Reeds anderhalf jaar is men met het plan bezig maar men wil zich hierbij niet overhaasten: er is toch geen geld in de staatskas. Te veel kerken en andere gebouwen ko men inderdaad tegenwoordig voor klassering in aanmerking zodat aanvragen voor betoelaging dan ook legio zijn. Ook met de regio- nalizatie is men er hier in onze kontreien niet mee vooruitge gaan. Vroeger werden immers uit eraard meer kerken gerestaureerd in het meer godsdienstige Vlaan deren dan in Wallonië doch nu is het part van Vlaanderen beperkt tot 40% zoals dat van Wallonië en krijgt Brussel 20%. Uiteraard werkt ook dit remmend voor de restauratie van de Begijnhofkerk. Ook veel molens en orgels (Gijze- gem, Herdersem. St.-Jozef) wor den geklasseerd en het komt alle maal uit dezelfde kas. Het projekt van de Begijnhofkerk, in de gunstigste omstandigheden te realizeren na een tweetal jaren, loopt in de miljoenen. Al tetvaak horen we zeggen dat deze kerk met meer gebruikt wordt. Elke weck nog draagt E. Pater Raes er de Mis op en ook de laatste zaterdag van de maand is er een eucharistieviering ■•Onderhandeld werd reeds met de provincie op een vraag of de inte ressante zaken die zich in de Be gijnhofkerk bevonden niet kunnen worden overgebracht naar de Van E.H. Suenaert Amedé. Pastoor van Aaigem. werd onlangs een dichtbundel uitgegeven 'Tussen klaver en bies'. Het is een verzameling van zijn werken van de laatste jaren. Vroeger publiceerde hij reeds verschillende gedichten-cn ver schenen meerdere van zijn werken in tijdschriften In de meeste van zijn gedichten staat de natuuc centraal, zo ook in zijn bundel Tussen Klaveren Bies'. Het product van zijn voorliefde voorde natuur vindt men terug in 'Weelde en pijn van de seizoenen' en in zijn 'Reisgedichten'Zijn dichtwerken over moeder en vader zijn ook vermeldenswaardig. Raes Willy kennis. Hoewel het eerste deel van de op voering eigenlijk overbodig was, werd het toch een leerzame avond voor de toeschouwers, die een goede informatie kregen over enerzijds het verplichte pasbockje en anderzijds over de superiori teit van de blanke in Zuid-Afrika De medewerkers: De nederlandse vertaling van het stuk is van Herman Deconinck. Guido Wevers (speldocent) en Ce lesta Rottiers (assistentie en do- kumentatie) verleenden hun artis tieke medewerking. De produktieleiding was in han den van Fannie Godefroit terwijl Willy Stoefs zofrgde voor de uit voering van het dekor en de bel ich- ting. Tekeningen waren van de hand van Michel Bracke. Fotograaf Luk Monsart werd kundig bijgestaan door Gilbert Steurbaut die de klankband voor zijn rekening ge nomen heeft. De stem was van Rudi Van Vlaenderen. Tot slot: het affiche-ontwerp is van Digby Benn en de publiciteit wordt verzorgd door Kila Com munications. Enkele beschouwingen: Een blanke die in zijn eigen huis wekelijks een paar uur besteedt om zijn Afrikaanse bedienden te leren lezen, maakt zich aan een misdrijf schuldig (Bantu- education act nr. 47). Indien dit dienstig voor het open baar belang wordt geacht, kan van iedere Afrikaan, zonder vooraf gaande kennisgeving, bij offi cieel bevel worden gevorderd zijn woning te verlaten en te ver trekken naar een ander gebied in Zuid-Afrika en daar zo lang te verblijven als wordt voorgeschre ven zonder het recht bij de recht bank daartegen in beroep te gaan (Bantu-administration act nr. 38). Indien een blanke arbeider sterft tengevolge van een arbeidsonge val. ontvangt zijn gezin een uitkering-ineens en bovendien een maandelijks