HET NOG LANDELIJKE AAIGEM
ZIJ BLIJVEN NIET ACHTER DE HAARD, DE
VROUWEN VAN HET K.V.L.V.
DE AAIGEMSE WIJKEN
16 - 2-6-?8 - De Voorpost
Het altans vroeger typisch boerendorp Aaigem met zijn
ruim 700 ha en zijn vijf wijken Dorp, Eetvelde, Op-
Aaigem, Dries en Berg heeft een ongelijke bodem waar
men op 20 duim reeds klei delft.
Eerste vermelding van de naam vinden we terug in de
negende eeuw als «Aienghem» (891) en later in een
charte van 1230.
Begin 11e eeuw was het «Aingem» (1019) als verkorting
van «Addingahem» of «Addingem», zijnde het «heem»
ofte «verblijfplaats» van Addinga, oud-Frankische
mansnaam.
In de 14e eeuw woer het «Ayenghem» of «Ainghem».
Het oudste gemeentezegel vermeldt «Hayenghem».
LANDBOUW.
Specifiek landbouwersdorp
teelde men er vooral tarwe,
masteluin en gerst, weinig
rogge. Ook koolzaad werd
er gekweekt. De produkten
voortkomende van deze
teelten werden verkocht op
de markten van Aalst, Nino-
ve, Herzele en ook wel eens
Geraardsbergen. Te Aai
gem gewonnen vlas werd er
gesponnen en geweven
want er waren destijds niet
minder dan 40 weefgetou
wen. Arme huisgezinnen
sponnen en weefden voor
de meer begoede.
Op de énige waterloop van
Aaigem, de «Molenbeek»,
stonden destijds twee mo
lens, waarvan ene «de ma-
termuelene te Dalem» ge
noemd in de 16e eeuw.
Pieter Ie Cocq, prokureur-
generaal bij de Raad van
Vlaanderen, kocht deze mo
len en verwierf ook het recht
om een windmolen, een
slagmolen, op te richten.
Hij ontving «groten» voor
het schutten van dieren,
schoven voor het onder
brengen van oogst, «gro
ten» voor het schouwen van
heerstraten, meersen en
akkers en eveneens «gro
ten» bij overlijden van een
volwassene of bij een huwe
lijk
Werd bij de wethouders om
rechtsspraak gevraagd dan
ontving hij vier «groten»
voor een vergadering met
BEVOLKING.
In 1662 waren er 137 inwo
ners, in 1765 reeds 232, in
1816 was het aantal geste
gen tot 1471 en in 1893
telde men er 1792.
Voor het ogenblik telt Aai
gem... inwoners.
De oudstbekende heren
van een geslacht dat de
naam van het dorp droeg
waren Wouter en zijn broe
ders Geraard, Engelbrecht
en Gozewijn, reeds ver
noemd in het charterboek
van Ninove in 1185.
Even later vinden we Bern-
aard van Aaigem (1244) en
ridder Zeger en Soykin bij
de vereffening van een ge
schil met de abt van Ename
Daarna kwam het gebied
onder de heerlijkheid van
het verwijderde Rotselaar.
De dorpsheer oefende het
hoog, middelbaar en laag
gerecht uit. Hij mocht bv tol
heffen, aanspraak maken
op het goed van vreemde
lingen, bastaarden en op
dat waarvan de eigenaar
niet gekend was. Hij had
verder vrije jacht, visvangst
en vogelrij en recht op cijn
zen en renten.
Heffen van belastingen, ver
lenen van genade, beroep
tegen gevelde vonnissen,
verbeurdverklaringen uit
hoofde van opstand en ook
verraad tegen de vorst la
gen echter niet in zijn kom
petitie.
Samen met Vlekkem stond
Aaigem onder één vier
schaar gevormd door 1 bur
gemeester en zes schepe
nen.
WAPEN VAN AAIGEM.
