OM OE SUST HUMERI
Overzicht.
©rukker-HlttQfUfr
3an Öan ïtuffH, ^apelleatraat, 13, te 2lal5t.
mu^fm
IJV 5e KLAS
m
Abonnementsprijs voor gansch België, franco te huis. 2.50. Voor de vreemde landen, J DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN ZATERDAG
5,00. 5 centiemen het nummer. Pakken en brieven noeven vrachtvrij toegezonden j
te worden. Alle briefwisselingen moeten den dijnsdag avond op onze bureelen toege
komen zijn, het blad den woensdag avond ter pers gaande. Ongeteekende brieven wor
den in de scheurmand geworpen. Alle postbureelen ontvangen inschrijvingen, op alle
tijdstippen van het jaar. De onkosten der kwijtingbriefjes zijn ten laste van den be
stemmeling. Men gelieve, bij verandering van woonst, het juist terechtwijs te zenden.
6° JAARGANG. NUMMER
Aalst, den 1 September vanhet jaar 0. H. 1900.
Vonnissen 1 frank den kleinen regel. Aankondigingen tusschen de nieuwstij
dingen 20 centiemen per regel. Aankondigingen op de 3® bladz. 10 centiemen den
regel.Annoncen op de 4® oladzijde worden berekend volgens plaatsruimte. Voor
de advertentiën buiten de provincie Oost-Vlaanderen, zich uitsluitend te wenden tot
het Office de Publicité, Rue de la Madeleine, Brussel. De geabonneerden hebben het
recht een maal per jaar eene annonce van 5 regels te plaatsen, die viermaal achtereen
volgens zal verschijnen. Ruchtbaarmakingen in te zenden vóór 's Maandaags.
Mijnheer de Uitgever
Een plaatsje, a. u. b. als antwoord op het artikel van
uwen geleerden briefwisselaar.
Dat het mij toegelaten zij eerstens het artikel van eenen
kenner mede te deelen, dat ik eenige dagen geleden onder
de oogen kreeg en waarmeê ik volkomen instem.
Men spreekt veel van de kerk te voltooien. Goed en
wel. Maar ziedaar een middel (het afbreken van het
Hoog Altaar om zonder een steen bij te metselen, de
kerk ontzaglijk te verruimen, of ten minste ruimer te
doen schijnen. En daarbij veel lichter, veel slanker, veel
mooier van lijnen en verhoudingen.
Hier is immers een verheven kunstprinciep op het spel.
In eeu kunstgewrocht is alles wat afsluit, alles wat be-
c perkt, alles wat beëindigt, op zich zelf onschoon en aan-
stootelijk. Daarom moet het ofwel verdoken, ofwel ver-
bioemd en versierd worden.
«Wat heeft nu de bouwmeester van de St-Martenskerk
gedaan om dit kunstprinciep te huldigen
Zie, b. v., de hooge muren die de zijbeuken langs Pont-
straat en Rozenmarijnstraat afsluitenbeperken, be'èin-
digen. Die zware muren heeft hij zoo licht, zoo doorzich-
tig mogelijk gemaakt, met in ieder eene overgroote ven-
ster aan te brengen. Moest men dat venster half gaan
toemetselen, zou ieder die wat kunstgevoel bezit, niet van
verontweerdiging opspringen
Nu, in het koor hebben onze Voorouders een veel erger
schelmstuk bedreven, dan dat toemetselen zou zijn. Daar
had de bouwmeester al zijne krachten ingespannen om
het afsluitselhet einde te verbergen. Het koor wordt niet
gedragen door eenen muur, maar door iets veel minder
stoffelijks, indien ik zoo spreken mag, door eene zuilenrij
met scherpe spitsbogen en daarachter is nog een gewelfd
pand en dan, ja, een muur, omdat het niet anders kan,
maar geen platte, blinde muur, die het afsluitsel al te
zichtbaar zou maken neen een muur met allerlei hoe-
ken en uitsprongen, en daarbij nog doorboord met ruime
vensteropeningen. Men wordt het afsluitsel, het einde
(der kerk) schier niet gewaar
En wat heeft men gedaan
Men heeft hiervan niets, niets begrepen. Men heeft de
spitsbogen tusschen de achterste zuilen van het koor
dichtgemaaktDaar waar de bouwmeester doorzicht
wilde, dóór de spitsbogen, dóór de ramen heen, heeft men
een beschilderd doek gespannen, en den gevel van een
c heidenschen tempel (het altaar) opgetrokken. Het koor
wordt alzoo brutaal afgesneden het afsluitsel, het
einde treedt hevig en akelig vooruit. Van het gewelfd
pand achter 't koor ziet men niets, van de ramen in den
buitenmuur evenmin. Het geheel is bedorven, levenloos,
bepaald leelijk.
