BUITENLAND.
De Ylaamsclie Zegepraal
ia aantocht
'T EEN EN 'T ANDER
Uit onze kolonie
3d0 Socials Week te Leuven.
In de tentGonsfelling te Brussel
■A3 -éTix. C3r HEI Ij jQL. HH'
Zestiende jaargang n' 800. 88
EJanderdag I September 1910
ABONNEMENTEN:
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 tranlcen.
Inschrijving in alle postbureelen van hot land.
BUBEEUEN
AANKONDIGINGEN
,o.
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds.
TE AALST
Kei'Itstraat,
Telefoon 114.
Bestuurder
TE BRUSSEL
I 230, Haachtschan Steenweg,
Van Nuffel'Dc Oendt.
230.
KI. aanlc. (1 tot 4 kl. reg.) fr. 0,G0
3® bladr. (groote regel) fr. 1,00
4® bladz. (groote regel) fr. 0,60
Fiuanc. aankon, (per regel) fr. 2,00
R©klamen (per regel) fr. 2,00
Gemengd nieuws (per regel) fr. 3.00
Recht, herstoll. (per regel) fr. 2,00
Overladen (per regel) fr. 2,00
Voor allf aanïondioinge.t, zich wendrn
E. TAMIWIAU, 217, de Mérodestraa», Brussel.
Het zal de Vlaamsckhatende libe
rale bladen niet weinig verwonderd
hebben, dat M. Maurice Defourny,
hoogleeraar te Leuven, in een artikel
verschenen in het katholiek maat
schappelijk Overzicht de Vlaamsehe
taalstrijd heeft aanzien en besproken,
als do gewichtigste en de eerste der
sociale vraagpunten. M. Defourny is
een volbloed Waal, doch ver van de
Vlaamsehe zaak als eene onnoozeibeid
te beschouwen, heeft hij er over geoor
deeld en het bewijs geleverd dat hij
oen man is met breedo gedachten.
Do Vlaamsehe strijd is de strijd van
een volk dat zijne zelfstandigheid, zijn
eigen bestaan, zijne persoonlijkheid
wil behouden .De ziel van gansch een
ras is er in het spel, daarom voeren de
Vlamingen een hangen en hardnek-
kigen strijd. Evenals een godsdienst
heeft de Vlaamsehe Beweging hare
leering, die zeer eenvoudig is. Tus-
schen de ziel van een volk en de moe
dertaal, is er onderlinge betrekking.
De moedertaal alleen is het werktuig
dat kan gebezigd worden om te vol
doen aan de behoeften van den geest.
Wanneer een volk zijne taal vergeet,
houdt het op zich verder to ontwikke
len. Tot dien toestand is het Vlaam
sehe volk gekomen. Zijno beschaving
is achterlijk, zijne redding is gelegen
in de vervlaamsching van het onder
wijs in al de graden.
Dat die toestand ongelukkig genoeg
maar al te waar is, bewijzen de toe
standen in het Vlaamsehe land. Het
meerendeel der begoede klasse spreekt
Fransch. Ze spreken slecht Fransch,
zegt M. Defourny, gelijk ieder mensch
oenetaai slecht spreekt welke zijne moe
dortaai niet is maar voor hem eene
vreemde taal. Zij kunnen wel is waar
eonige banale uitdrukkingen en de ge
wone gevoelens vertolken, maar het-
gene er innerlijks en persoonlijks in
de ziel ligt, wat er subtiel en warmte-
gevend bestaat in ieder persoonlijk ge
weten, dat is er hij hen niet. Dat is voor
de ontwikkelden... De massa spreekt
eene onbeschaafde taal, niet bekwaam
zich te verheffen boven de dingen van
het dagelijkscli leven. Do hoogere
klasse, die door liaar voorbeeld en ha
ren omkeer, de zending heeft de taal
van het volk te zuiveren, zijne gedach
ten te verfijnen, het hekend te maken
met de nieuwigheden, het vooruit te
stooten in de wegen des vooruitgangs,
die hoogere klasse is daartoe onbe
kwaam, daar zij zelve de taal niet
kent van het volk.
