Je woelingen Ie Brussel
en in ie ïeMaer.
Eene onrechtveerdigheid.
ONZE JONGENS VIN 1798
Ware democrate Priesters.
M. Lorand en pastoor Daens.
De Kamer van Dins
dag 4 Juli 1899.
bestiert zij met een ongewoon beleid en een
bewondersweerdige zelfopoffering dat aanzienlijk j
gesticht dat zij de kunst verstaat zich van
iedereen te doen achten en beminnen zal blijken
uit den geestdrift en de uitbundige vreugde welke
te Herdersem heerschen zullen. Immers, dit
leest zal geen feest zijn voor de kloosterbewoners
alleen gansch het Katholieke Herdersem, de
Katholieke Vriendenkring aan 't hoofd zal er
deel aan nemen. Heel het Katholiek Herdersem
zal weten te toonen, dat het zijne ware vrienden
kent, en huldigen en danken kan.
Wij mogen niet vergeten, dat de Eerweerde
Moeder niet alleen is om te jubelen ook zuster
Agatha en zuster Catharina vieren den 25011 ver
jaardag van hunne aankomst in het klooster van
Herdersem.
Aan de drie jubilarissen wenschen wij uitter-
harte PROFICIAT 1
Ware democrate priesters, dat zijn priesters
die uit louter liefde voor Christus, hen zeiven
vergeten om den werkman in zijnen lichaamlij
ken en geestelijken nood te helpen, te troosten en
bij te staan. Ware democrate priesters dat zijn
priesters die den armen versleten ouderling m
zijn huis gaan bezoeken, met hem spreken, hem
weten te troosten en te helpen. Ware democrate
priesters, dat zijn priesters, die de arme zieke
menschen gaan bezoeken, troosten en bijstaan.
Ware democrate priesters, dat zijn priesters die
de kinders der werkmenschen, die binst de weke
moeten werken, den Zondag vergaderen in zon
dagscholen om aan die kinders een onderwijs te
geven, waarmede zij later zullen kunnen eerlijk
en treffelijk door de wereld geraken.
Ware democrate priesters, zijn priesters die
den Zondag de dochters en jongelingen der werk
menschen vergaderen, hen een eerlijk verzet
verschaffen om ze van de verderfelijke herbergen
te houden, hen leeren hunne ouders eerbiedigen
en gehoorzamen en hunne dagure aan hunne
ouders geven.
Ware democraten priesters zijn priesters die
den werkman leeren spaarzaam zijn en zorgen
voor den zieken en ouden dag.
Ware democrate priesters zijn priesters die,
zonder gerucht en lawijt, altijd en overal ten
dienste staan voor den werkman, voor zijne
vrouw en zijne kinders.
Zulke ware democrate priesters gelukkiglijk
zijn onze vlaamsche priesters in al onze gemeen
ten en steden. Van den werkman maken zij hun
werk zij ontzien geene moeite om den werkman
overal te bevoordeeligen, zij kennen, ja, den weg
der rijke huizen, maar 't is om er den advokaat
te zijn der arme werkmenschen.
En voor al hunne moeite en verwachten zij
noch eere, noch rijkdom, zij verlangen geene
plaats, noch in Kamers noch Senaat, het is hun
genoeg de voldoening te hebben van gekweten
plicht.
Maar met dat zulke priesters het werkvolk van
ongodsdienstig liberalismus en socialismus afhou
den, zijn ze voor liberalen en socialisten niet-
weerds en on deugen den.
Gelukkiglijk dat men wel een oogenblik
kan den werkman verblinden, maar hij ziet toch,
hij voelt dat die soort van priesters zijne ware
vrienden, echte priesters zijn.
Nu men bij alle neringen en ambachten veree-
nigingen ziet tot stand komen, om de belangen van
het vak te bewerkenwerd onlangs eenen bond ge
sticht tusschen de drukkers van Roussclare en Ise-
ghem, waarbij al de drukkers van het arrondisse
ment uitgenoodigd worden, ten einde tot eenen ar-
rondissementsbond te geraken, en later zoo moge
lijk, tot eenen provincialen bond.
Ten allen kante, op elk dorp, om zoo te zeggen,
DOOR
PATTYN, priester.
25
Aller blikken wezen Frans Heywaert aan of
schoon het woord van kapitein nog niet eens werd
uitgesproken, kenden wij hem sedert lang de daad
toe.
Meteen was de vreemdeling in zijne tesch ge
gaan 6n haalde er eene handsvol gouden kronen
uit, welke hij onzen hoofdman ter hand stelde.