pensioen, geba seerd. op zijn laatst verdiende loon. het gezin van een Afrikaanse arbeider, die sterft als gevolg van een ongeval heeft geen recht op een maandelijks pensioen, maar slechts op zodanige uitkering-in eens, als de Commissaris van de Arbeidsongeval lenwet billijk vindt. (Workmen's Compensation Act nr. 30). Besluit: In Zuid-Afrika wordt gestreden voor gelijke rechten voor blank en zwart, maar die zijn er nog niet. De vermaarde Zuidafi kaanse hartchirurg dr. Christia Barnard pleit zelfs voor geduld begrip. Hij formuleerde het aldus: De apartheid is een sociale schi ding die thans geleidelijk w weggenomen Ik zou uw me slechts willen.vragen met on: duld tc willen betrachten Er b staat onder mensen van alle rass een oprechte wens een eind te ir ken aan de discriminatie. I k w dat er geschillen zijn tus: Zuid-Afrika en veel Afrikaan zwarte landen, maar het feit bli bestaan dat de blanken in Zui Afrika, net zo Afrikaans zijn als zwarte Afrikanen. R. Deviji Onder voormelde titel verscheen in De Voorpost van vorige week een verslag over de balletauditie die werd gebracht door de leerlingen van de Akademie voor Muziek, Ballet en Toneel. Hierin verscheen een passus die zeer negatief uitviel voor Magda Paepe, nochtans «prima-ballerina» in deze Akademie, en o.a. op dit vlak algemeen als zeer kundig en toonaange vend gewaardeerd. Op haar werd zware kritiek gebracht, ter wijl zij echter aan bedoelde kreatie («modern») zelfs niet deel nam. Zeer terecht maakte zij ons attent op de fout die hier werd begaan door onze verslaggever. We laten hier nogmaals de ge- digd nummer «Modern», een wraakte passus volgen: «Een kreatie van het zevende en het als een zeer sterk aangekon- tiende jaar, viel zaterdagavond weg in het niets door de stunte lige solodans van Magda Pae pe Van iemand met tien jaar balletopleiding en de gewoonte te verschijnen voor de grote massa (TV) verwacht men niet enkel, maar kan men ook eisen dat zij verschijnt als een fiere lenige, statige, prima ballerina figuur die door haar kennis de haar voorgelegde danspassen kan samenrijgen tot een kunst vorm die wij ballet plegen te noemen. Dat is heel wat anders dan met knikkende knieè wankele arabesken en plit uitvoeren, ondertussen kramj achtige pogingen ondernt mend om toch maar overeind 'e blijven» Tot zover de terec ïri gewraakte passage. Tijdsgebrek maakte het ons deze editie niet geheel mogeli s, Magda Paepe in de eer te he ,er stellen die haar ruimschoo :J toekomt, maar dat zal zond^( verwijl gebeuren in onze gende uitgave. W.fac zot St.-Martinuskerk waarbij de ruimte dan zou vrijkomen voor andere aktiviteiten maar de pro vincie kon zich daarmee niet ak koord verklaren. De kerk is er ge zet voor de eredienst en daarvoor moet ze dan ook blijven dienen. LH Slechts één film haalt deze week een verlenging en dit is «The Car» in cinema Palace. Voor de rest drie nieuwe films op het programma. In cinema Feestpaleis loopt in zaal 2 vanaf vandaag -Vanessa, slavin van eros». Een seksfilm van Hubert Frank met in de voornaamste rollen Olivia Pascal, Anthony Diffringcn Uschi Zech. «Vanessa, slavin van eros». is de aangewezen film voor een erotische happening. Deze prent schetst de prikkelende evolutie van een onschuldig meisje naar een levensstadium waarin ze zich manifesteert als de «ultieme vrouw». Aanvankelijk is Vanessa een prikkelpop die minzaam stoeit met het verboden liefdesvuur. Wanneer zij echfer •in de greep komt van vrouwen met zéér vrije