De Hollepot, enig attribuut in
de Lichtmisviering te Mere
Erpe-Mere
De Royale Prestatie
van p. Stuyver of Benson
naverteld
Bernadette Gees vraagt hulp
voor Rwanda
Belottersclub Elckerlyc uit Erpe-Mere
vierde kampioenen
Johan Heirman
bezig op sociaal vlak
2 - 12.2.1988 - De Voorpost
Erpe-Mere. De winnaars en enkele bestuursleden van de belotclub Elckerlyc (a)
In Vlaanderen wordt het
stilaan een gewoonte; zet
drie Vlamingen bij elkaar
en ge hebt nog geen vijf
minuten later een vereni
ging. Zo ontstond in Erpe-
Mere de belottersclub El
ckerlyc. Dagelijks kwa
men er enkele verwoede
kaarters bij elkaar en zo
groeide de behoefte aan
een echte stevige club.
waar de vriendschap cen
traal moest staan.
Zo gebeurde ook. De ini
tiatiefnemers besloten de
hele buurt te betrekken bij
hun aktiviteit en zo kon de
maandelijkse belotwed-
strijd telkens weer reke
nen op een drukke aanwe
zigheid. Zwaaiden in het
begin de mannen duidelijk
de plak, vorig seizoen heb
ben ze tot hun eigen scha
de en schande moeten er
varen dat ook de vrouwen
uitstekende kaarters zijn.
Germaine Renneboog
werd immers kampioene.
Op de tweede plaats ein
digde Josée De Swaef en
die moest al 7 punten toe
geven in de einduitslag.
De verdere uitslag dan: 3.
Jozef Van Delsen, 4. Jozef
Van Impe, 5. Alice De
Vuyst, 6. Marcel Van Den
Bremt, 7. Emiel Van Hau-
wermeiren, 8. Robert Er-
nest, 9. Gaston Dumont,
10. Victor Matthijs, 11.
Georges Steenhout, 12.
Eveline De Swaef, 13.
Marcel De Schutter, 14.
Remi Van Tittelboom, 15.
Marcel Ottoy, 16. Albert
Fleurinckx, 17. Henri
Maesschalck, 18. Esther
Vereecken, 19. Eduard
Vele volksgebruiken hebben de laatste jaren sterk te lyden van de moderne
levensomstandigheden en ook de "hollepot" van Mere moest eraan geloven, hoe intens
dit gebruik ook door de jeugd beleefd werd. De traditie bleek voor het nageslacht tot
de vergankelijkheid gedoemd te zyn, maar na enkele jaren, door toedoen van de
heemkundige kring en het Vlaams Centrum-Mere, kon men terug aanpikken met het
traditioneel zwaaien met de hollepot. Het initiatief van beide verenigingen heeft
bygevolg ten dele verholpen aan de teloorgang van de hollepot als attribuut voor een
traditionele Lichtmis viering. Het herstel was duurzaam want voor de zevende maal is
men er in groep op uit getrokken, doorheen de velden, zwaaiend met de brandende
doorboorde potten waarbij de gensters vaak in het rond vloten.
Lichtmisviering worden. Vele kristelijke vorm van Lichtmis is uiter-
O.L.Lichtmis heeft als ceremonieën kunnen met aard niets meer te bespeu-
volksgebruik, net zoals ve- de huidige folkloristische ren maar ook in de kerk is
le volkse tradities, enigs- gebruiken vergeleken wor- het liturgisch feest sterk in
zins aan populariteit verlo- den, maar evengoed kun- waarde gedaald. Dit is een
ren waarvoor spijtig ge- nen deze handelingen be- van de oorzaken dat Licht-
noeg meer dan één oor- rusten op magie en animi- mis als volksfeest de laat-
zaak te zoeken is. stische denkwijzen. ste jaren maar weinig be-
Maria Lichtmis, op 2 fe- O.L.V.Lichtmis wordt langstelling bij het volk
bruari, behoort nog tot beschouwd als de over- opwekt. Tot in de jaren
wat genoemd wordt de gang van de winter naar 1950 was dit zelfs een vrije
winterperiode die met Al- het voorjaar en met dit dag voor de scholen en
lerheiligen aanvangt. Som- feest sluit ook de Kerstcy- hadden de kinderen de ge-
migen hebben meermaals clus in de R.K.-kerk. In legfenheid om hun attribu-
een poging gedaan om de deze laatste is het de feest- ten te vervaardigen en de
feesten in een zekere inde- dag van de "voorstelling straten met een hollepot of
