o De Meyere, wie kent hem? Heel wat mensen zullen zich beter
lerman Coene uit «Wij Heren van Zichem» herinneren, of de
Jokwerker uit de «Vorstinnen van Brugge». Momenteel kent men
hem als Kapelaan Odekerke uit de Nederlandse televizieserie «Dag-
iek van een Herdershond» die heel hoge kijkcijfers haalde en bij
trie Hollands Glorie verbleekt.
Toen wij hem ontmoetten in «De Muzeval» te Grembergen, vertelde
(lij dat hij aan de galblaas was geopereerd en dat bracht ons op de
Idee om De Meyere als gewoon mens voor te stellen
|e bent geboren in Eeklo, en nu
39 jaar, je vader was een toneel-
imateur die vooral komische
ollen speelde. Heb je iets van je
ader?
JngetwijfeldMijn vader heeft op
•nij een grote stempel gedrukt. Hij
heeft me altijd, tot aan zijn dood
lijna. verboden om aan teater te
oen en het was de beste akteur die
r in Vlaanderen rondliep, als
mateur wel te verstaan. Die man
.on een zaal van vijfhonderd of
uizend mensen muisstil krijgen
naar hij kon ook die zaal tranen
oen lachen. Er is nooit innig kon
akt geweest op het artistieke vlak
)aar begrepen we mekaar niet.
ij mocht geen toneel doen. Wat
nocht dan wel?
k moest eerst een diploma halen,
ie moet dat alles ook bekijken
anuit de kontekst van mijn vader,
lij was jong in de jaren dertig-
ijfendertig. Al wat in die tijd tea-
is. was «onzedelijk», slecht,
ulgair. De mensen die aan teater
eden waren clowns, artiesten in
c pejoratieve betekenis van het
roord.
iat de vrees er niet in dat je zou
unnen mislukken?
latuurlijk. Maar ik moet ook zeg
en dat. toen ik mijn eindexamen
eed aan het konservatorium en
lijn eerste prijs haalde voor voor-
rachtkunst, vader achteraan inde
aal zat. Hij had zich een halve
Van Gent. Werner Kopers en zo
hebben geen toneelschool ge
volgd. Die zijn zonder meer akteur
geworden. Vroeger was dat nog
mogelijk. Nu bijna niet meer. Er is
nog een achterpoortje. Wie toch
akteur wil worden kan dat nog,
zelfs zonder opleiding. Maar dan
moet hij vijfjaar stage lopen in een
teater. Een direkteur van een teater
kan op eigen verantwoordelijk
heid zeggen: kom bij mij kleine
rolletjes spelen. Ik geef U een sta-
gekaart en ge doet zoveel kleine
rolletjes per seizoen. En na vijf
jaar kan je dan een beroepskaart
krijgen.
Ben jij een dramatisch akteur?
Ik heb weinig komische rollen ge
speeld. Ik heb van nature uit in
derdaad meer aanleg voor het
dramatische genre. En het
vreemde is dal wanneer een direk
teur of een regisseur vindt dat jij in
een bepaald genre echt sterk bent,
hij je dan onmiddellijk van de ene
rol in de andere in datzelfde genre
zet. Op den duur krijg je dan zo'n
beetje de stempel van «dramatisch
akteur» Indertijd kwam Cyriel
Van Gent bijvoorbeeld op en de
mensen begonnen te lachen. Ook
Nand Buyl bekeken de mensen als
een komisch akteur. Ik weet in
feite niet wat ik zelfben.
Heb je nog plankenkoorts?
Altijd. Ik schaam me daar niet
voor. ik zit drie. vier keer op toi-
Jij hebt regies gedaan met ama
teurs. Bereiken die het beroep-
speil?
Dat kan! Ik heb al veel amateur-
verenigingen zien spelen, hoofd
zakelijk in landjuweelverband, die
het beroepspeil halen. Die mensen
werken dan vijf, zes maand aan
een stuk, zorgen voor een ideale
rolbezetting, wat in het beroep-
steater zelden kan.
Daar spelen ze acht of tien stukken
per seizoen en het zijn altijd de
zelfden die moeten spelen. Hoe
kun je dan een optimale vertoning
krijgen? Amateurs, als die een
goed stuk spelen met bij voorkeur
een kleine bezetting, de juiste per
sonages kiezen en daar dan zes
maand op werken, bij voorkeur
toevallig in hun eigen dialekt. dan
kunnen zij enorme zaken voor het
voetlicht brengen. De winnaars
van het landjuweel, Mortsel, Tor
hout en zo, dat zijn verenigingen
die het beroepspeil halen.
Beroepsakteurs kennen katego-
rieën. Hoe zit dat?