Te Brussel in het Rijksar
chief worden nog akten
bewaard bekleed met het
oude zegel van Aaigem. In
het midden stond er een ka
pel op met een torentje mid
denin en torentjes aan de
kanten. Rechts van deze
kapel stond een schild ver
deeld in vier kwartieren: 2
met leliën en 2 met strepen.
Links zag men op een schild
een heraldische leeuw.
Het huidige wapen bestaat
uit een horizontale midden
band met drie sterren waar
boven twee en waaronder
één heraldische leeuw.
DE AAIGEMSE MEIER.
De ambtenaar die namens
de heer samen met de
schepenen het bestuur uit
oefende noemde men «me
ier».
Deze benoemde de sche
penen of verving ze naar
goeddunken mits instem
ming van de heer. Zowel
prater te Vlekkem als te
Aaigem kondigde hij in drie
opeenvolgende kerkgebo-
den de te veilen goederen
aan.
WIE BESTUURDE AAIGEM?
Het ambt van «meier» was zeer gewichtig en stond hoog in
aanzien.
Burgemeesters werden door hem aangesteld of vervangen.
Meier te Aaigem waren
Jan van Campene
1492
Gillis Callebaut
1565
Pieter de Hond
Cornelis Hoffelync
1583
Pieter v.d.Noorgate
1666
Joost Schoep
1717
P. van Mullem
1752
de Ceuleneer
1795
Baljuws waren volgens oude oorkonden ondergeschikten
bij het magistraat.
Te Aaigem waren het
Jacob Roelants
1641
Jacob Uytersprocht
1646
Jan v.d. Bruele
1665
Karei v.d. Mandere
1670
Adriaan van Uytfanghe
1672
Jan Meeix
1698
Joos v.d. Kerckhove
1699
Frans Rombaut
1720
Lod v.d. èruele
1789
Burgemeesters.
Simon de Meyer
1654
Bartel Schoeppe
1665
Lieven Standaert
1669 en 1680
Gillis Schoepe
1670
Robert de Bruycker
1674
Pieter Beirens
1685
Gillis van Durme
1687 en 1696
Joos van Wassenhove
1693
Pieter Standaert
1699
Jan van Durme
1704 en 1713
Geraard Suiters
1708
Lieven Schoepe
1717
Gillis de Backer
1724
Robert v. Boxtaele
1728
Jan de Rycke
1730
Judokus de Vuyst
1751
Guido Schoepe
1752
Jan Redant
1779
Pieter Baeten
1793
P.L. de Ceulenaar
1801
J. de Rudder
1808
J. de Waepenaert
1817
D van Wassenhove
1830
K.J. van Cauter
1833
D. van Londersele
1836
J.B. Redant
1840
D. van Durme
1853
P.J. van Cauter
1858
G. van Bever
1893
Gustaaf De Rijck schepen
1898
Leander Van Buggenhout, schepen
1900
Petrus D'HONDT. BURGEMEESTER
1900
Alfons Annorel, gedelegeerd schepen
1918
Alfred De Rijck, gedelegeerd schepen
1921
Polydoor Van Bever, burgemeester
1921
Polydoor .van Cauter, burgemeester 1939
Paula Van Bever, burgemeester 1947
Paul Van den Broeck, burgemeester1953
Aaigem is nog zeer landelijk (SJ)
de schepenen, zo in het
schepenhuis als op de ak
ker zelf.
GESCHIEDENIS.
Eerstin 1431 vinden we een
voor Aaigem merkwaardig
feit in de geschiedenis te
rug, nl.toen Zeger en Mieter
Otterman en Geraard van
der Slaecht, schuldig aan
moord en brandstichting,
zich in de Aaigemse paro
chiekerk, onschendbaar
terrein, verscholen. Met
goedkeuring en op aanma
ning van Gent belegerde
de Nofoose baljuw de kerk
gedurende zeven dagen en
nachten waarna uiteraard
overgave plaatsgreep.