Eene radikale hervorming dringt zich
dus op. Men moet het Vlaamsehe volk
datgene geven waarop het onwederle.
baar mag aanspraak maken. Overigens
het Vlaamsehe volk is, wat de diepte
van het innerlijke zijn betreft, het
katholieksto volk ter aarde. Wij heb
ben er alle belang hij, ons volk daarom
zijn eigen beschaving te geven, die
eigene beschaving zal het toelaten zijne
eigene gewoonten, zetten en gebruiken
te bewaren en geenszins zijne lessen te
moeten gaan zoeken in het verderfe
lijke Zuiden. Stilaan maar zeker komt
dan de Vlaamsehe taalstrijd tot zijne
eindoverwinning. Mgr. Rutten, Mgr.
Heylen, Mgr. Janssens, M. Defourny,
en zelfs op min besliste maar toch op
tastbare wijze de katholieke Fransche
dagbladen laten het ons voorspellen.
Het zal de eer zijn der katholieke
partij hieraan den machtigsten stoot te
hebben gegeven. Don ook zal onze
partij nog eens te meer mogen zeggen
dat zij waarlijk eene volkspartij is
want geen grooter voordeel, geen
grooter welzijn, kan ons Vlaamsehe
volk gegeven worden dan door het een
volledig Vlaamsch onderwijs en eene
volledige Vlaamsehe beschaving te ver
schaffen.
X A A,
Po Koninginnedag); De
verkoop der rozen heeft eonen ongemeenen
bijval genoten. In gansch Bolgenland, tot
zelfs in het verstafgolegen dorpjo, gloeide
het roosje op de borst van onze vaderlands
lievende bevolking. In het geheele zijn er een
millioen twee honderd duizend rozen ver
kocht en hadden de fabrikanten er in tijds
kannen loveren, zoude men voorzeker tot het
cijfer van een millioen en half geklommen
zijn»
De uitslag is prachtig en strekt ter eere
der ieverige inrichters en medehelpsters.
fJasn Farborough. Binnen
eenige dagen zal prinses Clementina naar
Farborough (Engeland) vertrekken. Far-
borough is de verblijfplaats van keizerin
Eugenia en het is aldaar dat do plechtigheid
van het huwelijk zal plaats hebben. Prins
Victor Napoleon zal zich daar ook begeven
om de laatste schikkingen te nemen.
ESelooningen aan hei perso
neel van den spoomeo* M.
Helleput te heeft besloten, geldelijke be
looningen te verleenen aan 10 statieoversten,
klerken en hoofdtreinwachters, die bewijs
van initiatief gegeven hebben door eene ver
betering in de inrichting van den dienst voor
te stellen aan 32 statieoversten, klerken,
fakteurs, policieofficieren en hulpklerken die
dieven ontdekten of diefstallen verhinderdon;
aan 8 klerken en policieofficieren, die de
daders van kwaadwilligheden ontdekten
aan 16 statieoversten, klerken en hulpkler
ken die een ongeval vermeden hebben aan
een hoofdtreinwachter die verstandige en
verkleefde zorgen aan een kraamvrouw in
een troin toegediend had aan yior facteurs
die verboden dagbladen ontdekten aan 108
hoofdwachlers, fakteurs, policieofficieren en
hulpklerken, die zich eerlijk gedroegen.
43 statieoversten, hoofdwachters, klerken,
wachters en facteurs zijn eervol vermeld ge
weest wegens verschillende schoone daden.
Tegen den choSera. Sedert
Maandag is er een bijzondere geneeskun
dige dienst ingericht in de statie van Ver-
viors (West) om te beletten dat er zieken uit
Rusland in België zouden biunen komen.
Ist0 dag
E. P. Rutten opent de 3d® VI. Soc. Week
met het gebruikelijk gebed en zegt daarna
hoe deze weck een vollediging is der twee
vorige jaren. Dezo is hoofdzakelijk gewijd
aan de opleiding der werklieden om to doen
zien hoe technisch© verstandige opvoediDg
volstrekt noodzakelijk is tot hot behouden
van eene sterke arbcidorsmacht.
Do katholieke partij moei moer en meer
een volksgezinde partij worden, ofwel ze zal
niet zijn (applaus) en we zullen enkel hel
vertrouwen der werklieden waardig zijn, als
we zijno stoffelijke en zedelijke belangen ter
harte nemen.
