HÉRDERSEMS SINT-ANTONIUSSPEL
STEEDS CRESCENDO
Erembodegemnaar Frans-Jos Verdoodt
laureaat Provinciale Prijs Geschiedenis
PROMOTIEKAMPAGNE BLOEDGEVEN
aalsterse flitsen
Milieuorganisatie
«Greenpeace»
geeft dia-avond
De Voorpost - 23.1.1981 - 5
En wie herkennen we tussen de dorsers? Raadslid Paul Stockman. (Per)
Op ritme met de vlegel dorsen, niet zo eenvoudig. (Per)
De duivels triomferen, het zwijn brandt... (Per)
In een persmededeling deelt het stadsbestuur
mede dat «in het raam van een streng soberheids-
beleid en de sanering van de stedelijke financiën»
zij zich genoodzaakt zag het kontrakt van onge
veer 70 tewerkgestelde werklozen niet te her
nieuwen. Ingevolge de onderrichtingen van de
hogere overheid lijkt een sociaal tewerkstellings
beleid zoals voorheen gevoerd niet langer moge
lijk.
«Het Schepenkollege is zich terdege bewust van
de sociale gevolgen van die maatregel en heeft
daarom het aantal tot het strikte minimum be
perkt» aldus het slot van de persmededeling.
Dank zij de hulp van minister Galle werden de
begrotingswijzigingen, die eerst door de Bestendige
Deputatie geweigerd werden, tenslotte toch goedge
keurd. Hierdoor werd het mogelijk de begroting
voor 1981 uit te werken. Deze begroting zal hoogst
waarschijnlijk in de maand februari in de gemeente
raad besproken worden.
Dank zij een brief van Schepen De Neve aan
OCMW-raadslid Eddy Dierickx vernamen wij dat
de Losweg, zijnde een zijstraat van de Brede-
straat, als meerwerk zal aangelegd worden. Er
zal een 7 m brede rijweg met een voetpad van 1,80
m langs de zijde van de lintbeboming aangelegd
worden. In het huidig ontwerp van de Bredestraat
is de aanzet van de Losweg reeds voorzien.
Op zaterdag 24 januari organiseert milieugroep
«Greenpeace» een dia-avond welke zal doorgaan in
de Mikisklub, Nieuwbeekstraat 35 te Aalst.
Tijdens deze voorstelling komen volgende onderwer
pen aan bod:
de langzame dood van de laatste walvis
de vergiftiging en radioaktieve vervuiling van de
zee
de zeehondenmoord ten behoeve van de niets
ontziende modeindustrie en allesverslindende vis
serij.
De heren Frank Redant, dokter in de biologie, en Harry
Schram, medewerker van «Greenpeace» in Vlaande
ren, staan in voor het welslagen van het Aanvang van
dit alles te 20 u. en de inkom is gratis.
erde keer, goede keer!
Ililde de Herdersemse Dorpsraad aan de St.-Antoniusvie-
jng een nieuwe dimensie verlenen door het brengen van
'en volks symbolisch spel over St.-Antonius, dit jaar, de
lerde keer, werd het echt een meevaller.
I 1979 verhinderden sneeuw en ijs te evolueren op de
porhof van maalderij Oscar Buyle zodat enkel op zondag-
iamiddag enkele uittreksels in verkorte versie en zonder
jelichting kon worden gebracht.
n 1980 was de weermaker Herdersem genadig en beleef-
len we voor de eerste keer écht het spel naar een scenario
>an stuwende kracht Robert Van der Stockt.
lit jaar werd met enkele
[enken rekening gehouden
n evolueerde het folkloris-
komijsch gebeuren tot een uit de
ar He|'erin9 n'et meer we9 te
jenken element.
)e Dorpsraad met de kers-
lerse voorzitter Louis Locke-
•er en de dinamische sekre-
Albert Pieters en lid Hu-
Dert De Neef spaarde zich
jeen moeite om de opvoer-
ig nog begrijpelijker te
Den overkomen bij de tal-
ijk opgekomen kijkers en
luisteraars. Passende tek-
ten van Alfred Muylaert
irden inderdaad ingescha-
rarL,|dld voortreffelijk gezegd
mk JP°r Ronald Schollaert, Gui-
a£Üo Clinck en Els Hutsebaut.
r érijvend op een dosis mys-
"scuek werd het hele spel een
en|nerzijds landelijk en ander-
ns ejijds duivelsspektakel met
ok rs 'n9rediënten ouderwets
jeloof en modern geloof,
^"jertrokken van op «den Bos-
int» kwam de Harmonie
iConcordia et Docilitas» met
eren en boerinnen, vlege-
lars, duivels, Antonius en
iudula en vooral met de
lerenkar met «het varken»
naar de hoeve Buyle.
