arel Heïrbaut: Ik blijf met de Boelmïlïtanlen verbonden, bt op de beklaagdenbank!» Eén der 128 afgedankten De Voorpost - 8.1.1982 -23 V-É 'n. de inleiding van zijn brochure «Tien jaar boel bij Boelwerf» schrijft I gevaardigde-beheerder Victor Nelen o.m.: «Op ons bedrijf hebben op eJt einde van de zestiger jaren een paar ACV-militanten zich op het ;mtorplan gewerkt, Jan Cap en Karei Heirbaut. Vanaf dat ogenblik is ihl de werf een systematische tegenwerking en beknibbeling begonnen van aal wat leiding en gezag vertegenwoordigde. Ieder initiatief, iedere aatregel werd zodanig geïnterpreteerd en voorgesteld dat hij tegen de lc frektie (en soms ook tegen de eigen vakbondsleiding) werd uitgespeeld.» c Is hoofddélégué van de ACV-arbeiders zit Jan Cap svndikaal nog steeds ^fevig in het zadel. Zijn spitsbroeder Karei Heirbaut echter werd in 1975, a aktie tegen zijn eigen syndikaat, uit de vakbond gezet. Dat was voor „d'pirbaut nochtans géén reden om de strijdbijl te begraven. Hij blèèf zich |i- als ABVV-militant inzetten voor de arbeiders, met woord en daad, ge» debatten en barrikaden, steeds rechtlijnig radikaal. Een idealistisch, plewust militant volgens de enen, een onverantwoordelijk onruststoker en n\»roerkraaier volgens de (zeer vele) anderen. Karei Heirbaut: een droom II %or (extreem) links, een nachtmerrie voor rechts. 0 Pie is deze man, wiens streuvelig haar even opstandig is als zijn drager? je Voorpost legde zijn oor te luisteren. icht :/ltind« cli >liet stakerskomiiee tijdens het jongste t fouten gemaakt, die hebben bij entot de uiteindelijke ontknoping? tnij eerst dit zeggen: het is een "breven wet dat men, naar buiten ijd partij kiest tot in het ongelijk, zouden er fouten geweest zijn, dan h«|at een interne kwestie. Dat is een regel. Ik moet die regel hier echter ns toepassen, want de militanten- lMslvan Boel heeft tijdens het jongste ;t géén fouten gemaakt. Als er gemaakt zijn, dan zijn die te wijten provinciale vakbondsleiders. Zij i zich van het stakerskomitee afge- Zij hebben een bocht van negentig gemaakt, zoals ik in mijn Stakeis- fek schrijf. jddelen die de Boelmilitanten aan- i()jen om de werkwilligen tot andere iten aan te zetten, waren niet altijd proper». i twee algemene vergaderingen ge- waarop de arbeiders zich konden jken over de afdankingen. Met zeer n meerderheid (83%) werd beslist dat 1 van afdanking tot de algemene l,°i zou worden overgegaan. Als een lcjote meerderheid zich daarvoor uit- t, dan moeten de anderen zich daar Iratisch bij neerleggen. Eens die Sng genomen, moet men konse- zijn en rechtdoor gaan. Als er 'll lelijk na machinaties van de 1 le dan toch werkwilligen zijn. Ll,knnen wij dat niet aanvaarden. Dat mag niet geduld worden. Als ze er jn, dan houden wij ze tegen, liefst ichte middelen. Maar als het moet inder zachte. Dat lokken werkwilli- ;lilf uit. ij geweld een gewettigd middel? Iyen in een systeem waarbij voortdu- >p ons geweld wordt gepleegd. Als lensen verplicht in te leveren, dan is ,;isn vorm van geweld. Als men afge- jwordt en moet gaan doppen, dan is ;istp soort geweld. Als wij ijveren voor ;i<lt: voorwaarden, dan gaan de bazen /()pmaar op onze vragen in. Bazen n de rijkswacht bestellen, dat kun- ikbonden of militanten nooit doen. j ijveren voor betere voorwaarden, u(oen wij dat liefst zonder geweld. in' eerlijk gezegd, daar geloof ik niet ^ms moeten wij naar krassere midde- js (jpen, zoals bijvoorbeeld een bezet- orn )émtiek op de algemene vergaderingen- rbkje-mikro betreft, dat wie iets anders lelinn de progressieve leiderskern, uitge- wordt en eigenlijk geen kans krijgt 'Wkndpunt te verdedigen. 