De ruziemakers
111
Sm n
:o o-:o x_, :d
'T EEN EN 'T ANDER
Bs Sociale Week te Leuven.
Het Staatsblad
EEN NIEUW KONINKRIJK
Koning Rikolaas «si Montenegro, Koningin MUenade pa'ilzen van Koning Kikolaas
in fen erfprins Ie Cettlnje.
SesSiends Jaargang n' S30. 87
2 CENTIEMEN HET NUMMER
Woensdag 31 Oogst 1910
ABONNEMENTEN:
ZëS maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle postbureelcn van het land.
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds.
TE AALST
Kerlcstraat,
Telofoon 114.
Bestuurder
BUREELEN
TE BRUSSEL
230, Haachtschen Steenweg, 230.
J. Van NuffebDe Gendt.
AANKONDIGINGEN
KI. annk. (1 tot 4 kl. reg.) fr. 0,68
3® bladz. (grooto regei) fr. 1,00
4® bladz. (grootc regel) fr. 0,60
Financ. aankon, (per regel) fr. 2,00
Reklamen (per regel) fr. 2,0(J
Gemengd nieuws (por regel) fr. 3,00
Recht, herstell. (per regel) fr. 2,00
Overladen (per regel) fr. 2,00
Voor aixr aankondigingen, zich wenden
E. TAMINIAU, 217, de Mérodcstraat, Brussel.
Het congres der huiselijke opvoe
ding is afgoloopen, maar wij willen er
op terugkomen, omdat daar zaken zijn
voorgevallen, die wij geerna aan onze
lezers bekend maken. Het zijn toch
maar immer de katholieken die do dup
van de historie moeten zijn. Ah moes
ten wij zoo handelen tegenover de geu
zen, ge zoudt een lawaai en een geraas
hooren opgaan in 't goddelooze kamp.
Doch komen wij ter zake. In het con
gres der huiselijke opvoeding beston
den er 7 afdeelingen. Er was overeen
gekomen, reeds maanden op voorhand,
en er was uitdrukkelijk op gesteund
cn de aandacht op geroepen, dat er
hoegenaamd geene politieke, noch zelfs
geene godsdienstige kwestiën mochten
aangeraakt worden. Maar de fameuze
vrijmetselaars- onnoozelaarsbond van
onderwijs zou nog eens te meer zijn rol
spelen of zoo het de bond niet deed,
zijne leden zouden hem voordeelig ver
vangen.Er waren dan eenige leden van
dien befaamden bond naar 't congres
getogen, zij hadden zich zoodanig ver
spreid, dat er ten minste in elke sectie^
cr eenige te vinden waren, om alzoo
overal stokken in 't wiel te steken.
Daar waar de voorzitters van de af
deelingen in tijds lont hadden geroken,
daar mislukten hunne pogingen, in
andere afdeelingen waar de voorzitters
geheel te goeder trouw waren, hebben
zij hnnne parten meenen uit te spelen.
Zoo is het onder meer voorgevallen in
do 4a° afdecling, voorgezeten door Mo-
julfltr Iihmnm. Een zekere heer Sluys,
waarschijnlijk eene ster van 10d° ge
halte, kwam plots met de deur in huis
gevallen en stelde voor een wenscli uit
te drukken ten voordeele van 't ver
plicht onderwijs.
Aanstonds komt M. Ilouhon daarte
gen op en eischt eerbied af voor de
vrijheid van den huisvader. Doch heer
Sluys eischt, kost wat kost, dat zijne
ordemotie ter stemming kome.
De voorzitster stelt daartegen artikel
8 van 't reglement dat bepaaldelijk, in
de duidelijkste termen aanduidt, dat
zulk voorstel niet mag of kan ter sprake
komen. Zeer vele leden vragen de slui
ting der zitting. Heer Sluys wil niet te
min zijn kop uitwerken. Maar daar
komt M. Brifaut, de moedige katho
liek, op 't tapijt en zweept de godde
loozen zooveel als 't maar geven kan.
Nooit of nooit, roept hij uit, zullen wij
katholieken den schoolplicht willen,
indien wij geene vaste waarborgen heb
ben voor de vrije keuze der school.
