Do puinen van Se Belgische Hallen
Een woord aan
onze kleine burgerij
3=llene onherstelbare schade.
'T
T
-
CN
Nadere bijzonderheden
Indrukken van onzen reporter
Hoe het Tuur zich verspreidde
Zestiende jaargang n' 830. 73 2 CENTIEMEN HET NUMMER Dsjnsdag IS en Woensdag 17 Oogst 1980 j»
A3GNNER3 EISTEN 9
Zes maand 4 frank. Een jaar 3 frank.
Inschrijving ia allo postbureelen en ten bureelo dezes:
Kerkstraat, 9, Aalst.
Beef uur* en Redaktïe i
Kerkstraat, 9, AALST.
Telefoon 8 84.
1' uitgaaf, 6 ure 's avonds
Alle mededeelingen te zenden aan het
bestuur der Volksstem J. Waffel-De Gentii
Kerkstraat, 9 Aalst.
AANKONDIGINGEN s
Voor alle aankondigingen KERKSTRAAT, 9, AALSTX
Groote aankondigingen en clichés volgons aoceord.
Gevraagde en aangeboden plaatsen, te
horen, tekoopen, over te nemen enz.,
40 centiemen voor 2 groote regels.
4* bladz. per kleine regel 0,2# fr.
3* m m m 0,30 fr».
2* «t w 1.00 fr. en 2,00 fr
Rechterlijke hereteflittge* per regel 2;0U fr*
Mc
De brand der Wereldtentoonstelling
Verschilligc bladen vestigen de aan-
dacht hunner lezers op eenen toestand,
die hoogst belangwekkend is De
strijd tusschen de kleine burgerij en de
samenwerking. En als redmiddel om
dien huidigen toestand te verbeteren,
wijzen zij insgelijks op de vereeniging
en de samenwerking der belangheb
benden.
Wij zijn bet eens om te bekennen,
dat do vereeniging en de samenwer
king hoogst dringbaar zijn, om ons
volk te redden van den ondergang, die
zijn bestaan zoo zeer bedreigt.
Op onze beurt, willen wij onze lezers
voor oogen leggen, welko buitenge
wone macht eene samenwerking kan
te weeg brengen en welken grooten
invloed zij kan uitoelenon op econo
misch gebied.
In Amerika, waar de trusts aan bet
orde van den dag staan, heeft de bur
gerij zich vereenigd en zij is er in ge
lukt op bare beurt coöperatieven tol
stand te brengen, die aan de concur
rentie der millionnairs het hoofd kun
nen bieden. Opdat niemand in dien
strijd strijd voor het leven, mag
men zeggen zoude uitgezonderd
wezen, zijn de aandcelcn in die bur
gersmaatschappijen uiterst gering.
De kapitalen der grootste onderne
mingen jsijn aldus samengesteld door
stortingen, die soms niet meer dan vijf
en twintig franken bedragen.
Is het niet aan de samenwerking der
neringen en ambachten te danken, dat
koophandel en nijverheid in de 14do en
15d0 eeuw met zooveel luister bloeiden
in ons Vlaanderenlana.
Alle vakgenooten waren toen veree
nigd. Zij deden gezamentlijk hunne
aankoopen en trokken daaruit hun eer
ste profijt. Gezamentlijke pogingen
werden ook ingespannen om de nijver
heid op te beuren en zoo konden onze
koopwaren wedijveren met die der
grootste vreemde natiën en staten.
Toen bloeide do toestand onzer bur
gert;- Getuige daarvan de intrede van
Koning Philips de Scboone te Brugge,
wanneer de Koningin van Frankrijk,
in bare eer gekrenkt, door de weelde
onzer burgers, uitriep Ik meendé
hier alleen Koningin te zijn, en ik zie
er met duizenden rondom mij. Ge
tuige daarvan nog de groote sommen
geld, die toen door onze burgers aan
koningen en vorsten wérden geleend
en dikwijls als geschenk werden gege
ven.
