De Boeren van Transvaal
De overtocht der Alpen
'T EEN EN 'T ANDER
Landbouwbelangen.
DE BRÜSmSCHE HANDELSKAMER.
het Staatsblad
Zonderlinge reis rond de wereld.
Zestiende jaargang nr 800. 100 r2 CENTIEMEN HET NUMMER Zatei dag 24 September 1910
ABONNEMENTENs
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschi-yving in alle poslbureclen van het land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds,
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds.
BUREELEN
TE BRUSSEL
230, Haachtschen Steenweg, 230,
TE AALST
S, Kerkstraat,
Telefoon 114
BestuurderJ. Van Nuffel-De Gendt.
AANKONDIGINGEN j
KI. aank. (1 tot 4 kl. reg.) fr. 0,60
3C bladz. (groote regel) fr. 1,00
4* bladz. (kleine regel) fr. 0,30
Financ. aankon, (per regel) fr. 2,00
Reklamen (perregol) fr. 2,00
Gemengd nieuws (per rogel) fr. 3,00
Recht, herstoll. (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
Voor alle aaheondiolvokn, ïich wendrn
E. TAMtNIAU, 217, de Mérodestraat, Brussel.
Reeds vele jaren zijn verloopen,
sedert den heldhaftigen krijg die de
Boeren hebben doorstaan, tegen de
Britten. Geheel Europa was met ge
voelens van bewondering en medelij
den bezield jegens de Boeren. Vooral
in België en Holland waren die gevoe
lens hevig en onweerstaanbaar. En
daar was reden toe. De Boeren van
Transvaal en Vrijstaat zijn Nederlan
ders zooals wij, het zijn Vlamingen die
ginder de Zuid-Afrikaansche kolonie
geslicht hebben. En als taal- en stam
verwanten waren wij met de Transva
lere innig verbonden en volgden wij
met angstige bekommernissen de lot
gevallen dier dappere helden.
Hoewel die droeve geschiedenis
thans tot het verleden behoort, komen
wij er toch nog eens geerne op terug,
om in 't kort te herinneren wat er toen
gebeurd is.
Transvaal en de Vrijstaat waren
twee zelfstandigo, onafhankelijke repu
blieken.
Kruger was voorzitter van Trans
vaal en Stein was voorzitter van den
Vrijstaat. Reeds vroeger waren de
Boeren uit Natal verdreven door do
Engelschen.
Zonder reden verklaarde de En-
gelschman andermaal den oorlog aan
de Transvalere.
De Vrijstaat, die wel zag dat weldra
zijne beurt van verbeurtverklaring vol
gen zou, spanden samen met Trans
vaal. En dan hebben wy een oorlogs-
strijd bijgewoond van een klein, maar
heldhaftig leeuwenvolk, dat met won
deren van moed en opoffering, gedu
rende jaren het hoofd dierf tarten aan
den wraatzuchtigen Engelschman.
Voor de goudmijnen van eenige
aartsrijke Engelschen moesten de arme
Boeren hunne vrijheid en hunne onaf
hankelijkheid prijs geven. Ja, het is
de ondergang van de zelfstandigheid
der Boeren geweest, dat hun grond
bezaaid was met goud en diamant.
Wie herinnert zich de droeve om
standigheden niet meer van dien strijd?
Verraderlijk werden dappere oversten
en generaals omvergeschoten of opge
knoopt vrouwen en kinderen werden
met duizenden gevangen genomen en
in vuile, slordige tenten opgesloten,
waar zij alles moesten ontberen. Hon
derden, ja, duizenden dier ongelukki-
gen zijn daar onder de gruwelijkste
folteringen en martelingen gestorven.
En wanneer de Engelschen, na klop
ping op klopping te hebben gekregen
en verdiend, van de onversaagde Boe
ren, dan zag men ze naderhand de
vrouwen en kinderen der Boeren me-
denemen en in hunne voorste gelede-
ven plaatsen, om alzoo de Boeren te
beletten zich te verdedigen, ofwel eerst
hunno eigene vrouwen en kinderen
dood te schieten. In zulke omstandig
heden moesten du Boeren wel eindigen
met den eervollen vredo te teekenen,
hoewel zij ruimschoots verdiend had
den onafhankelijk te blijven, want zij
hadden er zich weerdig van getoond.