Daarop komtM. Smelten voor den dag,
met deze bewering dat die schoolkwes
tie geeno politieke en geene godsdien
stige kwestie is M Kan het dommer
Mejuffer Linniau roept nogmaals de
icdon tot het handhaven der orde en
des reglements.
Daar er op hare vraag geen gevolg
wordt gegeven, geeft ze de pijp aan
marten en verlaat het voorzitterschap
toet overschot van gelijk. Maar wat
gebeurt er nu
M. Debarsy maakt zich zelve voor
zitter. Daarop ontstaat er een oorver-
doovend gerucht. De strijd wordt
woelig, heel de zaal is in hevige woor
dentwist. M. Debarsy niettegenstaande
talrijke tegenkanligen logt het voorstel
van den heer Sluys naar eigen goed
dunken ter stemming. Eenige handen
gaan omhoog, terwijl bijna de alge
meenheid de zaal verlaat. Buiten blijft
de redetwist voortgezet.
's Anderendaags werd er indiezellde
afdeeling een wenscli aangenomen,
geenszins de verplichting betrachtende,
maar om de noodige maatregelen te
nemen, om het onderwijs te versprei
den en tevens het werk der mannen en
v rouwen te beperken.
De liberale bladen maken over
't algemeen veel gerucht over deze zaak
en stellen zo in een valseh daglicht.
n der hoofdorganen der socialisten
nochtans geeft den uitslag gelijk hij
hierboven is weergegeven.
Uif deze gebeurtenissen zijn er ge
wichtige besluitselen te nemen. Als
wij met geuzen omgaan moeten wij ze
wantrouwen, want de goedtrouw der
katholieken is bij hen bijna totaal on
bekend.Overal waar zij kunnen, komen
zij met politiek voor den dag, het zal
dan noodig zijn voor de katholieken,
steeds goed een oog in 't zeil, te hebben
om wanneer zij ons elders op het on
verwachts aanvallen, steeds bereid te
staan dio aanvallers met klinkende
argumenten af te weren. Het is dat
wat thans in de 4° aldeeling van 't con
gres is voorgevallen. Dit voorbeeld
moet door ons immer worden gevolgd.
Geene lamlendigheid, waar mannelijke
krachtdadigheid
houdt B., Van Espenhoudl J. O. en Wautors,
van Anderlecht, als baanwachters.
Voor de buurttramlijn Spa-Vorviers wordt
M. Michel, dienstoverste te Spa, policieop-
zichter benoemd de ontvangers Lcnain
Föhn en Tiquet, van Spa, worden agenten
benoemd.
Onteigeningen. Bij koninklijk besluit
wordt de beslissing van den gemeenteraad
van Antwerpen, genomen in do zitting van
4 Oktober 1909, in zake do onteigeningen
langs den Mecholschen steenweg, goedge
keurd.
Verjaringen, 31 Augusti 1S30..
De prinsen van Oranje ontvangen te Vil
voorden eene afgevaardiging der Brusselsclie
inwoners aan wie zij de wreedzaamste ver
zekeringen geven.
31 Augusti 1852. Geboorte te Gent
van minister Helleputte.
Aan onze huismoeders.
De geneesheer Fasolt roept de aandacht der
huismoedors op twee moorddadige gebruiken,
die met duizende kleine kindjes ten grave
slepen.
Het «orste is het gebruik der zuigfiesch of
biberon, die bij gebrek aan reiniging eene
vergaringsplaats is van mikroben. Het tweed©
is het gebruik of beter het misbruik van bet
gekende slaapgoed. Men geeft aan de
kinderen eenen drank van slaaprozen, of
andere bedwelmende stof, opdat zij ons in
het werk of in den slaap niet zouden stooren;
doch dit kan de ergste gevolgen hebben. Men
beeft bevonden dat een kind van vier maan
den, dat dezen drank regelmatig had inge
nomen, overleden was aan de gevolgen. De
maag, de nieren en de lever waren aangetast
door de morphine, die in zulke dranken in
zekere hoeveelheid te vinden is. Ouders
weest geene moordenaars uwer kinderen, die
gij zoo lief hebt.
Onze wet'kSieden-Dagelijks zijn
er in België 200,000 werklieden, welke per
trein zich naar hun werk begeven. Het is 44
ten honderd van het getal reizigers van ons
land.
