Niets zo onrechtvaardig als gelijk
onderwijs voor ongelijke kinderen
Vijftien jaar rijksonderwijs in
Sint-Gillis-Waas
Kwarteeuw katholiek bijzonder onderwijs in Sint-Niklaas
V.T.I.-Aalst met Permanent Vernieuwd Onderwijs
BLO en BuSO in het Waasland
Tussen kerk en kerkhof.
10 - 3.6.1983 - De Voorpost
in hel Waasland.
Sint-Niklaas. Een kwarteeuw
Het vrij buitengewoon onderwys bestaat in Sint-Niklaas 25 jaar. Vier volwaardige
scholen zijn in die tijd gegroeid uit het eerste BLO-schooltje in de Kallestraat, het eerste
externaat voor bijzonder lager onderwijs in Vlaanderen, waarmee inspekteur Schelfaut
en PMS-direkteur Van Hove in september 1958 startten. Het betreft de BLO-school
Berkenboom (Kalkstraat 30), de VTS-BuSO-school voor jongens (Lepold Il-laan 17), de
jongensschool voor BLO 'De Regenboog' (Kasteelstraat 6, wij belichtten deze school al
in ons blad) en het Berkenboominstituut voor buitengewoon sekundair onderwijs
(Kalkstraat 42).
Geen scholen waar alles ge- startten inspekteur Georges school in de Kasteelstraat,
woon wat trager gaat, waar de Schelfaut en Dr. Willy Van Twee jaar later begon men in
moeilijke leerstof wegvalt, wél Hove als eersten in de provin- de Kalkstraat lokalen bij te
tie en wellicht ook maar bouwen. Nog twee jaar later
daar is men niet zo zeker van splitste men de BLO-school,
in heel Vlaanderen, een vrij die toen gefrekwenteerd door
tig zichzelf zijn. Het PMS voor externaat voor buitengewoon 178 leerlingen, in twee autono-
bijzonder onderwijs van mijn- onderwijs. Moeder Michèle, me scholen: de BLO-school in
heer De Cock is er ook om ze te die toen overste was van het de Kasteelstraat kon onder lei
helpen en de knappe ploeg van instituut, had eerder al enthou- ding van direkteur Tersago een
scholen waar minder verstan
dige kinderen toch leren luiste-
n en denken, durven en rus-
het revalidatiecentrum in de
Dalstraat. Maandelijks buigt
siast met het initiatief inge- eigen koers gaan varen; de
stemd en lokalen ter beschik- leerlingen van de BLO-afde-
de dioscesane inspekteur zich king gesteld; ook de zusters ling van het Berkenboominsti-
samen met de leerkrachten
over de orthodidaktische on-
derwijsleerprogramma's. Ze
zijn in goeie handen, al die
jongens en meisjes; ze worden
op weg gezet voor later, ze
hébben een toekomst.
En alhoewel de deuren van
deze scholen altijd open staan
en opendeurdagen en andere
festiviteiten dus enkel een ex
tra-uitnodiging kunnen zijn,
plannen de direkties voor mei
1984 verschillende gezamelijke
aktiviteiten. Een unieke gele
genheid om het bijzonder on
derwijs in Sint-Niklaas van na
bij te leren kennen, om eens
na te gaan hoe bijzonder dat
onderwijs wel is. Dat kan nut
tig zijn: het blijkt nog altijd dat
mensen zich een verkeerd
beeld hebben gevormd over
deze onderwijsrichting...
Vlugge opbloei
Het staat in wat je de statuten
van de kloostergemeenschap
van het Berkenboominstituut
zou kunnen noemen: de zus
ters zouden de opvoeding ver
zorgen van gewone en toen-
dertijd stond dat nog gelijk
met 'arme' volkskinderen.