En thans, mijne bescheidene meening, dewelke, denk ik,
op kunstterein niet zal euvel worden opgenomen.
Zijn de beelden bouwvallig, zegt uw geëerde briefwis
selaar ze kunnen hersteld worden. Maar neen, dat
kunnen ze nietze zijn veroordeeld om, met het altaar,
"otaal te worden afgebroken. Heeft hij inderdaad langs den
ïngen weg van het triforium geweest, hoe heeft hij dan niet
gezien dat heel het gevaarte, vermolmd, gebroken en ver
lieten is, dat heel dien ouden rommelzoo aan een zijden
Iraadje hangt om alle oogenblikken beneden te vallen, op
evaar van groote onheilen te veroorzaken
Hij is met mij 't akkoord, dat het altaar in strijd is met
len bouwtrant der kerk. Staat deze bekentenis niet gelijk
net de veroordeeling van het werk van De Vrede En
lochtans, hij vraagt eene herstelling (die onmogelijk is)
>f misschien wel een splinternieuwen Dat ware al te
lwaas!.... «Ruimt het Hoog Altaar weg, vervolgt uw
;eleerde briefwisselaar, maar dan moet het O. L. Vrouw-
Altaar, daarachter, ook afgebroken worden, «en al de andere
;rbij Waarom niet Weet hij dan niet, dat al de autaars
Ier absidiale kapellen zich in dezelfde voorwaarden bevin-
len van het hoofdaltaar, dat zij allen bouwvallig, ver-
nolmd zijn, en na twee eeuwen bestaan, aan het einde van
ïunnen diensttijd zijn
Het volgende schrijft onzen briefwisselaar nog Onze
voorouders der XVII6 eeuw waren zij dan zoo van kunst-
smaak beroofd, dat, hetgeen zij schoon vonden, 't geen
zij met zooveel moeite en onkost hebben opgericht, in
eens voor ons iets afschuwelijk zou worden
Doch wat denkt hij van den kunstsmaak, van het schoon
heidsgevoel dezer voorouders, die den prachti-
gen tempel, het overheerlijk steenenkantwerk
van pijlers, kapiteelen, bogen, galerijen en ge
welven bekleedden met vier, vijf lagen dikke
witsel Men heeft de hand geslagen aan 't af
krabben dier vuile laag, waaronder men de
prachtige muurschilderingen aantreft, die thans
on wederroepelij k verloren en bedorven zijn
duizenden franken zal het kosten om eeniger-
mate te redden wat de onbegrijpelijke vernieti
ging onzer voorouders bedierf.
De verdwijning van het Hoogaltaar is zoo ge
wettigd als het afkrabben der lagen witsel. De
kosten ervan zullen zeer gering zijn. Met zijne
afbraak zal een meesterstuk, eene der pachtigste
zuilen der wereld worden ontbloot. De kerk zal
in grootte en majesteit oneindig veel bijwinnen
en de kunstliefhebbende Aalstenaars zullen dit
werk, zoo lang betracht en verzucht, )uide toe
juichen
Een Kunstliefhebber.