Die zelfde Engelschen, die wij met
zulke wreedaardigheid zagen te werk
gaan tegen een beschaafd volk, zij
kwamen ons verleden jaar en ook dit
jaar nog de les spellen over ons ge
drag in Congo. Het valt niet meer te
betwijfelen dat er in Congodoor af
zonderlijke personen, wreedheden zijn
gepleegd, maar 't is ook een stellig
feit, dat die wreedheden fel zijn over
dreven geworden. In ieder geval had
de Engelschman het recht niet ons dit
te verwijten. Hij moest zich zelve maar
eens beschouwenhij moest maar
eens wederdenkon, hoe afschuwelijk
zij zijn te werk gegaan tegen de Trans
valere en Vrijstaters hoe zij zich ge
dragen hebben in Engelsch Indië en
er zich nog gedragen hoe zij eeuwen
lang het arme Ierland hebben ver
drukt, uitgebuit en uitgeperst. Neen,
voorwaar, de Engelschen waren mis
schien min dan iemand anders geschikt
om ons, Belgen, met zulkcn koogon
toon de les te komen spellen.
Nu dat wij van Transvaal aan
't spreken zijn, doet het ons genoegen
u eenige woorden meer te zeggen over
de laatste kiezingen. In ons vorig num
mer hebben wij de uitslagen reeds me
degedeeld.
Onze Lezers weten dat thans Trans
vaal, de Vrijstaat, Natal en de Kaap
kolonie maar één geheel meer vormen,
namelijk het Zuid-Afrikaansche Rijk.
De Nationalisten, de partij van Ge
neraal Botha, behaalden 67, de Arbei
derspartij 4, de Unionisten of de man
nen der goudmijnen en dus van het
geld 37, en de Onafhankelijken 13.
Botha werd in Pretoria geklopt,
maar die nederlaag was te voorzien in
een distrikt, waar zoovele Engelschen
wonen en waar do geldmacht zulk een
overwegenden rol spoelde. Doch
scheelde het geene 100 stemmen of
Botha ware er toch gekozen geweest.
In de plaatsen waar de Nationalisten
zegepraalden, behaalden zij overal
eene verpletterende meerderheid, ter
wijl de Unionisten er overal met
groote moeite hebben moeten door
spartelen. De Nationalisten hebben in
de laatste kiezing een schoonen triomf
behaald. In de toekomst zal het onder
wijs ook in 't Nederlandsch worden
gegeven, 't gene niet het geval ware
geweest, indien de Unionisten hadden
gezegepraald.
De Zuid-Afrikaandere hebben wel is
waar hunne onafhankelijkheid verlo
ren, maar zij hebben nog hunne eigene
taal, en waar een taal is, daar bestaat
ook een volk. De Zuid-Afrikaandere
moeten werken om de rechten van
hun taal in eere te houden zoo zullen
zij immer een eigen volk blijven, met
eigen kunst en aard, eigen grootheid
en geschiedonis. Onder dat opzicht is
de laatste kiezing voor de Zuid-Afri
kaansche bevolking een groote zege
praal geweest.
Verjaring. 24 September 1830.
Van gansch hot Tand snellen vrijwilligers ter
hulp van Brussel. De noodklok van Sint-
Gudula roept de burgers te wapen het grof
geschut der Hollanders buldert gedurig
brand wordt op verschillige punten gesticht.
De noten. Deze lekkere vrucht
prijkt reeds voor de vensters der groensel-
verkoopers en op de markten. Zij zijn wel
gelukt dit jaar schijnt het. Sommigen bewe
ren dat dit een teeken is van strengen winter.
Wat er ook van zij, de noot is eene heerlijke
vrucht die op alle tafels komt.
Zij heeft het dubbel voordeel smakelijk te
zijn en terzelvertijd het geduld te oefenen in
het uitpluizen en pellen.