En heden nog, vinden wij onweer
legbare voorheelden van wat samen
werking vermag. Slaan wij een oog op
de cijfers, die ons den toestand der
spaar- en lijfrenlkassen, zoowel van
Staat als van andere maatschappijen,
doen kennen. Zijn wij niet verbaasd,
als wij lezen, welke overgroote som
men daar hijeenstroomen. Welk kapi
taal, dat zonder twijfel zoude kunnen
wedijveren met de borgsommen van
bijna al de andere maatschappijen En
'tis nochtans geweten, dat het onze
burgerij is, die hot grootste aandeel
heeft in die. gestorte sommen. En zou
onze burgerij dusdanige macht voor
niets tellen, in dien strijd waar het
haar eigen zelfbestaan geldt
Door hunne samenspanning in de
steunfondsen, hebben gansche bevol
kingen, gedurende lange maanden,
kunnen wederstaan in tijde van werk
staking, niettegenstaande do belang
rijke verliezen, die zij te weeg bracht.
Do voorbeelden zijn voldoende, den
ken wijom te besluitenEn nochtans,
bestatigen wij, dat men die wettelijke1
schikking op vele plaatsen nog niet te
nutte beeft gemaakt. Dat is, zonder
twijfel, eene leemte, waarop wij de
aandacht trekken van dipgene, die met
den huidigen toestand onzer burgerij
bekommerd zijn.
En wij, wij besluiten zoo onze'
kleine burgerij thans in eenen 'slechten
toestand verkeert, doch moet men niet
wanhopen over hare toekomstige op
beuring. Onze burgers zijn machtig
genoeg wij hebben het bewezen
doch, hunne macht moeten zij behen
dig weten te gebruiken, om uit den
strijd, dien zij heden te voeren hebben,
zegevierend op te staan.
Verjaringen. 10 August! 1S31.
Terugkomst in do hoofdstad van Koning
Leopold I na de noodlottige veldtocht der
tien dagen. Do dappere vorst wordt geest
driftig toegejuicht.
10 Augusti 1906. Opening te Doornik
van het XVII0 Congres van het H. Sacra
ment. Kardinaal Vannuttelli, legaat van den
II. Vader, doet zijne plechtige uitrede.
17 Augusti 1873. Wet over hot gebruik
-dor Vlaamscho taal voor de rechtbanken.
17 Augusti 1891. Dood te Leuven van
M. Thonissen, loeraar bij do hoogeschool,
gewezen minister van Binnenlandsche Zaken.
17 Augusti 1892. Dood van M. De
Wael, burgemeester van Antwerpen.
Dg wreesm^eSsngeiï te Brus
sel. Men kan zich moeilijk een gedacht
vormen van het buitengewoon groot getal
vreemdelingen welke gedurende deze dagen
te Brussel verbleven. Het weder was aller
prachtigst en door een gelukkig toeval volgt
den hoogdag op don Zondag hetgeen de reis
kaarten gaan en keeren vier dagen geldig
maakt.Een groot getal bijzondere treinen ge-
voogd bij de duizende reeds bestaande, brach
ten uit allo richtingen eene zee volk in de
hoofdstad. Bijzonder talrijk waren do be
zoekers uit Frankrijk. Wij moeten hulde
brengen aan het bestuur der spoorwegenom
de regelmatigheid waarmede allo treinen
zonder stoornis hunnen doortocht op de
ijzeren wegen hebben gedaan.
KeiifiP Wilhelm Sa Brussel.
Duitsche bladen kondigen bijzomlerheden
af over het verblijf van keizer Wilhelm te
Brussel. Aan 't hof te Brussel weet men
daarvan weinig of niets en naar 't schijnt, is
het tijdgebruik van den keizer te Brussel, te
Berlijn geregeld.
