St.Romijautstoren, zijn Beiaard en zijn Beiaardier
Uit onze kolonie
Verpik
Mgr. flevkü en het
ilicht Onderwijs
T EEN EN 'T ANDER
Voor onze Landbouwers
7e!efoon S14.
1' uitgaaf, 6 ure 's avonds
i - y'V-' tvAr
Het Staatsblad
Zestiende Jaargang n' GD9< 73
2 CENTIEMEN HET NUMMER,
aSO«KESÏE«TEÏJ
7.oo maan» 4 frsn&i Een jaar frank.
Inschrijving io alle posttmrcelen en tenbureele dezes:
Rerksti»aiï, 9, AaSst.
Bestuu? en Re£a!diea
I Kerkstraat9, AALST.
Alle mededeelingcn te zenden aan het
bestuur der Volksstem J. Van SfluKeUSe GensSt
Kerkstraat, 9 Aalst.
Voor allo aankondigingen KERKSTRAAT, 0 A A L S T\t
Groote aankondigingen en clichés volgons aecoord.
Gevraagde en aangcbodon plaatsen, te
huren, tekoopcn, ovor te nemen enz.,
40 centiemen voor 2 groote regels.
•1° bladz. por kleine r*s*-I 0,20 fr.
2® - 0,30 fr;
2® f ,00 fr. en 2,00 fr j
Rechterlijke he "stollingen por regel 2,00 fr.'
Al de dagbladen zonder uitzondering
bespreken deze gewichtige kwestie.
Tlians komt «Mgr Heylen tijdens de
inhuldiging van eene nieuwe kerk en
nieuwe katholieke scholen eene hoogst
belangrijke redevoering uit te spreken.
De geleerde kerkvoogd betoogt dat bet
godsdienstig onderwijs de grondsla;_
moet zijn van alle onderwijs en dat
derhalve het onzijdig onderwijs moet
verworpen en bestreden worden gelijk
het overigens ook veroordeeld is ge
worden door alle kerkvoogden. Hel is
de vrijheid van onderwijs die België
den bloeienden toestand van heden
heeft verzekerd.
Wij houden dan ook beslist aan het
behoud van het vrije onderwijs en zijn
besliste vijanden van het verplicht on
derwijs omdat het nutteloos is, daar
bet den toestand niet zou verbeteren
en daar het verplicht ondorwijs onaan
nemelijk is, daar de tegenstrevers ons
bepaald het verplicht onzijdig onder
wijs, leest dus liet verplicht goddeloos
onderwijs, willen opdringen.
Sommige arglistige tegenstrevers
zullen wel beweren dat dit eene leugen
is, maar woorden kosten geen geld en
wij laten ons daardoor niet langer in
slaap wiegen, de feiten spreken luider
dan al de groote woorden der tegen
strevers. In de. gestichten waar het
zoogezegd onzijdig onderwijs is inge
voerd daar komen er op de 100 kinde
ren zeker en vast 95 ten honderd, zoo
niet 99 ten honderd uit die noch van
God noch zijn gebod iels weten of wil
len weion.
Overtuigt u in de officieele scholen
te Brussel, la Antwerpen, te Luik, te
Gent, overal waar die fameuze onzij
dige scholen bestaan. Dat is dan het
gevolg der schoolonzijdigheid tijdens
eene uitsluitende katholieke regeering,
hoe zou het er mode staan, zoo ooit de
anti-klorikalen aan 't hoofd van 'tland
moesten komen te staan
Neen, het is er niet om te doen, de
menschen te vrijwaren tegen de on
wetendheid, bet is er alleen om te
doen, demonsehen te. vorgoddeloozen.
Doe aan de vefgoddeloozing van
ons kristene Belgie mee, wie wil
maar wij nooit en daarom zullen wij
de verplichting bestrijdou mot do in
nigste overtuiging van ons hart.
n
Men vroeg ons onlangs do statistie
ken van het getal ongeletterden in ons
land. Ze komen daar zoo even te ver
schijnen eo we zijn gejaagd zo mede te
deelen. Beschouw t en onderzoekt die
cijfers met kalmte en overleg en trek
er dan een besluit uit. In 1880, onder
't liberaal bestuur, waren er in 't land
nog 30,63 ten honderd ongeletterden,
in 1890 kwam het op 25,04 per cent
en in 1900 viel het tot op 19,12 ten
honderd. De statistieken van 1910
werden nog niet opgemaakt, maar
alles laat voorzien dat het getal onge
letterden geslonken is tot op 12 ten
honderd. Bij dit getal zijn de ziekelijke,
de vorachterde, de abnormale kinde
ren gerekend die toch immer ongelet
terd zullen blijven, of het onderwijs
verplichtend zij of niet.
