VAN
«PAUSIPONE»
NAAR
«BEUKENHOF»
HtiiitiafiPifei
14 - 14.3.1980 - De Voorpost
Beukenhof, vanuit een andere hoek. (PER)
Het huidig stedelijk sportkompleks aan de Mijlbeek-
se Langestraat heeft wel een lange voorgeschiede
nis waaraan ook andere straatnamen als de «Beek
straat», de «Schendelbeekhofstraat», de «Bergekou-
ter» e.m.a. herinneren. Niet in het minst de vlak bij
het Beukenhof gelegen «Rustoordstraat». «Ru
stoord» is ongeveer de vertaling van het Griekse
«Pausipone», de naam die Kanunnik Van Crom-
brugghe aan dit goed reeds faf vóór 1833 zoals
trouwens blijkt uit de notariële verkoopaffiche van
notaris J.M. Ferdinand Evit uit de «Klapstraet».
P.C. Alosta vond er een degelijk klubhuis. (PER)
«Hof te Schendelbeke»
en «Hof te Mijlbeke»
De uit het Meldertse Kra-
vaalbos spruitende «Mo
lenbeek», ook «Mijlbeke»
genoemd, die onder het
huidige goederenstation
te Aalst in de Dender uit
mondt, vloeide door een
vochtige vallei met wei
den of «meerschen»
waarin vroeger grote
hoeven of «Hoven
stonden.
Doorheen deze vallei liep
en loopt nog steeds de
Langestraat die rond
1667 de naam «Mijlbe-
ckestraat» droeg en van
af 1710 «langevelt» heet
te. «Aan den omdraai»,
zegt Petrus Van Nuffel,
«verrees een groot hou
ten kruis» en daar recht
over lag het «Hof te
Schendelbeke» afhanke
lijk van een leengoed
(1495) dat rond 1710 de
naam kreeg «'t Hof der
Drie Velden» (zie de hui
dige «Drieveldenstraat»).
Aan de stenen brug lag
het «Hof ter Beken» toe
behorend aan Jan Frans
Van den Broucke.
Hier lag ook in de 16*
eeuw het «Hof te Mijlbe
ke» in 1523 toebehorend
aan Jan Van Ceulebroeck
en dat later in het bezit
kwam van bovenge
noemde Jan Frans Van
den Broucke, heer van
Ter Beken.
In 1754 verkocht Jonk
heer Alexander Bellarmi-
nus Van den Broucke,
hoofdschepen van het
«Land van Dendermon-
de», dit goed voor 2.800
gulden aan oud-schepen
en weesheer van Aalst
Johannes Tack. Van dan
af werd het landgoed ge
noemd «Tack's Ka
steelken».
Dit Kasteeltje met wallen
omgeven en het erachter
een beukenplanterij en
vijvers kwam einde 18"
eeuw in het bezit van Ig
natius Bernadus de
Crombeen uit Kortrijk die
in 1772 te Aalst trouwde
met Amaria-Angela de
Smet.
«Tack's Kasteelken»
Tijdens de Franse Om
wenteling vonden tal van
priesters een veilig
onderkomen bij deze
edele familie.
De erfgename van de fa
milie de Crombeel ver
kocht het goed dan aan
Kanunnik Constant-Wil
lem Van Crombrugghe,
principaal van het Aal-
sters Kollege dat reeds
«bisschoppelijk» was.
Geboren te Geraardsber-
gen stichtte deze Kanun
nik de Kongregatie van
de Jozefieten voor prie
sters en zusters en ook
die van de Dames van
Maria te Aalst.
Het Kollege kende onzer
zijn bestuur een reële
bloei met 375 leerlingen
doch werd in september
1825 onder het Hollands Zeker geen parkeerproblemen op het Beukenhof. (PER)
Bewind gesloten. De Ka-
t omgeven door brede
grachten die gedempt
werden. Ook het bos is
een latere aanwinst. Dit
stuk grond aan de over
kant van de beek werd
aangekocht in 1900 en
was een zure weide.
J Molen, Molenhuis en
- WM'Mvm/A'"'
I Zwemkom
mi |n de 15" eeuw de molen
H|. Él aan de abdij «Ten Ro-
1L ff! zen». Hij is reeds vermeld
V in het schepenboek van
X *1 1455-56 als «coorenmo-
i i Tl 'en ende slachmolen». In
i Y J-"' de «Staeten van het
Goed 1711» lezen we dat
Joost De Riddere «de
meulens daer hij op
- woont in pachte heeft
- - van Mevrauwe d'Abdes-
- se van den Roose».
In 1866 woonde op de
molen de mulder P.J. Po-
Voor elk wat wils. voor jong en oud. (PER)
mei 1888 ingewijd en
kende sinds een ware
toeloop van volk.
In de zomermaanden
wordt elke zaterdag aan
de grot een mis gelezen
en velen gaan er jaarlijks
ter beevaart.
Twee gedenkplaten bij de
grot herinneren aan de
bescherming van het ge
hucht onder beide werel
doorlogen.
Op zondag 29 mei 1938
werd het bestaan van de
Grot gedurende 50 jaar
plechtig gevierd.