ling onder te brengen. van de Heer in de tempel" een kaars in een uitgehol-
Maar veel duidelijkheid en van de "zuivering van de biet of raap te verlich-
heeft men ons toch niet Maria". Ondanks alles ten. We denken hierbij
gebracht. Het is praktisch heeft het reinigingsele- ook aan de talrijke ver-
onmogelijk een duidelijke ment steeds een domine- dwenen wegeltjes die toe
afscheiding te geven per rende rol gespeeld en het ndertijd afgeboord waren
groep, enerzijds omdat ze ritueel was tot voor enkele met doornen hagen en
historisch moeilijk te on- jaren waar te nemen op waaruit men de sprinkels
derscheiden zijn en ander- het feest van O.L.Vrouw haalde om de hollepot te
zijds omdat een gebruik Lichtmis toen de vrouwen, bevoorraden. De steen
tot één of meer groepen na een kraambed, op die weg te Mere bood bier
kan behoren. De meest dag hun eerste kerkgang voor een uitgelezen speel-
voorkomende indeling be- deden. terrein met al zijn bomen
rust tenslotte op de verkla- 8enoeë droog hout le
ringen die aan ceremo- Andere volksgebruiken verden om vuur in de pot
nieën of riten gegeven Van de "heidense" te stoken.
De Clercq, 20. Roger De
Kegel, 21. Irène De
Gendt, 22. Yvonne De
Smet, 23. Frans Torre-
kens.
Zes kaarters werden tij
dens de kampioenenvie
ring gehuldigd voor hun
stipte aanwezigheid. Die
eer viel te beurt aan Jozef
Van Delsen, Alice De
Vuyst, Emiel Van Hau-
wermeiren, Eveline De
Swaef, Marcel De Schut
ter en Victor Matthijs.
Het bestuur van Elckerlyc
wordt geleid door voorzit
ter Herman Eeckhout, se-
kretaris René Van Der
Heyden en de bestuursle
den Roger Eeckhout, Joh-
ny Van Goethem en Rita
Rottiers.
Het zwaaien met de hol
lepot had echter nog met
andere remmende fakto-
ren af te rekenen, zoals
o.a. het politieverbod om
met vuur langs de straten
te lopen, een preventieve
maatregel om de veilig
heid van het verkeer te
waarborgen. Daarbij
speelde wellicht ook het
afschaffen van de vrije
schooldag een rol evenals
het op massale wijze ver
dwijnen van de hagen en
kleine verbindingswegels
die de jeugd toeliet om
onbekommerd, weg van
het verkeer, een traditie
voort te zetten.
Alle volksgebruiken
hadden de laatste decen
nia enorm veel te lijdien
van de moderne leefge
woonten en zo werd ook
het lot van de hollepot tot
volledige vergankelijkheid
gedoemd. Gelukkig heeft
het initiatief van het
Vlaams Centrum en de
Heemkundige Kring hier
voor een groot deel aan
verholpen en is de traditie
sinds enkele jaren weer le
vendig en voorlopig in ere
hersteld. Ook nu waren er
weer een vijftigtal deelne
mers om vuur te maken in
de doorboorde potten en
zwaaide men dat de gen
sters in het rond vlogen.
Het was ontegensprekelijk
weer een enig schouwspel
toen de sliert door de vel
den trok met de zwevende
lichten die met een vuur
werk kunnen wedijveren.
Het is een belevenis die
heel wat "leken" aantrekt
om deze oude traditie
voort te zetten, een volks
gebruik dat typisch is voor
de deelgemeente Mere,
want nergens anders in
Vlaanderen wordt op die
manier Lichtmis gevierd.
Het hollepot-zwaaien is al
tijd een kindergebruik ge
weest waarvan de oor
sprong wel onbekend is,
maar dat thans evenzeer
door de volwassenen op
prijs gesteld wordt. Geen
enkele bron verwijst naar
deze plaatselijke traditie
en toch duurt dit volksge
bruik al meerdere genera
ties. Veel werd reeds be
schreven in de Vlaamse
volkskunde maar van het
hollepot-zwaaien heeft
blijkbaar niemand kaas
gegeten en nochtans doet
men dit in Mere sinds
mensenheugnis. Gelukkig
is men nu weer op weg om
dit gebruik vertrouwd te
maken met de jongere ge
neraties en aldus de tradi
tie voor de toekomst te
bewaren.
