Onze Vorsten in Holland
GELIJKSTELLING DER
ONDERWIJZERS.
Bb Sociale Week van Freiburg
'T EEN EN 'T ANDER
33 Gr UB I_i IO
Be Eerste Communie op
zeven jarigen ouderdom.
- -♦»»
103 2 CENTIEMEN HET NUMMER Zaterdag 5 7 September !SI0
ABONNEMENTEN:
Zes maanden 4 franken. ,Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle postbureelen van het land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds.
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds. *j»
BUREEL.EN
TE BRUSSEL I TEfiALST
239, Haachtschen Steenweg, 239. 9Kerkstraat^
Telefoon 114
BestuurderJ. Van Nuffel-De Qendt.
AANKONDIGINGEN
KI. aank. (1 tot 4 kl. reg.) fr. 0,60
3* bladz. (groote regel) ff. 1,00
4e bladz. (kleine regel) fr. 0,30
Financ. aankon, (per regel) fr. 2,00
Reklamen (per regel) fr. 9,00
Gemengd nieuws (per regel) fr. 3,00
Recht, herstell. (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
Voor allk aanrondigivqpn, zich wrndpn
E. TAWIW1AU, 217, de Mérorfestraat, Brussel.
De gedachten over de volledige ge
lijkstelling der scholen winnen veld en
zullen wel eindigen met te overwinnen.
Maar huiten de gelijkstelling van de
scholen en van het onderwijs wordt er
ook fel aangedrongen op de gelijkstel
ling der onderwijzers.
In een vorig artikel hebben wij ge
wezen op den onrechtvaardigen toe
stand die er heden bestaat, wij hebben
de onredelijkheid, de onbillijkheid
doen inzien van het al te groote verschil
dat er heden wordt gehecht tusschen
de bediening van dorps- en stadson
derwijzer. Een onderwijzer van den
buiten met 2 en 8 afdselingen mocht
beginnen aan 1000 en llOOfr. en na
16 jaren dienst kwam hij alsdan tot
16Ó0 fr. Daarentegen genoten som
mige hulponderwijzers van de groote
steden met hun bediening van onder
wijzer eene aanvangswedde van 1500
fr. om na 15 4 10 jaren dienst tekomen
tot 3000 en 3200 ff. en zelfs meer dan
een hulponderwijzer bracht het daar
jnet zijne vergoeding der avondscholen
1ot 5000 fr. Men zal wel zoo goed
Willen zijn te bekennen, dat zulk groot
terschil tusschen eene gelijke maat
schappelijke reeks van personen niet
is goed te keuren.
De algemeene vergadering van het
kristen Onderwijzersverbond van Bel
gië heeft dan ook met eenparigheid van
stemmen den volgenden loonstandaard
voorgesteld, die tellen zou voor alle
onderwijzers, alzoo de 5 verschillende
categorieën van onderwijzers voor
goed afschaffende, uitgenomen voor
wat de huishuur-betreft; hierin zou er
een klein verschil blijven bestaan dat
echter om zijnen feitelijken toestand
wel is te verrechtvaardigen.
De aanvangswedde zou voor iederen
onderwijzer zijn van 1500 fr. om na
een diensttermijn van 25 jaren tot 3000
fr. tekomen.
Bovendien zou er nog aan iederen
onderwijzer eene vergoeding van huis
huur worden toegestaan. De onge-
huwden zouden eene vergoeding ge
nieten van 100 tot 300 fr.; de gehuw
den zouden hiervoor eene vergoeding
ontvangen van 300 tot 750 fr. Men
neme wel in aanmerking dat er voor
de vergoeding van huishuur rekening
zonde worden gehouden van de belang
rijkheid der gemeenten.
Ieder gehuwde onderwijzer zou
bovendien eene jaarlijksche som van
50 fr. ontvangen voor ieder zijner kin
deren, tot dat deze den ouderdom van
15 jaren hebben bereikt.
Wat nu de hoofdonderwijzers of
bestuurders eener school aangaat, deze
zouden de zelfde jaarwedde genieten
als de andere onderwijzers, tenzij dat
zij voor iedere klas in hunne school
bestaande,recht zouden hebben op eene
jaarlijksche vergoeding van 50 fr.
