VOLKSWEEKBLAD VOOR BEIDE VLAANDEREN,
BURGER DORUS
DUUR OF GOEDKOOP.
LANDBOUW
ARBEID
EEN ECHT HISTORIEKEN.
DE OORZAAK.
Eerste Jaar. Nummer 2.
2,50 per jaar -
18 Januari 1895.
PETRUS VAN NUFFEL, AALST
Hoe spijtig toch
UITaBVER-DRUKKER
Wat zou er best zijn alles duur of alles goed
koop V
lk geloof dat het een en het ander slecht is. Al
les duur, dan zul het dagloon alhoewel groot, de
middelen niet geven ora dure eetwaren te koopen.
Alles goedkoop, wederom slecht, want dan zullen
de eetwaren alhoewel goedkoop, in het bereik van
den werkman niet kunnen komen omdat het dag
loon noodzakelijk te klein zal zijn. Waar is dan de
redding? Mij dunkt dat 'le samenleving best
zou gaan indien de dingen van eerste noodzake
lijkheid, zooals voedsel en kleederen beterkoop
waren als andere dingen die aan het leven min
noodzakelijk zijn. Een voorbeeld zal ons dat beter
doen begrijpen. Het garen mag men niet aanzien
als eerste noodzakelijkheid voor deu werkman. Het
verbruik van garen bij deu werkman is immers
zeer gering. Veronderstel nu dat ieder bolleken
garen een centiemken duurder verkocht worde als
nu, wat zal daar het gevolg van ziju De werkman
zal door dien opslag niets te lijden hebben, want
zijn verbruik is daarvoor te klein. Al die ceutiem-
kens zouden op een jaar eene groote som uitmaken
welke aan den patroon eene scboone winst en aan
den werkman eene redelijke daghuur zou verschaf
fen. Past nu bet zelfde toe aan de andere voort
brengselen. Hoe'min zij noodzakelijk zijn aah het
bestaan vau den mensclt hoe duurder zij mogen
zijn. De voorwerpen van luxe zouden zeer hoog
nioeteu staan. Dan zouden de minderen met hunne
daghuren gemakkelijker kunnen koopen hetgeen
volstrekt noodig is tot het leven.
Spikblinus.
Alois. Dag Prosper, hoe is 't nog?
Prosper. Öp zijn oükeus aan jongen maar
om alles rechtuit te zeggen 't zou beter geweest zijn
hadden al onze mannen in de verleden kiezing ge
zegepraald 1
Aloïs. Natuurlijk manmaar alia, die tijd is
lang voorbij en daarenboven Paster Donche zit toch
in de Kamers.
Prosper. Ja ja maar er zijn er die er uit zijn
ook.
Aloïs. A propos, Prosper, nen Zaligen zelle
man!
©escljtebfntö utt jftrizer Aarrl'* ttjö
PETRUS "V-A.3ST PTUFFEL
42
Zij traden de prachtige verhoorzaal van Keizer
Karei V in. Deze, in kostelijk gewaad gehuld, zat
op deu troon, onder een gehemelte van rood da
mast. Karei V wees de binnenkomenden een zetel
ter ruste aan.
Pieter en Jacob bogen ootmoedig den knie en
schaarden zich aan de linkerzijde van den troon.
Karei V sprak alsdan op langzamen toon
Gij zijt Breugelmans, zoo ik mij niet bedrieg
gij zijt aan het Hof, benevens mijn schilder Pieter
Coucke werkzaam
Inderdaad, Hooggestrenge Heer en Meester,
antwoordde Pieterik ben in uwen dienst aan
vaard om de versieringswerken der nieuwe ont
vangstzaal te helpen bespoedigen.
Ik ben u genegen, meester.
Ik weet het, Majesteit. Vandaar dat ik ver
metel genoeg was een verhoor te verzoeken, niet
Prosper. Van de gelijken, Alois, van de ge-
lijkeu.