(J.v.)
R.H. Bensons historische roman "The Kings Achievement", die dateert van even voor
de eerste wereldoorlog, is het voorwerp geweest van vertalingen in meerdere talen.
Ook in onze taal kan het boek gelezen worden maar dan in een "verouderde" stijl, die
in een zucht naar vernieuwing in deze tijd volledig in de vergeethoek dreigt gedrongen
te worden. De Erpenaar P. Stuyver heeft deze situatie echter rechtgezet met het boek
te herwerken en er een ware Royale Prestatie van te maken.
R.H. Benson leefde tus
sen 1871 en 1914 en was de
jongste zoon van de Angli-
kaanse bisschop van Can
terbury. In 1902 bekeerde
hij zich tot het katholicis
me en hij werd twee jaar
later zelfs tot priester ge
wijd. Daarna leefde hij te
ruggetrokken en schreef
boeken die van hem een
auteur van Europees for
maat maakten.
De "naverteller", Paul
Stuyver, kennen we vooral
als heemkundige in Erpe-
Mere. Meerdere publika-
ties van zijn hand werden
door de Kring, waarvan
hij ondervoorzitter is, in
boekvorm uitgegeven. Al
hoewel zijn voorkeur
vroeger meer naar de
streekgeschiedenis gericht
was, kon men toen toch
reeds zijn bijzondere sym
pathie merken voor alles
wat met het kerkelijk le
ven te maken had. Hij kan
echter zichzelf niet ver
loochenen want als af
stammeling van een boe
rengeslacht voelde hij zich
ontegensprekelijk aange
trokken tot de landbouw
en alles wat er mee in
verband staat. Het is een
tema dat hem altijd ge
boeid heeft en dat hem
ook nu nog niet loslaat.
Getuige hiervan zijn de
"Hofsteden te Erpe", "De
Wilde Flora te Rep" en
zijn artikelenreeks over
het landbouwmaterieel bij
ons tussen 1850 en 1950,
die in de Mededelingen
van de Heemkundige
Kring van Erpe-Mere ge
publiceerd wordt. Tussen
door heeft hij al een stuk
parochiegeschiedenis ge
schreven met zijn tweede
lig werk over de parochie
Sint-Martinus te Erpe.
Met zijn bijdragen over
de Erpse Stevenist, pas
toor Beygaert, een om
streden figuur in zijn tijd,
is hij klaarblijkelijk een
nieuwe richting ingesla
gen. Dit wijst reeds op een
zeker konservatisme, of
beter, op de aanhankelijk
heid aan de "oude kerk",
trouw aan de traditionele
kerkleer. Een duidelijke
stellingname was op dit
ogenblik nog niet zozeer te
merken alhoewel in de stu
die van Beygaert al talrij
ke "onenigheden" iets lie
ten vermoeden.
Hierin waren al aankno
pingspunten voorhanden
met het koncilie dat vol
gens de auteur te drastisch
van stapel liep en vele
kerkgangers misnoegde.
Hij aanvaardt niet alle
Huub Broers van Voeren naar Lede
Hifub Broers is de CVP-fraktieleider in de fel
omstreden gemeente Voeren. Hij is de man die
steeds opnieuw in de clinch gaat met de "burge
meester", de heer H. uit V. Die Huub Broers werd
door de CVP-jongeren van Lede uitgenodigd voor
een gespreksavond die plaats heeft op vrijdag 12
februari om 20 uur in de zaal Bonten Os aan de
Molenbergstraat te Lede.
Huub Broers zal de achtergronden schetsen bij de
huidige toestand in Voeren. Hij zal ook zijn visie op
de toekomstige ontwikkeling en oplossing van het
probleem uiteenzetten.
punten van de renovatie
om reden dat er te veel
van de oude liturgie verlo
ren gegaan is. Ook al had
de moderne kerk goede
intenties dan toch had men
de vernieuwing meer ge
leidelijk moeten toepassen
want in feite is het resul
taat zeer negatief. Deze
vaststelling komt vrij dui
delijk tot uiting in de inlei
ding die A. Van Mijlbeke
aan "De Royale Prestatie"
meegeeft en hier denkt hij
voornamelijk aan "The
Kings Achievement" dat
evenzeer zowel een pro
test als een waarschuwing
inhoudt: "Het is geschie
denis uit het verleden ont
waakt in gemoed en ver
beelding van de auteur, bij
zijn historisch verant
woord bekeringsproces.