opvattingen over seks leert de eens zo preutse Vanessa zich voor niets meer te schamen. Naar onze mening overbodig er nog bij te vermelden dat dit een film is «verboden onder de 18 jaar». In zaal 1 van datzelfde Feestpaleis loopt -The Choirboys- Deze film die als Nederlandse titel «De nachlpatrouille- mee kreeg vertelt de grappige gebeurtenissen van 'n groep politie mannen. In de bovenzaal van cinema Palace gaat de Amerikaanse suspen- cefilm «The Car» (De zwarte wagen) zijn tweede week in. Deze film van Elliot Silverstein schetst ons een beeld van wat er gebeurt in een klein stadje wanneer een zwarte wagen overal dood en vernieling zaait en de gehele volksgemeenschap domineert. In de benedenzaal van cinema Palace een andere Amerikaanse produktie «Toboggan» van James Goldstone. Een film die mis schien beter gekend is onder de titel «Rollercoaster» en op de reklameaffiches aangekondigd wordt met het sensatiemakende «sensurround-effekt». De Aalsterse bioskoopbezoekers moeten wij er echter op wijzen dat zij dit 'trillings-effekt' in de Palace niet zullen meemaken, daar immers loopt hij zonder dit speciaal effekt. In hel Ocean View Pretpark in Virginia heeft een in mechanicus vermomde jonge man onder de sporen van een scenic railway een kleine bom gelegd. Enkele sekonden voor het treintje er is brengt hij de bom van op afstand tot ontploffing. De trein ontspoort in volle vaart en veroorzaakt verscheidene doden en gewonden tc midden van de menigte. Een inspekteur van dienst voor normen en veiligheid, Harry Calder (George Segal) besluit dat het om een ongeval gaat. Maar. in de krant van Pittsburg ontdekt hij een kort berichtje waarin wordt aangekondigd dat een brand een deel van het lokale pretpark heeft vernietigd. Harry begeeft zich naar Chicago waar de vijf grootste eigenaars van pretparken in de USA een geheime bijeenkomst houden. Daar verneemt hij dat één van hen een cassette ontvangen heeft waarop de terrorist de verant woordelijkheid van beide -ongevallen- opeist eixen bedrag van I miljoen dollar eist. SJ De muurbezetfing in plaaster tuimelt met grote brokken ii van de vochtige BegijnlioJkerk (JM) HEJJE Z' AL GEZING? Die nievc soert monncmcnten dad Olsjt on 't kwicken es? Wedje ni woroevcr da 't ck hem? Awci zé: 't es a/oei iveranst ne goeie mcitcr hocig en appepré ne ineiter-'n half lank en 't stoot op vier pocitcn. 't Es geverfd in witte en roei blokskes en tèn stoot er nog in zwèrte letteren iveranst op: Politie. Op sommegste stot er ten nog 'n lamp op die s' aoves van toyd tot toyd eh geel ocigsken pinkt. En 't stoot attoyd t' halven van 't stroot gralèk in de weg Ja. 'k peis dagge 't vast hetj. Da zèn a/oei 'n soert va schraogen die ze schcrlings oever nen diepe pit in 't stroot zetten woor dagge anders te voet of meh anne velao. nen brommer of meh eh stik v an anncn ottomobil zodj kennen in vcrzaldj geraoken. Verleide weik hem ek ao/ei van die dinges zing stoon op de Kastonje vesten, in de Pontstroot. in de Brabantstroot en on 't sas. En nog iveranst zee. mor da ben ek vergeiten, 'k Pcisdcgen icst ze ze beizeg woren meh van 't stad ien groeit oefenployn te maoken ver de die die heer eksaomen moeten afleggen vér heer roybewoys. mor dovcir gebroikc ze liever van die roei lsjoeppeneiz.cn hein. 01 anders da ze wachtegen tot as z' er genoeg hooin vciralier da ze die pitten ginken tocroeien. M ir 't schantj ni woor te zen. Want vantoyd es 't er ne kier iene weg en stoot 'n op 'n ander plosj. Ghiel zeikes "n hemme z'er ni genoeg en as 't er hier of door verom 'n hol in 't stroot valt moete ze agaa rap icnen repareiren vér die schraog op 'n ander te kenne gebrooiken. 