N. B.Wat het cijfer 13O0 betreft, aangehaald als
zijnde het jaartal der voutschildering, elk zal begrijpen dat
zulks eene drukfout was het moest inderdaad zijn 1500,
en al wie eenigszins met de geschiedenis der Hoofdkerk
bekend is, zal dit alras verstaan hebben.
Hot is met eene gewettigde verontweerdiging,
dat De Volksstem luide protest aanteekent naar
aanleiding van allerlei baldadigheden en vererger
nissen, waar vreedzame en fatsoenlijke derde-klas
reizigers op 't Belgisch spoorwegnet zoo dikwerf
het slachtoffer van zijn.
Sommige menschen, verdienen zij nog wel
dien naam geneeren zich niet te huilen, te tie
ren, zedelooze liedjes te brallen, godslasteringen
uit te braken en onedelen praat te verkoopen in
't bijzijn van kinderen. En waagt iemand het, eene
opmerking te maken, dan regent het smaad- en
spotwoorden over hem, soms wel bedreigingen, en
't vloeken en verergernisgeven beginnen voorgoed.
Andere lomperikken rooken als fabrieksch ou
wen, stellen hunne medereizigers moedwillig bloot
aan luchttochten, en weten niet wat uitvinden om
het hun zoo onaangenaam en zoo lastig mogelijk te
maken.
Aan hoogerhand moesten daar maatregels tegen
genomen worden, èn't is waarlijk onbegrijpelijk,
dat het Spoorwegbestuur niet sedert lang den ru
wen borstel ter hand heeft genomen om de treinen
van die vuiligheid te zuiveren.
Het afleveren van wekelijksche abonnements
kaarten aan 't Werkvolk heeft dien toestand niet
verbeterd. Integendeel. Ver van ons echter die
gunst, aan 't Werkvolk afgestaan, af te keuren. Zij
stelt het immers in staat, mits eene kleine gelde
lijke opoffering, hoogere loonen te gaan verdienen
in steden en nijverheidsplaatsen maar dit voor
recht, door 't Katholiek Staatsbestuur geschonken
aan de arbeiders, mag tot geene nadeelige gevol
gen leiden voor de derde klasreizigers voorzien van
gewone plaatsbewijzen.
En 't gaat er vooral met tijden van kiezingen
bijzonderlijk zoo bont toe in derde klas, vooral
op de zoogenaamde werkmanstreinen, dat men be
vreesd is, dat men schrik heeft van er in te stappen en
in geweten verplicht is tweede klas te nemen als
men met vrouw of kinderen reist. Ongelukkiglijk,
weegt eenieders beurs niet zwaar genoeg om zich
dergelijke weelde te veroorloven.
Onlangs meldden wij dat de heer Minister van
Spoorwegen zelf eenen trein bestuurd had van
Brussel naar Kortrijk, denkelijk om door eigen on
dervinding een juist gedacht te erlangen van het
werk der machinisten en stokers. Welnu, hij ge
trooste zich de moeite eenige keeren, ongekend, in
derde klas te reizen, bijvoorbeeld met zekere mor
gen- en avondtreinen uit Aalst naar Brussel en om
gekeerd, en, we zijn er innig van overtuigd, de ge-
wenschte maatregelen zullen niet lang uitblijven.
Door welke maatregelen dit alles verholpen zal
men vragen. Door 't uitveerdigen van strenge re
glementen, waar men de hand aanhoudt, en door 't
uitoefenen eener ernstige waakzaamheid..,. Ware
het, bij voorbeeld, niet mogelijk twee bijzondere
derde-klaswagens te hechten aan iederen werk-
manstrein, ten dienste der niet-abonnenten
Wij hopen dat het Spoorwegbestuur eens ernstig
de kwestie in aandacht nemen en er eene bevredi
gende oplossing voor vinden zal.
Een lezer onzer stad schrijft ons het volgende,
betrek hebbende op dees artikel
Den 4 dezer, 't was een Zaterdag, stond ik in
de statie van Brussel den zoogenaamden Werk-
manstrein af te wachten, die naar Aalst ver-
K trekt. Toen hij aankwam, spoedde ik mij naar
u een rijtuig van derde klas. Ik vond dit rijtuig
geheel volzet met geabonneerde werklieden...