Dit diene u- om de eerste reiskosten te dek
ken. Ik zou u aanraden zonder uitstel, van avond
nog, te vertrekken. Hoe eerder hoe beter, want te
Parijs schijnt men eindelijk te willen begrijpen dat
er hier iets veel ernstiger op handen is dan een
eenvoudige boerenoploop. Het Directorie beraamt
groote maatregelen om den opstand in het ei te
verpletteren. Daarom langs onzen kant spoed ge
maakt
Wij vroegen natuurlijk niets beter dan te mo
gen opstappen alles liever dan deze verlam
mende leeglooperij
Geerne genoeg ware ik nog eens tot aan vaders
huis geloopeu. De tijd echter ontbrak wij zouden
voorzichtigheidshalve met het eerste vallen van den
avond langs verdoken paadjes het bosch verlaten.
ziet men thans alle slach van beambten, onder den
dekuaam hunner vrouw en zelfs ouder eigen naam,
zich als drukkersstellen, de drukkers van bedrijf
het gras van onder de voeten wegmaaien en vele
onzer confraters tot den ondergang doemen. Met
een heimelijk aangezicht gaan zij het werk afbede
len en schamen zich niet al den iuvlocd te gebrui
ken, welke hunne bediening hun ten dienste stelt,
om zich werk aan te schaffen.
Dat is een schreeuwend onrecht, waaraan een
einde moet komen.
Schoolmeesters, gemeentesecretarissen eu post
meesters en zelfs vethetaalde Staatsbeambten wor
den thans drukker en leven ton onzen koste
Zelfs grefïïers van rechtbanken, met jaarwedden
van 1800 tot 3000 frank, mogen zich stellen als
drukker 1
Negen keereu op tien en drukken zij zelt niet,
maar laten dit werk uitvoeren in 't stad, mits een
commissiegeld door den drukkersbaas to betaleu,
van 10 of 20 per honderd 011 meer nog.
Om drukwerk to krijgen gebruiken zij al hunnen
invloed, en 't werk dat vroeger in de stad gedaan
wierd, komt er nu ook, maar door hunne tusschen-
komst en mits.... zooveel aftrok.
Onze bazen doen alzoo het werk en vreemdelin
gen, die niets en doen dan een briefje schrijven,
gaan met, de profijten weg.
Dit misbruik bestatigd zijnde, moeten wij uitzien
naar een middel om het te bestrijden.
Dit is doodeenvoudig.
Moesten al de bazen van de stad overeenkomen
om zulk geene percenten meer te betalen; moesten
zij dan in onderhandelingen komen met de bazen
van naburige steden eu gemeenteu, de zaak ware
in korten tijd effen en geklonken.
Aangezien zij geen alaam en bezitten en zouden
zij hun drukwerk niet zelf kunnen doen, en de
overeenkomst met de bazen zou hun dwingen te
betalen wat den drukkersbaas vraagt, cn niet meer
gelijk nu, wat zij geven willen.
Zoo de Staat, Provincie of Stad hunne bedienden
geene voldoende jaarwedden geven, is het wel recht
dat men uit den zak der drukkers het té kort klop-
pe En zoo Staat, Provincie of Stad oordeelen dat
hunne jaarwedde, die door de algemeenheid der
lastendragers betaald wordt, voldoende is, met
welk recht komen zij 011s dan onderkruipen en ons
van voor den neus het werk en het bestaan wegha
len? Theodorico Martino.
Het is klaarblijkend, dat de socialisten ter gele
genheid van het nieuwe kiesontwerp eene revolu
tie op touw hebben gezet.
Drie achtervolgende dagen heeft het gewoeld in
de Kamer, de socialisten hebben door alle soorten
van lawai, schuifelen, kleppen met de lessenaars,
alle bespreking willen beletten. Alle soorten van
scheldwoorden, dieven, moordenaars werden den
minister en de katholieken naar het hoofd gewor
pen. Dinsdag brak op eenmaal de storm.
Furnemont kwam met opgeheven vuist naar M.
Huyshauwer geloopeu en aan den trap gekomen
van het bureel, struikelde hij eensklaps over eene
plooi in het tapijt en viel. De socialisten zagen dat
MM. Huyshauwer en De Guchtenaere, katholieke
volksvertegenwoordigers van Gent, in de onmidde-
lijke nabijheid stonden van Furnemontzij dach
ten dat een dezer heeren hunnen partijgenoot te
gen den grond geworpen had. Gansch de linkerzij
de kwam dan afgestormd. Eene vechtpartij in re
gel volgde.