Het instituut is zelf een kind
van de negentiende-eeuwse
volksschool en zet zich nu nog
altijd in voor het volksonder
wijs. Op 1 september 1958
van de Heilige Philippus Neri tuut namen hun intrek in de
(Spinhuis) zetten zich mee in. nieuwe lokalen in de Kalk-
Het was toen de bedoeling straat. Sinds september 1967
kristelijk onderwijs te ver- halen schoolbussen overal in
schaffen aan kinderen die 'ver- het Waasland leerlingen op:
achterd' waren door ziekte, een gratis service. De instelling
langdurige afwezigheid of die dan, in 1973, van het BuSO
door een geringere verstande- (dat staat voor bijzonder se-
lijke aanleg niet in staat waren cundair onderwijs), heeft het
het gewone lager onderwijs te BLO en het aangepaste (type
volgen. De school beant- 1-) onderwijs als dusdanig wel
woordde aan een dringende goed gedaan. BLO bood nu
tijdsnood: voor de groep van uitzicht, er bestond een voort-
licht mentaal gehandikapte gezette opleiding, net als dat
kinderen bestond toen geen voor het gewone lager onder
vorm van aangepast onderwijs, wijs het geval was, de jongens
Zuster Nénigna, zuster Rita en meisjes konden een beroep
(van het Spinhuis), mejuf- 'eren (de jongens in de VTS,
frouw Roggeman en hun mede- eerst aan het O.L.V.-plein
werksters kregen dat eerste n°g> nu a' een tijdje aan de
jaar vijftig jongens en meisjes Leopold II laan, de meisjes in
van zeven tot twaalf jaar in de de Berkenboom); BuSO bete
klas. De school kende later kende: verder oefenen, toch
een vlugge opbloei. In septem- een toekomst maken, iemand
ber 1961 richtte men in het vrij worden,
psycho-medisch sociaal een- Vandaag gooit het Buso nog
trum in de Ankerstraat een hetzelfde gewicht in de schaal,
'konsultatiebureau voor ge- 1° het vierde en vijfde jaar van
handicapten' op. De dienst hun opleiding lopen BuSO-
houdt zich nu nog uitsluitend leerlingen respektievelijk twee
bezig met het bijzonder onder- en v>er weken stage. Het is een
wijs in de regio. In september eerste rustige, verkennende
1962 werd de school uitgebreid staP m het arbeidsmidden. Na
met vierdegraadsklassen voor de kwalifikatie worden de mat-
jongens en meisjes ouder dan ten uitgelegd: samen met het
twaalf jaar. De jongens ver- kijken de schooldirekties
huisden naar vier lokalen van uit naar geschikte jobs: bij de
de Bisschoppelijke Normaal- RVA zijn de leerlingen uit het
Onderwijsmensen samen in het moderne Berkenboom, (foto carine).
bijzonder onderwijs nu al een
paar jaar gelijkgeschakeld met
de leerlingen uit het gewone
onderwijs en dat vergemakke
lijkt het zoeken een stuk.
Nu ook de BLO-, na de BuSO-
scholen het lesurenpakket (een
toegift die het mogelijk maakt
dat de school zelf lesuren en
klasgroepen kan samenstellen
volgens de geaardheden kapa-
citeiten van de leerlingen)
heeft verkregen; lijken alle
problemen van de baan. On
derwijstechnisch is dit inder
daad het geval, maar moreel
zit het bijzonder onderwijs nog
altijd zo'n beetje in het ver
domhoekje...
Hadden we het vroeger
geweten!
«Het is zeer pijnlijk te ervaren
hoe achteloos onverantwoord
soms met kinderen wordt om
gesprongen». vindt André Van
Gasse, direkteur van de VTS-
BuSO-school. «Je vraagt je af;
hoe is het mogelijk dat de
inspekteur niet heeft ingegre
pen, dat de school maar heeft
laten begaan, dat de ouders
het niet hebben willen inzien.
Wij krijgen kinderen bij ons,
die jarenlang danig gefrus
treerd en ontregeld werden.
Het is een klassiek voorbeeld:
een jongen dubbelt zijn eerste
jaar, zijn tweede, zijn derde,
gaat gewoon over naar het
vierde, het vijfde en haalt uit
eindelijk in het zesde leerjaar
nog dertig procent. Als zo'n
jongen dan uiteindelijk toch
bij ons terecht komt, duurt het
nog een hele tijd eer hij weer
zichzelf is en rustig i.p.v.
agressief reageert».