Uit de geuzentijd en de
beeldenstorm in de 16"
eeuw is over Aaigem weinig
bekend.
In de tweede helft van de
zeventiende eeuw leed
Aaigem onder de door de
Fransen gevoerde oorlogen
door stroperijen, brand-
Het huis waarin meerdere burgemeesters hun leven sleten (SJ)
stichtingen, inbraak, ver
woestingen.
Tijdens de opstand der Pa
triotten tegen Jozef II stond
te Gent op de Vrijdagmarkt
ook een Aaiqems vrijwilli
gerskorps paraat met bo
vendien een schenking voor
de krijgskas van 276 gul
den.
Einde 18e eeuw zouden
dan de Franse republi-
jet I
keinen twee klokken uit ddum
Aaigemse dorpskerk ontjgen
vreem'den. lan I
LHHet v
laar
éeler
Iracl
elf f
e B
Vroeger heette het de Boerinnekensbond, maar nu met
de evolutie van de infrastruktuur van een dorp, was
men verplicht en is men er in geslaagd vrouwen van alle
lagen der bevolking bijeen te brengen en nu noemt het
KVLV of «Katoliek Vormingswerk voor Landelijke
Vrouwen».
Dat die Landelijke vrouwen niet bij de pakken blijven
zitten, en, dat men ze niet «simpel» mag noemen zoals
men dat vroeger met «landelijke vrouwen» wel eens
placht te doen, dat bewijst die ongemeen bloeiende
vereniging in Aaigem wel.
AGNES VAN DEN
NOORTGATE, VOORZIT
STER, WEET WAT ZE WIL
Eindelijk, na meerdere po
gingen, kregen wij voorzit
ster Agnes Van Den Noort-
gate te pakken. Steeds
moest zij ergens present
zijn voor het KVLV. Het
werd echter een zeer gezel
lig onderhoud. Zij vertelde
kalm en overtuigend over
de verschillende aktiviteiten
van haar KVLV.
Sekretaresse is mevr. A-
drienne Pennewaert, 't be
stuur bestaat uit 20 leden en
de Proost is de Pastoor E.H.
Eyckelberg. De vereniging
telt verder 200 leden, wat in
een dorp met ongeveer
1.800 inwoners wel een on
gemeen hoog aantal is.
WAT ZIJN NU DIE VER
SCHILLENDE AKTIVITEI
TEN.
«Ik mag wel zeggen dat
men mij moeilijk thuis kan
vinden, het KVLV. is werke
lijk mijn leven» en terwijl zij
die woorden uitspreekt
speelt er een trek rond haar
lippen, die wel een grote te
vredenheid laat blijken
«Wat wij allemaal doen is
vooral gebaseerd op het
principe van onze vrouwen
een betere vorming trach
ten te geven. Dat doen wij
vooral door het inrichten
van kursussen.
o a hebben wij een kursus
«Koken» (die steeds een
enorme bijval heeft, ook de
echtgenoten zijn ervan in de
wolken), bloemschikking (is
de laatste tijd erg in trek),
kursus «Gezellig Wonen»
(Hierdoor pogen we onze
vrouwen te overtuigen dat
gezelligheid in huis een be-
Jangrijk onderdeel is in het
streven naar een gelukkig
leven), een naaikursus
(soms twee maal per jaar
richten wij dat in, ook onze
jonge vrouwen beginnen
zich enorm te. interesseren
in het zelf naaien van hun
klederen).
Verder hebben we ook nog
wat we kunnen noemen
praatavonden, hier behan
delen we dan specifieke
problemen van specifieke
groepen van vrouwen. Zo
worden ondermeer avon
den ingericht voor jonge ge
zinnen (minder dan 10 jaar
gehuwd), oudere gezinnen
(meer dan 10 jaar gehuwd).
Ook voor 3 maal 20-ers wor
den speciale avonden inge
richt.