Middelerwijl was Furnement met M. Huyshau
wer ook aan 't slag geraakt. Langs de twee zijden
spanden volksvertegenwoordigers alles in 'twerk
om hunne koliegas tot bedaren te brengen. In het
midden van do woeling drong de socialist Hu bin
naar de ministerieele bank door cn plaatste zich
voor M. Vandenpeereboom, die kalm blijven zitten
was, en hem met den vinger aanwijzende, riep hij
hem toe Gij zijt verantwoordelijk voor al de on-
De hoofdman hield er aan dat niemand te Bosch-
loo iecs wist van onze afreis.
Ik durf er niet op bogen dat mijn hart niet een
beetjen inkromp wanneer ik aan eenen omdraai
van den Gentschen steenweg den toren van mijn
geboortedorp voor de laatste maal te zien kreeg.
Deze indruk echter werd spoedig in een dommelend
geroffel mijner trom verdoofd. Nu wij het grond
gebied van Boschloo uit wareu, hoefden wij ons zoo
zeer niet meer in acht te nemen. Met lichten tred
en blij van harte stapten de jongens vooruit. Wat
deed het deugd de vrije lucht in te ademen na den
benepen toestand in het bosch, een toestand zon
der uitzicht. We waren als gevangenen die men
loslaat. De woorden van baron van Meer vervul
den ons met even veel hoop en geestdrift als wij
vroeger ter neer geslagen waren. Al de kleinen ste
den en dorpen waren in onze macht van hier tot
DiestHerenthals, Lokeren, Dendermonde, Meer
hout, Moll, Westerloo. Er zou dus nog vrijheid,
nog verlossing zijn. Wij zouden naar ons dorpke
weldra mogen terugkeeren met de blijde tijding
dat Vlaanderen van het Fransch gespuis gezuiverd
was. Eu die zuivering zou ons werk zijn Dank^o
God, dank 't School weinig of de jongens waren
aan 't dansen gevallen en aan 't zingen lijk eene
vlucht dronken lijsters 'in den bessentijd. Mijn
trommel, aan de spits van ons troepke, klonk in
gezwinden slag de vreugde onze>
Ik herinner mij nog hoe wij in ion/.! rden Pas-
lusten die zullen volgen Men hoorde ook roe
pen Trek de wet in Geef uw ontslag.
Naar men vertelt heeft een socialist zijn spijt
uitgedrukt dat hij zijnen revolver niet meegebracht
had om eenige koppen te verbrijzelen. Anderen
nog zouden doodsbedreigingen uitgebracht hebben
tegen M. Vandenpeereboom.
Een lid der linkerzij had den stoel gegrepen van
M. J. Van Dam me, opsteller van het Beknopt Ver
slag, om ermee te schermen tegen de katholieken,
doch M. Van Damme ontwapende den woedenden
socialist.
Nooit zag onze kamer zulk schouwspel. Gemeen,
door en door gemeen, heeft de socialistische partij
zich aangesteld. Ze hebben de Marseillaise en de
Carmagnole gezongen als zij de Kamers verlieten,
overal dreunde het van Leve de RepubliekLeve de
Revolutie
Dat is nu wellicht een voorloopig staaltje van
hetgeen wij te verwachten zijn, als deroode gezel
len de volksregeering eens in handen zullen ne
men.
Men beweert dat al die beweging slechts plaats
heeft om den koning schrik aan te jagen en om er
hem toe te brengen het kiesontwerp in te trekken
en... zijn ministerie weg te zenden.
Heel het land is rustig en men bekommert zich
niet met de beweging, welke te Brussel door de 33
woelmakers wordt op touw gezet. Ook verzekert
men dat Z. M. zich volstrekt niet zal laten ontrus
ten of geleiden door dit gewoel, het zal dus, nutte
loos géfloten ziju. Hoe meer rumoer men maakt,
hoe minder men dit doel bereiken zal. Wij weten
niet tot hoeverre die beweering zal bewaarheid
worden. Do minister Vandenpeereboom zit bij al
dat leven, kalm en vastberaden op zijn bank en
schijut zich om al dat lawaai niet eens te bekom
meren. De minister, wacht als een schoolmeester
de kalmte af, als de fluitjes en trompetjes hunne
rols zullen gespeeld hebben.
Discuteeren, wil hij, men zal hem steeds op zij
nen post vinden, maar aan die kwajongensstre
ken der socialisten doet hij niet meê.
De regeering heeft toch in vooruitzicht van de
wanorders, waarmee de socialisten en huuue vol
gelingen, de liberalen, de stad Brussel bedreigen,
nieuwe veiligheidsmaatregelen voorgeschreven.