Als ge begint, dan zijt ge derde
plan. Dat duurt vier of vijfjaar.
Met goedkeuring van de raad van
beheer en de direkteur van het tea
ter wordt ge dan na die periode
tweede plan. Daar loopt ge dan
ook vier, vijf jaar in rond. Onge
veer tien jaar na je aanwerving
word je dan, met de zegen van de
hoge pieten eerste-planaktcur. Dat
blijf je tot fin de carrière.
Er zijn dus veel desilluzies bij de
beroeps?
Mensen die tien jaar aan het teater
zijn en nog als derde plan werken,
moeten kijken naar een aantal za
ken. Zij hebben de kans gekregen.
Een getalenteerd akteur komt er
toch wel ergens uit. Anders
scheelt er iets aan zijn mogelijk
heden. Er zijn verdienstelijke der-
was bij de geboorte en je speelde
toneel
Inderdaad, de kleine is geboren
om kwart voor acht en dat is be
langrijk. Om kwart voor acht zag
ik de kleine komen en om acht uur
ging het doek op in de schouw
burg, een kilometer verder onge
veer. We speelden Chèr Antoine.
Gelukkig kwam ik maar op in het
tweede bedrijf. Ik had nog juist de
tijd om mij te gaan schminken en
er moest een hele laag op, want
mijn eerste zin was: «ik ben vijftig
jaar geworden vandaag». Daar is
ook mijn zoon genaamd Gerben
Antoine. Gerben is genaamd naar
de wielrenner Gerben Karstens.
Als Herman Coene heb ik voor een
dagblad de Ronde van Frankrijk
gevolgd en wat daar fantastisch
indruk op mij gemaakt heeft is het
leven voor en na de koers. Zo heb
ik kennis gemaakt met de mens
achter de wielrennerij. Zo heb ik
ook Gerben Karstens leren ken
nen.
Je hebt nog nooit een regie ge
daan van beroepsmensen. An
deren, zoals Hugo Van den Be-
rghe, deden dat wel. Is daar een
reden voor?
Hoe moet ik in godsnaam Dora
Van der Groen en Nand Buyl re
gisseren en zeggen hoe zij een be
paald personage moeten uitbeel
den en benaderen? Wat moet ik als
jonge snotter mensen met die erva
ring en die bagage wijsmaken?
Een reden om te zeggen: ik doe het
niet. Ik had gezworen dat ik voor
mijn veertig jaar nóóit een regie
zou doen.
Waarom ben jij weggegaan bij
het -Nederlands Toneel Gent»?
De sfeer was daar rot.
Of kreeg jij niet de rollen die je
wou?
Neen, als er een akteur is die niet
spelen en je wordt ziekwat
dan?
Dan wordt de première uitgesteld.
Het gebeurt zelden dat er iemand
daags voor de première vervangen
wordt. Dat kan, maar dat is dan
meestal voorde kleine rolletjes. Ik
heb eens twee dagen en een nacht
gewerkt om een klein rolletje over
te nemen van een akteur die ziek
was.
Men zegt dat applaus een aspi
rientje is voor de akteur. Wat
betekent dat voor jou?
Meestal namen wij op met recht
streekse klank. Daardoor verloren
wij ook zoveel tijd. Het feuilleton
werd opgenomen in de streek van
Zichem en Schaffen. In die streek
heb je een militair vliegveld. Er
moest steeds gewacht worden
voor storende geluiden van vlieg
tuigen die overkwamen.
Wanneer je een hele dag op
neemt, hoeveel komt daarvan op
televizie?
Dat varieert, maar ik denk gemid
deld één minuut. Als ge bedenkt
ik op het ene moment een blauw
linkeroog en in de andere scène,
die later opgenomen was een
blauw rechteroog.
Als Herman Coene heb jij van
alles gedaan. Je werd gevraagd
voor het openen van winkels en
indertijd ook voor de aktie
Boemerang. Ook nu vraagt men
je als kapelaan Odekerke. Ben
je niet een klown?
Ja, ik heb me een stukje klown
gevoeld. Ik heb het gevoel gehad
alsof ik mij verkocht. Ik heb ge-
At zou gaan stempelen.toen kreeg ik een telefoontje: -of ik kapelaan Odekerke wou spelen?-...
Een applaus is inderdaad een aspi
rine. Hier zit ook een verschil tus
sen Nederland en Vlaanderen.
Wanneer je in Nederland goed
speelde, dan staat het publiek
recht om te applaudisseren. Blij
ven ze zitten dan weet je dat het
minder goed was. In Vlaanderen
weet je dat niet. hier blijft iedereen
zitten om te applaudisseren.
Je hebt ook een aanbod gekre
gen om eerste plan te worden bij
de radio, bij luisterspelen. Dat
heb je geweigerd?