Do E. H. Deken van Leuven woont de
vergadering bij, benevens M. Beiarls, lioog-
leeraar en de voormannen onzer katholieke
arbeidersbeweging. Telegrammen en brieven
vol aanmoedigingen worden megcdeeld van
Mgr Merrier, Mgr Stillemans, Mgr Waffo-
laert, M. Beernaert, staatsminister.
E. P. Rutten opent dan de reeks lessen
met eene voordracht over do gedragslijn der
chrislene valcvereenigingen tegenover de pa-
troonsvcrccnigingen. Vermits de arbeiders
de voordeeligsto loons- en arbeidsvoorwaar
den te bekomen hebben van do patroons
moeten zij wel op do hoogto zijn wat or
langs deze zijde tegen hen ondernomen
wordt
Do verstandhouding der patroons om de
concurrentie to verminderen (de trusts en
cartels) bloeien vooral in de Ver. Staten
terwijl de vereenigingen van verweer tegen
do werkstakingen machtig zijn in Duilsch-
land. Uit het onderzoek besluit lesgever lot
do noodzakelijkheid van meer ontwikkeling
bij de arbeiders, meer centralilie in de ver-
eeniging en meer financiëele sterkte.
Namiddag
Om 3 ure is de ruime feestzaal van het
Paterscollegie bezet en op alle plaatsen zit
ten onze dappere werklieden opnieuw met
het potlood in do hand.
E. P. Valerius Glaes in eene lango, leer
rijke les betoont van welk groot nut het ge
meenschappelijk beroepsverdrag, eene uiting
van do huidige streving tot rechtsgelijkheid
voor de arbeidersklas, voor do arbeidersbe
weging is, hoe het ontstaan is cn bloeit in
Duitschland, terwijl wij in België in dit op
zicht nog ver ten achteren staan.
E. P. Rutten bedankt hun in prachtige
bewoordingen en begroet in hem de zoo
volksgezinde minderbroeders.
E. 11. Flor Prims, leeraar te Berchem.
welke Pater De Roever vervangt, door eene
oogkwaal belet, handelt daarna over de ver-
zoenings- en workrechtersraden.
Heel dezo dag is gewijd aan de opheffing
der werklieden door lien zelf de verzoe-
ningsradon zijn er laatste uiting van.
Spreker doet ons de zoo prachtigo wor
king der Engelsclio arbeiders bewonderen en
voor ons oog deinst een gezichteinder, een
weide van vrede en gerechtigheid en dit door
een verstandige ontwikkelde arbeidersklas,
sterk vereeuigd staande voor do macht van
't kapitaal en vreedzaam overleggend en de
geschillen voorkomend. Eene allerbelang
rijkste bespreking volgt op dezo voordracht,
na eenige woorden van Pater Rutten die al
de lessen in 't kort samenvat. Zoo werden de
toehoorders tot 0 1/2 uur stil gehouden in
gespannen aandacht, dat men een muisken
had haren loopen.
Algemöene vergadering
Als het 8 uur slaat is heel de zaal bomvol.
Begeleid door Pator Rutten wordt de volks
vertegenwoordiger Van Gauwelaert warm
toegejuicht.
Pater Rutten begroet hem als do jonge
kracht van Vlaanderen, als lieveling der stu
denten en vertegenwoordiger der Vlaamsehe
Beweging, die is ook een wegwijzer in hel
leven van ons volk.
Geestdriftige applaus begroeten den spre
ker bij zijn optreden op het verhoog.
Do redenaar zal handelen over volksont
wikkeling en volkswelvaart. Volksontwik
keling is een hoofdvereischte van onzen lijd,
het is de grondslag der stoffelijke welvaart,
want haar invloed op de nijverheid, op den
landbouw en op den handel springt in 't oog.
Daarom vakonderwijs, ontwikkeling zonder
overdrevene eenzijdigheid en zedelijke vor
ming voor ons volk Ware volksontwikke
ling verrijkt en heiligt.
Dit is het geraamte van de prachtige rede,
met cijfers en bewijzen kloek gestaafd en op
prachtige wijze voorgedragen.