Aloïs. Eu niet alleen weusch ik u een zalig
nieuwjaar maar daarbij nog een vrouwken eer 't
jaar om is.
Prosper. Spreekt mij van geen vrouwken
meer
Aloïs. Iloe? zit spel dan scheef?
Prosper. Maar Aloïs k'eiit ge d'l Ltoric van
Pollare niet...;, vau de arke
Aloïs. Van d'arke, baneen man, nog geen
woord.
Prosper. Ewcl indien gij die kende gij en
zoudt mij voorzeker van geen trouwen meer spre
ken.
Aloïs. Hoe dat
Prosper. Luistert.Er ziju er daar een ko|>-
pelken in 't huwelijksbootje gestapt, het hartje
poppelend van vreugd eu de glimlach op de lip
pen.
Aloïs. Natuurlijk, gelijk het altij<|gebeurt.
Prosper. Ja maar nauwelijks kwamen zij
vaa speelreis terv.g aaar Pollare. waar do vlaggen
waren uitgestoken, het kanon losbrandde, ecu ark
voor 't huis van 't jonge paar was opgetimmerd.
Aloïs. Goed jongen, tot eene ark toe!
Prosper. Ongelukkiglijk maar laat mij voort
gaan, nauwelijks dan zeg ik waren zij daar geko
men of de kat ging op.de koQnde,-do.ark£ iauaers
was er gezet door onze partijgenoteu.
Aloïs. Ewel?
Prosper. En omdat die ark er gezet was dcor
de Donchisten en wou <le jonge bruid die eeu wocs-
tekeu was er niét door.
Aloïs. En de man dan?
Pbosphr. Dat was ne vent meê haar op zijn
tanden ne rechten Donchist alla.
Aloïs. Ja maar is hij er doorgegaan?
Prosper. De man wou er door kost wat kost
maar aau de bruid was er niets te doen Z' en wou
zij niet of z'en wou zij niet.
Aloïs En hoe is 't spel dan afgeloopen?
Prosper. Dat heeft daar een spel geweest
van den anderen wereld. De man gebruikte alle
middelen om er zijn geliefde door te krijgen, zoete
woordekens suikerbeloften en veut-tu en voila,
maar al boter aan de galg.
Aloïs Evaken bleef staan?
Prosper. Evaken bleef staan.
Alois En dan
Prosper. De bruidegom die meer hield aau
ziju vrouwkeu dan aan de partij schoof van kant,
achtte zich gelukkig voor de eerste maal het hoofd
in den schoot te leggen en trok langsheen de ark
het huis binnen.
Aloïs. Ja maar beginnen ze de christene
voor mij, maar ten opzichte van dezen jongeling
hier, Jacob Coucke is-zijn naam ik heb hem op
verzoek van uwen toezichter ter gemeente Teral-
pheue afgehaald om hem hier als pagie van u en
uw gevolg dienstvaardig te zijn.
Spreek vrijelijk, meester, hernam dc Keizer;
of ontbreekt die knaap allicht iets Indien ik voor
hem iets doen kan, welnu ik zal het niet laten.
Op deze woorden begon de schilder de levensge
schiedenis van Jacob Coucke omstandig te verha
len wat zijn vader voor soort van wangedrocht
was, er al de omstandigheden bijvoegende welke
de toekomst van den jongeling konnen dwarsboo-
men en hem het leven hatelijk maken.
Dan heerschte er een oogenblik stilte in de ver
hoorzaal. De Keizer sprak
Ik houd Jacob Coucke in mijnen dienst. Ik
ga u echter rechtuit zeggen wat mij op het hart
ligtbij den eersten blik welke ik op uwen ver
trouweling sloeg, was ik getroffen door zijn bleek
gelaat en zijn zwak gestel, ingenomen door de
zachtheid zijner inborst van dan af zag ik dat hij
inwendig leed, dat zijn harte blaakt van kinderlij
ke vaderliefde... Zoodus, ik wil dien knaap onder
mijne bescherming nemeu, en nal geene pogingen
onverlet laten om de schuilplaats zijns Vjiders te
volkspartij alzoo te bevechten,
Prosper. Och enne ja! en zeggen dat uriju
toekomende mij 't zelfde zou kunuou bakken waul
zij is ook verre vau Donchist Ie zijn.
