Denderbelle:
een socio-kulturele
röntgenfoto
38 - 26.2.1982 - De Voorpost
ial per nu
socio-kultu
/ooral danj
Qua infrastruktuur staan te Lebbeke drie projekten geprogrammeerd: de oprichting van een
kultureel centrum te Lebbeke zelf, de bouw van een ontmoetingscentrum te Denderbelle en de
verbouwing en herinrichting van de gemeenteschool te Wieze, eveneens tot een ontmoetingscen
trum.
Tijdens de zitting van het schepencollege van 23 maart 1981, werd het AWD (Arrondissementeel
Welzijnsorganisme Dendermonde) belast met de uitvoering van een behoeftenonderzoek betreffen
de de Lebbeekse kulturele infrastruktuur. Wat betekende dat AWD zou nagaan in hoeverre er te
Lebbeke en fusiegemeenten behoefte bestaat aan de inplanting van kulturele akkomodaties en te
onderzoeken hoe die (eventuele) behoefte best kon vertaald worden in een bepaalde ruimte.
Ten gevolge de wijze van benadering van deze opdracht - een beroep werd gedaan op de
participatie en zelfwerkzaamheid van de bevolking - werd de oorspronkelijke taak verruimd en
engageerde AWD zich niet alleen een socio-kulturele nota uit te schrijven, maar ook de
voorbereiding en begeleiding bij de oprichting van een kulturele raad ter harte te nemen en de bouw
van het kultureel centrum en van de ontmoetingscentra voor te bereiden en te begeleiden.
Via hoorzittingen, informatie-avonden en werkgroepen betrok ADW de bevolking bij het projekt
en kwam het tot de vaststelling dat de nood aan een kulturele infrastruktuur zich het sterkst te
Denderbelle manifesteerde. Daarom ook werd het dossier Denderbelle bij voorrang behandeld.
Enige tyd geleden presenteerde AWD de socio-kulturele nota omtrent de tongenslij persgemeente
aan het Lebbeekse gemeentebestuur. Een ruime greep uit de inhoud
wordt in eerste instantie ge
bruikt voor sociaal dienstbe
toon Het bestaat uit een ruim
te van 40 m2 en drie kleine
ruimten van elk 20 m2. Dc
grootste ruimte wordt gebruikt
door katholieke organisaties
voor het organiseren van ver
gaderingen. lezingen, vor
mingsavonden. Dc verenigin
gen zelf evalueren de kwaliteit
van het centrum eerder als
matig.
Zaal «De Sterwerd in de
loop van 1910 opgericht en in
1980 uitgebreid. De eigenaar is
een privaat persoon. De zaal
ligt achter het café en biedt
plaats aan plusminus 250 per
sonen. De zaal waarin zich een
aparte toog en een podium
bevindt, wordt hoofdzakelijk
gebruikt door liberale vereni
gingen. Deze zaal leek AWD
wel geschikt voor aktiviteiten
waaraan een groot aantal aan
wezigen deelnemen, maar
daarentegen niet aangepast
voor kleinere groepen.
Deze zaal leek AWD ook
niet geschikt voor toneelop
voeringen, omdat ze niet on
derverdeeld is in niveaus en de
akoestiek niet volledig
voldoet.
Van de Gemeenteschool, op
gericht in 1920, uiteraard ei
gendom van de gemeente,
wordt slechts één lokaal ge
bruikt voor socio-kulturele
doeleinden. Dit lokaal, dat
plaats biedt aan ongeveer 50
personen, wordt hoofdzakelijk
gebruikt door een jeugdvereni
ging en is bovendien klein en
vochtig.
Het lokaal is totaal niet ge
schikt voor datgene waarvoor
het gebruikt wordt. De jeugd
vereniging beschikt immers
niet over een eigen lokaal en
evenmin over een bergplaats.
In de Vrije Gesubsidieerde
Lagere School bevindt zich een
oud klaslokaal dat uitsluitend
gebruikt wordt door één kato-
lieke vereniging als omkleed-
ruimte, wanneer er op de
speelplaats turnen gegeven
wordt. Dit gebouw, aldus
AWD, mag niet beschouwd
worden als een socio-kulturele
akkomodatie, omdat het
slechts éénmalig, als noodop
lossing dan nog, gebruikt
wordt door één vereniging.
