De grote
en de kleine I
Hoe zwart is het geld
van Willen is Kunnen
Radeis met «Vogels» in Sint-Niklaas
Theater Malpertuis etaleerde voortreffelijk
tragedie van koning Rchard de derde
Toneel te Dendermonde
De oast de harde businessman
De ijverige discipelen voor wie alle middelen
van Leon Vertongen goed zijn om geld te ver-
hebben er dus een ge- dienen, zelfs door er zijn
nietbaar kijkstuk van beste vriend te willen op
gemaakt. Willen is Kun- leggen. Karine Verlee
nen heeft het de laatste als echtgenote Stolpaert
jaren niet gemakkelijk had het niet gemakke-
gehad en interne strub- lijk als de er wild op los
In het minuskule toneelzaaltje van het Antikens bracht «Willen is Kunnen»
tijdens het voorbije weekend drie keer de komedie in drie bedrijven «Zwart
Geld» van de Zomergemse auteur A. Gauthier. Sommigen menen dat het
zaaltje niet meer voldoet aan de eisen die momenteel gesteld worden ttimt mits
enige opfleuring zou het best nog een tijdje meekunnen. We vinden zelfs dat
onze plaatselijke toneelgroepen niet moeten vragen om grotere scènes. Deze
intieme zaaltjes geven het liefhebberstoneel een speciale dimensie.
Het gegeven sluit aan van vriend des huizes moeder,
bij de eigentijdse proble- Remy Stolpaert. Rijcke- Stolpaert komt op ze-
matiek en toch is het ge- mans is een beenhouwer kere dag met een win-
heel een luchtige kome- die door noest werken nend loterijbriefje voor
die gebleven, waarin heel wat zwart geld opzij de dag dat hij voor veel
heelwat onverwachte heeft gelegd. Omdat hij geld aan Rijckemans wil
wendingen voor de nodi- er geen blijf mee weet verkopen. Op die manier
ge verrassingen zorgen, heeft hij het uitgezet op kan die dan zijn zwart
Alles draait rond het naam van zijn schoon- geld «wit» maken. Maar
zwart geld van Phile- zuster Hilde, maar deze Rijckemans heeft het
mon Rijckemans en het denkt dat deze som een geld niet meer en daar-
winnend loterijbriefje erfenis is van haar rond draait alles. Het is
M f dus een eenvoudig gege-
ven met meestal vlotte
I ties. Alleen in het derde
waarschijnlijk omdat de
auteur enige last heeft
gehad om een aanvaard
baar slot voor het stuk te
vinden.
Leon Vertongen
In het Dendermondse
en het Aalsterse, maar
ook op nationaal en in
ternationaal vlak heeft
Leon Vertongen zijn
waarde bewezen. De
man met de onafscheide
lijke sigaar en de steeds
prettig tinkelende oog
jes is teruggekeerd naar
Willen is Kunnen nadat
hij er een tijdje van de
affiche ,is verdwenen.
Hij is en blijft voorals
nog een uitstekende re
gisseur die zijn stempel
kan drukken op de ver
richting van een liefheb
ber sgezelschap. Niet al
leen de komedie ligt
hem. Hij kan ook zijn
mannetje staan in zwaar
op de hand liggende
stukken. Zijn invloed
was duideiijk te merken
aan de montage, het be
handelen van de attribu
ten, het gepast bezetten
van de scène en het vlot
te tempo waarin het
stuk werd gespeeld
Vertongen heeft vast
en zeker bijzonder hard
gewerkt om deze kreatie
in Dendermonde voor
het voetlicht te kunnen
brengen. Tenslotte moe
ten we ermee rekening
houden dat het niet
belingen elimineerden
enkele vaste waarden.
Toch is de Dendermond
se Toneelkring terug
van weggeweest, dat
Dendermonde Jean Van houreghem als Sjarelt/e. hei De reaklies mn SjareUje Snoeck (Jean Van Houleghem)
s agers upje. (v) zijn soms onberekenbaar, (v)
'-WKÊK WMü :%m steeds even gemakkelijk
is om met amateurs te
werken. Tijdens de repe
tities ontbreekt er al ge
makkelijk iemand en bo
vendien moeten er ette
lijke avonden per week,
worden opgeofferd.
Toch mag hij in het ge
val van Willen is Kun
nen rekenen op een en-
toesiaste schare mede
werkers.