Aloïs. Alla liebt dan nog wat patientje nuui
Vooraleer te trouwen. Ge zult toch op iets uit ko
men dat u gelijkt: is liet. wat min tot daartoe.
Prosper. Ja maar een appelkeu gelijk als «lat
welk ik in 't oog heb eu pronkt op alle hoornen
niet.
Aloïs. Stoe! zoudet gij misschien ook nog
Woeslist worden om
Prospee. Wie weet al! Ons partij heeft mij
toch zooveel al doeu verliezen eu rechtuit gezeid....
maar neen 'k zal 't zwijgeu.
Aloïs Als 't alzoo begint te gaan dan is ons
christene volkspartij voorzeker om zeop!
Prosper. Als ik maar mijn vrouwkeu en heb!
Molanus.
Hoe spijtig is het toch dat er zooveel geld ver
kwist wordt aan dien ongelukkigen drank
Indien de werkman het misbruik van den drank
niet wil verlaten dan is het onmogelijk van zijn lot
te verbeteren. Gij moogt in eene mand zooveel wa
ter gieten als gij wilt, bet zal er toch al doorloopen.
Zoo is het ook met die huisgezinnen waar gedron
ken wordt. Hoe meer gewin, boe meer verteer; zoo
kan men nooijt iets bezitten. Wilt gij eens weten,
geliefde Lezer, hoe wij ons geld uitgeven Ziehier.
1° De som in sterke dranken verteerd is drij
vierden grooter dan hetgeen meu aan brood uit
geeft.
2° Wij verteeren drijmaal en twee derden zoo
veel voor dronkmakende dranken dan voor boter
en kaas.
3° Wij vcrteèren meer dan viermaal zooveel
voor sterke'dranken dan voor melk.
4° Wij geven bijlia vijf maal zooveel voor sterke
dranken dan voor suiker eu zes maal zooveel dan
voor koffij.
5° Wij verteeren meer in dranken dan voor het
huren van alle pachthoeven en huizen van 't ge
heel land.
G° Wij verteeren bijna twee maal méér in dran
ken dan voor onze totale onkosten vau while, ka
toen eu lijnwaad.
Dat is de weg alwaar hét geld weggaat en het
ontdekken. Schep moed, Jacob, uw lijden zal wel
dra ten einde zijn zorg dat gij uwen plicht als
hofknaap stipt volbrengt, 't is al wat ik van u ver
zoek.Vaarwel.
Bij deze woorden verliet Keizer Karei het gehe
melte en verdween in eene naburige zijkamer.
Toen de twee vrienden buiten eu op het wapen-
plein gekomen waren,kon de schilder zich nici be
dwingen van de edelmoedigheid en de gerechtig-
tigheid te roemen van den machtigsten der We
reldvorsten en zich tot den nieuwen pagie wenden
de, zegde hij vriendelijk
Ge ziet, beste vriend, wat er u dan in Iiefc ver
volg te doen staat, om in 's Keizers gunst te blij
ven bij draagt u achting toe, bij heeft u lief
welke eer, welke troost don machtigsten vorst der-,
aarde tot beschermer te bebbcn
Jacob kon dit laatste niet ontkennen, en ant
woordde
Gij, Pieter, die zoo hartelijk voor mij ten bes
te gesproken hebt, gij verdient meer dan iemand
van mij geeërd en bemind te worden als een twee
de vader, daarom zij u dank, duizendmaal dank
Ik deed wat de plicht mij gebood niets
meer, hervatte Breugelmansmaar vau wat anders
gesproken ik had u vergeten te zeggen dat Zijne
is niet gemakkelijk oenen slech teren uit tc vinden.