Het is ook dikwijls erg lastig
om ouders ervan te overtuigen
dat ze hun kinderen het best
naar het bijzonder onderwijs
sturen, weet dr. Willy Van Ho
ve, advizeur-direkteur van het
PMS. Ze dreigen wel eens, die
ouders: als onze Jan naar het
BLO moet, gaan we met hem
naar een staatsschool en de
andere kinderen gaan mee. In
een zeldzaam geval moet de
school of het PMS de hulp van
de jeugdrechter inroepen. Dat
de gemoederen terzake mak
kelijk verhit geraken, is enigs
zins begrijpelijk. De maat
schappij kijkt je erop aan als je
kinderen naar het buitenge
woon onderwijs moeten en dat
komt deels toch, doordat veel
mensen zich een fout beeld
vormen van wat buitengewoon
onderwijs dan wel is en wat'je
ermee aankan. «Hadden we
het maar geweten, mijnheer,
we hadden het ons ook hele
maal anders voorgesteld; de
direkteurs. de hulpverleners
van het PMS horen hel dik
wijls, té dikwijls nog. Een
goeie reden voor het bijzonder
onderwijs om zichzelf voor te
stellen. Volgend jaar in mei.
Ben jij er dan ook?
Leo DE BOCK
Het VTI-Aalst startte dit jaar in het kader van het
vernieuwd onderwijs met een dubbel projekt: een ont
haalklas en een werkplaatsklas. Beide projekten hebben
de bedoeling leerlingen weer school blij te maken. Sterkere
motivatie brengt dan een gunstige weerslag op hun gedrag
en hun schoolprestaties.
Beide klassen konden we tij- en methode krijgen er dan ook
dens de opendeurdag verleden prioriteit op de leerinhouden
zaterdag in volle aktiviteit zelf. Klassikaal onderwijs
meemaken. Niet in een artifi- wordt er wegens de heteroge-
tieel voor de dag zelf opgefokt niteit quasi onmogelijk. Het
kunstmatig gedoe doch wel in onderwijs wordt er dus ook
da aktiviteiten van alledag. In sterk geïndividualiseerd en ge-
de onthaalklas die tot het differentieerd naarmate de
oriëntatiejaar behoort, dus tot leerlingen de basisdoelstellin-
het domein van jaarleider en gen al dan niet bereikt hebben,
vooral bezieler Marcel Crom- Wie ermee weg is kan verder
been, worden uit het basison- met uitbreidingsoefeningcn.
derwijs komende leerlingen Wie het nog niet te pakken had
opgevangen die het niveau van krijgt remediënngsoefeningen.
het zesde lager (nog) niet heb- Ieder werkt er dan volgens het
ben bereikt. Voor hen zou de eigen leertempo. Uiteindelijk
overgang naar het secundair ervaren de leerlingen sukses en
onderwijs alleszins fataal zijn. het duidelijk gevoel «mee te
Niet alleen door aanpassing kunnen» wat zich dan uit in
van het leerprogramma doch sterkere motivatie en betere
vooral door het aanwenden resultaten,
van nieuwe, andere, betere Het wordt er allemaal levens
leermethodes wordt getracht echt gehouden en aansluitend
deze leerlingen opnieuw graag bij de belangstellingssfeer van
te laten schoollopen. Aanpak de leerlingen. Bij ons bezoek
was er een bezoek geweest aan
de stad Dendermonde en ka
derde de hele aktiviteit van
alle vakken rond dit thema
waarbij ze zich dan vanzelf
sprekend fel betrokken voel
den. Intense begeleiding door
leraars (zonder enig pedago
gisch komfort) en voortduren
de zelfkontrole leiden de leer
lingen naar meer zelfvertrou-
wen en geloof in eigen kunnen
Na de onthaalklas staan twee
mogelijkheden open: het
oriëntatiejaar hernemen of
naar het tweede jaar biezonder
secundair onderwijs. Vanzelf
sprekend kunnen in de ont
haalklas alleen terecht leerlin
gen met duidelijke leerachter-
stand, door PMS-proeven be-
Aalst. Een leerling aan het werk in de nieuwe atelier van
het Vernieuwd Onderwijs, (per)
In de twee vrije BLO-scholen (De Regenboog en Berken
boom) van het Waasland deelt men de leerlingen in kleine
niveaugroepen in. Ze zijn telkens hooguit met twaalf. Een
klassysteem is er niet, de kinderen wisselen van groepje
volgens hun vorderingen en noden. Wie rekenmoeilijkhe-
den heeft, kan terecht bij een leraar of lerares bijzonder
individueel onderricht. Wie nog teveel schrijffouten
maakt, mag op bezoek bij de therapeute van het revalida
tiecentrum. En wat belangrijk is: in het BLO waardeert
men niet alleen vorderingen, maar ook inspanningen. Men
werkt er aan attitudes, aan praktische vaardigheden...