Binnen weinige jaren zal het getal
ongeletterden oprecht onbeduidend
zijn. Eenieder moet dan kunnen be
kennen, dal in zulken stand van zaken,
do verplichting, zelf alleen beschouwd
op stoffelijk en verstandelijk gebied,
overbodig is. Wanneer men daarbij
den toestand vergelijkt, gelijk hij zich
voordoet in Frankrijk, dan komen ,wij
tot deze veel-beteekenende bestatiging:
ondanks de verplichting komen er in
Frankrijk jaarlijks meer on ineer on
geletterden. Dat bekennen do bladen
van allo partijen en alle gezindheden.
Wij blijven dan vast bij ons gedacht:
België heeft de verplichting niet noo-
dig, en voor de katholieken is de ver
plichting een uiterst groot gevaar.
Indien de tegenstrevers van alle
meeningen, in plaats van aanhoudend
te schrijven en te redekavelen over
verplicht onderwijs, eens eenige keeren
mee een dringenden oproep deden tot
hunne lezers om hunne kinderen een
goed onderwijs te bezorgen, dat zij
zich de moeite en de opoffering ge
troosten om met dagbladen, strooi'
brieven en vlugschriften, de meening
van eenige achterblijvers wakker to
schudden, op zeer weinig tijds ware de
toestand verholpen en dan kwamen
wij met dit verblijdend schouwspel
voor don dag dat in België hot, onder
wijs volkomen algemeen verspreid is
zonder de verplichting maar alleen
door toedoen van de levende overtui
ging in de massa. Gij lezers en leze
ressen, wij sporen u aan al uwen
invloed te gebruiken om in uwe ge
buurte of in uive omgeving al de na
latige menschen ertoe te brengen ook
hunne kinderen naar de school te
sturen. We eindigen met den kreet
"Weg met de nuttelooze verplichting
in sclioolzaken, want dat is dwang
leve do algemeenheid van onderwijs
'door de vrijheid 1
yerjaróasg»13 Augustï 1866.
De Koning on dc Koningin slellen ter be
schikking der gemeente Laeken, om er een
voorloopig gasthuis voor de zieken door den
cholera aangetast in te richten, het paviljoen
Garswell, deelmakende van de Koninlijke
hoven. De Koning neemt ten zijnen laste hot
•roolste gedeelte der kosten. De Koningin
neemt het bestuur van dit gesticht welk 70
bedden telt.
ÖM5®e 4ïjj«l fa Alle de
levensmiddelen zijn te Parijs een derde opge
ien. Aardappels, groenten, brood en
vleesch moeten nu veel duurder betaald
worden dan verleden jaar. Het paarden-
vleescb is tot hiertoe aan den ouden prijs
gebleven, doch zonder eenigen twijfel zal dit
voedsel waarmede zich te Parijs duizenden
menschen voeden ook opslaan. Er worden
geene inlandsche peerden genoeg gevonden
om ze af te maken en wanneer men vreemde
peerden koopt, heeft men een tolrecht van
50 fr. per peerd te betalen, hetgeen natuur
lijk de prijzen van het peerdenvleesch zoude
doen stijgen.
steengroeven Sn Qosï-Ylaan*
tSeren. De gemeente Baelegem, ge
legen tusschen Sottegem en Gent is ver
maard om zijne steengroeven, welke over
eenige eeuwen, uitmuntenden arduin op-
loverden. Het is van Balegemschen steen dat
deschoone St-Martenskerk van Aalst, het
schippershuis vafi Gent, de kerk van Botte-
lare en vele andere merkweerdige gebouwen
van ons land opgericht zijn. Op de jaarlijk-
sche algemecne vergadering der Koninklijke
kommissie van praalgebouwen welke den 17
October te Brussel zal plaats hebben, zal er
onderzocht worden of er middel is om die
bekende groef, welke niet gansch uitgeput
is, wederom te openen. Ook zal er beraad
slaagd worden of er ontginningen zullen
plaats hebben op andere plaatsen van Oost-
Vlaanderen, alwaar het bewezen is dat er
goede steengroeven moeten liggen.