Hoe spijtig toch, niet waar, beste Lezer?
Welke uiug de oorzaak ziju van «Ion elleudigen
toestand der werklieden waarvau wij hier vrijdag
laatst spraken, de woorden aanhalende van Z. II.
den Paus Leo XIII?
De groote Paus geeft o#ua de oplossing vau 4it
vraagstuk in weiuige maai kracht ige woorden welke
wij hier overschrijven.
In de vorige eeuwen vonden zij (de werklieden)
u kracht en steun iu de gilden der ambachten; doch
de Revolutie dor verledeue eeuw heeft die ver-
u nietigd zonder ze door iets anders te vervangen
u alle godsdienstig gevoel en grondbeginsel is uit
de openbare wetten en instellingen verdwenen,
en zoo gebourde 'tallengskeus dat de.worklie-
u deu, alleen staande en van alle bescherming be-
roofd, mettertijd onder dc willekeurige macht
vieleu van meesters menigmaal zonder hert, eu
de prooi wierden van de .hebzucht eener onbo4
beugelde concurrentie. Daarenboven is eene
schraapzuchtige woekorij de kwaal nog komen
vergrooten. Wel is waar werd die herhaalde kée-
ren voor de kerk veroordeeld; doch dan kwam
lij wederom onder eeuou ander" vorm te voor-
schijn, eu die woekerij is blijven gepleegd ^wor-
den door liedén die maar uit ziju op winst en
begeerig bovenmate. Voegt daarbij, dat nijver-
beid en koophandel uitsluiteud de eigendom ge-
worden zijn van eeuige rijken en machtigen, die
alzoo een .bijna slafelijk juk aan 't oneindig getal
arbeiders opleggen.
Die woorden zijn nog al bard, maar wio onder de
ware katholieken "en";aangekleefde kinderen van
den li. Vader zou die durven beknibbelen of' ver
zwakken? In ons volgende nummers zullen wij die
oorzaken een voor een behandelen en er de juist
heid van doen zien.
LANDBOUW.
St-AMBROsius Gilde1" Posthoorn
Bieenteelt. Aalst.
Mijnheer,
Dc eerste algemeene Vergadering onzer Gilde
zal plaats hebben op Zaterdag, 2 Februari, (Licht
mis), teh 2 uren namiddag, iu het gewoon lokaal
u Den Ppsthoorn.
Dagorde
1° Inzameling der gelden voor 1895.
2" Prijsloting voorzien in art. 11 standregelem
3" Gedeeltelijke,veruieiiwiugvanden Raad.
N. B. Pe bijdrage vaiï 2 franken geeft rechtop
Majesteit vpor gewoonte heeft op het tegenwoordig
uur een rijtöertje met zijn gevolg, door de straten
van 't oudé Gent te doen. Alsdan vergezellen hem
ook, benevens ridders en .schildknapen, eeuige.
trouwe lijfjonkers, wkarvan er voorzien zijn van
toortsen, die bij de terugkomst aanstoken.worden.
Welnu, Jacob, straks gaat gij uw pagiekleed aau-
spelen en zult ons te paard vergezellen ik zal deu
draver van Pollekeu Vinck ter uwer beschikking
houden en steeds aan uwe zijde blijven oni u des
noods bij té staMi.
Middelerwijl begon dc avond van lieverlede zijn
recht te doen gelden en wanneer het acht uren op
'stads belfort geslegen was, stonden een aantal
flink opgezette ruiters op hunne slanke paarden
do bedienden maakten de Taatste toebereidselen en
eindelijk verscheen de Keizer met twee zijner
vrieudeu, die insgelijks de zadel bestegen. Pieter
Breugelmans en Jacob Coucke sloten met andere
dienaars den stoet.
Zoo was men de stad mge trokken en reeds had
men verscheidene straten doorkruist, wanneer, op
eeuen hoek der straat gekomen, het paard dat Kei
zer Karei bereed vreeselijk begon te steigeren.
('t Vervolgt).