Met haar vlegelen hield de
vorsersploeg met Paul
Stockman, Paul de Hauwere,
Fons De Wolf en zoon (nau
welijks 11 jaar), Ignace Vinck
en Robert Veldeman de dui
vels op afstand en kon een
boerenfeest beginnen, naar
het oude stramien met
volksdansen door KSA- en
Chiro-leden en een eet- en
drinkfestijn waar boeren en
boerinnen zich te goed de
den aan een «varkensker-
mis». Duivels bedreigen
weliswaar de brand in het
varken te krijgen doch wer
den bezworen door de
«deugden».
Enigszins door drank bene
veld krijgen de duivels ech
ter de bovenhand en, elk op
beurt, maakte men de
hoofdzonden mee, gemi-
meerd door An en Wim
Kampen, Lutgarde Rogge
man, Ilse Putteman, Kristine
Van Nuffel, Kristine Vermoe-
sen en Kristiane De Hauwe
re. Merkelijke verbetering
hierbij dat de mensen nu
bepaald wisten waarover
het ging door de bandmon
tage van Piet Velghe. Mis
schien duurde dit onderdeel
wel iets te lang en konden de
akteurs, wegens de duister
nis, niet steeds voor iede
reen zichtbaar. Ook viel dit
onderdeel, naar ons gevoe
len, wel iets te statisch uit.
Wanneer de duivelse mach
ten triomferen vervallen we
in een dekadente sfeer ge-
simboliseerd door ultra-mo
derne punk-danserij.
Een schot, «de grote knal»,
roept hen echter terug tot de
realiteit en de Satan, in casu
Bruno Goffin, bracht het
vuur in het varken. Hiermee
werd het eerste deel van het
spel afgesloten en werd
overgeschakeld naar het
Dorpsbal.
Op zondagavond dan, na de
pensenworp en uiteraard in
de duisternis zodat weer kon
worden aangeknoopt bij de
halluciante sfeer van de
vooravond, werd weer aan
gepikt met de duivelsdans
doch die worden dan verdre
ven en men beleeft weer het
echte boerenfeest met o.m.
het dorsen waarna, als apot
heose, de negende symfonie
van Beethoven met het «Alle
Menschen werden Brüder»
weerklinkt, gezongen door
Marceau Van de Velde, alias
Willy Walter.
Het geheel stond artistiek
onder de leiding van Oscar
Van Malder die met zijn
alombekende kunstgroep
«Alkuone» in binnen- en bui
tenland reeds tal van sukses-
sen boekte.
Alleszins een merkwaardig
gebeuren, naar ons weten
uniek in zijn genre en drui
pend van spontaneïteit en
levensechtheid. Een gebeu
ren dat het eksperimentele
stadium reeds is ontgroeid
en met de medewerking van
allen kan evolueren tot een
merkwaardige gebeurtenis
in de hele streek. Een open
luchtspel in de maand janua
ri is nu eenmaal niet zo iets
heel gewoon.
Naar we mochten vernemen
bestaat de mogelijkheid dat
volgend jaar de BRT een
ploeg naar Herdersem zendt
door bemiddeling van Lam
bert Van de Sijpe en het
Herdersemse gebeuren op
de beeldbuis brengt. Dat
wordt dan wel een program
ma «anders dan anders»!
LH
e' De dans van de slechten en de goeden. (Per)
was weggemaaid door vori
ge sprekers. Hij betreurt dan
ook dat iemand als F.-J. Ver
doodt in eigen stad té weinig
aan zijn trekken komt daar
het beleid gericht is op de
brede massa. Wat uiteraard
moet. Toch bestaat sterke
behoefte aan wetenschap
pelijke infrastruktuur. Bewij
zen daarvan de verschillen
de historische genootschap
pen en kringen, de indivi
duele vorsers, de talrijke his
torische publikaties.
De schepen wijst erop dat in
Aalst het laatste decennium
reeds heel wat is gebeurd.
Het stedelijk museum ver
huisde naar het Oud-Hospi
taal, het stadsarchief werd
gemakkelijker bereikbaar
voor het publiek, Aalst heeft
als eerste in Vlaanderen een
gestruktureerd net uitge
bouwd van openbare biblio
theken en meer recent wer
den Daensmuseum en
Archief van de Vlaamse So
ciale Strijd opgericht.