Auteur André Gau
thier, speciaal overgeko
men uit het Gentse om
dat zijn stuk hier voor
de eerste keer werd ge
speeld, was bepaald ver
heugd over het resul
taat. Regisseur en spe
lers hebben dan ook zijn
bedoelingen met deze
komedie volledig door-
grond en ze in die zin
Dendermonde. De Kon. Toneelgilde «Willen is kunnen» voerde onder grote belangstel- uitgewerkt.
ling het stuk «Zwart geld» op (vh)
slaande matrone, een
hooghartige dame die
dan plots een viswijf
wordt. Zij kon ons vast
charmeren en mits en-
was hij trouwens vorig kele stemoefeningen is
jaar al met het Dorp der ook zij klaar om voor-
Mirakelen. Deze keer taan een vaste plaats te
misten we vooral Cle- krijgen in het gezel-
ment Leybaert en Marie- schap.
Paule Glorie die toch
vaste waarden zijn en En dan kwam de Jean,
daarom moest beroep Elk toneelgezelschap
gedaan worden op enke- heeft iemand in petto die
le jongere krachten. We de rol moet spelen van
zijn er echter van over- de sjampetter die te veel
tuigd dat Clement en drinkt, van de dorpsi-
Marie^Paule er de vol- dioot of in dit geval van
gende keer opnieuw bij de eerder debiele sla-
zullen zijn. Voor Cle- gersjongen. Willen is
ment Leybaert ligt er Kunnen heeft Jean Van
waarschijnlijk nog een houteghem. Niet alleen
regie te wachten ook. heeft hij de onvoorstel-
Voor Rik Van Gucht, bare moed om vooraf op
een gehaaide routinier, elk gepast of ongepast
was de rol van de par- ogenblik toegangskaar-
mTns Pn£™0I\J?j0lS; ten,aan '8 snfr<®. "O Marc Waaiers, speelt Peter Derouck, de verijl
mans, patron van «De moet op toneel steevast Hilde Iv)
Vette Os», een klusje, zorgen dat er af en toe
Hij vertolkte hem met de een lachsalvo losbreekt,
elan hem eigen Boven
dien kan hij bogen op Jean inkarneerde deze
een zeer duidelijke taal. keer het eerder debiele
een eigenschap waaraan slagershulpje Sjareltje
al te dikwijls onacht- Snoeck, Hij beweegt zich
zaam wordt voorbij ge- op het toneel alsof hij
lopen nooit iets anders heeft
Renée Schreyen. niet gedaan en toch staat hij
alleen op het toneel nog niet zo héél lang op
maar ook in het écht zijn de planken. Snel krijgt
eega, werd de eerste hij het publiek op zijn
keer voor de leeuwen ge- hand en van zodra Jean
worpen als aktrice. Zij het podium opkomt be
was vroeger het duivel- gint elke toeschouwer te
tje-doet-al van Willen is gniffelen. Heeft hij dan
Kunnen. Renée, die dui- geen dragende rol in het
delijk haar mannetje stuk, zonder het pig-
kan staan, heeft zeer ment dat hij eraan toe- Rik Van Gucht (Filemon Rijkemans) en Jean
goed haar streng ge- voegt zou het veel min- teghem (Sjareltje Snoeck). Sjareltje krijgt een sigaar
trokken in deze toch der kleur hebben. De fi- Filemon hem nodig heeft voor één of ander duisterT(\a
zware rol van Lisette guur van Sjareltje dient (v)
Rijckemans. Zij is snel trouwens om de auteur
van repliek en kon zo de de mogelijkheid te ge-
komische scènes de no- ven enkele verrassende
dige schwung bezorgen, wendingen te geven aan
Els Van de Wiele speelde het verloop van het
schoonzuster Hilde drama.
Bruylants. Ze is een aan- Dat doet uiteraard
genaam ogende dame niets af aan de verdien-
die heelwat in haar mars sten van Jean Van hou-
heeft. Met veel branie teghem, die een akteur
wist zij haar gebrek aan iS met hart en ziel en die
ervaring te verbergen, tevens iedereen op de
Misschien nog even op planken meesleurt in
de zinsmelodie letten. zijn eigen élan
Haar verloofde. Peter De Jan Janssens, vorige
Rouck, werd gespeeld keer paraat als straat
door een imponerende zanger, zorgde voor de
Mark Wauters. Hij geheugenstem en de be-
galmt over het toneel en lichting werd verzorgd Els Wtele speelt de halfzuster die uiteindel{
speelt met vuur zijn rol. door Regnier Verdonck de °ntknoPin8 zat zorgen, (v)
In het oog houden, die en Jacky Stassijns. Cle-
kerel. Staf Burssens kan ment Leybaert grimeer- het toeval werd overge- uyen en de ganse Pr?
al tot de «rijpere» spelers de de akteurs tot geloof- laten, werd opgesteld van Willen is Kui
gerekend worden. Hij waardige figuren en het door Danny Stassijns Alles samen
schilderde een zeer goe- dekor, waarin niets aan met Roger Van Geerter- een gave realisatie.