'steem van dc algemene vergaderin- K'^èt-vrije-mikro is er gekomen na Jcl van de staking van 1971. Het zijn -ytitanten zelf die deze gang van zaken I rtleven geroepen hebben, opdat elke «-'"er de gelegenheid zou krijgen zijn bunt toe te lichten, of het standpunt l)V4kbonden en délégués te bestrijden, '■••eze vrije mikro wordt vaak gebruik ikt. en het is volgens mij nog nooit "'rd dat iemand bij het uiteenzetten ijn visie tot zwijgen werd aange- a I. Wat natuurlijk wel gebeurt is dat ^('!oezemoes of afkeurend gemompel S..Jen 's, als bepaalde visies worden Maar dat is nog altijd wat anders :mand de mogelijkheid ontnemen ji standpunt te verdedigen, ïje mikro op de algemene vergade- is erg waardevol en zeer demokra- Hij mag zeker niet afgeschaft i. octvooral heb jij je vorming als syndika- setkregen i ea jaren in het vormingswerk aktief srnst. En nog! Er zijn daarbij een paar les te onderscheiden, ook al lopen or elkaar. Ik heb Elewijt gevolgd, 'I <ental jaar. Dat was niet onbclang- wtoaar mijn eigenlijke start en ont- Jajbg heb ik gekregen bij[ de KWB. Ik r "laar omzeggens alle mogelijke en "gelijke vergaderingen meegemaakt: llen debatten onder de kerktoren in jeestersvergaderingen als afdelings- Ai'tter van Don Bosco (Sint-Niklaas), sstuurslid van het KWB-Verbond >r t. U 'JV studieweekends en -reizen meegemaakt... Dan ben ik beland in het nationaal be stuur van de KWB. Vooral de periode 1964, met het KWB- manifest «Het kapitalisme maakt de mens kapot», heeft een blijvende invloed gehad op mij. Deze progressieve KWB-werking heeft een sterke revolutionaire stroming teweeggebracht in de kristelijke arbei dersbeweging, maar zij werd achteraf door de konservatieve krachten aan ban den gelegd en kapot gemaakt. Uit deze periode zijn belangrijke figuren naar voren getreden, die in dezelfde rich ting zijn blijven werken. Ik denk bijvoor beeld aan Robert De Gendt (nationaal KWB-voorzitter) en Jozef Smet. Ver scheidene elementen groepeerden zich in de ACV-Boelkern in Temse, zoals Alois Noens, Frans Vercauteren, Désiré Gij- sens. Jan Cap en ikzelf. De KWB-invloed manifesteerde zich zowel in de vakbonds werking als op de Boelwerf. Vooral ons demokratisch karakter heeft veel kwaad bloed gezet bij vakbondsleiders. Een andere belangrijke fase in mijn vor mingsproces was de meirevolte van 1968. toen arbeiders en studenten in Frankrijk in opstand kwamen. In deze stroming was ik aanwezig, of meer zelfs: mee-stimule- rend. Het was de schoonste periode uit mijn militantenleven. Alles leek toen mo gelijk, het was alsof alles kon veranderen. Boeken van Marx en Mao kwamen terug aan de oppervlakte, de Derde Wereldbe weging drong door in de katholieke pro gressieve verenigingen en bij de studen ten. In Sint-Niklaas werden alle mogelijke komités opgericht: Ontwikkelingssamen werking. Aktie Rechtvaardigheid, Ar- beidskomitee Waasland, Dat laatste is jaren de nachtmerrie geweest in vak bondsmiddens. We trokken naar vele fa brieken om pamfletten te gaan uitdelen, we organiseerden meetings, debatten, Met het Groot Arbeidskomitee met o.m. Jef Sleeckx (nu SP-volksvertegen- woordiger) en Piet Populier uit Balen legden we kontakten in Vlaanderen. Wal lonië en Nederland. De aktieve militanten uit de fabrieken zochten elkaar op. In die periode kwam het Kultureel Front Vlaan deren uit de grond, samen met De Vieze Gasten, De Nieuwe Scène, Barst, toneel, muziek en film sloten dichter bij elkaar aan. We bouwden instrumenten uit van alternatieve arbeiderskuituur. We