Doch in geen geval zou deze som dc
300 frmogen te boven gaan.
De onderwijzers hebben deze rege
ling eenparig aangenomen. Zij waren
allen tevreden met de hierboven aan
gehaalde schikkingen. Daar de katho
lieke drukpers deze eischen niet als te
groot maar als redematig heeft aange
nomen, lijdt het bijna geen twijfel
meer, of de onderwijzers zullen mo0en
rekenen op eene aanstaande lotsver
betering. Wij beweren niet dat de
verbetering zoo groot en zoo door
tastend zal geschieden, als hierboven
werd aangevraagd, dat is voor den
oogenblik moeilijk uit te maken; maar
dat er verandering zal komen, dat is
volkomen zeker. Overigens het nieuwe
schoolontwerp d 'n d- n u; uki en
den zittijd zal besproken en opgelost
worden, zal tevens eene uitmuntende
gelegenheid daarstellen, om ook den
stoffelijken toestand der onderwijzers
te regelen en; zooals wij het reeds
meermaals zegden, om dien toestand
merkelijk te verbeteren.
De meeste landen in Europa hebben jaar
lijks hunne sociale weken. Zoo had over
eenige dagen ook de Sociale Week plaats te
Freiburg in Zwitserland. Do Sociale Week
van Freiburg is wellicht de bijzonderste van
Europa, niet zoozeer wat den tegenwoordigen
toestand maar vooral voor wat het verleden
betreft.
Het is immers algemeen geweten van de
katholieke socialogen, dat de beroemde
wereldbriof Rerum Novarum velen zijner
leidgedackten heeft gehaald uit de werkzaam
heden van de vele en groote katholieke ge
leerden, die jaren lang in stilte bijeenkwamen
in hunne vereeniging van Freiburg.
De voorloopers van de kristene maatschap
pelijke beweging waren vooral Lamennais,
Beuhoz, Huet, Le Play.
De eerste aanprediker en verspreider van
de katholieke maatschappelijke beweging
was zonder eenigen twijfel Mgr. von Kette-
ler van Duitsckland. Hij is do eerste geweest
die met al de noodige krachtdadigheid en
standvastigheid de liberale huishoudelijke
begrippen heeft bestreden. Hij deed de mis
daden en misbruiken kennen van het kapita-
lismus en eischte de teruginvoering van het
kristen rechtsprinciep.
In Frankrijk was het graaf de Mun die de
katholieke vereeniging slichtte en er de maat
schappelijke werking der katholieken aan
vuurde.
In Oostenrijk waren het baron de Vogel
sang, Mayer en Kcufstein.
In Zwitser! nd hadden wij Mgr. Mermil-
lod en den grooten katholieken volksman Dr.
Decurtins.
In Holland was het vooral Mgr. Schaep-
man.
In België hadden wij Mgr. Doutreloux van
Luik en Deken De Gryse van Kortrijk.
Uit die groote uiteenloopende werking is
dan langzaam het groote standaardwerk ont
staan, de katholieke maatschappelijke grond
wet, den grooten wereldbrief Rerum
Novarum Daarin vinden wij alles wat de
maatschappelijke werking aangaat. We vin
don er nevens de plichten en rechten van den
werkman, tevens de plichten en rechten van
den patroon, alsook het recht en den plicht
van den eenling als die van de gemeenschap.
Het is op dien brief dat thans alle katholieke
socialogen hunne werking steunen.
Verjaringen. 17 September
1884. Koning Leopold II ontvangt do af
gezanten der liberale burgemeesters die hem
komen vragen de schoolwet Jacobs niet te
bekrachtigen. De Koning zegt dat hij zich
moet gelijkvormen met *s lands wil door de
meerderheid der twee Kamers uitgedrukt.
18 September 1899. Eerst interna
tionaal kongres der kleine burgerij te Ant
werpen.
Dieven folografeeren. Er
bestaat een toestel, dat toelaat de dieven te
fotografeeren, die zich des nachts door braak
toegang tot de woningen weten te verschaf
fen.
Dit toestel werd door zijn uitvinder Klep-
tograaf gedoopt.