En onze spoonwegsta^ëni
Velen onzer lezers hebben al dikwijls zekere
moeilijkheid ondervonden, bij het afstappen
of bij het bijstijgen van een tramrijtuig. Dit
komt omdat de kaai niet genoeg opgehoo,
is en er eenen al te grooten afstand bestaat
tusschen den grond en de eerste voettrede
van den trein.
Het schijnt dat in elke statie werken zullen
uitgevoerd worden om aan de reizigers alle
emak in het op en afstappen te verkenen.
Oude Erogelsche paarden.
De afgetobde Engelsche paarden worden
gewoonlijk naar do paardenslachlerijen van
België gezonden. Alle jaren komen er uil
Londen een groot getal in ons land. Men
verhaalt dat doodzieke paarden bijna zonder
waarde toch naar België gestuurd worden.
Zulk vlecsch moet natuurlijk schadelijk zijn
voor do gezondheid. Zoude men niet wel
doen eenen kleinen taks op de ingevoerde
te stellen? Alsdan zouden die schadelijke
paarden zonder weerde niet meer in ons land
kunnen komen.
30 Oogst
Posterijen. M. Dupont, ondorbureelover-
ste, wordt bureeloverste ton persoonlijken
titel benoemd. M. Buysschaert, hoofdklerk
wordt bureeloverste benoemd. M. Woed
stad, klerk van 1° klas, wordt hoofdklerk
benoemd.
Staatsspoorwegen. Het ontslag van
M. Privé, statieoverste van 1® klas, wordt
aanvaard. Hij wordt gemachtigd zijne rech
ten op pensioen te doen gelden.
Buurtspoorwegen. Do volgende agen
ten van do buurttramlijn Brussel-Petite Es-
pinotte, worden met den policiedienst gelast
M. Dethiou, van St Gillis, ingenieur, als op
zichter MM. Beyer en Wanthior, van Vorst
Brynaert, Cayron en Van Hamme, van Uk-
kel De Coninck en Dumont, van Ander
lecht Dedocq en Smedts, van Elsene Lie- de Socialo Week van Leuven
vin, van St GillisStippclmans, Van Espen- [moge gelukken.
Staatkundig Overzicht
FrankrijK. M. Briand zal bij de her
opening der Kamer eene belangrijke rede
voering uitspreken, in de tcelke hij zal
antwoorden op zekere bemerkingen door de
leden der provinciale Staten gemaakt.
Portugaal. De kiezingen zijn in volle
dige kalmte afgeloopen. Alhoewel'het stern-
recht in Portugaal niet verplichtend is, totis
een groot getal kiezers opgekomen. De uit
slagen zijn nog niet gekend, doch men voor
ziet dat de regeering eene meerderheid zal
behouden.
Griekenland. - De Orieksche kiezingen
zijn nog niet goedgekeurd. De Turksche
regeering toekent verzet aan tegen de ver
kiezing van M. Vanizelos, daar zij nimmer
een Kretijner in den Nationalen Raad zal
dulden.
Nicaragua. Generaal Luis Mcna heeft
ingevolge een verdrag met de opstandelingen
en José Estradohet bestuur der republiek
in handen genomencn het paleis van den
voorzitter betrokken.
In dit verdrag toordt geméld dat de kie
zing voor eenen voorzitterin den loop van
het jaar nog zal plaats hebben.
Duitschland. De Czaar van Rusland
tal in het kort eene bijeenkomst hebben met
Keizer Willem. De plaats is nog niet aange
duid. Men rceef'ftlleenlijk dat de Keizerin
:nn Rusland om gezondheidsredenen naar
Naulkeim komt, alwaar zij eenigen tijd eene
waterkuur zal volgen.
Het gerucht dat de Duitsche minister
van oorlog eene bestelling gedaan had van
vliegtoestellen voor het leger en dat deze
toestellen deel zouden genomen hebben aan
de aanstaande legeroefeningen, is onjuist.
Duitsche officieren worden wel is waar in de
vliegkunst door Wright en Farman onder
wezen, doch tot hiertoe zijn er geene verdere
besluiten genomen.