trokken met deze groepen naar fabrieken, meetings, solidariteitsavonden en beto gingen. Ik ben afgevaardigde in de be heerraad van het Kultureel Fonds Vlaan deren. dat volledig samenwerkt met Ne derland op basis van de strijdkultuur. Vorming heb ik nooit gezien als iets wereldvreemds, als mannen of vrouwen die zich zot studeren. Vorming moet uit het leven zélf komen: vandaag aan een fabriekspoort agerend tegen een hels werkritme. morgen aan klinieken tegen dokters en apothekers, Ik heb jaren in de kerk op de preekstoel gestaan als voorlezer, maar 's morgens stond ik aan diezelfde kerk pamfletten uit te delen tégen de luxetarieven bij begrafenissen, tapijten bij huwelijken e.d. Dikwijls hoorde ik zeggen: waar haalt die dat allemaal uit? Ik heb leren luisteren naar de mensen, en zo hun problemen van iedere dag leren kennen. De vakbond is een uitstekend middel om de basis beter te leren kennen. Mijn stelling is altijd geweest: we moeten de strijd hier voeren, op «de eigen akker». Maar tegelijk moeten we het internationa le maatschappelijke leven op de voet volgen. Vandaar dat ik niet alleen hiér aktief ben. Ik heb betogingen meege maakt in Rome, Palermo, Parijs. Besan- £on, Kalkai, Chooz, Noord-Ierland, ik ben op studiereis geweest naar Oost- en West-Duitsland, naar Albanië, ik ben met Wereldscholen naar de Unctadkonferen- tie geweest in Manilla (Filippijnen), ik heb Hongkong bezocht. En als 't mogelijk is trek ik binnen twee jaar naar Cuba. Ik heb altijd geloofd in het zelf doen, in het handelen, en dan zien hoe erop gerea geerd wordt. Door scha en schande word je wijs. Een goede syndikale délégué word je pas onderweg, al doende. Foto graferen leer je pas door aan de slag te gaan. de vervolmaking volgt wel; iedereen kan toneelspelen; iedereen kan zingen, ook al zingen we op Boel soms wel eens vals; iedereen kan spreken, ook al vraagt dat wel training; iedereen kan schrijven met of zonder fouten; eerst reizen, dan talen leren. Eerst doen en dan zullen we wel zien. Dat is de beste vorming: op basis van doen en ondervinden. Ook niet bang zijn om uren te studeren en 's morgens vroeg op te staan. Ik heb Marx gelezen om beter de maatschappijstrukturen te doorgronden. Interessant en zeer leerrijk, maar koud. Het evangelie geeft een rijk mensenbeeld en is een warme, diepmen selijke inspiratiebron. Vorming is géén saaie bezigheid, het is boeiend. Ik heb alles gedaan wat mogelijk was om aan iedereen uit mijn omgeving duidelijk te maken wat er allemaal ge beurt rondom ons. Dat is niet altijd een voudig. Vooral omdat wij ontmaskerend, ontluisterend werken, en als je de machti gen van hun troon stoot wordt het gevaar lijk. Het is dan ook dikwijls een pijnlijke operatie geweest, zoals bijvoorbeeld bij de vakbond. Of bij onze konfrontatie met bisschop Van Peteghem, met wie ik in opdracht van KWB-KAV Oost-Vlaande- ren diskussieerde over Humane Vitae «Ik droom van een wereld waarin je ziek, gehandicapt of werkloos bent». Laten we maar lopen met onze voeten op de grond. Mijn verlangen is eenvoudig: zuivere lucht en water, de grond die niet dient om te spekuleren maar tot welzijn van iedereen. In onze maatschappij is privébezit een heilige koe, daarvoor moet alles wijken. Privébezit geeft macht over velen. Ik droom van een wereld zonder grenzen, zonder prikkeldraad, geen on derscheid tussen blank en zwart. Iedereen een huisje met een tuintje. In de fabriek, laten we daar werken zonder bazen en knechten, alle onderdrukkende elemen ten moeten daaruit verwijderd. Wat we produceren? Produkten die