Ik heb niet geweigerd, ik heb uit
stel gevraagd tot augustus 1979.
Het was ook niet enkel voor de
radio, ook voor de televizie, de
BRT in het algemeen dus.
Waarom uitstel?
Omdat ik niet weet wat het zal
worden: Nederland of België. Ik
heb de kans naar Nederland te
gaan. Ik kan spelen bij de Haagse
Komedie, maar ik heb vrouw en
kinderen en het is niet eenvoudig
met een gans gezin naar Nederland
te gaan wonen.
Je zit nu bij Arena. Met een kon-
trakt voor vijf maand? Geen
jaarkontrakt!
Ik heb voor vijf maand getekend
bij Arena en daarna zeven maand
in Nederland voor de opnamen
van het vervolg van de herders
hond.
Waarom werd jij als kapelaan
gekozen?
Televizie vraagt U voor uw fysio
nomie Dan vragen ze zich af
wat je kunt. Willy Van Hemert
heeft mij voor de herdershond ge
kozen op een foto. Televizie heeft
dat grote voordeel dat de innerlijke
beleving van de rol. door close-
ups onmiddellijk door de camera
geregistreerd wordt. Televizie
vraagt oorspronkelijkheid en au-
tenticiteit. De autenticiteit hebt ge
bij voorkeur als ge lijkt op de rol
die ge moet spelen.
Hoe heeft Maurits Balfoort ge
zegd Jo I)e Meyere, jij speelt
Herman Coene?
Dat is gekomen uit een tealerrol.
Dat vind ik fijn. Maurits Balfoort
zal op een namiddag in het teater
en ik speelde een jonge rol. Hij zag
in mij onmiddellijk Herman
Coene.
Jij wist toen nog niet wie Her
man Coene was?
Neen. ik wist dat niet. Herman
Coene is een boek van Ernest
Clacs. Het boek is bekend gewor
den na het feuilleton. Ik heb het
bc>ck besteld en bestudeerd om te
weten wie Herman Coene was.
Toen bleek dat ik Herman Coene
zou kunnen spelen.
Werden De Heren» opgeno
men met post-svnehronizatie?
dat ik voor «Het dagboek van een
herdershond» zes maanden in Ne
derland gewerkt heb. Ik heb met
die fiets moordende kilometers ge
reden voor dertig sekonden uit
zenden per dag
Er zit een tijdsverschil in de op
namen voor een teieviziefeuille-
ton. 's Morgens neem je een
scène op uit aflevering drie en in
de namiddag een scène uit de
eerste aflevering. Schept dat
geen aanpassingsproblemen?
Dat'is juist het moeilijke van film.
In Nederland is dat niet zo'n pro
bleem. Daar tonen ze U vooraf wat
je voordien opgenomen hebt. In
België zelden. Ook de script-girl
speelt hier een grote rol. Die moet
alles noteren hoe je er voor een
bepaalde scène uitziet. Doet die
haar werk niet goed dan kan dat
rare gevolgen hebben. In «Wij He
ren van Zichem» bijvoorbeeld had
zworen dat nooit meer te doen. Ik
heb nu al veel geld laten liggen
door niet als kapelaan Odekerke
ergens naar toe te gaan. Ik doe dat
niet meer. Ze vragen mij nu
overal. Maar ze vragen Jo De
Meyere niet. Ze vragen Kapelaan
Odekerke, dat wil zeggen met fiets
en kleed. Ik ga wel nog graag er
gens als Jo De Meyere, als akteur,
als mijzelf.
Hoeveel verdient een akteur ei
genlijk?
Als je als derdeplan aan teater be
gint verdien je ongeveer de wedde
van een regent. Een tweedeplan-
kakteur krijgt ongeveer de wedde
van een licentiaat en een eerste-
planakteur verdient onbeperkt, dat
kan zeer hoog oplopen
Tekst:
Jean-Pierre DE LAMPER
Foto's:
Willy WEL VIS
te klagen had in het NTG en bijna
alle rollen kreeg die hij wou, dan
was ik het.
De sfeer was rot. Nu nog?
Dat weet ik niet. Er werd geen
teater meer gespeeld maar machts-
pozities ingenomen. Er waren
mensen die werkten om pozities te
bekleden en om op een arrivisti-
sche manier aan de macht te ko
men. Dat heeft niets meer met tea
ter te maken.
Heb jij de anderen gevraagd je
te volgen?
Helemaal niet, die zijn uit eigen
beweging weggegaan. Dat ik
weggegaan ben, staaft mijn ver
klaring dat ik soms riziko's neem.