De zaal van Afspanning 't
Vat, privé-eigendom, maakt
deel uit van de afspanning,
maar ligt wel gescheiden van
de gelagzaal. De zaal die plaats
biedt aan zowat honderd per
sonen, beschikt over een apar
te tapinstallatie. Ze wordt
Scholen
Even situeren
Denderbelle, dat voor de fu
sie een tweeduizendtal inwo
ners telde, ligt aan de rechter
oever van de Dender en is
627 ha groot.
Het centrum van de ge
meente wordt begrensd door
de Dorps-, Dender-, Vis-, Ka-
pellestraat en Klein-Gent In
dit centrum bevinden zich de
openbare, gebouwen en ver
scheidene handelszaken, za
ken die een uitsluitend lokale
funktie bezitten en niet vol
doen aan alle behoeften. Voor
belangrijke inkopen trekken
de Denderbellenaars dan ook
naar Dendermonde, Brussel
en Gent. Ook de Lebbeekse
zaterdagmarkt oefent een ster
ke aantrekkingskracht uit
Wat tewerkstelling betreft,
bevinden zich te Denderbelle
enkele bedrijven in de land- en
tuinbouwsektor, enkele vrij e
beroepen, handelaars en am
bachtslieden. Enige vorm van
industrie ontbreekt totaal.
Alles samen worden te Den
derbelle 29 mensen tewerkge
steld. De meeste inwoners zijn
dan ook buiten de gemeente
aan de slag en pendelen naar
Brussel, Mechelen, Gent of
Antwerpen. Ze gebruiken
meestal eigen vervoermidde
len om naar het werk of naar
het station van Dendermonde
te rijden.
Wat het openbaar vervoer
betreft, kan men er enkel ge
bruik maken van de autobus
lijn 270: Dendermonde-Aalst.
Van deze lijn, met amper acht
vertrekken per dag en per rich
ting, wordi slechts weinig ge
bruik gemaakt.
De twee basisscholen zijn
praktisch ontvolkt door de
konkurrentie van de grotere
scholen te Dendermonde,
Aalst en Lebbeke. Al bij ai
kan dan ook gezegd worden
dat Denderbelle op alle gebie
den afhankelijk is van Dender
monde, Lebbeke en Aalst.
Behalve het centrum zijn in
Denderbelle geen duidelijke
wijken te onderscheiden. 2/3
van de bevolking bewoont het
centrum in hoofdzakelijk oude
gebouwen, al of niet aangepast
aan het modern komfort.
Een sterke toename van
nieuwbouw is echter vast te
stellen in de St.-Maartens-
straat, de Kapellestraat (rich
ting Wieze), Dries, Molen-
veldstraat. Fonteintje en Hof
straat. De jonge bevolkings
groep probeert voornamelijk
in Denderbelle een woning op
te trekken, hoewel de sociale
woningen te Dendermonde
een grote aantrekkingskracht
uitoefenen op de Denderbelle-
naars. Het gemeentebestuur
plant evenwel de realisatie van
een sociale grondverkaveling
met een 50-tal woningen in de
buurt van de Meerskant. De
onderhandelingen voor de ont
eigeningen daartoe zijn volop
aan de gang.
Biblioteken
In de tongenslijpersgemeen-
te waren jaren geleden twee
openbare biblioteken aktief.
Het «Davidsfonds» was onder
gebracht in een lokaal van de
Vrije School en het «Willems
fonds» had een onderkomen in
zaal «De Ster»
In de loop van 1975 fusio
neerden beide biblioteken en
kwamen ze onder gemeentfc-
lijk beheer. Na de fusie werd
de biblioteek een uitleenpost
van de Gemeentelijke Open
bare Biblioteek van Lebbeke.
Denderbelle telt twee scho
len: de Gesubsidieerde Ge
meentelijke Lagere School en
Kleuterschool van de Visstraat
en de Gesubsidieerde Vrije
Gemengde Lagere en Kleuter
school in de Kapellestraat.
De gemeenteschool, een
wijkschool van de Lebbeekse
Gemeenteschool telt dit
schooljaar 22 kleuters en 7 la
gere schoolleerlingen (1ste
graad). De vrije school van
haar kant telt 53 leerlingen in
de kleuterklassen en 48 leerlin
gen in de lagere afdeling (1ste
en 2de graad).