Deputee De Cuyper over
handigde dan aan de lau
reaat een ere-diploma op
een originele ets van Jurgen
Schneider, een authentiek
Oostvlaming, terwijl me
vrouw Verdoodt letterlijk in
de bloemen werd gezet.
Het slotwoord kwam dan de
gevierde historicus toe
waarbij deze zich uiteraard
gelukkig voelde met deze
bekroning en een kort gewe
tensonderzoek hield naar de
noodzakelijke geestesge
steldheid van een historicus.
Alhoewel de historicus de
eigen gevoelens moet be
heersen, onderdrukken, mag
hij geëngageerd zijn, ge
ëngageerdheid die hij dan
liefst aan de realiteit toetst.
Als zoeker, tevens literator,
blijft de historicus alvast een
belangrijke schakel in ons
politiek en maatschappelijk
bestel.
LH
vooral hield bij de protago
nisten van het Daensisme en
de beschrijving van de be
weging in het Aalsterse be
klemtoont Frans-Jos Ver
doodt, op briljante wijze, de
Daensistische Beweging in
het politiek-maatschappelijk
breekpunt van 19e naar 20e
eeuw in Vlaanderen. F.-J.
Verdoodt stelt dat «de Daen-
ar aanleiding van het feit dat er in Aalst sedert enkele «Hoewel öit op het eerste zicht niet zoveel lijkt mag men
aa"den openhart chirurgie wordt toegepast, dienen zo- toch van een succes gewagen. Wij zien de toekomst dan
at 2000 nieuwe bloedgevers gezocht. Nadat het stadsbe- ook met vertrouwen tegemoet» aldus het bloedtransfusie-
stuur van Aalst zijn medewerking verleende aan het bloed- centrum.
ransfusiecentrum van het Rode Kruis, werd door deze Daarom wordt er, ook langs de pers, nogmaals een oproep
gS,e ®en balans van de reeds behaalde resultaten opge- gedaan tot de kandidaat-bloedgevers. Het is immers eën
217 nieuwe donors risicoloze bedoening en men helpt er de medemens mee!
uiteraard het «Plancquaer-
tisme».
Hector Plancquaert. Gebo
ren in 1863 en overleden in
1953 was Plancquaert één
der wegbereiders van het
Daensisme waaraan hij ei
gen inhoud met sterk-socia-
le inslag wist te verlenen en
waarop hij tenslotte een spe
cifieke strategie en taktiek
entte.
Plancquaert was een politi
cus, een polemist, een volks
redenaar.
Een kristelijk bewogen man
doch fel antiklerikaal, een
de bijdrage kreeg deze im
mers een eervolle vermel
ding.
Tóch meende de jury, una
niem, het werk van Verdoodt
te moeten lauweren. Dit
werk ligt trouwens in de lijn
van dat van Lode Wils waar
bij het Daensisme qua ter
rein werd verlegd over het
hele Vlaamse platteland.
Verdoodt gaat hierbij dan
nog wat verder en situeert
het volledig proces van
Plancquaert als medestich
ter van de kristen demokra-
tie, de weggroei van het
In de trouwzaal van het stadhuis werd F.J. Verdoodt gehuldigd. (Per)
sistische beweging niet de
hele wereld is en haar be
lang binnen de sociaal-poli
tieke geschiedenis van onze
gewesten niet mag worden
overschat. Toch blijkt de Be
weging belangrijker dan ver
moed. Dit dankt men heden
aan de ruime vlucht van de
rechtstreekse historiografie
zowel op het tematische en
geografische vlak als we
gens kronologische verdie
ping en verbreding».
Volgens jurylid Prof Van
Caenegem behandelde F.-J.
Verdoodt zijn onderwerp
zeer objektief en benaderde
het met bewuste koelheid
waarbij hij aantoonde dat
het «Daensisme» of de «kris
ten demokratie» meerdere
strekkingen omvatte en tak
ken had over het hele
Vlaamse land. Dit dan o.m.
door een breed opgezette en
grondig uitgewerkte studie
over Hector Plancquaert en
het Plancquaertisme, naast
de gebroeders Daens een
eersterangsfiguur alleszins.
F.-J. Verdoodt heeft het trou
wens tevens over «Roelan-
ders», «Fonteynisten» en
sociaal ingestelde doch
tegenstander van de socia
listische beweging, een man
die de vrijheid liefhad doch
niet meedeed met de libera
le partijn een radikaal Vla
ming doch niet geïntegreerd
in het Vlaams Nationaal
Verbond.