Soms kunnen kinderen na het BLO het gewone beroeps
onderwijs aan. Anders wordt het BuSO Het is duidelijk
dat leerlingen die van het BLO naar het BuSO overstap
pen het best zijn voorbereid om de opleiding volledig en
met sukses te doorlopen, vindt zuster Greta De Potter,
direktrice van het Berkenboom BuSO. In 1973 lieten zich
bij haar twintig leerlingen inschrijven voor de afdeling
'Familiale Hulp'. Het aantal leerlingen groeide bestendig
aan, leslokalen in de Heistraat en de Nijverheidsstraat
werden ingebruik genomen en de nieuwe benaming 'Ge-
zins- en Nijverheidstechnieken' gaf de afdeling een vol
waardige status. In mei van vorig jaar waren wij erbij toen
het 'buitengewoon' moderne gebouw in de Kalkstraat, dat
de zusters volledig met eigen middelen hebben laten
optrekken werd ingebruik genomen. In de meest optimale
omstandigheden krijgen de leerlingen daar nu een algeme
ne, sociale en beroepsvorming. Tijdens hun opleiding
maken ze zich allerlei huishoudelijke vaardigheden eigen,
ze leren typen, schilderen, behangen, bloemen en groen
ten telen
De VTS BdSO-school begon met één klas van tien
leerlingen. Men wou naderhand twee afdelingen oprich
ten, één voor hout- en één voor metaalbewerking, maar de
scholenstop van 1974 heeft deze plannen verijdeld; alleen
de afdeling metaalbewerking mocht verder worden uitge
bouwd. De school had vlug behoefte aan meer armslag en
momenteel worden op het nieuwe adres 115 leerlingen
getraind in de kwalifikatics laswerk, sanitaire installaties
en centrale verwarming, houtbewerking, bouw- en schil
derwerk, elektriciteit, tuinbouw en koken zijn fakultatieve
leervakken.
(leo de bock)
Rumoerige dagen waren het in september 1968
voor Sint-Gillis-Waas. De inplanting van een
rijksschool, een lagere school, in het centrum
van de gemeente en zowaar tussen kerk en
kerkhof, viel niet in alle milieus in goeie aarde.
Zegt André Taffeiren, op dat moment onder
wijzer in Geraardsbergen en door minister
Vermeylen aangesteld als hoofdonderwijzer, in
Sint-Gillis: «De eerste schooldag hadden van
dalen de toegang tot de school versperd, de
muren van de gebouwen waren besmeurd en
één grote ruit was verbrijzeld. Maar we staken
van wal, met drie graadsklassen en één kleu
terklas».
Je weet hoe zoiets gaat: modder en zand, onafge
werkte paviljoenen, stuntelen eigenlijk. En toch
kwamen begin september '69 wel 59 leerlingen
opdagen, al had men er ruim tachtig ingeschreven.
Het aantal zou volgens André Taffeiren (die sedert
een hele poos ook SP-raadslid is) onder druk
gereduceerd zijn.
7 juni '69 werd de nieuwe school plechtig ingehul
digd. Het tweede schooljaar kon met 127 leerlingen
begonnen worden. In september '70 noteerde men
in totaal 214 leerlingen voor de drie kleuterklassen
en vijf lagere klassen. Duidelijk werd stilaan dat de
nieuwe onderwijsinstelling in de Nieuwstraat aan
een behoefte voldeed. Toen André Taffeiren in juli
'72 de school vaarwel zei waren de lokalen te klein
geworden en een uitbreiding drong zich op. W. Van
Wulpen, het nieuwe schoolhoofd, had de zorg over
249 leerlingen (drie kleuterklassen, zes lagere klas
sen). Een volwaardige school, voortaan.
Wijkschool
Vaak van ver kwamen de leerlingen: Verrebroek,
Meerdonk, Vrasene, Kemzeke, De Klinge. Heel
wat kinderen moesten elke dag met de schoolbus
vanuit De Klinge naar Sint-Gillis worden getrans
porteerd. De expansie van de school in de Nieuw-
straat was niet te stuiten en in '71 gaf de minister
van nationale opvoeding zijn instemming met de
oprichting van een wijkschool. Het zou tot septem
ber '74 duren eer de nieuwe vestiging aan de
Buitenstraat haar deuren kon openen.