Dringt een kerel in een kamer, langs bin
nen met koperdraad bekleed, en raakt hij een
der draden aan, zoo ontstaat er een elek
trische strooming, een fotografisch toestel
draait naar de zijde waar do strooming ver
oorzaakt werd, een lichtstraal wordt verwekt
en de indringer wordt gefotografeerd.
Of dit evenwel zal meebrengen, dat min
diefstallen zullen gepleegd worden, dat be
twijfelen wij sterk.
Eene gevoelige weegschaal
Sir William Ramsay, de beroemde Engel-
sche chimicus,heeft eene nieuwe weegschaal
gemaakt, die in gevoeligheid alle andere
weegschalen overtreft, want met de hulp
hiervan, kan men gedeelten van grammen
ai wegen, die achter de komma, 8 nullen in
het negende decimaal een cijfer hebben. Do
weegschaal bevindt zich in de kelderruimten
van zijn laboratorium in een halfdonker
vertrek. De weegschaal is zoo gevoelig, dat
zelfs dn geringe verwarming, die eene elec-
Irieke lamp veroorzaakt, haar nauwkeurig
beïnvloedde. De evenaar, die slechts enkelen
duimen lang is,ziet er uit als een wazen draad
van een spinneweb, hij bestaat echter uit
kwarts, dat voor warmte min gevoelig is dan
gl Ook de weegschaaltjes hangen aan
kwartsdraden. Ramsay woog voor een be
zoeker eene geringe hoeveelheid xenon af,
d. i. het door hem ontdekte edelgas. Eerst
werd er een heel klein glaasje met xenon op
de weegschaal gelegd. De doorslag was met
het bloote oog niet te zien, maar een licht
straal en een spiegel toonden dien in het
vergroot aan op ecu schaal aan den muur.
Toen werd het glaasje goleegden bleek dat
het 1/700 miligram lichter was geworden.De
geringe hoeveelheid xenon woog dus onge
veer 0,000,000,004 gram.
Bezoek van keizer Wilhelm.
De keizer en de keizerin van Duitschland
zullen waarschijnlijk den 27 October teBrus-
sel aankomen. Zij zullen een bezoek brengen
aan deDuitsche afdeeling der tentoonstelling,
yooi*rïa*acht. Op Maandag 19 en
Dijnsdag20 September aanstaande zal de heer
Denis, leeraar aan de lioogeschool van Leu
ven, in de zaal «P'tria» te Brussel, belang
rijke voordrachten geven over de tering en
de genootschappen van onderlingen bijstand.
Een vlsegepswetboek. De
uitvinding van hot vliegen heeft eenegansche
omwenteling teweeg gebracht in onze moder
ne tijden,
Het strafwetboek heeft geene letter over
de verantwoordelijkheid der vliegers in som
mige gevallen. He; is klaar dat de ongeluk
ken of de schade veroorzaakt door een vlieg-
machien verantwoordelijkheid vergen even
als de rampen welke er gebeuren door ande
re werk- of vervoertuigen, doch er zijn be
palingen die natuurlijk in het wetboek moe-
ton aangevuld en nauwkeuriger aangeduid
worde. Een dief bijvoorbeeld, die bij middel
eener vliegmachien zich op eenen ingesloten
eigendom zich laat nedorzijgen kan de straf
niet ondergaan van braak of beklimming.
Voorzeker zullen nieuwere verordeningen,
tot hiertoe niet voorzien, moeten uitgeveer-
digd worden, die nauwkeurig zullen de
overtredingen bepalen welke eene straf
vergen.
Staatkundig Overzicht
Marokko. Vijftien honderd inboorlin
gen zijn in opstand gekomen. Zij dulden niet
dat depolicie oj: gebied van zeven kilo
meters inde ronde den voet zetten. Vele
Europeanen zijn aangehouden.
Nederland. H. M. Koningin Wilhel-
mina zal den 20 September aanstaande dc
Staten Oeneraal openen. Zij zal vergezeld
zijn van Prins Hendrik.
China. De eerste guillotien is te Pekin
aangekomen. Zij is vervaardigd in Fran
krijk. Men heeft ze geplaatst op een binnen
plein van het nieuw gevang. Tot hiertoe
hing men in China de misdadigers op.