In onze eeuw van koortsachtige gejaagd
heid is de noot een zeer goed middel om de
zenuwachtige ongeduldigheid te bedaren.
Naar Hal. Den 26 September aan
staande zullen nogmaals de prachtige tafe-
reelon opgevoerd worden van Maria's leven,
welke zullen grooten bijval hebben genoten.
Reeds zijn alle de plaatsen ingenomen.
Z. E. Kardinaal Mercier zal de plechtig
heid met zijne tegenwoordigheid opluisteren.
Be nieuwe zilverstukken.
Wij hebben in ons blad gesproken over de
nieuwe zilverstukken met de beeltenis van
Koning Albert en wij hebben tevens het ge
brek doen uitschijnen dat deze geldstukken
hadden. De beeltenis immers en de opschrif
ten zijn zoo weinig uitspringend, dat D£
eenige jaren tijd alles zoude effen gesleten
zijn. De regeering heeft dit groot gebrek er
kend en beeft besloten alle deze stukken met
de beeltenis van Koning Albert terug te
eischen om ze te vervangen door stukken
waarvan de beeltenis en hot opschrift meer
uitspringend zijn.
De Belgen in het Fransch-
Noorden. In het Fransch-Noorden
zijn do Belgen zoo talrijk dat zij aldaar
machtige genootschappen stichten, onder
andore deze van de oud-soldalen. Sedert 1
September is in do streek een dagblad ver
schenen, getiteld De Belg.
De Almanakken van 1911.
Reeds zijn er eenige uitgekomen en onze
Almanak der Volksstem is ook onder pers.
Binnen een 20tal dagen zal hij net licht zien.
Van nu af mogen wij zeggen dat dit boek bij
onze lezers uiterst welkom zal zijn.
Het bevat meer dan liondord twintig groote
bladzijden. Nimmer zal men nuttiger en aan
genamer almanak gezien hebben. Het is
ongelooflijk dat dit boek slechts 10 centiemen
zal kosten.
Het jaar 1911 begint op eenon Zondag en
het eindigt op eenen Zondag.
Paschen komt nog al laat, 16 AprilSinxcn
14 Juni. Do feestdag van O. L. Vrouw Half-
Oogst is een Zaterdag en Kerstdag valt op
eenen Maandag. Dus wij zullen meer dan
eene reeks van Zon- en Feestdagen hebben.
De zeilschepen verdwijnen.
Langzamerhand worden de zeilschepen
door de stroomers verdrongen. Eene eerste
oorzaak daarvan is, dat de verzekeringsmaat
schappijen van de zeilschepen een bij taks
vragen voor de verzekering. Talrijke roeders
verzekeren hunne schepen niet meer, om de
premie niet te moeten betalen. De verzeke
raars stellen echter een grooten taks op do
lading.
Het Belgisch schoolschip.
Een telegram te Antwerpen toegekomen,
meldt dat het schoolschip l'Avenir op 19 de
zer de haven van Kan Francisko verlaten
heeft met eene lading garat. Het schip vaart
thans naar Europa.
Zonder onvoorziene gevallen, zullen geene
tussohenhavens tneer aangedaan worden.
Men weet nog niet waar het schip zijne lading
zal lossen wanneer het schoolschip in het
Kanaal zal aankomen, zullen er orders gege
ven worden to lossen in eene haven van En
geland ofwel tusschen Le Havre en Ham
burg. In alle geval zal niet gelost worden te
Rouaan of te Manchester.
Staatkundig Overzicht
Oostenrijk. Het Drijvoudig Verbond
ttisschen OostenrijkDuitschland en Italië)
is zonder de minste veranderingnogmaals
hernieuwd tot in 1920.
Dit is eene gewichtige tijding welke den
vrede tusschen de drj mogendheden waar
borgt.
Turkye. Groote veranderingen rullen
in het Turksch ministerie plaats hebben.