Pausipone had toen «fris
se bospaadjes en fluwe
len graszoden, een lom
merige vijver met han
gende passerelle, mach
tige pijbomen en bloeien
de kanstanjelaars, popu
lieren, beuken, berken en
eiken».
Verder de Mijlbeek met
haar bruisende cascade.
nunnik vertrok na een
verblijf van elf jaar te
Aalst terug naar Gent
doch kwam ieder jaar zijn
verlofdagen doorbren
gen op zijn geliefd Mijl-
beeks buitengoed «Pau
sipone».
Het- rusthuis met refter,
rekreatiezaal, keuken en
kamers op de verdieping
was gelegen in een
prachtig natuurkader met
bomen, vijvers gevoed
door het toen nog kristal
heldere water uit de Mo
lenbeek waarin gevist en
waarop geroeid werd.
«Campagne» van het
Kollege der Jezuïeten
In de eerste maanden
van de Belgische
Onafhankelijkheid, in
1831, keerden de Jezuïe
ten terug naar hun
Kollege.
Op woensdag 24 juli 1833
werd in de afspanning
St.-Marten, bij «Jouf-
vrouw de weduwe Plaet-
sier» in de Korte Zout-
straat door notaris Evit
ent «Patrimoniële Buy-
ten-Goed met Hofstede,
Landen, Meerschen en
Bosch» gekocht van de
Kannik door de Jezuïten.
Volgens de affiche bevat
te het «een schoon, aan-
genaem en welgelegen
buyten-goed, bekend
onder de naam «Pausipo
ne», omringt van vyvers,
ende daer van afhangen
de Hofstede en Landen
met boomen beplant».
Het was ontstaan door
samenvoeging van het
«Hof te beken» en het
«Hof te Mijlbeke» langsh
een de Mijlbeek.
Hoe het buitengoed er
uitzag in 1833 toen het
door door de Jezuïten
werd aangekocht is nog
te zien op een ets van de
Loose. Het was nog het
zelfde gebouw doch zon
der verdieping en zonder
beide bijgebouwen links
en rechts. Verder bijna
geen bomen en in de
richting van Mijlbeek een
nu niet meer bestaande
windmolen.
De boomgaard werd er
later bijgevoegd. Hij was
De zaakvoerder Van Der Straeten samen met de uitbaatster,
Mevrouw Van Durme-De Smet achter de toonbank in het
Beukenhof, (per)
Toneelgilde Hoger Op repeteert eveneens in het Beukenhof. (PER)
Niet in het minst de
hoogste boom van «'t
Beukenhof, de door mis
sionaris De Smedt, oud-
leerling van 't Kollege, nu
geklasseerde uit Califor
nia meegebrachte se
quoia, een boom met
a.h.w. elastieke bast.
Het feest bracht o.m. een
optreden van de Kon.
Harmonie «Al groeiend
bloeiend», «Maria-liede-
ren» onder leiding van
komponist onderpastoor
De Bruyne, een goed ge
stoffeerde optocht, en
een plechtig Lof.
De Sportpleinen
Tot aan het rektoraal van
Pater Van Dommelen wa
ren de kollegestudenten
alleen voor hun spelen
op het park van de villa
aangewezen.
Na aankoop van de meer
sen aan de overkant van
het paadje kon worden
gevoetbald.
Hoogtepunten bereikten
de sportprestaties onder
het prefektschap van Pa
ter Thienpont. Er stonden
turnapparaten, er was de
zwemkom en er werd ge
roeid. Zijn opvolger, Pa
ter Sluyts, organiseerde
wedstrijden in ajletiek,
zwemmen, lopen, sprin
gen, enz.
De sinds vele jaren popu
laire St.-Aloysius-spelen
die eerst in het Kollege
zelf werden gehouden
verhuisden naar het bui
tengoed.
Verval
Na wereldoorlog II waren
tijden en mensen zó ver-
anderderd dat deze spe
len geen interesse meer
kregen.
Tijdens de oorlog waren
de studenten verplicht
om de veertien dagen
naar huis terug te keren
om «levensmiddelen,
broodbonnetjes en ge
wassen linnen» te halen,
gewoonte die na de oor
log burgerrecht had ge
kregen, althans wat be
treft het naar huis rijden.
In 1956 verordende Pater
Provinciaal St. Danis dat
de studenten elke zater
dag naar huis zouden
worden gestuurd om ook
de surveillanten eens wat
rust te gunnen.
Deze en andere redenen
zette het Kollege er toe
aan het buitengoed van
de hand te doen.
V.z.w. «Interparochiale
Speelpleinen»
Gespeeld werd met de
gedachte een' kollege op
te richten buiten de stad
naar het voorbeeld van
Turnhout.
Uitbreidingsmogelijkhe
den waren er ook in het
Oud-Begijnhof.
Toch werd geopteerd
voor de centrale positie,
vlak bij St.-Martinuskerk
en Grote Markt en de uit
breiding van het Kollege
die zich opdrong zou in
de Pontstraat gebeuren.