Eesi anjernationa^S krijgs
v3segg)leisia Den 23 Oogst aanstaande
zal er eene aanbesteding plaats hebben voor
de gebouwen opto richten op het krijgsvlieg-
plein.
BekB'ijJOEred. Het Staatsblad kondigt
een koninklijk besluit af waarbij do prijs
van wijsbegeerte toegekend wordt aan den
bekenden Hollander den Eerw. pater Dolehay
voor zijn werk Synaratium Ecclesiae Gon-
stantinopolitance.
Eischaristisch kosifji'ss,
Het internationaal Eucharistisch kongres, zal
dit jaar te Québoc m Kanada in de maand
September gehouden worden.
Diocesaan H. Sacraments-
kongreste Rousseiare. Be
gunsligd door een prachtig weder zijn gister
de feestelijkheden ter gelegenheid van het
H. Sacramontskongres begonnen. Om 9 ure
was het solcmneele mis om 10 ure vergade
ring in het klein Seminarie. Doch de bijzon
derste dag, de dag der H. Sacramentsproces
sie is Zondag aanstaande. Men kan zich geen,
gedacht maken van de toebereidselen die men
maakt. Gansch do Groote Markt zal als eene
praalkapol herschapen zijn en alle de in
woners van het zoo christelijke Rousseiare
beïeveren zich om weerdiglijk dit verheven
kongres te lioudon.
HuweSijki Binnen kort zal liet hu
welijk plaats hebben van M. Emmanuel Du-
rieux vanNeuilly-sur-Seine, met de beruchte
barones Vaughan.
SfockeS» De ontvangsten der vlieg-
week van Stockel beloopen 200,000 frank.
Van de winsten is er 20,000 frank betaald
aan het werk tot bestrijding der tering en
20,000 fr. voör onderlingen bijstand.
Staatkundig Overzicht
Itaüë. Woensdag hébben te Turin de
grootsche feestelijkheden plaats gehad om
den honderdsten verjaardag te vieren der
geboorte van Cavour} de stichter en bewerker
der eenheid van het Italiaansch grondge
bied. Door eene wetover eenige jaren ge
stemd, wordt die verjaring erkend als
nationale feestdag. De koning van Italië, de
hertog van A os te en vele hooggeplaatste per
sonen woonden de feestelijkheden bij.
Van tijd tot tijd komen er zekere voor
vallen het smeulend virnr tusschen Oosten-
■rijk en Italië aanhitsen. Een Oostenrijksch,
officier, aan het hoofd "van eenen troep solda-,
ten is op Italiaanschen bodem aangehouden
Australië. Elkeen weet dat elk zeeschip
dat hel kanaal van Suez doorvaart, eene.
groote som moet betalen. Australië stelt zich
aan het hoofd cener beweging tot verminde
ring dier tolrechten.
Argentijnschc Republiek. De feestelijk
heden zijn begonnen te Buenos-Ayr es, ter,
gelegenheid van den honderdsten verjaar
dag van de stichting der Argentijnsche re
publiek. A Ihoeioél er in deze republiek de
scheiding bestiïtit tusschen Staat en Kerk
leven de geestelijke en dc wereldlijke overhe
den er in de beste betrekkingen. Aan het Tc
Deum waren alle gezagvoerders tegenwoor
dig. De pauselijke gcsrxnt was geplaatst
rechtover den voorzitter der republiek en in
den stoet die daarna de straten der hoofd
stad doortrok, zag men verscheidene geeste
lijken in soutaan en bekleed met de teekens
van hunne weerdigheid. De Argentijnsche
republiek zoude tot voorbeeld mogen strek
ken aan zekere Europeesche landen.
Bulgarië. De koning lijdt aan eene
oorkwaal. Daar de doofheid meer en meer
toeneemtzal hij eeneheelkundige bewerking
moeten onderstaan.
Turkye. De regeering heeft eene ern
stige verwittiging ontvangen van de m ogend
heden in zake der slechte behandelingen
welke Grieken en Bulgaren in Macedonië te
lijden hébben.
12 Oogst
Nationale mllicie. Het Staatsblad kon
digt de lijst af der burgerlijke en militaire
leden der krijgsraden voor 1911.
De Eerw. Pater Overste der Afrikaansche
Zendelingen (Witte Paters) schrijft
Volgens verscheidene bladen zou Mgr.