Op uitnodiging van De Spiegel uit Beveren en
Den Eglantier uit Sint-Niklaas zal de stadsschouw
burg vanavond wellicht goed vollopen voor het
optreden van het gezelschap Radeis-Internatio-
naal, waarmee in de reeks van interessante theater-
produkties voor een tweede maal Vlaams talent (na
Jan Decleir met zijn «Tijger en andere verhalen»)
aan bod komt. In een vorige editie hebben we reeds
gemeld hoe Radeis is ontstaan en op vrij korte tijd
is uitgegroeid tot België's beste exportartikel op
menig internationaal podium. In deze bijdrage iets
meer over het stuk zelf. Radeis toert in het land
rond met «Ik wist niet dat Engeland zo mooi was»
en met «Vogels». Voor Sint-Niklaas is de keuze op
laatstgenoemd stuk gevallen.
Oostvlaams provinciaal
festival voor amateurtoneel
Door het Provinciebestuur van Oost-Vlaanderen
wordt van 12 februari tot 13 maart een «Provinciaal
Festival voor Amateurtoneel» georganizeer dZes
Oostvlaamse amateurtoneelgezelschappen, geklas
seerd in eerste of in tweede kategorie van de provin
ciale klasseringstomooien, hebben ingeschreven
voor deelname. Onder hen «De Schakel» van «Doods
kopvlinder» van Frans Cools en «De Catharinisten»
eveneens uit Aalst die op 12 maart «Liefde half om
half» van Alan Ayckboum spelen. De voorstellingen
hebben plaats in de zaal Palace, Markt 32 te Deinze
telkens om 20.00 uur.
Ze zijn gratis toegankelijk voor het pubhek. Er moet
wel een reservatierecht worden betaald van 30 fr.
Plaatsen kunnen gereserveerd worden bij de Kultu-
rele Publikaties en Aktiviteiten, Bisdomplein 3 te
Gent ofwel bij de Kulturele Dienst (zelfde adres) of in
de zaal Palace, Markt 32, te Deinze.
Theater Radeis is zowat
het enige Vlaams theater
dat aansluiting vindt bij het
nieuwe van improvisatie
vertrekkende, beeldende
teater zoals dat de jongste
jaren zo druk beoefend
wordt door zeer uiteenlo
pende theaters overal ter
wereld (bijvoorbeeld het
Théatre de l'Arbre en Car
rousel), Dat beeldende thea
ter heeft nog wel vage kon-
nekties met de klassieke
mime maar heeft de wat
versleten mimetaal (die
hoofdzakelijk steunt op
imitatie en suggestie) ver
vangen door een nieuwe
kunsttaal, een Esperanto
als het ware, eklektisch sa
mengesteld uit- theatrale,
mimische, koreografische,
filmische en plastische ele
menten. Het imiteert noch
suggereert de realiteit, het
stelt er een andere tegen
over.
«Vogels»
In het stuk «Vogels» zit
een dramatische eenheid.
De opeenvolgende situatie
schetsen vormen een mini-
verhaal met een moralize-
rende ondergrond De
mens wil, zoals een vogel,
wel eens van het nest vlie
gen, maar hij komt steeds
weer terug naar de zeker
heden van zijn hok, ook al
is dat hok een gevangenis
en moet hij er de hand van
zijn meester steeds weer
(met eieren) vullen. In zijn
kooi kan hij met meer fan
tasie luchtkastelen bou
wen, terwijl zijn vlucht
door de vrije ruimte toch
telkens weer eindigt op een
kater. Beter eten uit de
hand van zijn baasje dan
vogelvrij in de lucht als
schietschijf voor de jagers.
De waanzin van dit leven
brengt .hem zover dat hij de
harde werkelijkheid die hij
niet aankan vervangt door
een afkooksel, een illusie
van vrijheid. De mens be
hangt zijn gevangenismu
ren met souvenirs, kleurrij
ke schilderijen en verge
zichten. Onze gevangenis is
een luxekooi.