Het is één groots, geest-
verrijkend voorwoord op
het drama der Katolieke
Kerk in het Westen". En
daar gaat het hem juist om
in de navertelling door P.
Stuyver: enerzijds een
protest tegen de te ver
doorgedreven vernieuwin
gen en anderzijds een
waarschuwing tegen wat
de moderne kerk nog te
wachten staat.
Een andere reden waar
om P. Stuyver het boek
van Benson navertelt, ligt
dus voor de hand: het.oor
spronkelijk werk bevat zo
danig veel elementen van
de ware traditionele kerk
dat de auteur van "De
Royale Prestatie" niet
geaarzeld heeft om dit als
basis te gebruiken voor de
"trouw aan de waarheid
van Kristus" te zweren.
De nieuwe prestatie van
P. Stuyver is alleszins een
vertelling die vlot leest,
ook al dient men met een
zekere graad van de "oude
stijl" rekening te houden.
In Erembodegem woont Bernadette Gees, een dertigjarige verpleegkundige, die vorig
jaar werkzaam was in Rwanda.
Bernadette stamt uit een grote familie (4 meisjes en 4 jongens).
Haar hobbies bestaan vooral uit sociaal engagement: ziekenvakanties, Lourdesbede-
vaarten,... ook muziek hoort erbij.
Reeds jaren droomde ze ervan zich ten dienste te kunnen stellen voor armen in een
Afrikaans land. Vorig jaar in oktober werd haar droom bewaarheid. Gedurende één
maand verbleef ze in Rwanda.
De verschrikkelijke armoede aldaar, bewoog haar om een aktie op getouw te zetten,
ten voordele van deze mensen. In september of oktober keert ze terug naar ginder en
hoopt ze over voldoende fondsen te kunnen beschikken om aldaar enige hulp It
kunnen bieden.
Aalst. Johan Heirman voor wie kinderen alles betekenen
(a)
Johan Heirman, be
stuurslid bij de CM Ge
west Aalst, waar hij hard
meewerkt aan de voorbe
reiding van het feest dat
naar aanleiding van het
100-jarig bestaan van de
Christelijke Mutualiteiten
zal georganiseerd worden,
is een man met een groot
sociaal gevoelen. Hij is
ook groeps- en gewestlei
der van de Sint-Lutgardis
Chiro uit Papegem en
heeft daar meer dan zijn
handen vol. Toch vindt hij
nog de tijd om zich op
andere terreinen, buiten
de jeugdbeweging, in te
zetten.
een kleine tekortkoming
te wijten aan het verhaal
zelf en dus geen verwijt
aan het adres van de au-
teur-naverteller die nood
zakelijkerwijze het stra
mien van het verhaal moet
volgen. Dit laatste berust
op de geschiedenis van het
landgoed Overfield en zijn
bewoners waarbij de fami
lie Torridon de hoofdrol
speelt. Het geheel is in
zeer korte hoofdstukjes in
gedeeld wat de lezer toe
laat na elk fragment zich
even te bezinnen want in
feite is elk hoofdstuk een
verhaal op zichzelf.
Deze "Royale Presta
tie" is te verkrijgen bij de
Stuyverkring, Leedse-
steenweg 95, 9410 Erpe.
(J.v.)
Zo is hij de stichter en
bezieler van het Kindera
telier in het Vredeshuis
dat in september van vorig
jaar werd opgestart en on
dertussen al heel wat heeft
gepresteerd. Met kinderen
omgaan betekent voor
hem ontspanning. In het
Vredeshuis wil hij de kin
deren op een spelende wij
ze bijbrengen hoe duur
zaam en kostbaar de vrede
wel is. En dan is er de
Chiro, waar de wekelijkse
vergaderingen veel van
zijn tijd opslorpen. Als
groepsleider draagt hij een
grote verantwoordelijk
heid. Hij maakt bijvoor
beeld de evaluaties, zorgt
voor de voorbereiding van
de programma's, al krijgt
hij in die taak toch bij
stand van een andere lei
der. En verder moeten er
steeds weer kontakten
worden gelegd met andere
verenigingen. Tijd om stil
te zitten heeft hij niet. En
dat zou Johan Heirman
ook niet willen.
