N? Halsters «Land van Riem» niet gelukkig met politieke stempel «Poëzie op Zondagmorgen» memoreert Sint-Niklazenaar Paul Snoek -Meer dan honderd jaar zang-, toneel- en letterkundig gezelschap. Zuster George moet sterven up «Circus Lumière» te Aalst in Netwerk De Voorpost - 8.10.1982 - 25 pil juli van dit jaar herdacht het Aalsters Koninklijk Zang-, Toneel- en Btterkundig Gezelschap 't Land van Riem de honderdentiende verjaardag an haar stichting. Meer dan een eeuw al speelt deze vereniging een jlangrijke rol in het kulturele leven van Aalst. De jongste jaren heeft de jorsnee-Aalstenaar de indruk gekregen dat 't Land van Riem een politieke rganisatie is. Die indruk wordt o.m. gewekt omdat er ook een gelijknamig jdschriftje van CVP-signatuur verschijnt en omdat de taveerne ook druk efrekwenteerd door de kopstukken van die partij. nkele jaren geleden heeft plaatselijke afdeling van 9 CVP inderdaad de hand alegd op het lokaal 't Land m Riem. gelegen aan het Bdeelte van de Grote [arkt dat door de Aalste- aars gemeenzaam 't Gat in de Mert wordt ge- loemd Het lokaal van de lekende Aalsterse toneel- i ereniging werd 't trefpunt raar de Aalsterse katolie- :en terecht konden voor en biertje, een hartig hapje n een politieke konversa- ie. Daar is uiteraard geen —rakel bezwaar tegen, doch feleidelijk werd het toneel loor de politiek verdron- jen, bij zoverre zelfs dat de neeste Aalstenaars 't Land tan Riem tegenwoordig lereenzelvigen met de CVP Sen politieke stempel waar le 110 jaar oude kulturele iniging beslist niet ge- mee is! en buiten elke partij- itiek Land van Riem heeft im- ners een traditie van poli- ieke ongebondenheid hoog houden waar het erg op ild is. Kuituur is in ideren niet altijd bo en buiten alle partij po- itiek verheven zoals het ei- ik wel hoort te zijn, er gelukkig wel vereni- pingen die een a-politieke jtatus bijzonder op prijs Olijven stellen. Bij 't Land van Riem stelde |at een eeuw lang helemaal Kn problemen, tot de CVP r intrede deed en het ilschap voetje voor voet van het eigen podium ird gedrumd In het zaaltje op de eerste n Verdieping moesten de oor spronkelijke foto's de plaats ruimen voor politie ke kiekjes. Meer dan hon derd «nieuwjaarswensen» werden naar de zolder van het gebouw verwezen. Die nieuwjaarswens wordt elk jaar gewijd aan een ver dienstelijk lid en vormde een indrukwekkende en historisch belangrijke en interessante kollektie De geschiedenis van 't Land van Riem gaat inderdaad terug tot de elfde juli van het jaar onzes Heren 1872, toen op initiatief van de he ren Arijs, Jan-Baptist Col- son, Jozef De Vos en Karei Lievens de stichtingsverga dering doorging bij Jan Van der Mee ren in het Sint- Antoniushof aan de Lange Ridderstraat. Het verslag van deze eerste vergadering vermeldt o.m. dat naast de kernspreuk «Amore et Spe» aan het Ge zelschap de naam 't Land van Riem» werd gegeven omdat de kring ontstond in de vierde sektie van de stad, zijnde het kwartier waar eertijds de schoenmakers woonden. Van politiek alsnog geen spoor... Al gauw vermaard... Er werd een bestuur geko zen en Karei Lievens tot voorzitter aangesteld. Er werd besloten reeds op zon dag 9 februari 1873 een eerste muzikaal toneelfeest te geven. Na een inleiding door kwartet, het uitvoeren van koorzangen werd het blijspel «Een meeting op het dorp» opgevoerd. Tot slot werd voor de eerste maal het «Lied van 't Land van Riem» gezongen. Op 15 februari 1874 werd voor het eerst in de toenma lige schouwburg opgetre den. Het vaandel werd plechtig ingewijd op 23 mei 1875 en is tot op heden bewaard gebleven. Al gauw werd 't Land van Riem zo vermaard dat het in 1877 op een toneel tor nooi als scheidsrechter