Geroep Laat hem niet binnen Geen plaats
lk loop naar een tweede rijtuig, naar een derde,
nergens kon ik in.
Den statieoverste maakte ik opmerkzaam dat
er nievers plaats was zulks giDg hem niet aan
ik moest mij maar tot den treinwachter wenden.
Intusschen klonk het sein tot vertrekken, en
ik was wel genoodzaakt in een volzet rijtuig te
stappen, waar ik staande moest blijven.
«Nauwelijks was de trein aan gang, of eenen
der werklieden sprak mij spottend aan Als ge
mij een half franksken geeft, sta ik u mijne
plaats af. Daar ik geen antwoord gaf, riep een
tweede Ge ziet wel dat het een kalaard is hij
biedt alleens niet af 1 Anderen schreeuwden
't Is zeker nen domper enz. En zoo ging het
voort tot aan Denderleeuw, waar eenige dier
gasten afstapten, en ik plaats vond om mij ne-
der te zetten.
Onze reporter klaagt de
ze week nogmaals dat ru
briek weer maar van den
manken Hennen zal zijn.
Sommige groote Parijsische
gazetten zeggen dat de
tsaar, toekomende maand
naar de Expositie komt,
andere beweeren dat hij
niet komt. Wat moet men
er van gelooven Wij zul
len er te St. Petersburg naar informeeren,
zoolang wij het niet in onze berichten aankondi
gen, is't niet officieel.Te Stabroek gaan ze een
fort bekomen men zal er met 400 man 3 jaar
aan werken. De werklieden lachen in hunne
vuist, dat belooft hen nen schoonen winterschen-
dag, en dan binnen eenige jaren nog eens even
zooveel om af te breken, want er is niets besten
dig onder de zon, en toch zeker niet in de mili
taire wereld, Te Sevilla, in Spanje, is 'tzoo
heet dat de vogelen half gebraden van de daken
en van de boomen vallen. 47 1/2 graden in het
lommer en 57 in den zonneschijn. De fabrieken
zijn bij dag gesloten, al die vluchten kan, trekt
er van door. Men smacht er naar koelte of regen.
De fruitoogst zal dit jaar overvloedig zijn, de
wijnproevers vooral, laten zich het water uit den
mond loopen, als ze in den Moniteur Vinicole
zien aangemeld, dat het jaar 1900 een der beste
wijnoogsten van de gansche eeuw zal opleveren,
zoowel in hoeveelheid als in hoedanigheid er
zullen in Frankrijk minstens dit jaar 7 millioen
hectoliters meer ingeoogst worden dan verleden
jaar. Donderdag 23 Augusti was het 47 jaar
geleden dat koning Leopold II met Maria Hen-
drika aartshertogin van Oostenrijk, onze konin
gin, in het huwelijksbootje zijn getreden. Onze
koninklijke familie heeft op die reeks van 47
jaren, op die lange huwelijksreize, zoowel als de
gewoonste sterveling veel zuur en zoet in wisse
ling ontmoet verscheidenmaal is Qns doorluch
tig vorstenhuis gedurende dit tijdstip met bittere
gebeurtenissen overvallen geweest. Ieder huisken
heep zijn kruisken, er is wel zeker geen gewisdat
immer vrij van kruisen is. Binnen drie jaar zal 't
Belgisch Koningspaar, als zee en wind hen gun
stig is, hier op de huwelijksbaren, de gouden have
in varen. Als eens dit tijdperk hier breekt aan,
dan zal hen 't land ter zijde staan, on
danks de socialisten, die 's kouingsheil
betwisten, dan zal men hier eens fees
ten zien, schoon en 0vereerlijk, ik
wensch de lezers groot en klein, dat
iedereen er bij mag zijn. Alles is
tegenwoordig geweldig in opslag. Als
er iets in overvloed is, dan slaat het
gewoonlijk af. De Kamerredevoerin
gen die thans zoo buitengewoon over
vloedig zijn, verkeeren in dit geval en
gaan eenen grooten afslag te gemoet.