Serbië. Een ministcrieélc krisif is op
het punt uit te bersten. Een misverstand is
ontstaan tusschen beide radikale partijen
(oude cn jongere). De oud-radikale partij
oude een eensoortig ministerie samenstellen.
Verleden jaar telde de Sociale Week van
Leuven 300 deelnemers. Van 't jaar zal de
uitslag nog heter zijn. Niet min dan 400 per
sonen hebben zich aangegeven om aan die
ernstige werkzaamheden deel te nemen.
Het is wel niet noodig het hooge belang
en het blijde vooruitzicht aan te toonen dat
zulke werking medebrengt. Uit alle gewesten
van Vlaanderen, uit de 5 Vlaamsche provin
ciën komen er Lal van werklieden en sociale
wèrkers dorstig luisteren naar do milde
levensbronnen dia daar door zeer bevoegde
mannon worden aangewezen.
Zoo gaat van jaar tot jaar do toenemende
bloei, do krachtigwordende verstandelijke
ontwikkeling onzer Bolgischo sociale krist&ne
instellingen; maar niet in ons land alleen,
wordon er sociale woken ingericht. Holland,
Duitschland, Frankrijk, Spanje, Italië heb
ben insgelijks die sociale wokon, maar cr i
een merkelijk verschil tusschen het uiterlijl
vertoon dier sociale weken.
De sociale wéken van Spanje en Frank
rijk, alsook dio van Italië worden bijgewoond
door duizenden personen. Velo bisschoppon
zijner hij aanwezigen er wordt gejuicht cn
gejubeld dat het oprecht aandoenlijk is.
De Duilschors daarentegen werken gansch
anders, zij zijn ernstig en meer siudoerond
in hunne taak.
Ieder deelnemer zit mot papier, penno of
potlood voor do tafel en werkt persoonlijk
mee met den lesgever. Holland doet Duitsch
land achterna alsook België.
Do Italiaanscbe, Spaansche on Franscho
Sociale Weken bieden alzoo zeker een
schooner uiterlijk betoon, maar ongetwijfe]
staat het vast dat er van de Duitsche, Ho
landsóho en Vlaamsche Socialo Weken
Een nieuw koninkrijk komt dus geboren
lo worden. Terzelfdertijd dat hij den vijftig
sten verjaardag zijner troonsbeklimming
iert, heeft prins Nikolaas van Montenogro
zijnen ouden titel laten vlotten en zich koning
doen uitroepen.
Do andere Europeesche mogendheden
hebben zulks toegelaten.
Montenegro is echter nog maar oen konink
rijk in miniatuur, want het hoeft in uitge
strektheid slechts het 1/3 der bevolking van
Brussel en voorsteden ongeveer 250,000
inwoners.
Wat is Montenegro
Alhoewel de kleinste en minst bevolkte
staat, heeft Montenegro in de Balkansche
kwestie steeds tanden en klauwen getoond,
t is te zeggen dat het zich nooit op den voet
liet trappen.
Do regeerendo familie is nauw verwant
inct meest alle Enropeesche hoven, zoodat de
Monlenegrijncn hier en daar nog wat hulp
mogen verwachten
Zijne aardkundige ligging, geheel in het
jebergte, maakt, dat hot schier ongenaak
baar is, voor ongenoodigde gasten, on dat
men de indringers heel gemakkelijk zou kun
nen afweren.
Het land is begrensd door Herzegovina,
de Sandjalc van Novi-Bazar en Albanië en in
geval het in deze streken tot eeno samenstel
ling moest komen, zou het Montenegrijnsch
leger er een heel aardigen rol kunnen spelen.
Vijf honderd jaren geleden, was Montene
gro veel rijker en uitgestrekter dan nu, doch
do Turken hebben hen verdreven, zonder
echter in te gelukken, hen het laatsto deel,
hot huidige Koninkrijk te kunnen ontrukken.
Sinds dan werkten de Montcnogrijnon on
verpoosd, om voet voor voet het verlorene
terug te hebben. In 1853, werd do vader van
den huidigen Koning, prins Damlo, door
Omer Pacha sultan van Turkyo aangovallen.
Do Turk liet echter van zijn pluimen en ook
soldaten en wapens op liet slagveld.
Oostenrijk kwam dan tusschen en dwong
Omer Pacha do vijandelijkheden lo staken.