werd uitgenodigd. Men ver leende ook medewerking aan de kantate die werd uit gevoerd ter gelegenheid van het onthullen van het standbeeld van Pater De Smet op 23 september 1878 in Dendermonde. Meester Edgar Tinei dirigeerde deze kantate. Op 24 februari 1884 behaal de het Gezelschap de «Eer ste Prijs met gouden ereme taal en lauwerkrans» op een toneeltomooi in Kort- rijk, terwijl van 1879 tot 1884 in vrijwel alle ge meenten van het arrondis sement en zelfs erbuiten werd opgetreden ten voor dele van het Werk van de Schoolpenning Het Gezelschap organiseer de zelf meerdere festivals 0.a. in 1874, 1875 en 1883 en schreef zang- en toneel wedstrijden uit in 1882 en 1883. Aan all es meewerken In de loop van het jubeljaar 1897 werd aan het Gezel schap het predikaat «Ko ninklijk» verleend door Ko ning Leopold II. 't Land van Riem werkte mee aan talrijke feestelijk heden zoals: 1. de wijdvermaarde Pas siespelen in 1900, 1904, 1910, 1911 en 1931. 2. het treurspel «Lucifer», van Vondel onder de lei ding van Pater Stracke in het Sint-Jozefkollege van Aalst in juli en augustus 1911. 3. de stoet ter gelegenheid van de jubileumfeesten ter herdenking van de stich ting van de Werfkapel in 1913. 4. de liefdadige opvoe ringen tijdens en na We reldoorlog I. 5. de opvoeringen ten voor dele van de getroffenen van de overstromingsramp in Dendermonde in het jaar 1929. 6. de gala-opvoering van «Het Dorp der Mirakelen» in 1952, ten voordele van de mensen die in Vlassen broek door de watersnood werden getroffen. 7. de gala-opvoering van «De Stuwdam» voor de naastbestaanden van de slachtoffers van de mijn ramp in Marcinelle in 1956. Niveau verheffen Om het niveau van de verto ningen op een nog hoger peil té tillen werd sinds 1930 en dit gedurende en kele jaren, een beroep ge daan op bekende beroepsre gisseurs zoals Edgard De- pont, Arie Van den Heuvel, Gaston Vandermeulen, Frans Poos en onze diepbe- treurde Meester, de Vla ming met het grote hart en de ware toneelkunstenaar Staf Bruggen In 1931 durfden zij het aan in samenwerking met de Symfoniekring «De Barba- risten» tien keer de Passie spelen op te voeren, die dui zenden toeschouwers, zelfs uit het buitenland, naar Aalst lokten, waaronder ook de bisschop van Gent Coppietera en vele andere prominente persoonlijk heden. In 1932 viert het gezel schap zijn zestigjarige to- neelaktiviteit. Tientallen to neelverenigingen nemen deel aan de feestelijkheden ter gelegenheid van dit dia manten jubileum. Van dit ogenblik af nam 't Land van Riem een nooit geziene vlucht en werd de specialist van de operetten in het Vlaamse land. Tijdens de bezetting 1940- '45 werd na twee jaar iedere Jn In Sint-Niklaas, al is het méér dan alleen maar zijn g geboortestad, had hij niets meer te zoeken. Voor or ken «Poëzie op Zondagmorgen» kon men hem, zelfs ;n na geduldig aandringen, niet strikken. Hij vond de m geldelijke vergoeding al té schamel, ze loonde de ïn knoeite niet. Hij kletste eigenlijk maar wat uit zijn nek; hij moest iets zeggen. De waarheid was, dat U Knt-Niklaas, de stad die zijn grootheid nooit had erkend, hem gal ingaf; een rancune die het onver settelijke odium van een bloedvete in zich droeg. de Op 19 oktober zal het één ne baar geleden zijn dat zijn et plotse overlijden eerst een Jij doorzichtige stilte, dan een (lawine aan mijmerende lof- Js betuigingen en literair ana- >el Bytische terugblikken met n. (zich bracht. Nil al vonden ig |de organisatoren van «Poé- ig jzie op Zondagmorgen» het •t» [opportuun om met de uni- de versiteitsdocente A.M. ne Musschoot een eerste sei- !r- zoeneditie te wijden aan de- ap ze Vlaamse angry young le- man, dit enfant terrible dat 'ld met