Het misverstand met Frankrijk is er niet
vreemd aan en men toacht slechts op de
komst van den groot-vizier, om deze te ver-
wezentlijken. Het schijnt dat Engeland op
dit oogenblik zich in de onmogelijkheid be
vindt om het noodige geld aan Turkye te
verschieten. Oostenrijk en Duitschland zijn
geneigd eene som van honderd millioen
mark aan 1 urkye te bezorgen. Duitschland
zoude de drij vierden verleenen Oostenrijk
het overige
Rusland. De regeering heeft aan den
Turkschen gezant te iS* Petersburg, uitleg
gingen gevraagd over de beteekenis van de
oorlogstoebereidselen in de Zwarte Zee, die
van aard zijn om bij het Russisch r\jk wan
trouwen te verwekkenDe Turksche gezant
heeft geantwoord dat het Musulmans-rijk
bezield is tnet de beste gevoelens tegenover
Rusland, en dat hij hoopt dat nimmer de
vriendschapsbetrekkingen tuschen beide bon
den zullen verbroken worden.
Engeland. Volgens zekere dagbladen
melden, zouden de Unionisten alle pogingen
aanwenden om in den aanstaanden Herfst
de liberale partij omver te werpen.
Onze Boeschen en Wouden
Wij zijn van meening dat het noodzakelijk
is, nu en dan eenige wenken te geven nopens
boschboomteelt, want, wij mogen het open
lijk bekennen, de boschbebouwers denken
dat die boomen noch zorgen, noch onderhoud
vragen. En nochtans dat zijn planten zooals
andero, die zich moeten voeden om iets kun
nen voort te brengen. Zij verkeeren bijge
volg in dwaling, en wij stellen vast dat het
klein getal boschboomteelers, die eene doel
matige bemeslingswijze volgen, uitmuntende
uitslagen bekomen.
Ten andere, het is zonneklaar dat de bos-
schen verarmen aan voedsel door het hout
dat gekapt en verkocht wordt, en dusvolgens
aan de voodendo bestanddeelen die er in aan
wezig zijn.
De houtsoorten zijn in 't algemeen niet
moeilijk voor wat do grond betreft; nochtans
groeit de pijnboom liefst in diepo en lichte
bodems de denneboom geeft de beste uit
slagen in gronden van middelmatige vastheid,
die eene voldoende hoeveelheid humus be
vatten.
De eik verkiest diepe, warme en welbe-
workte bodems die tamelijk vochtig zijn. De
beuk groeit opperbest in humusrijke gronden
die veel voldoende elementen inhouden en
terzelvertijd voldoende vochtig zijn. Indien de
boschboomkweeker hiervan rekening houdt
en tevens eene oordeelkundige bemesting
aanwendt, mag hij verzekerd zijn winstgeven
de uitslagen te bekomen.
De minerale elementen hebben een gun
stigen invloed op de opbrengst der wouden.
Zoo is het ook met de stikstof die zeer voor-
deelig werkt op de ontwikkeling der boomen.
Deze voedende stof komt in den bodem der
wouden onder organischen en ammoniakalen
vorm voor, en 't is onder dezon laatsten vorm
dat de planten ze opnemen. Daaruit volgt dat
de swavelzure ammoniak bijzonder wel ge
schikt is voor de houtsoorten.
Aan pijnboomen geven men per hectare
1000 tot 1500 kgr. kamite, 1000 tot 1500
kgr. ijzerslakken en 150 tot 200 kgr. zwavel
zuren ammoniak.
Aan eiken, beukon en populieren mag men
per hectare gemiddeld 800 tot 120Q kgr.
kaïniet toedienen, 1000 tot 1200 kgr. ijzer-
slakken of 600 tot 1000 kgr. superfosfaat en
150 lot 200 kgr. zwavelzuren ammoniak.
Bij nieuwe planterijon zal men do minerale
meststoffen met den ploeg diep inwerken
Den zwavelzuren ammoniak zal men op den
omgeploegden grond uitstrooien en met de
egge onderwerken. Bij andere bepl^ntingon
izal men de meststoffen zoo diep mogelijk
I ineggen. Veritas.
Sommige- dagbladen hadden een artikel
afgekondigd ovor de kantnijverheid.