Verenigings
leven
Denderbelle telt in totaal 31
verenigingen.
De jeugd kan terecht bij het
VP, bij de KSA, de VKSJ. dc
Eekhoorn en bij de ABW-
kadetten. Daarnaast zijn in to
taal drie sportverenigingen ak
tief: HC Brabo, Koninklijke
Kaatsmaatschappij Dender
belle Club XV en VK 't Vat
Denderbelle.
De CSC, het Davidsfonds,
de KAV. de PW-Vrouwen-
bond, KVLV. KWB. SVV. de
Socialistische Gepensioneer-
denbond «Grijzer maar Wij
zer», KBG, PVV-Bond voor
Gepensioneerden, BGJG, het
Studiecentrum Prof. Dr. Her
man Uyttersprot, KV-Koöpe-
ratieve Vrouwen «De Samen-
werksters» en de ornitologi-
sche vereniging «De Dender-
vink» zijn aktief op het vlak
van socio-kultureel vormings
werk en ontwikkelingswerk
met volwassenen.
De Koninklijke Fanfare De
JONGE Denderlingen, het
Trommelkorps Dendria, Wil
len is Kunnen, de Rederijkers
kamer Dc Iverlingen en dc
Bellecantory zijn verenigingen
voor amateuristische kunst
beoefening met volwassenen.
Verder is de tongenslijpers-
gemeente nog «Dc Onderlinge
Bcdrijfshulp Denderbelle en
Wieze». de «Nationale Strij-
dersbond Denderbelle», de
«Lustige Gcburen» en de Ko
ninklijke Wiclerklub De Jonge
Leeuwen rijk. Aan deze 31
verenigingen werd een vragen
lijst bezorgd. Twintig ervan
stuurden deze vragenlijst inge
vuld terug Hieruit bleek dat
de meeste Denderbellese vere
nigingen nog vrij jong zijn.
Meer dan de helft van de vere
nigingen werden opgericht na
1950. Amper twee verenigin
gen - de fanfare en de
kaatsklub - zagen het levens
licht voor 1900, terwijl de poli
tieke vrouwenbewegingen
meestal ontstaan zijn tussen
1900 en 1950. De jongerenve
renigingen tenslotte traden, op
één uitzondering na de Rood-
kapjes-VKSJ - pas na 1970 in
werking.
In de loop van 1980 hebben
de twintig verenigingen die aan
het onderzoek hun medewer
king verleenden, 736 aktivitei
ten opgezet. Gemiddeld orga
niseert elk van deze groeperin
gen 37 aktiviteiten per jaar,
hoofdzakelijk bestuurs- en le
denvergaderingen. Zes vereni
gingen merkten aan dat ze gro
te hinder ondervinden door
het gebrek aan een degelijk
lokaal bij het organiseren van
aktiviteiten.
De meeste (13) groeperin
gen vinden het in het leven
roepen van een ontmoetings
centrum nuttig en noodzake
lijk. Vijf verenigingen namen
een eerder afwachtende hou
ding aan en twee groeperingen
antwoordden niet op deze
vraag. De meeste verenigingen
vonden trouwens ook de op
richting van een kulturele raad
te Lebbeke erg nuttig. En ble
ken ook bereid daartoe toe te
treden.
Bestaande
akkomodaties
voldoen niet
Momenteel kunnen de Den
derbellenaars om aan kuituur
te doen terecht in negen ver
schillende lokalen. Elk van de
ze lokalen werd door AWD
geëvalueerd.
De kantine van het gemeen
telijk speelterrein, opgericht in
1975, is eigendom van de
kerkfabriek, maar wordt be
heerd door de gemeente. Ze
biedt plaats aan plusminus 150
personen en wordt in hoofd
zaak gebruikt door een sport
vereniging. Wanneer ze vrij is,
vinden twee jeugdverenigin
gen er een onderkomen. Als
jeugdlokaal is deze ruimte
overigens niet geschikt.