ironie, sarkasme en k- veel speelsheid de buiten- "al (wereld aggressief te lijf de ging Van de andere kant it- crijgt de aanbrekende ge neratie plaatselijke poëten, rk haar pogingen ten spijt, {een voet aan de grond in iet Poëzie op Zondagmor- gen gebeuren Maar zij heb- )en nog niet zo'n naam ge maakt en misschien ver- faat het hen wel nét als Paul Snoek? pust Gils, Tone Brulin, maar vooral Hgues C. Per- nath en Paul Snoek zijn de vertegenwoordigers van de lostexperimentele genera van '55. vindt A.M. Mus- choot. Wat haar iin de poe ne van Paul Snoeck onmid- tellijk opvalt, zijn de trefze- cere, verrassende taalma nipulaties. de frisse, oor- ipronkelijke taal vol rijke, intropomorfe beeldspraak, le professionele beleving iEN) mn het dichterschap ook loek heeft ook proza ge- ichreven en het is wellicht mkel omdat men hem als dichter is gaan be- ichouwen dat zijn kwalitei- en als romancier flink on- ierbelicht en zonder nave lante toepassing zijn ge lleven. 3oed, zijn poëzie dus Daar- n zitten, ondanks de voort- lurende inhoudelijke en brmali8tische evolutie, op- Ullende konstanten De leeldspraak laat zich analy- eren met een lijstje steeds Brugkerende sleutelwoor- len. Lieve Scheers had het il in haar in 1966 gepubli- Berde monografie «De poë tische wereld van Paul Snoeck». Een proeve van Close Reading over re- kwent opduikende motie ven als water, schaduw, weelde, waarheid, ruimte en worden. Water vooral. «Water is tevens oerbegin en kreatief principe» heeft Snoeck eens gezegd. Zijn vitalistisch, kosmisch le- vensvoelen kent elke stu dent wel uit het in bijna elke bloemlezing opgeno men «Een zwemmer is een ruiter». Maar ook m de eer ste bundel 'Archipel' (1954) is deze archetypische ver wevenheid onmiskenbaar aanwezig. Perioden Professor A M Musschoot onderscheidt in het poëti sche oeuvre van de Sint- Niklase dichter een viertal perioden. Ik volg summier haar kronologische evoka- tie. In 'Noodbrug' 1955) re- flekteert de barokke, esthe- tizerende beeldspraak van Snoek zijn toen grote be wondering voor o.m. de li chamelijke taal van de kei zer van de Vijftigers. Luce- bert. Zijn heilige gedichten van vier jaar later zijn eer der ontheiligende gedich ten. grimmige, vol woede stekende anti-poëzie Tij dens zijn legerdienst in Duitsland had Snoek ken nis gemaakt met dadaïsti sche groten als Ball en Stramm zij waren de inspi ratiebronnen voor Luce- bert. Ook kwam hij in per soonlijk kontakt met. Hu- gues C. Pernath die toen beroepsmilitair was in Me- chelen. Het werden zijn op standige jaren. Samen met Pernath schreef hij 'Solda tenbrieven', verzetszuchti- ge gedichten in briefvorm die een opgemerkte analyse van de experimentele nes tor Jan Walravens meekre gen Vestdijk noemde Snoek toen «een versatieve geest, een niet weinig oor spronkelijke fantast» 'Soldatenbrieven' sluit die periode van versativiteit af. Er breekt een tijd aan van zelfver heerlij king, zelfs - vergoddelijking. Snoek meet zich een geëxalteerd, profetisch dichterschap aan. Hij poneert zijn waar heid, zijn inzicht in de kos mos. De verheven toon van het heersersmotief koncen- treert zich in de bundels 'Herkules' (I960). 