Do aankomst zoo plaats hebben in de
Noordstatie, prachtig versierd voor de ge
legenheid en de rit naar het paleis van Brus
sel zou geschieden tusschen troepen langs
weerszijden der straat opgesteld.
Den avond der aankomst zolf heoft
't paleis van Brussel een groot galafeestmaal
plaats. Den 18 October wordt de tentoonstel
ling bezocht en een ontbijt aldaar genomen.
Des avonds, maaltijd in het Duitscli gezant
schap. Den 19, uitstap naar Tervueren, be
zoek aan de stad, maaltijd ten paleize en
galavoorstelling in de Munt. Donderdag 20,
afreis naar Berlijn.
Een goed voorstel. De land
meters hebbert te Brussel congres gehouden.
De heer Beco, gouverneur van Brabant,
heeft er gesproken en den wensch uitgedrukt
dal de notarissen zouden gehouden zijn, een
omstandig plan tc voegen bij de verkoopakte
van de eigendommen die zij verkoopen Dat
zou voorzeker vele botwistingen en processen
vermijden.
Maar IVJontréal. Mgr. Hcylen,
bisschop van Namen, is op weg naar Kanada,
om hot internationaal H. Sacramentskongres
van Montreal voor te zitten. Den 20 dezer zal
hij to Londen inschepen.
De Kening wan Spanje 4e
Oostende. Koning Alfons XTTI is
Zondag te Oostende zijnen oom, aartshertog
Ferdinand komen bezoeken.
Koning Alfons bleef slechts eenige minuten
aan wal en vertrok daarna terug naar Gowea,
't Was e6Ö neerlijke avond, 't weder zacht
cn aangenaam. We komen juist voor den
monumentalcn ingang dor Belgische afdee-
ling. Vermoeid van de wandeling, rustte ik
uit in een dor talrijke zetels, 't Was 2 minu
ten voor negen ure en men verwachtte elk
oogenblik net ontsteken der algemeen© elek-
triksche verlichting dor hoven. Nauw brandt
er een deel, toen eensklaps boven het dak
van den linkervleugel der Belgische hallen
zich eene fijne rookwolk verheft. De kreet
Brand weerklinkt langs alle kanten. De
rookwolk verdikt en nauw verloopon 3 a 5
minuten of langs alle kanten lekken lange
vuurtongen door 't dak en koepel. 10 minu
ten na 9 ure staat don linkoringang in vollen
gloed. Het volk, verspreid in do hoven, komt
toegesneld men loopt van links naar rechts,
als zinneloos roepend, huilend, tierend,
elkeen is ontdaan, bleek, hijgend, d'een
balt do vuisten, d'andoro jammoren, genen
weenen.
Pompiers komen toegesneld in volle
vlucht, bellende, trompettendedarmen wor
den ontrold en aan de waterleiding gehecht.
Helaas, er is geeue de minste watordrukking
en alhoewel men met 10 lansen to gelijk het
vuur aanvalt, kan men hoegenaamd niets
goeds verrichten. De linkervleugel geraakt
in vollen gloed, een ijselijk gekraak laat
zich hooren en de koepel stort in, onder de
zwaro dracht van den overgrooten elektrik
schen kroonhister, die hoog aan het gewelf
hangthoogo rookwolken, waarin millioo-
nen vuursprankels en vonken dooreenwenlo-
lon, stijgen uit den vuurpoel op en worden
door den steeds stijgenden wind weggejaagd.
Gelukkig blaast de wind de vlammen van de
Hallen weg naar den ingang van do Avenue
De Mot, anders ware de heole tentoonstel
ling in enkele minuten in eenen ijsolijken
vuurgloed herschapen Men spruit en bluscht
wat men kan, de pompiers trachtten de bu-
reelen te redden, doch te vergeefs Wat hel
pen eenige lansen tegenover het krachtvol
element, het schrikkelijk vuur, dat ijselijk
woedt en op eene bijzondere wijze gevoed
wordt door het houten geraamte, dat het
plaasterbeplaksel draagtAlhoewel men van
de plaats waar wij ons bevinden do voorfa-
$ade niet kan zien, verraadt de hevigheid
van den vuurgloed dat gansch do Engelsche
afdeeling en ook Brussel-Kermis in volle
vlam moet staan.