Dat vroeg belangrijke
geldmiddelen en, «al zegt
men dat de Jezuïeten rijk
zijn, geld hadden ze
niet», lacht ons Pater Ge-
niets toe.
Dan maar de terreinen
van Beukenhof verkopen.
In 1958 werden ze ei
gendom van de «Interpa
rochiale Speelpleinen
vzw» en ten dienste ge
steld van onderwijsin
richtingen als vakantie
patronaat. Eerst in 't be
gin alleen bedoeld voor
zomerse dagen. Er was
geen verwarming. Doch
uiteraard naderhand uit
gebreid voor meer en po
lyvalent gebruik.
Het «kasteeltje» werd af
gebroken en er kwam
een cafetaria met feest
zaal en vergaderzaal en
een woning voor de uit
bater. De vijver werd ge
dempt en er kwamen
meer sportterreinen.
Ook wellicht wegens
geldnood werd het goed
gedeeltelijk in 1975 aan
de stad verkocht.
Stadseigendom
Nadat op een deel
grote ruimte reeds
«medisch centrum»
opgericht werd het
door Deken De V(
sekretaris Clinckaert
de stad verkocht o|
december 1975.
pervlakte bedroeg
54 a.
Het goed werd gede M'
lijk door de stad verp dj
aan de firma Van
Ameele en deze rat
richtte samen met iniser
trieel Jean De Bruyr air
technisch-kommercief en
direkteur van een t
selse firma Fernand.
der Straeten de PVB/L
CA op. Deze PVBA f 1(je
de het goed van 1.9.7
31.8.85. Een wel
naardige naam die
g«
Hef centrale punt: de sporterreinen. (PER)
devijn. Het huis, in 1858
hernieuwd, draagt nog
het jaartal 1778. Het be
hoorde tot een der vier
korenmolend die Aalst in
vroegere tijden bezat.
Het Kollege kocht de mo
len in 1901 om het water
te kunnen afleiden naar
de nieuw gemaakte
zwemkom. De stilgeleg
de molen ging meer en
meer verroesten en is in
duigen gevallen. In 1957
ten slotte werden molen
en wiel afgebroken. Het
molenhuis bleef alleen
over en werd samen met
het buitengoed in 1958
verkocht.
Op schilderijen van P.
Raeymans kan men de
moeien nog zien.
De zwemkom werd ge
bouwd in 1870. Volgens
de annalen was het een
moeilijk werk. De hokjes
werden vernieuwd in
1928.
Vele generaties studen
ten, waaronder ook onze
zegsman pater Geniets
toen hij kollegestudent
was, hebben er leren
zwemmen. Nadat de stad
een «moderne» zwemk
om kreeg taande dé oude
stilaan weg.
Er kwam ook een refeter
in 1873 en een «salie
d'exercices» waarin de
internen op zomerse da
gen hun maaltijden
namen.
De Grot
Broeder Petrus van Halst
bouwde de grot, het
mooiste monument van
verduidelijking vraag eI
De PVBA ontstond, j
zovele zaken, ini
«aan den toog» na
voetbalwedstrijd. De
ploeg werd geleid
een transporteur m
Ie CA-mions («CA»
wijl de baas van de
re ploeg met een Jt J
reed. Vandaar de e
zins bizarre naam F d j
CA».
Doel van de PVBA
stimuleren van de
in het algemeen. tae|
aantalvoetbalklubs,
lend in SETOK
MTSA (minitornooi|j'dg
stad Aalst) zijn er
de. Verder ook petal rw
klub «Alosta», tennii
«Beukenhof» en toijini
groep «Hoger
onafhankelijk van |n
PVBA maar er wel r^s
mee samenwerkend,^
gebouw dat gehCt,
werd bestaat uit een^ak
te feestzaal, een ifve
drachtzaal met bar,
rging en sanitair enpPs:
woonhuis.
De nieuwe groep r
reeds heel wat wett
realiseren en het
pleks nieuw leven iten
blazen. Zo werd ooi
kaartklub die regeli^1
aktief is opgericht ei
nooien organii
kwam men met koi
op rollen en wordf
hoopt op medewe
van het stadsbe
voor realisatie van
kaatsterrein. Verder
er regelmatig huv
en andere feesten,
savonden, T-dansan
noem maar op.
sportverenigingen e
ganisaties met een li
dig doel wordt de
mits kleine vergoi
voor een schoonr
beurt, gratis ter bes
king gesteld.
Rechtstreeks heeft
weinig te maken mt
stadsbestuur vermil
huurt van pvba Van
Ameele maar onr
streeks voor prakt
problemen als bvb
voer van gas over J
Iers van de
Voor
met schepen
en voor het
monium met
Annie De Maght.
Dat «Beukenhof»
springlevend
den ligt voor een
onbelangrijk deel
beleid van
Fernand Van der
en aan de
werkkracht van
ters, het echtpaar
Durme - De Smedt.
Zo wordt ook
lang, meer bepaald
dag vóór karnaval,
terdag 16
wielerploeg «De
streek» in
voorgesteld.
Pausipone Ze weVd op e' M <PER>