Het ouderkomité kwam tot volle ontplooiing, de
heer Creve was daarvan de eerste voorzitter. In
1973 werden de laatste paviljoenen in de Nieuw-
straat ingeplant. In september '74 kwam minister
De C^roo op bezoek t.g.v. de inhuldiging van het
verkeerspark; De Croo reed zélf dat park in met
een go-car...
Fusie ontkoppeld
Verstandshuwelijk begin september '75: de fusie
van de rijkslagere school in Sint-Gillis met de
rijkslagere school van Kieldrecht. Een maatregel
die van boven af werd opgelegd; een beetje onrea
listisch, want beide partners waren wel dertien
kilometer van elkaar gescheiden. Vier jaar zou de
fusie standhouden, nadien ging ieder weer z'n eigen
vestigd en mits toestemming
van de ouders.
Ook met een werkplaatsklas
werd van wal gestoken. Een
klas met een leer- en doege-
deelte die wc eveneens in wer
king zagen. Een klas met mo
gelijkheid tot ruime polyvalen-
tie, waar theorie en praktijk
als één geheel overkomen en
waar leraars algemene vakken
bij de beroepspraktijk akticf
aanwezig zijn zodat ze een
meer volledig beeld van de
leerlingen bekomen. Ook hier
zijn de leerlingen zo verschil
lend en hulpbehoevend dat
persoonlijke aanpak absoluut
noodzakelijk is. Aan korte en
duidelijk afgebakende op
drachten werken ze zelfstandig
en tevens worden er buiten
schoolse aktiviteiten gepland.
Met ingang van volgend
schooljaar start VTI-Aalst met
liefst drie werkplaatsklassen.
En... de leerlingen?
Hierbij dan enkele reakties
van leerlingen:
«Het was vroeger niet pret
tig niet mee te kunnen».
«Het is in onze klas nu echt
gezellig».
«Naarmate ik het allemaal
beter begrijp vind ik het ook
prettiger».
«En ook mijn ouders voe
len zich nu gelukkig».
VTI-Aalst Info-Dag lokt massa
belangstellenden
Niettegenstaande het druilerig
weertje kwamen andermaal
zowat 10.000 belangstellenden
naar de open schooldag van
het Vrij Technisch Instituut te
Aalst aan de Vakschoolstraat
en St.-Annalaan.
Onder hen niet alleen ouders,
toekomstige leerlingen en aan
techniek geïnteresseerden
doch ook ministeriële belang
stelling met staatssekretaris
voor PTT Paula D'Hondt-Van
Opdenbosch en gemeen
schapsminister voor binnen
landse aangelegenheden Mare
Galle.
Hoogtepunten van deze ge
slaagde info-dag waren de aan-
passings- en werkplaatsklassen
bouw, elektriciteit, elektroni-
ka, hout, metaal, meubel en
weven waaruit duidelijk bleek
dat de verantwoordelijken het
direkt verband tussen speciali
satiejaren en nijverheid willen
leggen. Zij spelen inderdaad in
op de onmiddellijke behoeften
van het bedrijfsleven.
Veel belangstelling eveneens
voor demonstraties met com
puter, numerieke gestuurde
machines, de didaktische ro
bot, het tekenen met een plot
ter, het uittesten van een digi
tale bloeddrukmeter en van
Direkteurswissel in '78. W. Van Wulpen wou dich
ter bij huis een school gaan leiden en M. De Baere
werd direkteur. E. De Saegher ging de school in
kieldrecht besturen.
Begin september '78 waren er in wijk- en hoofd
school samen 311 leerlingen. Het was de periode
waarin men met het Vernieuwd Lager Onderwijs
begon kennis te maken. De wijkschool Buitenstraat
ontwikkelde zich tot een komplete basisschool, er
moest een paar keer worden bijgebouwd.
Vandaag zijn er in het rijksonderwijs in Sint-Gillis-I
Waas 369 leerlingen, verspreid over 19 klassen. De
kinderen (jongens én meisjes) kunnen én in hoofd
school én in wijkschool terecht van eerste kleuter
jaartje tot zesde leerjaar.