Zij schreven dat in 1878 eene nationale in
schrijving tusschen de Belgische vrouwen
160 a 180,000 fr. had opgebracht. Voor die
som werd er een mantel in kant gekocht, en
voor 't maken van dien mantel hadden de
werksters slechts 7500 fr. loon ontvangen.
De Bru8selsche Handelskamer zet do punten
op de i en beweert dat de inschrijving offi
cieel 112,500 fr. heeft opgebracht. Daarvan
werd er gekocht: 1°) Een gouden kroon met
briljanten bezet, bevattende 2300 stuks fijn
gesteente 2°) Een mantel in kant., geteelcend
en afgemaakt in 6 weken en waarvoor ©en
prijskamp werd uitgeschreven om het werk
toe te kennen.
Die kantenmantel heeft men 12,500 fr.
betaald do arbeidsters hebben daarvan 7500
fr. getrokken. Toch bij de uitgaven moet
men nog rekenen 1°) den prijs voor het tee
kenen van den kantmantel2°) de kosten van
uitvoering 3°) het bijgevoegd huiswerk dat
dit gevraagd heeft. Als men bedenkt dat dit
werk werd volvoerd op eene maand tijds, dat
daarvoor aan loon alleen reeds 7500 fr. werd
uitbetaald, dan zal er wel niemand gevonden
worden om dien prijs overdreven te vinden.
De winst of het profijt van don fabrikant is
zeer klein geweest.
De Handelskamer van Brussel heeft ge
meend de feiten in hun waar daglicht te
stellen, daar sommige personen er al te zeer
opuit zijn de kantnij veraars in ongunst te
brengen bij liet volk... Het spreekt van zelf
dat men in alles eerlijk en rechtzinnig moet
te werk gaan en dat men niemand feiten
mag ten laste leggen, waaraan hij niet schul
dig is.... 0
Intusschen blijft het toch maar al te
waar, dat men in vele streken van Vlaan
deren veel minder betaalt aan echt kunst
werk van kantenmaaksters dan aan het ruwe
werk van de eenvoudigste dagloonsters. Deze
verdienen allicht 2 fr. terwijl men kant
werksters aantreft die voor een ganschen
dag werken aan het prachtigste kunstwerk
nog geen frank verdienen...
Zulke toestand ook is onrechtvaardig en
die zou kost wat kost moeten verholpen
worden.
De proefnemingen van Weymann.
Over de proeftochten van Weymann ver
nemen wij nog hot volgende
Het was reeds 9 ure, toen er van den Sim-
pion betere tijdingen kwamen. Het weder
was kalm, doch koud, do lucht helder.
Weymann was juist zinnens in automobiel
naar Simplon-Kulm te rijden om den weg te
leeren kennen, toen men hem het telegram
mededeelde.
Onmiddelijk telefoneerde hij naar profes
sor Maurer, die antwoordde dat het weder
gunstig scheen.
Alsdan besluit Weymann eene poging to
wagen.
De tweevlakker wordt buiten gebracht en
Weymann, geholpen door Henri Farman,
neemt de noodige voorzorgen.
Om 9 ure 24 wordt do motor in gang ge-
j zot, en onmiddelijk stijgt de tweevlakker op.
I Weymann richt zich naar den Geishorn. Na
twee minuten keert hij echter reeds terug,
daar iets aaQ zijn toestel niet al te wel in
orde is.
Farman doet de noodige herstelling en
Weymann gaat aan Taddeoli en Dufuux ver
tellen wat er hoven omgaat.
Om 9 uro 35, neemt Weymann andermaal
plaats op zijn vliegtoestel en stijgt voor do
tweede maal op. Hij vliegt over de vallei van
de Rhone naar Mount, gelegen op den berg
kant. Weimann tracht te klimmen, doch men
ziet duidelijk dat de tweevlakker telkens
door den wind weggedreven wordt, Wey
mann doet een grooten cirkel, eii beproeft
nogmaals, doch vruchteloos. De wind is l®
sterk.
Rond 9 ure 45 daalt hij terug op het vlieg-
ploin.
Hij verhaalt zijn wedervaren. Woyniann
leod niet van de koude en wil herbeginnen.