Het strop zal nog gebruikt voorden voor de
bevoorrechten, daar Confucius leert,dat men
niet gelukkig kan zijn in het ander leven
wanneer het lichaam vermikt is. De guillo
tien zal dus gebruikt voorden voor de aller
grootste misdadigers.
Griekenland. De koning heeft, dc Na
tionale Vergadering openendgezegd, dat
men er algemeen op uit was den constitu-
tioncelen regeeringsvorm te handhaven hij
dankte de kiezers voor de vredelievende wij
ze, waarop zij, zoowel liberalen als conser
vatieven, van hunne rechten gebruik ge
maakt en zoodoende de nieuwe Kamer ge
vormd hebben tot eene basis voor de politieke
ordedie beter geschikt is tot de verwezenlij
king van het nationale ideaal.
Des konings redevoering werd luide toe
gejuicht.
De Atheensche correspondent van den Lo-
kal Anzeigcr beweert dat Cryparis, de
Griekschc gezant te Constantinopel, die stad
wel degelijk verlaten heeft, teruggeroepen
door zijn gouvernement, vuidat Rifaat Pasje
in een gesprek, den Grieksclien gezant den
rug had toegekeerd.
Turkye. Niettegenstaande de maatre
gelen, door de regeering genomen, is de
nationale vergadering van het Oecumenische
Patriarchaat geopend.
In de nationale vergadering zijn 10 afge
vaardigden aangekomen. Zij zullen voor
een krijgsraad terechtstaan.
De Vergadering omvatte 30 volksverte
genwoordigers, 12 synode-leden, 12 prelaten
en 5 leden van den raad. De patriarch heeft
in eene rede het doel der vergadering uiteen
gezet en zich over de buitensporige maatre
gelen der regeering beklaagd.
II j zegde dut de hoop ,i.-r Grieksche on
derdanen van het Turksche rijk, in hel
grondwettelijk regiem, totaal verijdeld is
geworden.
De patriarch heeft de onmiddelijke in
vrijheid stelling aer aangehoudenen ge
vraagd, dreigend met sluiting van het pa
triarchaat, indien hij geen voldoening be
kwam.
De regeering hecfl geweigerd deze leden
in vrijheid te laten, zoolang de patriarch
niet afziet van het houden der bijeenkomst
De werkzaamheden zijn opgeschorst tot
23 September.
Er is geene rechtstroeksche verplichting
dat een kind op zeven jarigen ouderdom zijne
Eerste Communie doe. Alles hangt in deze
zaak af van godsvruchtige meerdere, of min
dere ontwikkeling van het verstand der kin
deren. Sommige zijn op zeven jarigen ouder
dom zoo schrander van geost, dat zij anderen
van negen jaren oud verre overtreden. Het
zijn de ouders en de leermeesters die er best
kunnen over o.ordeelen of een kind genoeg
beseft dat Jezns-Christus onder de gedaante
van brood in het H. Sacrament aanwezig is.
Ziehier een briefje aan den Paus, opge
steld door een jongentje van 7 jaren dat zijne
Eerste Communie gaat doen.
Desvres, 26 Augustus, 1910.
Zeer Heilige Vader,
Een kleine jongen uit Frankrijk, neemt de
vrijheid U dit briefje te zenden, om U te
zeggen hoe gelukkig ik ben, omdat
Gij mij toelaat voor de eerste maal tot de H.
Tafel te mogen naderen. Ik bon zeven jaren
oud sedert veertien dagen. O welk geluk
Ik bemin zoo vurig den lieven Jezus en ik zal
Hem veel bidden voor u, Zoer Heilige Vader,
en voor alle mijne kleine medebroeders en
zusters van gansch Frankrijk, opdat Hij ons
allen redde.
Geweerdig, Zeer Hcib'ge Vader, mij te
zegenen, alsook mijne ouders en mijn broer-
ken die reeds verleden jaar zijne Eerste Com
munie gedaan heeft.
Een kind dat altijd christen zal blijven
Gerard Van den Broucque.
Desvres, (Pas van Kales) Frankrijk
Antwoord van deu II. Vader.