dienstig zijn voor de mens. niet tot vernietiging van natuur, dier en mens. We hebben geen oorlogsfabrieken nodig om te leven. De steeds maar groeiende oorlogsbegrotin gen van Rusland en Amerika zijn alleen (wat zeker niet mijn specialiteit is) en over dc oprichting van parochieraden en de vertegenwoordiging van de arbeiders daarin. Mijn vorming? Ik heb honderden debat ten bijgewoond, in kleine jeugdklubs, onder de kiel van 't schip, militantenver- gaderingen, volksvergaderingen rond vak bond, huishuur, milieu. Op uitnodiging van studentenverenigingen heb ik in alle Vlaamse universiteiten het woord ge voerd. Voor mij was dat allemaal hetzelf de: veel of weinig volk, we hadden steeds wat te vertellen, want we hadden veel beleefd. En jongeren interesseren zich altijd voor wat je vertelt, als het maar levensecht is en ontdaan van alle kunst matigheid. Samenvattend kan ik stellen, dat mijn vorming in hoge mate bepaald werd door de KWB en door mijn konstant militant bezigzijn. Mijn vorming eindigt niet. Ze gaat nog steeds verder. Je visie op de vrije marktekonomie? «Vrije marktekonomie»! Wat een valse uitdrukking. Wie heeft hier de macht? Zeker de werkers niet, zeker de zieken of gepensioneerden niet! Wie laat in België regelmatig de regering vallen? We zijn al aan Mariens V toe. Wie speelt het spel rond de fusie Cockerill - Boel? Hoe har der de krisis, hoe meer de bankiers naar de voorgrond komen. Kijk naar de multi nationale oorlogsindustrie, wie heeft daar de beslissingsmacht? Wie spekuleert met de grondstoffen? Wie beheerst het trans port? Hoe vrij zullen we zijn als radio en tv op de kommerciële toer gaan? Wat zullen we dan moeten slikken? «Vrije marktekonomie», 't zijn schone woorden, da's al! 't Probleem is dat de arbeidersbe weging vooral haar leiders gelooft, en die geloven nog in de overlegekonomie. Zij hebben ons jaren het sprookje opgesol- ferd van de welvaartmaatschappij. Wij moesten voorzichtig zijn. «de kip met de gouden eieren» zoals Houthuys dat zo schoon kan zeggen. Maar 't is al verleden tijd. Wij moesten geloven in onze sociale partners. Maar wat zien we nu? Eén van de sociale partners, de patroon, gaat over al in de aanval om de sociale verworven heden af te breken. De regering is de gevangene van de bankiers, en zij komen bij de werkende mensen 't geld halen. De vrije marktekonomie vervalst ook de kon- kurrentie, denk maar aan staatswaarbor gen. leningen, subsidies, Wie in de vrije marktekonomie gelooft, heeft geen enkele opstelling om deze maatschappij grondig te wijzigen, en is mede de oorzaak dat de leiders van de arbeidersbeweging konservatief zijn ge worden. Vrije marktekonomie betekent ook een leger van werklozen, waarvoor men geen antwoord heeft. Wij gaan regel recht naar een maatschappij zonder werk. Deze omwenteling zal sterker zijn dan de industriële revolutie op het einde van de vorige eeuw. En de arbeidersbeweging heeft geen antwoord! Welk ideaal maatschappijbeeld streef jij na? maar oorzaak van ellende. Amerika heeft de grootste oorlogsbegroting uit zijn ge schiedenis, maar ook het hoogste aantal werklozen! Meer dan één miljard mensen verhongeren. Laat het zijn zoals in «Soep met ballen» boek van Karei Heirbaut): zet alles op zijn kop, alle mensen rond de rijstpaptafel. Demokraten en socialisten zouden de oorlogsbegroting moeten weg stemmen. Als mens wil ik niet leven onder geweren of strafkampen, zoals in Chili, Polen, Afghanistan of El Salvador. Geen regering zoals hier die regeert op basis van volmachten, regelrecht gericht tegen de werkende