Vier jaar later, in 1857, kwam hij weer af
en zocht Montenegro lo overweldigen, doch
liet dapper volkjo was op zij no hoede en de
Turken'liepen to Grahowo eene vreeselijko
davering op
Meer dan 3000 Turkscho soldaten bloven
op het slagveld.
In 18G0, werd eene conferentie gehouden
en de provincio Grahowo (Montenegro) werd
aan prins Danilo toegekend.
Hij word echter kort daarna vermoorden
do zoon zijns broeders, de liuidigo Koning,
volgde hem op.
De eerste jaren dor regeering van prins
Nikolaas waron niet gelukkig. De zegepraal
van Grahowo spook to voor do oogen, der
Serviërs. Zij verklaarden den oorlog aan de
veel meer zal ten goede komen on in hot
maatschappelijk leven moer zal wordon ten
nul te gebracht. We zijn verheugd over den - i,
schoenen bijval van dit jaar en hopen dat Turken en Montenegro moest medolrekke,
r i - -ii I lorrAn 'I nrl: va
teil beste 1 tegen Turkyo.
Turken geklopt en de tnssclienkomst der
groote mogondhedon was noodig,om to belet
ten dat alle Montonègrijnen verdelgd werden.
In 487G verklaarde prins Nikolaas, t'ak-
koord met Koning Milan van Serbië, op
nieuw den oorlog aan do Turken.
De Montcmegrijnen onderscheidden zich in
talrijke veldslagen, doch de Serviërs wer
den geklopt en wederom moesten de vreem
de mogendheden tusschenkoinon.
Het protokool van Londen rechtte do za
ken, doch do Turken wilden er zich niet aan
onderwerpen, en Rusland, partij trekkend©
voor Montenegro, kwam Rusland in oorlog
met Turkyë.
Do Montenegrijnen, gesteund door Rus
land, deden hier ook wonderon van dapper
heid en dank aan hen werden de Turkeu t©
Plcvna verpletterd.
Het lcongres van Berlijn herkende nu d©
onafhankelijkheid vau Montenegro en eenig©
lappen grond werden het land toegekend,
onder andere vruchtbare landerijen in Alba
nië en de haven van Antivari, aan do Adria-
tisclie zee.
Montenegro is nu nog altijd als een Rus
sisch^ schildwacht tegenover Oostenrijk.
Rusland komt voor een miljoen tusschen
in do bcgrooling aan leger cn onderwijs.
Is er iets to kort in de algemeene begroo
ting, men mag hij den czaar gaan on dezo
geeft ook aan den nieuwen koning en aan
zijne kinderen milde toelagen.
Mdntcnegro is oen arm land gebleven om
dat het, ten gevolge der bergstreken, over
niet veel middelen beschikt om rijk te wor
den.
Het land is evenwol tevreden mot zijn lot;
de bevolking houdt aan de oude overleverin
gen en toen nu, conige dagen geloden,
Koning Nikolaas het inzicht te kennen gaf,
het nationaal kostuum af to leggen, om een
Koningsluniek aan te trekken, verborg het
volk zijne misnoegdheid niet.
Montenegro heeft ook sinds 1905 eend
grondwet. Doze grondwet word gemaakt om
dat men bevond, dat do grondwettelijk©
Staten gemakkelijker kapitalen geleend
kregen dan do ongrondwettelijke.
In de Skoupchtina
Do Skoupchtina of Montenogrijnsoho
Kamer, hoeft eeno feestzitting gehouden om
de motie der inrichting tot koninkrijk aan t©
nemen.
De motie werd goost'iriftig toegejuicht en
met algemoono slominien aangenomen.
Prins Nikolaas aanvaarddo cn nam den
titol Nikolaas IsUj, Koning van Montenegro.
Al do vreemde gezanten hebben eeno ofll-
cieele nota ontvangen.
De feesten te Cettinje.
KoD'Ing Nikolaas heeft in zijn paldfs t©
Cettinje een galaonlbijt gegovon ter eere van
den erfprins Alexander van Servië.
Hij sprak er eenen heildronk uit, waarin
Ditmaal werden de bondgenooten door do [hij bijzonderlijk op drukto,dat Montenègroon