Verder hebben we de
Agra-werking, dat is uitslui
tend bestemd voor vrouwen
van landbouwers en hun ei
gen noden. Ook organise
ren we vergaderingen voor
weduwen (i.v.m. problemen
eigen aan alleenstaande
vrouwen) en ook vergade
ringen voor moeders met
zorgenkinderen.»
«En dat is nog niet alles»
zegt mevr. Van Den Noort-
gate «Wij trachten boven
dien onze vrouwen, buiten
geestelijke afleiding ook de
broodnodige lichamelijke
ontspanning te geven en wij
doen dat door het inrichten
van zwemavonden, turna-
vonden, dikwijls gaan wij
ook leren dansen (dat zijn
dan de klassieke dansen
die wij aanleren). En, waar
ik enorm trots op ben, dat is
op onze volksdansgroep.
Die namiddag wordt het
ginder een waar dansfes-
tijn, daar kun je van op aan.
En, Agnes Van Den Noort-
gate gaat maar verder met
de aktiviteiten. Jaarlijks rich
ten ze een grote reis en een
meibedevaart in, telkens
kent dat een groot sukses.
Ook schenken ze 2 Lour-
desreizen (de gelukkigen
worden door het lot aange
duid) en misschien zult ge
verwonderd zijn, maar ook
onze bezinningsdag in de
vastentijd geniet veel be
langstelling (ook bij onze
jongere vrouwen).»
ile
GELDZORGEN KENNEI
ZE NIET. rka.
«Ja, al die aktiviteiten kos
ten wel een beetje geld-r
zegt zij een beetje wee-.
moedig. «Maar, ons dynaLJ
misch bestuur past daar we||
een mouw aan, wij richten
daarom elk jaar een toneefj
avond in en dat heeft steei
veel bijval. Zoiets breni
ons tenandere allemaal n<
eens bij elkaar, en dai
komt het toch wel op aan,
het niet? Dat is toch wel hi
voornaamste doel van eei^ 0<
organisatie als de onze?» j,uj.
De vrouwen van AaigenjJ^
weten wel wat zij willen, he£ar
is ons trouwens niet ontj
gaan dat Aaigem zeer gastl eer
vrij is, is het misschien omjwor
dat de mensen daar zo dichj ge
bij elkaar staan? ibez
Raes Willtyuui
ede
Een bezoeker, die voor het eerst in Aaigem komt, zal verbaasd vaststellen dat de
straten geen namen hebben. Aaigem is inderdaad ingedeeld in wijken. We hebben
Dorp, Berg, Opaaigem, Griet, Eetsvelde, Langemunt, Dries. Hazelbeek, Gotegem en
Landries. Eigenaardig genoeg is er (om de regel te bevestigen?) één straatnaam: de
Kerkhofstraat
De oorzaak hiervan is te zoeken in een ver verleden. Aaigem was vroeger onafhanke
lijk van een Frans bisdom. Recht over de kerk was een groot huis opgericht, waarrond
de landerijen lagen. Hier en daar werden kleine wegeltjes aangelegd, een karrespoor
breed Die kleine landwegen waren bijna steeds aangebracht in stervorm vanaf het
centrum. Soms hadden ze een weg die kruiste, maar aan weerszijden dood liep (in de
akkers).
Hier en daar werden kleine boerderijtjes gebouwd, die een eerste begin waren van de
woonkern Aaigem. Nu zijn die veldwegels verbreed en bebouwd: zij vormen ogen
schijnlijk straten. De meeste echter lopen dood. De nummering van de huizen gaat
eenvoudig door De mensen wonen echter niet in de Driesstraat, maar in de wijk
Dries...
Bij ons weten is dit een enig en typisch kenmerk van Aaigem
R. Devijver
Aaigem
Erpe-Mere
GEMEENTEKREDIET
GEMEENTEKREDIET]
wijken (SJ)
dorp waar men niet
Aaigem is
De moderne bungalows op de wijk Berg ontsieren de oude dorpskern (SJ)