mensen. Ik droom van een wereld waarin je niet bang hoeft te zijn als je ziek, gehandicapt, oud of werkloos bent. Welk politiek systeem moet deze (droom) wereld tot werkelijkheid maken? Ik ben uiteraard voorstander van een demokratisch systeem. Onze traditionele kapitalistische demokratieën zijn ontoe reikend, dat bewijzen de huidige situaties. Ik zie ook geen enkel kommunistisch systeem zoals ze nü werken in staat om tot dat maatschappijbeeld te leiden. De be staande kommunistische systemen zijn te mechanisch, en een verwerpelijk kenmerk is de onvrijheid van de mensen. Er zijn ook wel goede kanten aan, zoals de koö- peratieven, maar de afwezigheid van vrij heid is een essentieel tekort. Hoe kan de maatschappij veranderen? De mens moet zijn konklusies trekken uit wat hij rondom zich ziet gebeuren en moet zijn verbeeldingskracht laten werken. Ik geloof niet dat er langs parlementaire weg fundamenteel wat zal kunnen veranderen in ons land. De rijken blijven rijk. Van daar dat straatakties zo belangrijk zijn. Denk maar aan massale bewegingen als deze voor de ontwapening en de vrede, de ekologisten, de krakers, Buiten en boven alle bestaande strukturen en orga nisaties vinden duizenden mensen elkaar, om te strijden voor het behoud van de mens. Dat is een geweldig verschijnsel, en dat kan leiden tot wezenlijke veranderin gen. We zitten volop in een nieuwe ont wikkeling. Die trend zal nog toenemen. De groenbeweging bijvoorbeeld zal zich sterker opstellen naarmate de vernietiging van de natuur toeneemt. Ik ben voorstan der van kommunisme, waarbij de mens zijn vrijheid geheel kan bewaren. Goede ren en produktiemiddelen moeten ge meenschappelijk bezit zijn, en het indivi du moet opgenomen zijn in de verant woordelijkheid van het gemeenschappe lijke. Ik geloof dat dat mogelijk is, ik geloof in de mens. Men moet hem de kans geven, ook al zal hij soms moeten gekorri- geerd worden. Die korrektie komt door de gemeenschap zelf. Als ik wat verkeerd doe onder de Boelstakers, dan zal men mij korrigeren. Onze huidige maatschap pij met haar strukturen is te individualis tisch, te personalistisch gericht en lokt egoïsme en hebzucht uit. Karei Heirbaut is geen populair man, ook niet onder de gematigdearbeiders. Of dacht je van wel? Eerst en vooral: ik ben geen vedette. Ik heb altijd geleefd met pro en contra, en was altijd gesteld op kameraadschap. Op échte kameraadschap, en die herken je alleen in moeilijke tijden. Het is gemak kelijk kameraden te hebben als alles goed gaat. Toen ik in 1975 afgezet werd als ACV-militant, trokken we met honderd man naar de vakbondslokalen om te pro testeren. Dat noem ik kameraadschap in moeilijke tijden. Mijn schoonste herinne ring in dit verband is de 22 weken-staking die pas voorbij is. De manier waarop we elkaar gesteund hebben getuigde van échte kameraadschap. We beseften ook wat op het spel stond: afdankingen, be sparingen. maar vooral een aanval op onze syndikale werking! Of ik onder de arbeiders onpopulair ben? Ik loop niet rond met populariteitsmeters. Maar telkens ik aan sociale verkiezingen heb deelgenomen, haalde ik meer dan genoeg stemmen om verkozen te zijn. Waarom ben ik in 1975 afgezet vlak vóór de verkiezingen? Omdat men goed wist dat ik terug verkozen zou zijn. Waarom heeft Boel mij nu afgedankt? Omdat de direktie vreesde dat ik aan de volgende sociale verkiezingen zou deelnemen en zou verkozen worden, als ABVV-mili tant, en dan zou ik terug beschermd zijn. Maar ook als onbeschermde militant was ik nog te gevaarlijk. Ik ben acht jaar sekretaris van de