Op het einde zijner meeslepende rede werd
aan den gevierden redenaar eeno geestdrif
tige ovatie gebracht, die tot zijn hoogste top
punt gebracht werd, toen een afgevaardigde
werkman van Antwerpen den heer Fr. Van
Gauwelaert in roerende woorden bedankte.
Staatkundig Overzicht
Spanje. De Spaansche Kamers zullen
den 31t,en Oktober aanstaande geopend wor
den.
Uit Sint Sebastiaan wordt gemeld dat
de minister van Buitenlandsche Zaken eene
nota ontvangen heeft van het Vatikaan.
antivoord op deze die AI. Ojeda, gezant bij
den H. Stoel gezonden heeft.
Kardinaal Aferry-dcl-Val bepaalt zich tot
bemerkingen en t n der zoekt hoe de verschil
lende kabinetsoversten jegens Rome gehan
deld hebben in zake der kloosters.
De minister van Buitenlandse lie Zaken zal
deze nota aan den ministerraad mededeelen.
Turkye. Turkye versterkt zich meer en
meeiDe laatste gebeurtenissen vergen deze
maatregelen. Ook het nieuwe Keizerrijk is
eene nieuwe sterkte tegen Turkye.
De jonge Turken houden zich gereed tegen
alle gebeurlijke voorvallen.
Japan. Heden heeft de afficieëlc afkon
diging plaats gehad der inlijving van Korea.
De Japaansche troepen bezetten gansch het
land, zoodat men zich in tijd van belegering
zoude wanen.
Er wordt ook een streng nazicht uitgeoe
fend op de telegrammen en nieuwstijdingen
aan de dagbladschrijvers verzonden.
Japan wil dat de inlijving van Korea eene
verlichting zij en niet eene vernedering.
Japan zal pogen den toestand van Korea
te verbeteren met zijne hulpmiddelen te ont
wikkelen.
Korea is nu hervormd in Japaneesche
provincie, welke den naam zal dragen van
Che-Smg.
Engeland. Verscheidene ladingen van
oorlogstuigen cn verdedigingsvoorraad zijn
uit de Engclschc lxavcn vertrokken in be
stemming voor liet Oosten. Een der schepen
al te Pyrêe, een ander te Constanlinopel
aanlanden.
Rusland.De Russische Kanselier Is-
wolsky zal zich naar Hamburg begeven en
vervolgens naar Parijs om ie onderhandelen
over politieke zaken.
Portugal. De uilslagen der kiezingen
zijn nog niet gansch gekend. Op zekere
plaatsen gebeurden erge onlusten.
Te Cavilha werden de stembussen geroofd
en de kiczersljsten verscheurd. Deze belem
meringen zijn oorzaak dat men nog gcene
juiste opgave kan geven, alhoewel men voor
ziet dat de huidige regeering de meerderheid
blijft behouden
Alhoowel het einde der maand Oogst, ge
woonlijk eene gevoelige vermindering van
reizigers medebrengt, om dan in het begin
van September weer toe te nomen, is de toe
loop van reizigers nu nog overgroot. Maan
dag waren er 34.689 betalendo ingangen in
do tentoonstelling lo Brussel.Met abonnenten
en vrijkaarten, belieg hel getal bezoekers
ongeveer 85.000.
En Dinsdag namiddag was er ongeveer
zooveel volk als Maandag.
De werkzaamheden
Do werken worden overal naarstig doorge
dreven. In do nieuwe Engelsche afdeeling
gaat alles goed.De dreof langsheen de plaats,
waar vroeger het paviljoen der Fransche
voedingsmiddelen stond, is wederom voor
het verkeer geopend. Men is bezig met het
schilderen der afsluitingen welke de puinen
moeten verbergen.
De fantazijjuweelen zijn nu in de tweede
Belgische afdeeling geplaatst, rechtover de
afdeeling van het onderwijs.
In Brussel-kermis zal alles gereed zijn
voor de heropening welke heden, Woensdag
avond moest plaats hebben.
De jury der groepen is ook in werking
getreden. Weldra zal dus ook de prijsuitrei
king plaats hebben.