Het Gildenhuis, opgericht in
1920 door de kristelijke zuil,
omvat een café, een zaal en
een klein lokaaltje onder het
podium. De zaal biedt plaats
aan zowat 270 personen en is
uitgerust voor toneelopvoerin
gen Ze wordt eveneens ge
bruikt voor feestmaaltijden of
grote vergaderingen van de ka
tholieke verenigingen. Het
kleine lokaaltje wordt soms als
vergaderlokaal gebruikt.
De zaal omvat twee niveaus,
een uitschuifbaar podium en is
volledig geschikt voor toneel
opvoeringen. Het kleine lokaal
- in feite een kelder - is koud
en slecht verlicht en aldus niet
geschikt als vergaderlokaal.
Het Sociaal Centrum, in
1920 opgericht door het ACV,
Zij is ondergebracht in een
klaslokaal van de gemeentelij
ke lagere school in de Vis
straat. In deze biblioteek, die
erg krap behuisd is, presteert
een bibliotekaris acht uur per
week.
In 1980 had de biblioteek
6128 boeken in bezit. Bezit dat
overigens de voorbije vijf jaar
met de helft aangroeide. Voor
al het jeugdboekenbezit nam
sterk toe. Die aangroei kon
echter niet beletten dat het
aantal uitleningen met 37,5%
afnam in vergelijking met de
toestand in 1976.
De biblioteek telde in 1980
245 ingeschreven lezers: 91
kinderen en 154 adolescenten
en volwassenen.
De afname van het aantal
lezers en van de uitleningen
heeft beslist wat te maken met
de krappe behuizing van de
biblioteek. Aanwinsten kun
nen bijv. niet tentoongesteld
worden, zodat heel wat Belle
naars hun lektuur uitlenen in
meer attraktieve biblioteken
als deze van Dendermonde en
Lebbeke.
hoofdzakelijk gebruikt
privé-feesten en wordt
een drietal maal
gebruikt door
verenigingen, vooral
vergaderlokaal. Daarom i
kunnen de verenigingen z
beschouwen als een
cio-kulturele akkomoi
Voor verenigingen met I
klein aantal personen lijk#"
zaal overigens te groot.
De «zaal» van het Volksbe
- het Volkshuis dat opgerv
werd door de socialistische ic
- maakt deel uit van het j
en kan afgescheiden wotji
door een harmonikadeur.il
biedt plaats voor ongeveerc
personen en wordt uitsluitu
gebruikt door socialist^
verenigingen
Deze socio-kulturele
modatie, aldus AWD,
moeilijk als zaal bestcmA
worden daar ze vrij klcinMi
Als vergaderlokaal is ze t
geschikt, hoewel dan rckcifl
moet gehouden worden
geluidshinder vanuit het c
Het oud-gemeentehuis
Denderbelle wordt nu no'g^a
bruikt door de gemeente \lfvt
administratieve doeleinden Kv<
bijv. het houden van de st^ei
pelkontrole. De raadsaer
wordt uitzonderlijk aanbe
wend door verenigingen qcu
bijv. een receptie te hou&o
ter ere van een jubileum. Ipal
cies om die reden meent AWer
het oud-gemeentehuis niethti
beschouwen als socio-kultutjlor
akkomodatie. De trap die t#ra
gang verleent tot het gebout Ie
daarnaast erg steil.
Besluit V0(
Uit alles wat voorafg
blijkt dat slechts zeven gebi e(
wen of lokalen in aanmerk
kunnen genomen worden tQ
socio-kulturele akkomoda jg,
De vrije lagere school en I 0I
oud-gemeentehuis worden i
mers te sporadisch gebruikt.
Alle gebouwen bevinc jj:
zich in de dorpskom zelf. El ,|Q
politieke strekking besch Jjs
over een eigen zaal. «Het C ,ei
denhuis» en «De Ster» z |q,
zalen waar aktiviteiten kunn (jg
doorgaan voor een groter aa,^
tal deelnemers. Het «Gildt |g
huis» beschikt bovendien o< Jq
een goede toneelzaal. Voor n
jeugdverenigingen zijn er jg,
Denderbelle geen aangepa (Cl
lokalen. Ook voor vergader l0l
gen waaraan een beperkt a; ,|c
tal personen deelnemen h(ac
schikt men niet over aangcj
ste akkomodaties. Tenslot
besluit AWD, beschikt D<
derbelle over geen enk<:(
«pluralistische» akkomodatii
Pierre Van Ross r«