onder nemingsraad geweest. Dat gebeurde al leen maar door stemming binnen de ACV-kern. Steeds haalde ik de meerder heid, ook al heerste daar een grote ver deeldheid tussen links en rechts. Ik wil overigens onderlijnen dat ik mij als militant en bestuurslid binnen het ABVV goed thuis voel. Ik heb daar een kring van echte kameraden gevonden. Zij hebben bijvoorbeeld meegewerkt aan het lance ren van mijn boeken: «Tussen kop en kont», «Soep met ballen», «Stakersdag boek». Als ik dat vergelijk met de toe stand van 1975... Toen stonden we tegen over elkaar, omdat we elkaar niet begre pen. Je ziet dat alles veranderlijk is, maar soms moet een mens veel geduld hebben. Tegenover het ACV koester ik géén ran cunes. Op Boel hebben wij altijd goed samengewerkt. Partijpolitiek gezien ben jij dakloos. Nooit politieke ambities gekoesterd? Ik ben partijpolitiek inderdaad altijd dak loos geweest. Aan deelname aan het poli tieke leven heb ik eigenlijk nooit echt gedacht. Ik had er geen nood aan. Ik heb altijd gewerkt met de basis, in de KWB, het Arbeidskomitee, toneelgroepen, de vakbond. Daar sta je het dichtst bij de mensen. Van daaruit moet de verandering groeien, daar moeten de ideeën warm gemaakt worden. Ik hou niet van partijen; het zijn machtsinstrumenten. Ik sluit nochtans niet uit dat ik misschien later wel ooit interesse zal krijgen, maar op dit ogenblik zeker niet. Ben je gelovig? Ik kom uit een katholiek midden, met hier en daar een kristelijke inslag. Vroeger ging ik beewegen, nam deel aan proces sies, las voor in de mis, Nu is het anders: betogen, bezetten, staken, maar als je goed kijkt zijn er heel wat parallellen met vroeger: ik ijver nooit alléén, maar mét anderen, in gemeen schap, tégen onrecht, vóór een betere wereld, vóór vernieuwing, verandering in dienst van mens en gemeenschap. Het kristendom zowel als het marxisme is in oorsprong een beweging in dienst van de mens en de samenleving. Zij hebben geen tegenstelling op het praktische vlak, in het leven van elke dag. Ik wens en wil echter niet leven met dogma's die je wel terugvindt in katholieke of kommunisti sche partijen. Voor mij is alles in bewe ging, alles kan steeds opnieuw in vraag gesteld worden. Ik ben niet ongelovig, maar ik zoek, ik twijfel. Je toekomstplannen? Ik heb werk genoeg voor de boeg, en leg me daarbij zelf een werkritme op. Ik volg twee avondscholen: Frans en fotografie. Ondertussen speel ik mee in volkstoneel groep Barst. Voor januari zijn verscheide ne spreekbeurten voorzien, die vooral betrekking hebben op de arbeiderestrijd in zijn geheel. Ik zal ook blijven schrijven. Onlangs heb ik een kerstverhaal voltooid rond Boel - Cockerill, in een totaal andere stijl, want ook die moet voortdurend veranderen: het is de bedoeling verras send te zijn. Ik ben ook een vijftal verha len aan het herschrijven. Het gaat vooral over de toekomst. De titel is «Zet alles op zijn kop», net als de titel van het laatste gedicht uit «Soep met ballen»: de ideeën daaruit worden breder uitgesponnen. Ik werk ook aan een vervolg op mijn Sta kersdagboek; «Een gemeenschap zonder werk». De Boeldirektie heeft ons in de loop van de staking een hele reeks proces sen aangedaan. Ik persoonlijk kreeg er vijf. Ik schrijf dus ook over het gerecht, en hoe dat in dienst wordt geplaatst van het kapitaal. De vervolging van de délé gués komt binnenkort voor in kassatie. Ook al ben ik afgedankt, ik bliif dus met de Boelmilitanten verbonden. Tot op de beklaagdenbank!» D.L.

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Voorpost | 1982 | | pagina 23