Om 10 ure gaat -hij weer de lucht in, doch na
een drietal minuten keert hij reeds terug. De
tweevlakker draait bovea het vliegplein op
eene hoogte van ongeveer 150 meters.
Men ziet duidelijk dat de tweevlakker de
speelbal is van den wind.
Ditmaal heeft Weymann er genoeg van.
Het toestel wordt in den hangaar gebracht.
Het publiek brengt Weymann eeue geest
driftige ovatie.
Chavez was ook naar Simplon-Kulm ge
weest. Hij wacht het gunstig oogenblik af om
te vertrekken.
De Indruk ts Milaan.
Het weder is hier zeer onzeker. Do wind
blaast geweldig. Uit Brig-PlaU is hier ver
nomen, dat Chavez en Weymann zich enkel
bekommeren met de luchtgesteldheid tot aan
Domodossola.
Van Domodossola zouden zij zelfs met
eenen tegenwind van 39 kilometers per uur
vliegen.
Op het vliegplein van Milaan zijn reeds
talrijke vliegers met hunn® toestellen aange
komen.
Ruggerone is reeds geheel gereed en
gisteren bracht hij zijn toostcl buiten om zijn
motor te laten werken. Hij verklaarde ziek
zeer voldaan over do proef.
Staatspoorwecen. Het ontslag van M.
Delcu, ingenieur van 1* klas, wordt aan
vaard. Hij wordt gemachtigd zijne rechten op
pensioen te doen gelden.
Krankzinnigen gestichten. M. Ileus-
quin wordt bestuurder benoemd van het
krankzinnigen gesticht, gehecht aan het St.-
Jansgasthuis, te Brussel.
Gemeentewegen. Aan de hierna ver
melde gemeenten der provinciën Oost-Vlaan
deren, werden de volgende toelagen verleend
tot uitvoering van werken aan de volgend®
buurtwegen
Oost-Vlaanderen Herdersem, 21,000 fr.;
Denderleeuw, 31,000 fr.; De Klinge, 10,000
fr.Berlare, 800 fr.; Elsegem, 1,500 fr. j
Assenede, 10,000 fr.
Een zonderlinge Amerikaansche wereld
reiziger is te Londen aangekomen.
In 1908 vertrok hij uit de Vereenigd®
Staten, ten gevolge eener wedding waarvan
de bijzonderste voorwaarden waren, dat hij
bij zijn vertrok slechts een centiem mocht op
zak hebben, en moest vertrekken mot een
kostuum, geheel uit dagbladen gemaakt.
Onderwege mocht hij niet bedelen of stelen,
doch zijn kost winnen met le werken.
Het bijzonderste punt was echter, dat hij
moest gehuwd terugkeeren, doch de huwo-
lijksaanvraag mocht niet door hem gedaan
zijn de vrouw moest hem ten huwelijk
vragen.
De zonderlinge wereldreiziger, Frank
Reilley genaamd, vertrok met zijn papieren
kostuum. Toen hij Amerika zou verlaten,
had bij de goede kans eenen kleermaker te
vinden, die hem ten titel van reklaam, een
kostuum verschafte, op voorwaarde, dat hij
het kostuum kon vertoonen bij zijnen terug
keer in Amerika.
Frank Reilley heeft reeds tal van avon
turen beleefd. In China wilden do inboor
lingen hem vermoordon, terwijl hij in Zuid-
Afrika verscheidene dagen moest loven van
s t ruis vogc lseieren
Te Hamburg word hij voor een spioen go-
nomen en aangehouden.
Do globe-trolter was achtereenvolgens
pompier, koffiehuisbedionde en keukenmees
ter, om aan geld te geraken en zijne rois voort
te zetten.
Tot liiertoo heeft hij echter nog geen®
vrouw naar zijn keus gevonden.
Door een dagbladschrijver ondervraagd,
verklaarde Reilley, dat hij reeds verschei
dene huwolijk8aanbicdingenontvangen heeft,
zolfs van rijke vrouwen doch dat hij zijn®
wedding zou verliezen en dus de aanbiedingen
moest van de hand wijzen.