De kolonels der burgerwacht zijn aanzocht in
de magazijnen kardoezen to komen halen, van de
soort, die men werkstakerskardoezen noemt. Deze
zijn derwijze gemaakt dat zij minder verre dragen
dan de oorlogskardoezen.
Een aantal gendarmen uit het binuenland naar
Brussel geroepen, om daar gedurende zes maanden
te verblijven.
Ook zal het personeel van den policiepost bin
nen het onzijdig terrein aanzienlijk versterkt wor
den.
60 gendarmen, toebehoorende aan de verschilli-
ge brigaden van West-Vlaanderen, zijn bij helft
uit Brugge en uit Kortrijk, met bijzondere treinen
naar Brussel vertrokken, om er de gendarmerie
te versterken, ten einde desnoods de orde te hel
pen handhaven.
BRUSSEL. - De socialisten hebben drij dagen
lang tot diep in den nacht Brussel overhoop gezet.
Vitrieuen, gazlantaarnen gebroken, barikaden op
geworpen en de zaak tot het uiterste gedreven, Le
ve de Republiek geroepen, enz.
De gendarmen en policie hebben als wat moge
lijk is moeten doen om de bovenhand te houden,
er is geschoten uit de groepen der woelmakers en
uit de bovenverdiepingen der huizen, enz.
De socialisten hebben het vooral op de gendar
men gemunt, op verscheidene plaatsen hebben de
ze gebruik van hunne wapens moeten maken. Er
zijn reeds gekwetsten en zelfs een doode.
Geweld boven recht schijnt het ordewoord der
socialisten te zijn in de Kamer beletten zij alle
discutie en schuifelen en schreeuwen en schelden,
en in de straten makeu zij oproer en breken zij ai-
les af, alsof ze op voorhand wisten dat zij den Ko
ning het hart in de schoenen jagen kunnen.
sant, halfwege Gent en Boschloo, eenen fluitspeler
aantroffen. Toen de weerdin ons zei dat de man den
heelen morgen voor eene kompanjie Fransche hoe-
zaren had gespeeld, ging Frans Heyvaert naar hem
toe, «Geblaastal lang genoeg voor den vijand,
be vool hij hem, nu gaat gij een deuntje voorde
jongens spelen. En willen of niet, de Franschge-
zinde muziekant moest een heelen eind wegs mede
in den nacht, altijd maar spelend voor de jongens.
VI.
Hoe wij te Aersehot vaarden.
Ons laatste maal hadden wij in den Reizenden
Passant genomen. Wat al dorpen en wijken wij
achterreeks doorgetrokken zijn, weet ik u niet te
zeggen. Wij stapten maar altijd door, nu eens over
eene helling, dan weer in de vlakte, onverpoosd,
zonder stilstaan.
Telkens dat wij een gehucht naderden sloeg ik
den trommel en, alhoewel doodvermoeid, deden
wij nog ons best om met het hoofd keersrecht goed
op stap te blijven. De lieden kwamen over hunne
halve deuren liggen en zeiden medelijdend
't Zijn lotelingen, arme jongens 1
Wij moesten echter alras van alle betooging af
zien. Gaande door ik weet niet meer wat dorpje,
omtrent Temsche, kwam een dikbuikig man met
een norsch, rood gezicht, die ergens achter een
herbergraam zijne pijp aan 't smooren was, op ons
'los en kort weg. ot wij geen troep rebellen
waren Later heeft het gebleken hoe het De
Zaterdag avond werd te Koekelberg eene mee
ting tegen de nieuwe kieswet gehouden. P astoor
Daens en MLorand voerden er onder ander het
woord. Pastoor Daens zegde dat M. Vanden
peereboom, met zijne kieswet voor te stellen,
eene zware fout als kristen begaan heeft en zich
in staat van doodzonde bevindt en dus moet te
biechte gaan. Dit gezegde werd op spottend ge
lach onthaald. Toen M. Lorand later zijne
redevoering begon, richtte hij zich tot pastoor
Daens.
Wij zullen, zegde hij aan M. Vandenpeere
boom de absolutie geven, niet waar, mijnheer
pastoor, indien hij in zijne goede intenties vol
hardt En pastoor Daens antwoorde te
midden van het algemeen gelach Maar hij zal
zijne penitencie moeten doen.
Ja, M. Daens doet zijne toehoorders lachen,
door aldus den spot te laten drijven en zelfs te
drijven met het Sacrament der Biecht. Ais prie
ster had hij nogtans de eerste moeten zijn om te
protesteeren tegen de gemeene spotternijen van
M. Lorand, den godlochenaar. Maar hij lacht
mee en doet de anderen lachen
Overigens, dat moet ons niet verwonderen van
wege een priester, die staat te lachen terwijl
eene bende liberalen en socialisten, die hij aan
voert, d bas la calotte schreeuwt voor eene kerk,
terwijl daar binnen de zegen met het H. Sacra
ment gegeven wordt.