Mijn beste Gerard,
Uw lief briefje heeft mij grootelijks ge
troost. Waarlijk het is uit den mond van
tengere kinderen dat, volgons het woord van
den psalmist God den volmaaksten lof ont
vangt en daar Hij het is die aan de kinderen
de spraak gegeven heeft, is het ook Hij dio
de kreet gewild heeft.
Ik bedank u dus voor den troost welken
gij mij schenkt en ook voor het gebed dat gij
voor mij zult doen. Ik ook zal voor u bidden
opdat gij altijd braaf zoudet blijven gelijk op
dien dag tot voldoening van gansch uwe
familie. Ik zend u ook eene kleine gedenke
nis. En nu, beste Gerard, schenk ik aan u,
aan uwe brave ouders, aan uwen broeder en
aan al de kinderen van Frankrijk, opdat zij
uw voorbeeld mogen navolgen, mijnen bijzon-
deren pauselijken zegen.
Rome in het Vatikaan, den 2 September.
(geteekent) Pius X, Paus
Van alle kanten der wereld heeft de
H. Vader gelukwenschen ontvangen om dit
dekreet te hebben uitgegeven doch alhoewel
alle oversten on ondordanen zich eerbiedig aan
dit besluit onderwerpen, heeft de aartsbis
schop van Lyon (Frankrijk) eenen brief ge
schreven aan kardinaal Merry del Val, staats-
sekretaris van den Paus, hem vragende of het
niet misplaatst zoude zijn aan den H. Vader
eenige opmerkingen over dit besluit temaken.
Z. H. de Paus heeft doen antwoorden dat hij
volgaarne alle bemerkingen dien aangaande
zoude ontvangen.
Ten dien einde is er in Frankrijk besloten
dat er nog geene verandering in hetverrichton
der H. Eersto Communiezalgebracht worden,
zoolang deze onderhandelingen met den II.
Stoel niet zullen geëindigd zijn.
Ons Koninklijk echtpaar, Koning Albert
en Koningin Elisabeth verblijven thans in
Holland, waar zij er de lieftallige en door de
Hollanders zoo teer beminde Koningin Wil-
helmina zijn gaan bezoeken.
't Is eene bezegeling te meer van de goede
overeenkomst,welke voortdurend tusschen de
Noord- en Zuid- Nederlandsche stammen
heerscht.
Het vertrek.
Donderdag morgend om 6 ure cn 8 minuten
verliet de bijzondere trein, waarin onze Vor
sten hadden plaats genomen, de statie van het
Koninklijk park van Laken.
Het weder was prachtig. Koning Albert
droeg het uniform van luitenant-generaal,
met het groot lint van den Nederlandschen
Leeuw.
Koningin Elisabeth was gekleed met een
haar zeer goed staandëkleed in grijze taffetas,
cn een zwart zijden mantel. Een tuifoltje
rozen op de borst, gaf haar een zeer lief
uitzicht.
De aankomst te Roosendaal.
Het was 9 ure 46, toen do trein to Roosen-
(1 al binnenliep. Dotwee plaatselijke muziek
maatschappijen, Eendracht on Volharding
speelden de Brahan^onne.
Ridder van de Poll, begaf zich naar het
rijtuig waarin de Belgische vorsten met hun
gevolg hadden plaats genomen, en steldo do
hofheeren en damen voor. welke tijdens het
verblijf der Belgische vorsten in Holland,
aan hun gevolg zullen gehecht zijn.
Daarna stelde M. baron Alberio Fallon,
Belgische gezant in Den Haag, aan H.H.
M.M. voor, M.M. August Laane, ondercon
sul van België, te Roosendaal Ferraren»,
algemeenen prokureur,A. Coeno. burgemees
ter van Roosendaal, Schoenmakers en Thom
son, majoor en kapitein der gendarmerie.
De dochtertjes van deu burgemeester en
van den onder consul, boden aan hare Ma
jesteit twee prachtige tuilen rozen, de ge-
liefkoosdste bloem der Koningin, aan.
Koningin Elisabeth bcdankto de beid®
kinderen in het Vlaamsch en omhelsde ze.
Daarna hernam de trein, geleid door den
opzichter Rackhoven, zijne reis.