Ik zit tien jaar bij het NTG en
opeens kan ik het niet meer hou
den. Ik heb een huisgezin en ben
vertrokken naar het niets. Ik ben
freelance akteur geworden. Dat
wil zeggen dat je thuis zit tot ie
mand je een kontrakt komt aan
bieden.
Is Frce-lance mogelijk?
Ik ben een jaar free-lance geweest
en dan ben ik naar Arena gegaan.
Free-lance is niet te doen omdat er
geen afzetgebied is. Er zijn hier
drie grote schouwburgen en daar
mee zijt ge rond. In Nederland
heeft elk stadje schouwburgen.
Vind jij televizie een beter me
dium dan teater?
Ik speel liever teater. Ik heb graag
kontakt met het publiek. Ik speel
graag in Arena. Dat is een kleine
ruimte. In teater kan je beter dan
op televizie een geldingsdrang
uiten.
Weet een TV-akteur graag hoe
hij in beeld komt?
Ik weet graag hoe ik in beeld kom.
Wanneer ik achteraf de zaken be
kijk denk ik. verdorie, heeft die
regisseur dat zo gedaan, had ik dat
geweten, ik had het zo of zo ge
speeld. Ik vind dat een akteur moet
weten hoe hij in beeld komt. Zoals
je voor teater weet hoe je je moet
bewegen.
Kan een akteur uit morele of
andere overwegingen een rol
weigeren?
In het kontrakt staat dat je geen
enkele rol kunt weigeren maar
daar is men wel breed in. Ik zou
bijvoorbeeld nooit naakt optreden.
Een akteur moet elk jaar een
kontrakt tekenen
Dat is ons groot ri/iko. Wij wor
den niet benoemd. Wij zitten elk
jaar met de spanning, ons hele le
ven lang. Als ze na twintig of vij
fentwintig jaar zouden zeggen:
jongen, dank U wel, dan sta je
daar. dan kan je geen rechten laten
gelden
Stel dat je een première moet
dcplans die het gans hun leven ge
bleven zijn en prachtige kleine rol
letjes speelden maar die bijvoor
beeld niet in staat zijn een hoofdrol
te dragen. Een eerste plan moet in
staat zijn een hoofdrol te dragen.
Bekwaam zijn 0111 konstant, gans
de avond het publiek te boeien met
twee a drie uur teater.
Afgunst in het teater?
Er is veel jaloezie. Maar is er op de
bouwwerf geen jaloezie, of in de
fabriek? Aktcurs moeten niet ja
loers zijn, want zij krijgen alle
maal vroeg of laat de kans. Ik vine
wei. en dat heb ik al ondervonden
in mijn korte carrière dat er veel
aktcurs jaloers worden op een an
dere akteur die bekendheid ver
werft langs een ander medium om
In mijn geval langs de televizie.
Je vrouw beviel 0111 kwart voor
acht en om acht uur ging het
doek op in de schouwburg. Je
De sfeer van het N.T.G. was ge\\
dag verlof genomen op het werk
om mij mijn eerste prijs te zien
halen In zijn hart volgde hij mij
dus toch. Tranen bolden over zijn
wangen.
Ik ben ook weinig avonturier. Ik
neem weinig riziko's in het leven.
Maar als ik dan een riziko neem,
dan is het ook een serieus. Toen ik
tiaatschappelijk assistent was heb
een jaar gewerkt als assistent
van professor De Coster en toen
ijn vader gelukkig. Nog een
toon geplaatst (wij waren met vijl
kinderen thuis). Maar na een jaar
tehreef ik mijn ontslagbrief en zei
dal ik teater zou gaan studeren.
Vader kreeg bijna een hartkrizis.
ind je een konseri atoriumop-
leiding noodzakelijk?
)at is niet noodzakelijk maar wel
e stimuleren vind ik. De grootste
tnde beste aktcurs die in Vlaandc-
indlopcn, ik noem nu maar
Anton Peelers Ni.n.l Rnvl Cvriel
let. als het niet meer is. de dag van
de première. Van de zenuwen.
Van de vraag wat zal het worden
om acht uur. De zenuwen zijn er
altijd.
Kan kritiek je echt geen snars
schelen?
Ik lees altijd dc kritiek, maar dan
na de laatste vertoning. Ik ben ge
voelig voor kritiek en ik vind dat
wij meestal gemakkelijkheids-
halve gekraakt worden. Kritiek
wordt zelden gemotiveerd. Daar
maak ik mij dan kwaad in en dat
heeft invloed op de volgende ver
toningen. Wanneer dc kritiek bij
voorbeeld unaniem slecht is. dan
heb ik dc neiging mij te laten gaan
en te zeggen ja, het trekt toch op
niets, waarom zou ik mij nog in
spannen? Daardoor lees ik geen
kritiek meer, tenzij 11a de laatste
vertoning