Hoog bezoek.
De gravin van Vlaanderen bezocht gisteren
de tentoonstelling. H. K. H. hield lang stil
in het paviljoen van Canada en bezocht er al
de merkweerdigheden.
De bloemenstoet.
De bloemenstoet der Vier Seizoenen, wel
ke bij zijn eersten omgang zooveel bijval
verwierf, zal Donderdag 1 September, om 4
in, voor de tweede maal uitgaan.
't zal er morgen dus weer stroomen in de
tentoonstelling.
Duitsche pompiers.
De Duitsche algcmcene kommissaris heeft
van de Berlijnscho overheid een hulp-pom
pierskorps bekomen, om over de veiligheid
der Duitsche afdeeling in de tentoonstelling
te waken.
In geval van brand in een ander dool der
tentoonstelling, zullen de pompiers ter be
schikking zijn van den bevelhebber der pom
piers van Brussel.
Voor de slachtoffers der brandramp.
Men gaat voort hulp te verleenen aan de
leden van het personeel per tentoonstelling,
die door de brandramp getroffen werden. De
verdeeling der gelden is toevertrouwd aan
M. Aug. Janssen, hoofd van den bewakings
dienst.
Ongeveer 600 personen werden geholpen,
maar dit cijfer zal nog wel grooter worden,
daar er gisteren bij het komileit nog om
streeks 150 nieuwe hulpaanvragen zijn inge
komen.
De terugkeer der Bruxellesville.
Do Kongoboot welke slechts rond den mid
dag verwacht werd, is veel vroeger aange
komen.
Dijnsdag morgend, om 10 ure, lag do boot
reeds aan de kaai, en veie ouders, familie
leden en vrienden, kwamen diensvolgens te
laat om hunne terugkecrendon af te halen.
De overtocht is zeer treurig geweest. Tweo
dagen na het vertrek uit Boma, stierf M.
Mathiassen, van het ministerie van koloniën,
en gisteren bezweek hel kind van den Engel-
sclien dominéé Smith.
Beide lijken werden in zeo gelaten.
Verscheidene passagiers zijn ziek. De E. P.
Cools schijnt door slaapziekte te zijn aange
tast. Mgr Roelens is ziek ingescheept, doch
de overtocht heeft hem min of meer opge
knapt.
Do passagiers verhalen dat do stoomer
Clementina schipbreuk geledon heeft in het
kanaal van Stanley-Pool. De Clementina
vaarde op een rif, toen hij don stoomer Hai-
naut wilde voorbij laten. Het schip bekwam
lek en zonk. Do bemanning cn do passagiers
konden eene zandbank bereiken. Do stoomer
Kempeneer heeft do schipbreukelingen ge
red. Men hoopt de Clementine vlot to kunnen
brongen.
De spoorbaan der grooto Meren gaat ras
vooruit. De sporon liggen reeds tot aan kilo
meter 260.
De Oostelijke Kongogrens.
Eene konferenlie van Britsche, Duitsche
on Belgische afgevaardigden wordt in het
ministerie van koloniën te Berlijn gehouden
om de bijzónderheden van de Brusselsche
Overeenkomst to regelen, dit met liet oog op
de grenzen van do drie landen in Oost-Afrika.
Wij vernemen dat het werk der konferentie
voldoende vordert en dat deze tot voldoening
van do drie rijken zal eindigen.
Vertrek naar Kongo.
De volgende personen vertrekken den 10
September met den Bruxellosvilleuit
Antwerpen naar Kongo
MM. Sirrigou, geueesheor van 2® klas
Deuster, algemeen kommissaris, 4° vertrek
Van Boeckhout, sektoroverste van 2® klas
Wauters, idem Gremaux, idem, 3® vertrek;
Gorrez cn Cloquet, werktoezichters; Dupont,
onder-luitenant van het 2e regiment, jagers
te voet, luitenant der openbare machtDu-
ckers, Coenon en Grégoire, ondcr-officicren
van het 9® linieregiment, onder-luitenanten
der openbare macht Phillippin, adjuokt
onderofficier van het 93 linieregiment, onder
luitenant, idem Dorrekons, 1° onderofficier;
Wathelet, Magotteaux, Krol, Collignon, Do
Doncker, Hallut, en Moyvis, onder-officieren
der openbare macht Frix en Do Gock,
klerken van 2® kl. Carlier, adjunkl-stoomor
kapitein Van Caneghem, mekanicen van 2®
klas Maes, timmerman Do Buysscher,
paswerker-monteerder Pinckx, schilder
Ferrier, geneesheer van 2° klas Athanasofl^
hoofdklerk.