'Riche lieu' (1961) en 'Nostrada- muo' (1964). Volgt een pe riode van neergang met en kel de publikatie van «De Zwarte Muze» waarvoor Snoek in '67 de staatsprijs krijgt. Hij twijfelt een aan tal jaren wat te doen: schil deren of schrijven, maar in 1971 heeft hij uiteindelijk ineens twee nieuwe bundels klaar: 'Gedrichten' en 'De Gedichten van Maria Mag dalene 'Gedrichten' een kontaminatie tussen ge dichten en gedrochten zou voor de lezer «gedokumen- teerde aktualiteitspoezie of alternatieve griezelgedich ten» in petto hebben. Hij neemt een patent op de titel: het is «een soortnaam voor een nieuw genre in de poë zie, niet gelijk aan de anti- poëzie die zichzelf vernie tigt». In 'Gedrichten' lees je een algemeen verzet, een poging om datgene te ont maskeren waarbij iedereen zich al heeft neergelegd. Van de ene kant zet Snoek zich dus af tégen het realis me, van de andere kant keert hij met zijn gedichten naar de realiteit terug Schildersverdriet 'De gedichten van Maria Magdalena' een bundeling liefdeslyriek, slaat de brug naar een nieuwe gesteld heid. 'Welkom in mijn on derwereld' is een voorbeeld van sobere, verstilde lyriek Poëzie esthetizerende beel den nog slechts zeldzaam zijn. De dichter wordt ou der, hij neemt afscheid van het verleden; het motief van de eenzaamheid begint een voorname rol te spelen en alles wordt begeleid door een verhulde, deemoedige zelfspot die eigenlijk de he le menselijke ontoerekend- heid betreft. De laatste (en spijtig ge noeg niet 'jongste') poëzie van Paul Snoek, kent een tweeledigheid van thema- tie. De postuum uitgegeven bundel 'Schildersverdriet' verwoordt een met spijt ge kruid vergankelijkheidsbe sef: waar kunst is, is ook droefheid om de verganke lijkheid ervan. Snoek brengt zijn problematiek al dan niet bewust terug tot gewone. kleinmenseüjke proporties. De profetische ambitie van weleer is er niet meer bij. Hij is minder speels, minder grillig in zijn fantasie ook, observe rend eerder, vaststellend De afzonderlijke titels ('Ge dicht om de dag mee te be ginnen', 'Gedicht voor een vriend') laten gebruikspoë zie vermoeden. De levens houding van Snoek is in dit laatste levensstadium, zoals zijn poëtische thema tiek, ambigu: eenzaamheid, stilte en sluipende levens moeheid staan naast nieu we levensvreugde en eerlij ke liefdesbewogenheid. En wie kan zeggen hoe het zou zijn verdergegaan? Leo DE BOCK Het land van de glimlach Het is tijd om hier te büjven en lang te drinken in mijn witte stad Om een poosje te praten in de schaduw, waar groen gras groeit in de schoenen Om met mij in het verre water te werken aan de ademhaling van de zee en na de voltooiing te verdampen op een heet tapijt van keien Het is de tijd om tijd te maken, zolang er nog wat zuurstof zit in de waterdichte schatkist van de dichter Zolang nog zand tussen de tanden knistert. Zolang er tijd is om te zoeken in het maanlicht naar de boodschap in de aangespoelde fles vol zachte melk voor de gelukkige vinder. vol dauw en langgelachen tranen Uit 'Schildersverdriet', 1982.) Voor volgend weekend heeft 't Land van Riem» een stuk op de affiche staan dat in meer dan een opzicht interessant is. «The killing of Sister George» is een toneel stuk in drie bedrijven van de in 1928 in Berlijn geboren en op elfjarige leeftijd naar Engeland uitgeweken Frank Marcus. Net vóór het uit breken van de tweede wereldoorlog ontvlucht te de familie Marcus nazi-Duitsland. Frank is er later gehuwd en heeft drie kinderen. In zijn antiekzaak heeft hij de mensen kunnen obser veren en dat observatievermogen komt tot uiting in de karakters van zijn personages. Marcus is goed bevriend met de Franse mime kunstenaar Marcel Marceau, voor wie hij reeds een scenario schreef. Hij wou zijn toneelstukken ook voor kinderen toegankelijk maken en daarom nam hij zijn toen 11-jarig zoontje mee naar een voorstel ling van «Zuster George»; de knaap was opge togen en nadat hem het lesbisch aspekt was uitgelegd aanvaardde hij dat zonder meer In deze tijd, waar men het anders-zijn einde lijk heeft leren aanvaarden, zal het Aalsters publiek dit stuk beslist op zijn juiste waarde schatten. Het scenario De aktrice June Bockrand speelt al een zestal jaar de rol van de wijkverpleegster Zuster George in de populaire TV-reeks «St.