Sport
Sociokulturele aktiviteiten bij de vleet, in de loopP j
van die voorbije vijftien jaar. In '72 en '73 eecL
boekenbeurs en expo van verantwoord speelgoed. fc
Ontelbare bezoeken aan het Jeugdtheater, herfst®*
kwissen voor ouders en vrienden. Een bal elk jaar, uji
de Vlaamse kermis in de Buitenstraat. De in '68 lim
opgerichte vriendenkring, gesticht onder impuls van ?rsl
A. Taffeiren en O. Henzen, smeedde een band "8
tussen -ouders en leerlingen, had meer dan eer
vinger in de pap bij die aktiviteiten. Nog steeds is de eRC
vriendenkring, nu voorgezeten door Y. Cop-Ver !t([
bruggen, flink bezig, zet men zich tenvolle in tea »bit
bate van de medefinanciering van schoolreizen, el i
didaktische uitstappen, Sinterklaasgeschenken, ria;
leerboeken, materiaal, sneeuw- en schaatsklassen,
eindeschooljaarsprijzen, etc.
Sport viert hoogtij. Sinds 1979 viel de rijksinstelling P
uit Sint-Gillis telkenjare een sportieve onderschei-
ding te beurt: «sportieve school», «sportieve school outj
plus», «driesterrenschool (Bloso)». Sinds 1977 gaa: ei t
men op sneeuwklas in Oostenrijk en parallel daar en t
mee is er een projekt wintertoerisme in de Arden- h 1
nen of de Hoge Venen.
Drieske Nijper? en Gymnastica
Feest op 11 juni in het hoofdschooldomein aan dt fn t
Nieuwstraat 6 in Sint-Gillis-Waas. Sport en spel, ji n <j
kent dat wel. ind,
Om 14 u die elfde juni worden genodigden ontvan wdi
gen, is er een toespraak, wordt de retrospektievi i hei
over vijftien jaar rijksonderwijs opengesteld. Va
15 tot 20 u kan je allerlei toestanden meemaken a
de Nieuwstraat: volksdans, turnen, diaprojektn
feestkraampjes, tentoonstelling. Om 15 u worde jen
de nieuwe speeltuigen ingehuldigd en beginnen 4 ^jjar
sportaktiviteiten. Volkskunstgroep Drieske Nijpe- HO,
treedt op om 16u30 en om 17ul5 zijn er gemeen ets n
schapsdansen met Drieske. Tumgroep Gymnastk
uit Melsele verzorgt een optreden öm 18 u. 0i
18u30 prijsuitreiking aan de winnaars van de we Bter
strijd voor bezoekers en bekroning van de ma
originele groepswerken van de leerlingen n.a.v.
totaalspektakel «Lange Wapper wordt wakknj
opgevoerd door theater Spelende Mens op 27 ir
w.f
Aalst. Het gecomputeriseerd onderwijs, bestudeerd door
minister Galle. (per)
Aalst. VTI Aalst. De leerlingen bouw aan
buldozer. (per)
het werk van de
o.l.v. Bert VeldemM
pulair koncert.
«Atelier 340». De i
dreef 340 te Jette
een tentoonstelling 0
ma «steen in de hefl
Belgische kunst».
stelling loopt van 1?t
september en is opa
gen van 9 tot 21 uur(!
dag gesloten).
beademingsapparatuur, mo
derne bekisting, de altemator-
testbank, de spuitkabine en
noem maar op.
Tentoonstellingen ook in alle
werkhuizen waar dan vooral
het meubel en de uitvoering
van een living, salon en badka
mer door de T jarenjfl het oog
Verder waren de leerlingen in
de diverse werkhuizen en te
kenzalen aktief en in hun nor
male doen van elke dag.
Naast al het technische beleef
den we er tevens heel wat op
het kulturele vlak want ook
de mens tout-court be
steedt het VTT zijn beste
zorgen.
Onder leiding van Marijke De
Bisschop werd een programma
«Kreatief Voordragen» afge
werkt, de Expressiegroep Vre-
don (Vrije Edukatieve Ont
spanning) zette zijn beste
beentje voor alhoewel de
weermaker als spelbreker op
trad en de Kon. Fanfare
«Kunst en Vermaak» bracht