Radeis maakt hier zonder
woorden theater dat boek
delen spreekt. De voorstel
ling vanavond begint om
20u30 en leden betalen
165 frank, niet-leden
180 frank. De voorstelling
van Radeis is de voorlaatste
in de reeks. In februari
staat een opvoering van «De
dans van de bultenaar»
door Jozef van den Berg op
de agenda. Van den Berg is
een alom gevierd artiest die
vorig jaar al in De Spiegel
te gast was met zijn «Moeke
en de dwaas». Grote bijval
toen en voor zijn «Bulte
naar...» liggen de verwach
tingen in dezelfde lijn. Voor
informatie kan men alvast
terecht in De Spiegel op het
telefoonnummer
77544 a4 L.VB.
ken, slaagde er in zijn per
sonage tussen het publiek
te brengen. Als meervoudi
ge moordenaar knipoogde
hij steeds naar de kijkers
zodat deze op een prettige
manier bij zijn snode plan
nen betrokken werden.
Maar ook zij werden bij de
neus genomen. Richard,
weerzinwekkend gemeen,
het iedereen drinken. Het
pubüek bleef lachen met
zijn streken zolang zij zelf
niet voor schut gezet
werden.
Graaf van Buckingham,
Herman Verschelden, zijn
tegenspeler, de peinzende
rechterhand van Richard,
deed het ietsje kalmer aan
maar daarom niet minder
Op aanraden van Netwerk vertolkte theater Mal
pertuis Tielt de klassieker Richard HI in een regie
van Jo Gevers. Voor wie Shakespear geen onbeken
de is weet dat deze auteur een voorliefde had om in
zijn toneelwerken sensationele scènes te brengen
(o.a. heksen, geesten, straattwisten).
Bij Richard III gooit hij het een hem wil kelderen, niet
echter over een andere boeg ten onrechte trouwens. Zo
en zet in met een dramati- stelt hij weer alles in het
sche monoloog van het werk om zijn huidige posi-
hoofdpersonage. De mis- tie te handhaven. Maar het
vormde, gespleten geest be- verzet rukt langs alle kan-
vindt zich alleen in de stra- ten op. Het wordt zo erg
ten van Londen. Vol zelf- trouwens dat hij tenonder-
vertrouwen legt hij de toe- gaat aan zijn eigen wan-
hoorders uit welke boosaar- trouwen en uiteindelijk
dige plannen hij heeft en sterft op het slagveld,
hoe hij deze wil realiseren. Het ganse Malpertuisgezel-
Ambitieus als hij is pro- schap presenteerde hoog-
beert hij de kroon van zijn staand toneel,
broer over te nemen, maar Richard HI, Eddy Vereyc-
dit is geen makkelijke op-
dracht. Daarvoor moet hij
minstens 6 mensen liquide
ren. Zonder skrupules zet
hij zijn trawanten aan dit
werkje voor hem op te
knappen. Enkele staaltjes
van zijn kunnen:
George, hertog van Claren
ce wordt met een mes ge
dood en op de koop toe in
een wijnvat gezwierd.
De prinsjes van Wales,
voorlopig gelogeerd in de
Tower, brengt hij op het
gepaste ogenblik naar de
andere wereld.
Dit lijstje werd voortdurend
aangevuld en zo de weg
naar de troon gezuiverd.
Als de kust dan uiteindelijk
volledig veilig is ensceneert
hij zijn eigen kroning. Nu
zou hij gelukkig moeten
zijn, en heel even is hij dat
ook, maar dan komen er als
koning weer andere kop
zorgen.
Hij krijgt achtervolgings- Sint-Gillis-Waas. In regie van Raymond Schrijvers voerde
waanzin, denkt dat ieder- met slagroom(Iv)
geapprecieerd
De andere vertolker)
gen evenmin in de k
laten worden en verf
een welgemeende bra
Kortom, een
stuk, waar elke
spel in een spel w£
door werd een ver
dingseffekt bereikt)
enerzijds het real»
minderde, anderzijd
onrealistisch rituele)
dialektische karakt
het stuk vergrootte.
Zeker iets waar ieder)
wel simpele toneell
ber als oude rat in
iets aan gehad heeft.!
de oud-KU op «Ad
20 - 21.1.1983 - De Voorpost