Het Beknopt verslagdat thans aan
4 fr. per jaar verkocht wordt, gaat aan
1 fr. gebracht worden. Er is ten min
ste een wetsontwerp in dien zin in de
Kamer neergelegd. Wij denken dat
men op 't einde der markt, gelijk de
koopmanschap gewoonlijk gaat 't ver
schil zal deelen, en dat het abonne
ment op 2 franken zal gebracht wor
den. (Wij verwedden 100 tegen 1 dat
het volk liever de kolen zou zien af
slaan dan die parlementaire woorden).
Tot Oostende ging den shah een
toerken doen op zee, maar toen hij
pas buiten de haven was, komman
deerde hij demi-tour. Wie weet of hij
van vreeze in zijn br.... niet gedaan en
had Tot New-York hebben 800
kleermaaksters 't werk laten staan.
De politie, die er eenige wilde van
aanhouden, werden vergast op lange
hoedjesspellen, waarmede zij hunne
kostumen en vel doorboorden, tot
zooverre dat ze moesten de vlucht
nemen. Tot nu toe en heeft d'overheid
nog geen middel gevonden om dezen
nieuwsoortigen oproer te keer te gaan.
Die brave Boeren zetten nog al
tijd met even grooten heldenmoed
hunne reuzentaak voort.Ze blijven
even kloek, niettegenstaande ze slechts
met 20,000 man worstelen tegen
200,000 goudwolven, waarvan er reeds
50,000 buiten gevecht werden gesteld.
De oorlog duurt nu bijkans elf maan
den en er zullen er ongetwijfeld nog
veel bijkomen. Lord Roberts, die
oorlóg voert tegen onze brave Boeren,
is een monster, een hoogedele laagge
zonken beul, die gebrandmerkt moet
worden als een onmenschelijke gene
raal en in de galerij der militaire
beulen plaats moet nemen. Eene
duitsche gazet verzekert nu dat konin
gin Wilhelmina van Holland ver
loofd is met prins Adolf-Frederik van
Mecklemburg, die 26 jaar oud is. We
wenschen hun veel geluk en zegen.
Ons land heeft dit jaar in d'expositie
van Parijs 103 groote prijzen beko
men tegen 69 en 1889. Wellicht zullen
er meer prijzen gegeven worden als er
exposanten zijn. Men verzekerd
dat de keizerin van China de plaat
gepoetst is met een sommeken van 50
millioen taëls. Er was in een gezel
schap eene horlogie gestolen Oh
riep den eigenaar, dat en is niets
't gaat 7 ure gaan zijn, en op dit uur
slaat ze goed hoorbaar, 'k zal dus
seffens wel den dief bij d'ooren heb
ben Een der aanwezigen wilde stil-
lekens het ankergat uitloopen, maar
men had den dief vast. Terwijl wij
ons ophouden met den oorlog van
Transvaal en China, hooren wij niets
van den hongersnood in Indië, waar
dat er meer wezens vallen dan in bei
de oorlogen te gelijk, en van de moor-
derijen in Armenië, waar nog alle
dagen honderden christenen slachtof
fers worden van ongebonden woeste
barbaren. Dat en ZIET 't beschaafde
Engeland nietDe kolen trusters
van Europa zijn erg beet genomen
door hunne Amerikaansche collegas.
Zij hadden gehoopt, dank aan den
oorlog, zoo in China als in Transvaal
en gezien de vraag naar brandwaren,
dezen winter den prijs der kolen te
kunnen opjagen tot 60 en 70 fr. In
Engeland komen nu echter reeds
schepen met kolen uit Amerika toe,
die aan verminderden prijs worden
van de hand gedaan zoodat de Euro-
peesche trusters zullen genoodzaakt
zijn de duimen te leggen. Het ware te
hopen dat wij weldra afslag mochten
vernemen.
En daarmee Salu en de kost en geen
eten l