-Jans Appel voorde». Als de interesse van het publiek stilaan vermindert, besluit de BRT Zuster George in het feuilleton te laten sterven. Op die manier hoopt men de kijkdichtheid weer op te voeren en de reeks nieuw leven in te blazen. Juno leeft samen met haar vriendin Alice, een kind-vrouwtje. De twaalf jaar durende relatie heeft zich gestabiliseerd in een verhouding waar de explosieve, emotionele Juno het li chamelijk en geestehjk overwicht heeft op de sluw-naïeve, maar geestehjk labiele Alice. Wanneer mevrouw Ongena, programmatrice van de BRT, zich eveneens tot het kind vrouwtje aangetrokken voelt en haar tracht voor zich te winnen, breekt de naar buiten toe zo krachtige, maar innerlijk verscheurde Ju no als een dorre tak. Naar de vorm is het een dramatisch gebeuren, maar de inhoud is zo met humoristische anek doten doorweven dat men gerust mag spreken van een komedie met een ernstige ondertoon. «The killing of Sister George» werd in Londen bijzonder geestdriftig onthaald en bracht het tot een rekordaantal voorstellingen. Vier vrouwen Frank Marcus voert vier vrouwen ten tonele in zijn «Zuster George»; in de versie van 't Land van Riem heeft de Gentse regisseur Rogbr De Wilde, leraar aan de Akademie voor Muziek, Ballet en Toneel in Aalst, de touwtjes in handen. De hoofdrol wordt gespeeld door Mieke Cor- nand; zij behaalde de regeringsmedaille 1981- '82 met het spelen van een fragment uit «Zus ter George». De rol van Alice Popje Vanderetouten wordt gespeeld door Myriam De Vlee8chauwer, die dit jaar met grote onder scheiding het voorbereidend jaar van de hoge re graad afsloot. Machteld De Rauw (mevrouw Ongena van de BRT) en Nellie De Hert (Madame Xenia) ten slotte behaalden dit jaar grote onderscheiding en de gouden stadsmedaille, zodat men zonder overdrijven van een fameuze rolbezetting mag spreken. Voor de rekwisieten zorgt Denise Van Caelen- berge, de dekorbouw wordt verzorgd door de technische ploeg van 't Land van Riem, Hubert Janssens staat in voor de verlichting en Jean Van der Biest voor het geluid, terwijl Lea Spittaels opgeefster is. Verlenen verder nog him medewerking; de BRT-mensen Anton Cogen en Oswald Versijp, BRT-technici, G.O.C.-Hartenvrouw, Luc De Mot en Paul Codde. De voorstellingen gaan door in de Stads schouwburg aan het Vredeplein op zaterdag 16, zondag 17 en maandag 18 oktober a.s., telkens om 20 uur. De toegangsprijs bedraagt 100 frank; voor studenten en 60-plussers 80 frank. C.T. aktiviteit gestaakt wegens de Duitse censuur. Na de oorlog gingen de ver toningen opnieuw hun nor male gang en werd naar vernieuwing gestreefd. In die geest werden talrijke ontwikkelingsavonden georganiseerd. Daarbij zijn twee spreekkoren van de hand van de heer Paul Ru- mes te vermelden: het «In Memoriam» gewijd aan Meester Arie Van den Heu vel, voor het voetlicht ge bracht in de K N S. te Gent en de «Postume Hulde» aan de heer Emiel Van Lierde, een van de meest verdien stelijke leden van het gezel schap. Eisen van de nieuwe tijd In samenwerking met de Koninklijke Harmonie «Al Groeiend Bloeiend»die haar 125-jarig bestaan vier de, zette het gezelschap op 5. 6. 