In den omtrek van het paleis der Natie
staan, ondanks het doorslecht weder, eenige
groepen nieuwsgierigen. Alles is volkomen rus
tig en de ordedienst wordt door het gewoon
getal policieagenten gedaan.
In de voorbehoudene tribunen bevinden zich
talrijke damen de tribuun van het diplomatisch
korps is goed bezet en de openbare tribunen zijn
door een beperkt getal personen ingenomen. De
militaire dienst in de openbare en voorbehouden
tribunen is zoo streng als verleden week ingericht.
De zitting wordt ten 2 ure geopend onder het
voorzitterschap van M. Beernaert.
M. Vandenpeereboom vraagt het woord (bewe
ging.) Verleden vrijdag heb ik aan de Kamer
verklaard dat het gouvernement bereid is tot een
verstandhouding te geraken. Ik verzoek dus de
Kamer al de verschillende ontwerpen van kies
wet die zullen gedaan worden naar eene biijzon-
dere kommissie te verzenden, waarin al de
partijen vertegenwoordigd zijn. (Beweging.) Wij
verzoeken de leden der Kamer zoo mogelijk nog
voor het einde der week hunne voorstellen neer
te leggen.
De regeering had een ontwerp neergelegd,
waarin het dacht rekening te houden van de
verschillende meeningen, en dat zij aanzag als
eene weerzijdsche toegeving. In tegenwoordig
heid der oordeelen er tegen uitgebracht, en welke
ik aanzie als verkeerd, heeft de regeering beslo
ten de hand te leenen tot een nieuw onderzoek
der zaak, en zij drukt de hoop uit dat men zal
geraken tot een uitslag, voordeelig voor de be
langen des lands. (Zeer wel Toejuichingen
rechts.)
M. Theodoor legt een wetsvoorstel neder, dat
de onbeperkte evenredige vertegenwoordiging
toepast voor de Kamer en Senaatkiezingen.
M. Vandervelde. Namens geheel de linkerzijde
sluit ik mij aan bij het voorstel van M. Vanden
peereboom. De linkerzijde zou ongelijk hebben
het niet te doen daar het voorstel de feitelijke
intrekking is van het wetsontwerp van het gou
vernement. Toejuichingen links.) Namens de
linkerzijde verklaar ik dat zij eens en eensgezind
zal blijven om in 't vervolg alle voorstellen te
beletten die een staatsaanslag zouden zijn. (Toe
juichingen links.) Spreker vraagt dat de kom
missie ook het voorstel van het referendum door
M. Lorand gedaan, zou onderzoeken, in geval
Kever was, commissaris voor 't kanton Haasdonck,
eene der hatelijkste trawanten van dien hatelijken
tijd. Gelukkig las Frans Heyvaert in den toon
der vraag de opgaaf van het antwoord.
Doch De Kever wou hem niet gelooven. Wij wa
ren wel rebellen, vluchtende lotelingen, op weg
naar Leuven waarschijnlijk. Kortom, de schurk
sloeg den nagel op den kop. Oogenblikkelijk liep
hij de gendarmen halen, aan dewelke wij slechts
ontsnapten door eene spoedige vlucht in de nabu
rige bosschen. Van dan af vermeden wij zorgvul
dig alle groote wegen.
Rond den middag was het gaan sneeuwen, voor
den eersten keer dit jaar. Wij plasten in de mod
der en weldra wareu mijne kousen nat van dat fij
ne sneeuwwater dat door de kleinste reetjes dringt.
Ik kan niet zeggen dat mijne voeten of beenen mij
pijn deden, maar ik voelde zülke trekkingen in den
buik... God, wat heb ik alsdan op mijne tanden
gebeten denkend aan de warme haardstee in 't va
derlijke huis I Wat hadde ik niet gegeven voor een
paar versche kousen of schoenen met dikke zolen
Te Bonheyden, op den uitkant, voor eene soort
van boerenherberg welke In 't Hop van Oostenrijk
uithing, hielden wij stil. Oüze hoofdman bestelde
spek met aardappelen en een fermen pot bier voor
elkeen van ons. 't Werd hoog tyd, die lange marsch
na een gedwongen vasten van drij weken hadde
ten lange laatste eenen os neergeveld.
(Wordt oo-or tg er-ei).