Roelens, op het oogenblik erg ziek zijn.
De apostolische Vikaris van Hoog-Kongo
heeft einde April Baudouinville verlaten, om
langs den stroom naar Boma en België terug
te keeren.
Onderwege liield hij achtereenvolgens
stil te Lukulu, Kiarnlu, Oud-Kassongo en
St Donatus-Brugge, teMangema.
Te Stanleyville nam hij in Juli laatst
leden deel aan het kongros der katholieke
jeugdige oversten en na het einde van het
kongres is hij opnieuw scheep gegaan om
den stroom af te varen.
Mgr. Roelens, vergezeld van den E. P.
Vandermeiren, van Rousseiare en Broeder
Stefaan Gapelle, van Marchovelette, wordt
op 29ea Oogst of in het begin der maand Sep
tember te Antwerpen verwacht,
Alhoewel Mgr. Roelens zeer afgemat is
door een verblijf van 20 jaar in Kongo, en
door de talrijke aanvallen van koortsen
waaraan hij leed, heeft men verder in het
Seminarie der Afrikaansche Zendelingen, te
Antwerpen,geen bericht ontvangen over eene
erge ziekte waaraan Mgr. Roelens thans zou
lijden.
Het is dus zoo goed als zeker, dat Mgr.
Roelens door de rust en de gezonde lucht
zijner geboortestreek, weer geheel zal gene
zen en dat do moedige prelaat, nog krachten
genoeg zal terugvinden,om naar Kongo terug
to koeren, hetgeen ton andere zijn vurigste
wensch is.
He stad Mechelèn, de zetel *van "TiêrAarls-
bïsdom, is eene stad welke nagenoeg 60,000
inwoners telt en dus onmiddellijk komt ach
ter onze 4 groote Belgische steden.
Wanneer men huiten de stad staat, 2,3 Uren
daarbuiten, dan ziet men van verre, boog
boven de stad Mechelen uit, den toren van
St-Rombaut oprijzen, met zijn statige, trot-
sche gestalte gansch de stad en 'tomhggende
beheerschende.
Het is een prachtstuk, een der schoonste
van het land, eon getuige van de kunst en
den rijkdom van vorige eeuwen.
Als men dit praalgebouw met zijn reusach-
tigen1 toren beschouwt, dan zegt men aan
stonds Die toren is niet afgemaakt.
Inderdaad, het oorspronkelijke plan, niet
lang geleden teruggevonden, wijst aan dat er
nog een pijl moest opkomen van 57 meters.
Alzoo ware S* Rombautstoren, de hoogste
van het land geweost.
Binnenkort zal men gelukldglijk dien toren
naar het oorspronkelijke plan voltrekken.
De kosten daarvan zouden niet meer dan een
miljoen en half bedragen en de Mechelaars
zijn zinnens zelf de kosten ervan te dragon.
In de wereldtentoonstelling in Mechelen-
aantrekkelijkheden is het plan tentoonge
steld. Do voltrekking van S' Rombaut zal
jaarlijks duizenden reizigers naar deDijlestad
trekken, om er dat groolsch gebouw te be
wonderen.
De Beiaard
De beiaard van Mechelen is met dien van
Brugge een der beste van de wereld. Hij telt
zoo maar 45 klokken, waarvan er 32 in 1674
te Amsterdam werden gegoten. De beiaard
bevat nog 6 groote klokken die tot den kerk
dienst gebruikt worden. Do zwaarste klok
weegt 8146 kgr. en om ze luiden zijn er
12 mannen van noode.
Een dubbel klavier, samengesteld uit ster
ke blokken hout, en van onder, om met de
voeten op te stampen, echte balken en dan
sterke ijzeren draden welke die blokken en
balken verbinden met de hamers die op de
klokken kloppen dat is eene kleine voor
stelling van dat reusachtig klokkenspel, den
beiaard van Mechelen. De beiaard van Aalst
is ook een der schoonste schijnt het
van het land. Hij telt 42 klokken en is zeer
welluidend van klank.
De Beiaardier.