'k Vraog meh wel af van woor da naa aal meh ne kier aal die goten kommen, want dad hol op de Kastonje vesten was eh vies, diep en dooister geval zee. 'k Gclocif dat er in den ondergrond van 't stad nogal 'n betjen gelrocsjeld werd. mor wie of wa. dad 'n weit ck ni. Most ck ik van den berreiniester zèn, 'k z.ol der toch ne kier serjeis op pcizen vér da loten noor te zing. Want van azékken ondermoy- ningsakses mcigde vanlies verwachten. Godweit 'n komt dad ooit gin ander kantong? Zé. mor ik hem 't gczcit hein. ze moeten na lotcr ni opkommen van: da mostc ons mor vroeger gezeid hemmen. Oever iet anders naa. Allcmaan wetj dal er de lésten toyd verom zuveil kas gemokt werd oever van alle soerten planten en blom men en die goed zèn vér "l ien of 't ander tc geneizen. En aal die rez.jicmwinkelkcs stoon d' er vol mei. zood van 't ien. blomnic- kes van 't ander en tèn nog wéttelkes van nog iet anders. En 't es allemol goed ver iet. 'l Ien gezeid gelèk as 't ander, 'k ben dor ocik vcir zee Liever iveranst 'n blad van ne paroy of 'n donder- blad as van die gckolleirdc pillckcs woor dagge tèn poyn in a maog va kroygt of iksel tisscn a tienen. En ons vciravers hemmen honderden en honderden joren domei here plang getrokken en ze 'n wirten der zeer toch m slechter van. Mor de kwestje es: woor moeje die plantjes of die blommekes gon holen. Az.oei g'amba- leird in pakskes of zakskes? Tèn wedje geh toch ocik ni wa dat er in z.itj ncwoor. In aal die boeken die ze dor naa oever schroyven ('n kommèrsc gelèk as 'n ander) zegge ze dagge da beiter zelfs gotj aftrekken en as 't anders nic 'n kaan, zelf kwicken. En tèn zicdc da da 't miest onkrooid es, gelèk as ze zeggen En dad onkrooid kejje 't miest vinnen lanst de kanten van de boon ol woor da 'l nog iveranst vocgelwic leit Moor dad es naa de kwestje: meigdc gèh a die gèskantcn en zoei. oeik nog betraan? Gelèk as ze naa verom bei/cg zèn meh alles kapot te spieten booik-sto-boy! Vroeger was da ten nog meh eh keitelkes op here rigge en pompen en spiclen. Naa doeng ze dad al meh ne groeiten tankwaogen en spieten mor mèn kaan ni mier. En da ze dor tèn nog eh plaksken op zeljen meh. opgepast, vergif! Mor nic En wie dat er dor tèn passeirt. meh den bock oever planten in zèn hand - en hè ziet dor iveranst pcrcstcertcn of wérmkrooid of pisblommene stoon vér zèn ckstcrocigcn of vér den algank of wa weit ek. die trekt dad al en godweit wa speltj 'n binnen van gralèk vergil Zol dad oeik nicl zèn vér Madam de Scheipen van leelmiljeu en lieer suppor ters? Dad es nogal 'n betjen danzjereizcr peis ck as dor iv eranst eh slik van nen appeleer af/oagen woor dat er toch ni anders as mooislcik opkwamp... En ze 'n zing ni naas zee meh lieer spict A/oei hem ck dor iveranst on "n rinkloon gc/ing dal er twic vlichthcuvclkcs woren. meh lichten op. En op die vlichtheuvel- kes stont er gès. Stont. want ze zèn dor meh lieer spiet gepa- scird. En wa stoot, of wa leit er dor naa? Nen hocip liereke brooine pésjekes. vier pillen ooit 'n zaklamp, droy blikkc doei- zcn. nen diel plastik, 'n kapotte lamp (ooit die lichten) en veil moer Es da na schocnjcr? Tèn zienek toch liev crehgèsplantjcn. 't er meigen tèn nog klaoverkes of al hier en adoor nen tingel in stoon... DOLF

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Voorpost | 1978 | | pagina 28