Prof aan de RUG Balthasar,
tevens voorzitter van de Kul-
tuurpaktkommissie en lid
van de Beheerraad van de
BRT, voorzitter van de jury
waarin zetelden prof dr. Pre-
venier. Van Caenegem, De-
cavele en Mw Hilde Coppe-
jans-Desmedt, neemt het
werk van Frans-Jos Ver
doodt zeer waardevol. Uit
zonderlijk student met ijze
ren wilskracht en bezeten
door zijn onderwerp werd de
licentiaatsverhandeling van
Verdoodt een lijvig werk in
twee boekdelen, een vol
treffer.
Verdoodt had in de andere
kandidaat, dr. Van Petegem,
met een doktorale thesis
over «Centralisatie in Vlaan
deren onder Keizer Karei»
een geducht opponent. Voor
zijn kostbare en renoveren-
«Daensisme», de breeklijn
van de wereldoorlog met de
nasleep en de jaren van de
grote krisis.
Verdoodt stelt tenslotte het
Plancquaertisme als de
meest konsekwente vorm
van het Daensisme.
Balthasar apprecieert er
vooral naast de inhoud de
glasheldere werkwijze in ge
stoeld op een korrekt taal- en
stijlgebruik. In kreatieve
waakzaamheid steunt het
werk op zeer ruim bronnen
materiaal.
Wel wordt enig voorbehoud
gemaakt over de inhoudsbe
schrijving van een aantal ge
hanteerde begrippen die hij
echter wel als een lofwaardi
ge poging naar waarde
schat.
Prof Balthasar eindigt dan
met de hoop uit te spreken
dat dit werk, waarvan in de
stedelijke bibliotheek enkele
exemplaren ter beschikking
liggen, eerlang kan worden
gepubliceerd.
Schepen van Kuituur Her
man Roels wil het iets princi-
piëlers stellen daar het ande
re gras hem voor de voeten
Na een zeer vruchtbaar 1980 waarin hij de «De Schaepdrij-
verprijs» en de «Prijs van het Priester Daensfonds» in de
wacht sleepte werd de Erembodegemnaar Frans-Jos Ver
doodt, leraar Nederlands en Geschiedenis met zijn licen
tiaatsverhandeling over «Hector Plancquaert» dé laureaat
van de Provinciale Prijs Geschiedenis.
Bestendig afgevaardigde De
Cuyper, in vervanging van
de wegens persoonlijke om
standigheden verhinderde
gouverneur De Kinder,
mocht een zeer selekt pu
bliek in de trouwzaal van het
Aalsters stadhuis verwelko
men met naast de direkteur
van de kulturele dienst van
de provincie, Dr. Huys en
zijn Zeeuwse kollega De Fey-
ter, volksvertegenwoordiger
Jan Caudron, schepenen
Annie De Maght en Herman
Roels, raadsleden Arseen
Carlier en Kris Lievens-
Borms, ere-stadssekretaris
Leopold Van Vaerenberg en
tal van anderen. Zelfs voet
baltrainer R. Goethals van
S.K. Beveren verscheen ach
teraan in de zaal maar die
kwam blijkbaar voor de
«sportlaureaat».
In de tien jaar dat de provin
cie de optie nam de laurea
ten van haar diverse prijzen
plechtig te huldigen kwam
Aalst daarbij reeds in 1972
aan bod met letterkundige
Julien Librecht, in 1973 met
historicus Emiel Coppens en
in 1979 met kunsthistoricus
Luc Robijns in het Oud-Hos
pitaal.
Deputee De Cuyper wees
terloops op de voorstelling
van het boek, een paar
maand terug, over de St.-
Martinuskerk en op de be
toelaging van bijna ander
half miljoen waarmede Aalst
kulturele manifestaties kon
organiseren als bv. het 500-
jarig bestaan van de hoofd
kerk en het 175-jarig bestaan
van de Akademie voor Scho
ne Kunsten.
Deputee De Cuyper wees op
het feit dat het Daensisme
velen blijft boeien en aksen-
tueerde hierbij Hector
Plancquaert als spilfiguur,
de énige trouwens die het
Daensisme heeft overleefd.
Bij de recente vloedgolf van
historiografisch werk over
het Daensisme met Karei
Van Isacker, Lode Wils, Luc
Delaforterie en Rein D'Haese
komt nu de verhandeling
van Frans-Jos Verdoodt.
Waar de historiografie het