Op dit oogenblik doven eensklaps de elek-
trikscho booglampen uit en zijn de hovingen
nog slechts verlicht door den vuurpoel. En
do wind hitst het vuur maar steeds met nieuwe
macht aau In den beginne dacht elkeen dat
het vuur zich bij het linker deel der hallen
zou beperkt hebben, maar thans neemt het
eene nieuwe richting. IJselijk traag, doch
onverpoosd, langzaam, kruipende lijk eene
slang, breiden de vlammen zich uit en weldra
staat de middengang insgelijks in vuur
Thans vorsproiden do vlammen zich met eono
wanhopige snelheid9 en rond 9 3/4 ure staat
tarerid, loeiend, golvend, verheffen zich on
metelijke vuurtongen. Plots kraakt het door
d'heolen bouw, en zie daar koert majestueus
en grootsch 't eene deel na 't andore naar
binnen, brekend, rukkend, scheurend, val
len de bogen waarboven de prachtige stand
beelden cn figuren prijkten in den vuurgloed!
Het schouwspel is zoo hartverscheurend, zoo
wanhopig en smartend maar ook zoo statig
majestueus grootsch en onbcschrijllijk in
drukwekkend, dat ik op dat oogenblik mijne
tranen niet kan weerhouden en ik mij wee-
nend op eenen stoel laat vallen
De hitte wordt ondragelijk en alhoewel ik
mij 100 meters van den vuurpoel bevind
moet ik mij verwijderen. Ik begeef mij door
de Natiënstraat. Overal, in de kleine pavil-
loenen redt en vlucht men wat kan. Op orde
der policio stampen de gendarmen in al de
drinkkraamtjes, winkels on pavilloentjens die
gesloten zijn, de ruiten aan stukken met de
kolf der geweren om op die wijze de gas-
compteurs lo kunnen sluiten. Het rinkelen
der ruiten, het verbrijzelen der venstors, bot
heen en weer loopen der bedienden en poli-,
cie, alles verlicht door den vuurgloed is fan-
tastiek en doet onwillekeurig aan eene ijse-
lijke verwoesting denken, waarin zinneloozen
als bozetenen to werk zouden gaan. In de-
Natiënstraat kan men 't vuur beperken aan
de inrichting van do Gul° Bovril. Do pompiers
hespuiten do wanden der tegenover staande-
gebouwen die door de warmte van den vuur
gloed schrikkelijk verhit zijn
Alhoewel de Natiënstraat versperd is door
honderden telefoondraden, begeef ik mij
langs achter de Fransche wijnsectie cn den
restaurant Francais uaar de Fransche
Hallen.
Den trap die do Engelsche afdeeling mot
do Fransche verbindt staat in vlam en hier
doen do pompiers heldendaden om 't vuur to
beperken. Als liet vuur zich thans voortzet
worden eerst en vooral de uitstallingen der
edelgesteenten en ju weeion die hier zich be
vinden bedreigd. Alsdan neemt men een
wanhopig besluit met stoelen, geweer
kolven, enz. worden alle vitrienen ingeslagen
en met volle grepen rukt men uit die uilstal
lingen goud, zilver, brochen, diamanten, rin
gen, kettingen, foruren, enz. enz. Men vult
kepies, hoeden, cn... zakken, 't is eene ware
plundering. Op dat oogenblik komen ofiioieeie
personen aangoloopeu orders worden ge
geven om de deuren te sluiten. Gendarmen
bezetten do wegen en 't volk verdreven.
Dan begeef ik mij naar-« Brussel-Kermis.»
Helaas, ook daar heeft 't woedend element
alles vernield Alleen do café Le Chien
Vert slaat nog recht maar wordt hevig
bedreigd.