Do Mechelsche beiaardier Jof Denyn
wereldberoemd, van allo landen heeft men
reeds komen luisteren naar zijn betooverend
klokkenspel. De Mechelaars gaan fier op
hunnen beiaard en hunnen beiaardier, die
beiden onafscheidbaar zijn. Verleden Maan
dag gaf Jof Denyn nog een beiaardconcert ter
tusschen do bofaamste beiaardiers van 't land
en den vreemde te Mechelen plaats. Dien dag;
zullen er duizenden vreemdelingen Mechelen-
waarts trekken. Destadsbeiaardier van Aalst,
Karei De Melte, is insgelijks tusschen do
ingeschrevenen. Hij is oud-beiaardier van het
Broodhuis te Brussel, Hopen wij dat M. Ka-
rel De Mette met eere uit den strijd kome on
dat. nevens den wereldberoemde;! naam van
Jef Denyn, ook do beiaardier van Aalst zijn®»
ereplaats moge bevestigen, eereplaats wolk®;
hij terecht sedert zoovele jaren bekleedt ia^
de wereld der beiaardiers.
Ce andijvie
De andijvie is eene bladgroente, zoodat «4J
haar de bemesting voor de bladgroenten in het
algemeen voorgeschreven mogen tocp.won. Wij
zullen haar dus eene sterke stikstof- en pouuch-
bemesting toepassen, daar de stikstof en <io pot-
asch op eerie gansch bijzondere wijze incited
hebben op de ontwikkeling en de hoodznigboid
der bladeren. Ten einde het voedend eveawlzdiü
niet te breken, wordt het fosfoorzuur ook uiat
verwaai'loosd, waaraan de andijvie voo-raak-cri
ook behoefte heeft. Juist als by de lai»w,
gotemen het water niet, dat een gansch dcKar-
wegenden rol speelt in de teelt van eon« blad
groente, waarvan zij het in zaad schieten ver
traagt en tevens de opname der voedend n 7-cwten
begunstigt, en wij weten van den ceaen kant dat
de groei dikwijls gestremd wur-lt grdaruudo do
hevige zomerdroogten, en dat van eoncn and*r«u j
kant onder de bladgroenten do andyvjo u dfo
eene neiging heeft om voorbarig in zaad op toi
schieten, voornamelijk wanneer het zaad een]
weinig oud is.
De andijvie wordt by de groonseliers mees! f*i!
roofbouwteelt na erwten, oplegajuin, en elke an-'
dore kuituur gekweekt, die den grond gediiromWi
den Zomer en het najaar ledig laten, bijgevolg in
een uitgeputten grond of waarvan de stikstcl
slechts traagzaam oplosbaar wordt. Gewoonlijk
past men geen stalmest toe, om de goede reden,
dat dit voor de groote bemesting van het najaar
gespaard wordt, en dat het bijna altyd, ten min
ste genoegzame hoeveelheid ontbreekt. Evenwol
past het stalmest, zelfs versch stalmest, volko
men aan de andijvie, alhoewel het voornamelijk
de beir, het hoender- en duivenmest zijn dl«,
waarlijk verrassende uitslagen geven.
Noodzakelijker wijze moeten wij bijgevolg tot
het gebruik der scheikundige meststoffen onzen
toevlucht nemen, doch dit moet ons geenszins
afschrikken, wel in tegendeel, de liandelsmost-
stoffon, zelfs zonder stalmest gebruikt, kunnen
zeker betere uitslagen geven dan het stalmest
alleen, van hot oogenblik dat do grond nog rijk
genoeg is a» oud vet.
De andijrfo, ocr.e zomer- en najaarsgroente,
dat snel groait on slennts weinigen tijd den grond
bekleedt, vergt oouo allcrwerkzaamste bemes
ting. Wij geven den voorkeur aan hetammoniak-
sulfaat, het superfosfaat on liet potaschsulfaat,
welker opname nog door duchtige begietingen,
zooals hooger gezegd is, nog begunstigd zali
worden.
Wij raden bijgevolg aan 3 tot 4 kgr. ammoni-
Geremder Belgische dagbladschrijvers. Toon I aksulfaat, 3 kgr. superfosfaat en 3 tot 4 kgr.
hij van den toren nederdaalde, werd hijdoorl—
duizenden en duizenden bewonderaars in ver
voering toegejuicht.
Prijskamp voor beiaardspel
Op 21 en 22 Augustus heeft den prijskamp
zouten worden goed gemengd en oppervlakkig
door duchtig rijven ingedekt. Het ammoniaksul-
laat on.de zwavelzure jiutasch die niot door do
andijvie zoauen Dtsnuiuüu niet vorlo».
ren, muur nomcu devoxgeuuo wou ten goede.
Jan.