10 en 13 juli 1947 een reeks feestelijkheden op het getouw om zijn 75-jang be staan te herdenken met om. het openluchtspel «Hulde aan de Kunst» van de hand van voorzitter Paul Rumes; kunstkoncerten door de verschillende mu ziekverenigingen van de stad en een ontvangst met akademische zitting op het stadhuis. Ondanks het feit dat een stad als Aalst nog steeds met over een volwaardige schouwburg kon beschik ken, werd verder de weg bewandeld die door de stichters was uitgestippeld en werd het verenigingsle ven aangepast aan de eisen van de nieuwe tijd. Daarom werden in 1949 en later in 1982 de verouderde statu ten bijgewerkt door de heer Jan De Block, eresekretaris van het gezelschap. Om het hoofd te kunnen bieden aan de enorme moei lijkheden die het uitblijven van een passende toneelzaal veroorzaakten, werd het Aalsters Toneelverbond op gericht, waarvan ook "t Land van Riem deel uit maakte. Door dit Verband Aalst. Het toneelgezelschap 't Land van Riem brengt levensecht toneel (ad) Aalst. Een beeld uit het toneel dat 't Land van Riem brengt (ad) werden verschillende hoog staande opvoeringen ten to nele gebracht, door jammer genoeg heeft die samenwer king slechts enkele jaren standgehouden Zoals ieder toneelgezel schap heeft 't Land van Riem hoogten en laagten gekend, maar ondanks moeilijkheden en tegensla gen leeft het Gezelschap verder en werkt ook zonder verpozen verder. Momenteel telt het Toneel gezelschap 't Land van Riem 35 werkende leden, die het, hun kernspreuk Amore et Spe in dienende liefde en hoop indachtig als een aangename taak be schouwen en op die manier het werk van hun voorgan gers willen verder zetten». Natuurlijk is dat een ge meenplaats, een plechtsta- tig-ouderwetse uitdruk king. De huidige voorzitter Noel De Smedt is de verpersoon lijking van de traditionele Aalsterse spirit. Samen met hem en zijn twee adepten Freddy Lespire en Hubert De Laender beleven we op het terras van 't Land van Riem een erg genoeglijke avond. Terwijl uit de ramen van de eerste verdieping de stemmen van de repeteren de dames weerklinken, viert op het nazomers ter ras de typische Aalsterse humor hoogtij Vanwege de politieke greep op hun lokaal heerst bij de mensen van 't Land van Riem helemaal geen bittere sfeer. Alleen vindt men het op zijn minst ongepast. In 1982 ziet men Vlaande ren liefst in pluralistische richting evolueren, van een welbepaalde politieke stem pel wil 't Land van Riem en heel wat andere mensen zo gauw mogelijk af! Cyriel Temmerman Op zaterdag 16 oktober brengt «Lumière and son Théatre Company», een Londense groep die verre van zijn proefstuk is, in zaal «Netwerk» in de De Ridderstraat te Aalst te 20 uur een spetterende show. Deze show ontstond uit het ongenoegen van deze toneelgroep m.b.t. de huidige «clownvormen» die voor de groep als saai en irrelevant voor de huidige tijd werden ervaren. Door de clownkunst helemaal te herdenken slaagde Cirkus Lumière erin te komen tot een produkt dat niet enkel buitensporig en onvoorspelbaar is maar bovendien verschrikkelijk plezierig. Het gegeven is vrij eenvoudig. Bij het stroomop waarts stomen van een groep excentrieke reizigers door het oerwoud loopt hun boot vast en raakt vernield. Door het regenwoud trekken de gestrande reizigers dan door het regenwoud op zoekend naar beschaving. Ze worden er echter ontdekt door een vreselijke en tiranieke jungle-koningin die alleen wil hulp bieden als voor haar een voorspelling wordt opgezet Zo die haar echter niet zou bevallen worden de reizigers haar slaven De uitdaging wordt aanvaard doch het wordt een gissen naar wat de koningin precies verwacht Haar dochter, de prinses, geeft echter enkele tips en met haar hulp wordt een koninginnelijke» voorstelling in elkaar gestoken De rechten van dit orgineel stuk werden door Circus Lumiere gekocht voor hun zomertoernee Toegangsprijzen voor deze voorstelling, alleen toe gankelijk voor volwassenen is 200 fr. in i koop en 250 fr. aan de kassa. ♦Sir p^r mst sw Netwerk centrum, draaischijf van het socio-kulture- le leven in de stad Aalst (ad)

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Voorpost | 1982 | | pagina 25