FRANKRIJK
Verjaardag
Heden 1® September is het veertig jaren
goloden dat do schrikkelijke 6lag plaats
had, gedurende den Fransch-Duitschen oor
log, waarin allo de Fransche kurassiers, op
eenige na, den dood vonden.
Keizer Wilhera bij het zien dor Fransche
strijders, dio den dood zoo onverschrokken
te gemoet sprongen, kon niet nalaten uit te
roepen O de dapperen
Ter gelegenheid van den 4°n verjaardag is
er to Floinq een gedenkleeken opgericht.
Op hot voetstuk slaan de woorden gebeiteld
0 de dapperen 1
Ontvreemdingen
Sedert eenigen tijd bemerkte men in do
Hallen to Parijs dat cr meer koopwaren
moesten voor handen zijn dan er geboekt
stonden.
Men bestadigde dat zekere oktrooibediondo
grootere verteringen deed, dan dat zijn
karig loon het toeliet.
Eindelijk beeft men den plichtige ontdekt.
Het is wel deze oktrooibodiendo die voor
moer dan een half millioen frank ontvreemd
heeft.
Het gerecht heeft de zaak in bandon.
ENGELAND
Het geheim van Londen.
Er stond gisteren cono ovcrgroolo menigte
voor de rechtbank van Bowstreet. Krachtens
de wet zijn Dr. Grippen on Miss Le Novo,
voor den magistraat, gelast met to beslissen
over de geldigheid van do aanhouding vor-
schenen.
Inspecteur Dew getuigde. Hij verklaarde
dat alle formaliteiten vervuld waren. In liet
reisgoed van Grippen vond hij bij dezes aan
houding visielkaarten, op welke hij verklaar
de Ilc kan geen weerstand meer bieden aan
den angst, dien ik eiken nacht uitsta. Ik boni
vast besloten dezen avond in zeo te springen.
Ik weet dat ik uw leven bedorven heb, maar
ik lioop dat ge mij eenmaal zult vergeven.
Dr. Grippen zegde tot Dow Ik zal mijn
best doen voor Miss Lo Leve, die van niets
weet. Laat mij toe liaar terug te zien. Zij is<
sedert drie jaar mijn eenige troost. j
Miss Le Neve zegde tot Dew Ik verzeker
u dat ik van niets weet. Ilc bob geen enkel
blad gelezenDo zaak werd daarop voor acht
dagen verschoven.
De Engelsche verspieders in Duitschland.
William Maxwell geeft in do Daily Mail
eene uitvoerige beschrijving van het bezoek,
dat bij onlangs aan Emden en Borkura ge
bracht heeft cn van den aanleg van nicuwo
spoorwegen in Duitschland, aan do Belgische
grens. Maxwell schrijft, dat zijn waarnemin
gen hem overtuigd hebben, dat de in den
laatsten tijd op Borkum aangobrachte ver
sterkingen cn do aanleg der nieuwe sporen
strategisch tegen Nederland gericht zijn. Uit
den aanleg dezer Belgisch-Duitscho spoorlij
nen maakt hij de gevolgtrekking, dat Belgiö
anti-Engelsch gezind is.
Het slecht weder.
De hevige regens duren voort in Oostelijk
Engeland.
Het verlies aan oogst, enz., is overgroot.'
Een groot deel van Glasgow staat onder*
water. In sommige stralen der ttad Lereikt^
het water ©ene hoogte van vior voet.
OOSTENRIJK.
Ingestort
Te Cerlulitz is eene steenbakkerij ing^]
stort, waardoor 17 werkvrouwen hegrasea
werden. Eene werd dood, eene andere doaGJ
lijk gekwetst opgehaald. Van de overigen
zijn er vier org cn üo anderen licht gewonïy