Hier is eene* schrikkelijke paniek onder
't volk ontstaa*,). Mon weet dat Brussol-Ker
mis maar 2, uilgangen heeft. Den grooten
uitgang w.ast do Mallen was om zoo te zeg-
.gen door den naasten brand onbruikbaar en
de duizenden en nog duizenden bezoekers
moeiten allen langs don kleinen uitgang weg
geraken. Huilend, tierend, wanhopig, druk
'jcend, stootend als zinneloos, wilde elkeen de
heel de voorgevel der Belgische hallen op vinnht nemen Men kruipt over muren, af-
gansch hare lengte, in licht laaie vlam. finet- j siuilsels men zoekt, men rukt, men breekt
om uitgangen te maken, de wanorJc tfas totf
het toppunt gestegen en ongetwijfeld zullen;
hier veel menschen gekwetst zijn gewoest. J
Daartusschen hoort men het akelig woo4
dend en angstig gebrul der wilde dieren vani
Bostock. Onwillekeurig loopt elkeen eenoi
rilling door hot lijf.
Van do prachtige, statige Hallen, in wier
schoot zich onschatbare waarden en kunst-}
stukken bevonden, blijft cr niets, niets over,j
dan rookende puinen, zwarte balken, vlam-j
mende houtsprankels, ijzeren vorkrookt enj
gebogen geraamten.
Overstelpt door droefheid verlaat ik hct(
ramptooneel terwijl den vuurgloed altijd he1-'
viger en heviger voortwoedt, langs om meen
void wint en thans ook de Franscho, Ita*
liaansche en andere afdeolingen in vlam zoü
Eilaas, driemaal eilaas over dozo natio-j
nale-ramp, die België treft en waarin onzaj
roem, het bewijs onzer kunst en kennis, vani
onze nijverheid en handel, van onzen gee3t eiv
wilskracht, onze tentoonstelling de perell
onzer kroon in 't niet verdwijnt. 1
Een policieagent die zich nabij de restau-'
rant Beau Site bevond, zag rook opstijgen
uit het dak b^ven de Restaurant Universe!.;
Hij liep naar het paviljoen van Braziliö}
om de pompiers te verwittigen, doch nauwe-*
Hjks had hij tien meters gedaan, of daac^
sioegen reeds de vlammen door het dak.
Vijf minuten later stond heel hot dak inu
vlam.
De pompiers snelden ter plaats, decli watl
vormochten zij tegen het alles verslindend!
vuur, dat welig voedsel vond
Spoedig plaatsten zij hunne lansen, dochj
het water had geeno drukking.
Wij zagen eenen pompier weenen, razendj
van onmacht tegenover het vernielend ele-i
ment.
In dat geval kon het niet anders. Het vuun
moest eene overgroote uitbreiding nemen.
Weinige minuten later blcof cr van do'
Belgische Hallen nog slechts een overgroot»
puinhoop over.
De Engelsche sektie was middelerwijl ookj
reeds aan 't branden.
Het vuur bad niet veel moeite noodig orni
ook dat paviljoen in asch te leggon.
De restaurant Duval wordt in 5 minuten j
tijds vernield, evenals bot Paviljoen dor}
Franscho Tafel.
Het vuur verspreidde zich eerst langzaan*
in de Fransche soktie, doch do wind wordt;
heviger en heviger 011 onder zijnen giftigeu,
dwang, moeten de vlammen wel vooruit.
Ook zijn do Fransche en Italiaanscbe
deelingen weldra in asch gelegd.
Ook langs den anderen kant hadden doj
vlammen zich uitgebreid, en weldra waai
Brussol-Kennis geheel vernield....
In do Solboschla&n deed men verscheiden»
gebouwen in do lucht vliegen bij middel vai^
dynamiet, om zoodoende to trachten do vlarn^
men togen te houden, iets waarin men gjyu
deollelijk gelukte.