(da)
Er bestaat nu ook een kaart
van de skigebieden in de Ar
dennen. De kaart is onderver
deeld in 8 sneeuwzones, ie
der in een eigen kleur wat het
visueel makkelijk maakt in
een bepaald gebied ook an
dere banen uit te zoeken dan
deze die druk worden be
zocht De kaart is verkrijgbaar
bij Ski Ardenns, Onthaalbu-
reau, Grasmarkt 61 te 1000
Brussel.
Myn ervaring in Rwanda
We laten Bernadette aan
het woord over haar erva
ringen in Rwanda.
Rwanda behoort tot de
armste 36 landen van de
wereld.
In het zuiden van het land
bevindt er zich een dorp,
Mushaka genaamd, waar
de missiepost onder de lei
ding staat van de Zusters
van St.-Franciscus. Hier
dragen vier inlandse- en
één Belgische zuster de
volledige verantwoorde
lijkheid.
In oktober 1987 kreeg ik
de kans gedurende 1
maand kennis te maken
met de Rwandese gewoon
ten. Ik ging er als verple
gende werken in het dis-
pensarium en op de mater-
niteit te Mushaka.
Wat me erg raakte was de
zeer grote armoede.
De gezondheidsproble
men van moeder en kind
zijn groot; de kindersterfte
ligt er zeer hoog.
Enkele van de meest voor
komende oorzaken:
- infektieziekten (parasie
ten, wormen, malaria,
t.b.c., diarrhee...);
- Kwashiokor: typische
symptomen zijn: opge
zwollen buik en oedema-
teuze oogjes (dikwijls ge
paard gaande met ontste
king). Aan de basis hier
van ligt een te kleine aan
voer van eiwitten (uiter
aard door onvoldoende
voedsel).
- Huidinfekties: veroor
zaakt door een slechte hy
giëne bij gebrek aan water
en tekort aan vitaminen.
- Anemie of bloedarmoe
de: komt zeer frekwent
voor bij de moeders, wat
zeer nadelig is voor het
ongeboren kind.
- Bronchitis en andere
longaandoeningen berei
ken eveneens een hoog
percentage door het
blootsvoets lopen en doof
onvoldoende kledij (na
een regenvlaag daalt de
temperatuur zeer vlug).
De armoede die er heerst
is voor ons onvoorstel
baar. Dat water voor hen
van zo'n groot belang is,
terwijl er hier overvloedig
en onnadenkend gebruik
van gemaakt wordt, kun
nen wij ons evenmin in
beelden.
België is de belangrijkste
hulpverstrekker van het
land, sinds het onafhanke
lijk is (1962). Dankzij ons
land konden talrijke pro-
jekten verwezenlijkt wor
den op het vlak van land
bouw, volksgezondheid en
onderwijs.
De Rwandese ekonomie
steunt hoofdzakelijk op de
landbouw, waaruit de
overgrote meerderheid
van de bevolking haar be
staan put. Aan de top van
de handelsgewassen staat
koffie, die 80% van de
Rwandese export uit
maakt en waarvan de V.S.
de belangrijkste afnemer
is. Op de tweede plaats
komt thee. Ook bananen
nemen niet alleen een spe
ciale plaats, maar ook veel
plaats in (2 miljoen ton).
De medische samenwer
king vertegenwoordigt
ruim 22% van de Belgi
sche hulp aan Rwanda. De
geneeskunde is er gratis.
Wie opgenomen moet
worden in een ziekenhuis
betaalt een eenmalig be
drag van 300 RwF voor de
opening van het dossier.
Alle verdere kosten wor
den door de overheid ge
dragen. Typisch is dat de
familieleden moeten zor
gen voor het voedsel van
de gehospitaliseerde. Ie
der ziekenhuis heeft een
soort openluchtkeuken
waar men zijn potje kan
koken.
Hulpakties voor Rwanda
Om aan de nood in Rwan
da te voldoen zijn er heel
wat geldelijke middelen
nodig. Daarom organiseer
ik met enkele svmpatisan-
ten een hulpaktie. Zo kan
je onder meer storten op
rekening nummer 910-
3104533-47 van Bernadet
te Gees met vermelding
Rwanda. Verder is er een
benefietavond op zaterdag
9 april, die plaats heeft in
zaal Sportwereld te Hekel-
gem, en waarvoor nu
reeds kaarten kunnen be
steld worden op telefoon:
053/70.00.89.
Zelf zal Bernadette Gees
het geld investeren ter
plaatse bij haar bezoek in
Rwanda gedurende de
maand september of
oktober.
JM Heyman
Aalst. Bernadette Gees vertelde haar Rwandese erva
ringen