Te Amsterdam.
't Is feest te Amsterdam.
Overal, in alle straten, zoowel in dez®
waar de stoet niet voorbij moet, als in deze
waar hij zal doortrekken," zijn het al Nedor-
landsche en Belgische vlaggen welke men t®
zien krijgt. Alles is voorzien met Oranje-
strikken.
Alhoewel de Belgische vorsten slechts
Donderdag moesten toekomen, stond er reods
Woensdag avoud veel volk op het Damplein,
voor het Paleis.
Het gedenkteeken, voor het Paleis opge
richt, ter herinnering aan de jaren 1830-1831
is geheel achter eene afsluiting verborgen.
Enkel het bovenste deel is zichtbaar cn dat
zal gebruikt worden voor do verlichting.
't Is eene zeer lieve oplettendheid vanwege
de Hollandsche natie.
Jan Olieslagers.
Terwijl het volk druk pratend, in groepje®
bijeonstaat op het Damplein, verschijnt eens
klaps een andere koning dan deze welke men
verwacht, 't Is Jan Olieslagers, de Antwerp-
sche duivel, die in Holland als de koning der
vliegers gevierd wordt. Op 400 meters boven
het Koninklijk Paleis zweeft hij rond tot
groote voldoening van de toeschouwers.
Het uitzicht der stad.
Donderdag raorgend scheen het weder eer
der slecht, doch rond 11 ure dringt do zon
door de grijze wolken, en weldra is do lucht
helderblauw. Geen wolkje is nog te bespeu
ren. Het zal een prachtige dag zijn.
Daar verschijnen de matrozen van de krui
sers «Heemskerk», «Friesland» en «Piet
Hein», welke zich naar de statie begeven
om er de krijgseer aan de vorsten aan te
bieden.
De reeds zoo eigenaardige stad is nu met
hare ontelbare vlaggen en wimpels recht ver
rukkelijk.
Overal is er muziek en de beiaardiers van
de oude kerk en van het Koninklijk Paleis,
spelen afwisselend de «Braban^onne» en hot
«Wilhelmus van Nassauwen».
Op den doortocht van den stoet, zijn do
straten met eene laag fijn wit zand bedekt.
De groene Kruis Vereeniging neemt zijne
voorzorgen voor den ambulanciedienst.
In de statie
Op de kaai der statie bevindt zich, benevens
de afdeeling matrozen, ook het marinemuziek
van den Helder, met trommels en fijfers.
Men bemerkt er ook tusschen de aanwezigs
personagies groot-meester baron van Har-
denbroeckoverste van het militair hui®
graaf Dumouceau groot-meester baron van
Sirfema van Grovestius adjudant van dienst
graaf Schimmelpenninck kamerheer jonker
Van Geen adjudant jonker Hooft Graaf
land vervolgons bet personeel van het Bel
gisch gezantschap, do Belgische consul-gene
raal cn onderconsuls, alsook gravin della
Faille de Leverghem.
In do ontvangst salon bevinden zich de
voorzitter van de Eerste en Tweede Kamers
der Staten-Gonoraalde eersto minister, de
ministers, de gezant van Holland te Brussel,
de Koninlijke kommissaris der provincie, de
schout-bij-nacht Tydeman, bevelhebber dor
vlootgeneraal Van Nooten, bevelhebbor
van de krijgsomschrijving Amsterdam de
bevelhebbers der to Amsterdam liggende
oorlogschepen; mevr. van der Staal de Piers-
hil, echtgenoote van den Hollatidschen gezant
to Brussel, en verscheidene hovelingen,
waaronder baronnes Iloel van Marxvèrae,
eoredame, baron Bentinck, grootschildknaap;
baron Snoeckaert, ceremoniemeester, baron
Findal, Kamerheer, jonkheeron van Reigera-
berg-Versluys en de Beaufort, ordonnancie-
officieren enz.
Koningin Wilhelmina en de Prins generaal
Daar begint plotselings het kanon te brom-
mon. 't Is de Heemskerk welke do 101 sa
luutschoten lost, aan de bevolking meldende,
dat hunne Koningin t® Amsterdam is. Juist om
