De vermindering der werkuren
'T EEN EN 'T ANDER
Eene sociale school
Keizer Willem bezoekt flen japaneoschen Toren - te Lauen.
De terugkeer van de -Bruxeilesville-
JLJ? C3r J.E2 ~B' 33
Zestiende jaargang nr 800. 140
2 CENTIEMEN HET NUMMER
Zondag 30 en Maandag 31 October 1910
Reeds meermalen hebben wij dit be
langwekkend vraagstuk onderzocht en
besproken. Dezer dagen hadden wij
het genoegen de inrichting van het
tienurenwerk in de Filulure et Fille-
ries Réimies te verwelkomen, alsook
eene "vermindering van drie kwaart
uurs te. kunnen danken aan het Be
stuur der Filatia-e du Canal.
De heeren dier beide fabrieken zijn
dus vastberaden den goeden weginge
slagen en zullen welhaast, zonder twij
fel, door andere nijvcraars gevolgd
worden. Het is ons eene jangenamo
en tevens duurbare taak aan een zoo
volkslievend en vooruitstrevend werk
onze goedkeuring en onzo medewer
king te gunnen.
Wanneer wij een zeker getal jaren
in ons geheugen terugblikken, dan
vinden wij den akeligen lijd terug,
toen men de, nijverheid misbruikte, orn
zich Onderling te kórt te doen, door
eene onverbiddelijke mededinging,
waarvan de hoofdspilwas 't aanhou
dend rcrmeerderen der voortbrengst.
Die vermeerdering draaide af uitsluite-
lijkop den rug der werkliekqu en werd
gedreven door het altijd langs om meer
verlengen der werkuren.
Men had berekend dat een mekaniek
op dertien of veertien uren meer voort
brengt dan b. v. b. op 10 uren, 't. t. z.
als wanneer de werkijd korter is.
Voor een levenloos werktuig is dat on
betwistbaar zoo, mits de snelheid van
"werken dezelfde blijli. Maar men had -
tevens ook berekend, dat een werkman
noodzakelijk meer zou voortbrengen
op een meerder dan op een minder
getal werkuren.
En zoo werd de werkdag maar altijd
aan uitgerokken, terwijl de werktui
gen steeds volmaakter werden opge
bouwd en daardoor namelijk in sneller
en sneller vaart konden worden rond
gedreven. Die toestand bad voor na
tuurlijk gevolg eene tastbare vermeer
dering van voortbrengst. Nochtans
werd bet van lieverlede meer om meer
duidelijk, dat de voortbrengst der
werktuigen niet aangroeide in verhou
ding der aangroeiende snelheid der
mekanieken.
De rekening was aus mismaakt,
aangezien men uit het oog bad verlo
ren, dat een mensck geen zielloos werk
tuig is, dat door uitwendige drijfkracht
wordt gedreven, maar dat hij zijne
krachten put alleen en uitsluitelijk uit
zich zeiven, naar gelang de sterkte van
zijn lichaamsbouw en de kloekte van
zijn voedsel, dat de brandstof is, welke
de levenskracht verwekt, zooals de
brandkolen in een stoomketel.
Doch terwijl de stoomkracht mits
kolen en water als onuitputbaar is, en
dat bet mekaniek maar altijd draait
en voortbrengt, stuit de menschelijke
kracht tegen de onvermijdelijke ver
moeienis en tegen de eindelijke uilput
ting der krachten. Buiten zekere palen
moet de menschelijke kracht het opge
ven tegen de mekaniek en zoo komt
het dat de werkelijke voortbrengst op
den langen werkdag niet meer in ver
houding blijft met de berekende pro
ductie.
Wanneer de werkman vermoeid is
en uitgeput van krachten, dan draait
het werktuig zonder voordeel, het
maakt slecht werk en verprost de
grondstof tot een ontzaggelijken hoop
van afval.
Het is niet moeilijk om schatten wat
groot verlies de lange werkuren aan
de nijverheid berokkentsteenkolen
worden opgebrand, kostelijke meka-
nieken en riemen versleten, olie ver
spild, verlichting en verwarming ver
kwist, grondstof verprost, de werklie
den worden afgebeuld, hun leven ver
kort en het ras tot eene verzameling
van hleeke en krachtelooze menschen
schimmen ontaard.
Dit alles is onbetwistbaar en door de
lange ondervinding geslaafd. Doch,
indien dit zich toepast op de werklie
den in 't algemeen de jongelingen
en mannen niet nitgezonderd dan
voorzeker is de toestand erg in de tex
tielnijverheid, die grootendeels door
vrouwen en jonge meisjes moet wor
den uitgevoerd, die gedurende den
heelen werktijd standvastig moeten op
de voeten slaan of rondloopen. Nie
mand zal ontkennen, dat elf uren en
meer aan zulk een werk te lastig q
voor zwakke schepsels en dat niet
zelden hunne gezondheid daardoor
wordt gekrenktmaar ook dat het
geleverd werk in der daad niet in ver
houding kan zijn met 't.gene zou wor
den voortgebracht in de volle kracht
des lichaams en met de frisscho vlug
heid der onvermoeide handen.
De lange werkdag, in zich zeiven
stoffelijk beschouwd, moet noodzake
lijk alleszins de allernadeeligste gevol
gen hebben-; en inderdaad de cijfers
der statistieken bewijzen, dat de ver
mindering der werkuren geenszins de
voortbrengst merkelijk vermindert,
maar dat integendeel de dagloonen
vatbaar "zijn voor vermeerdering, zon
der de belangen der nijverheid te
krenken.
(Vervolg irreen toekomend nummer).
Verjaringen. 30 Oktober 1822.
Besluit van Koning- Willem door hetwelk
geenö personen, die de Nederlandscho taal
niet machtig zijn voor de openbare ambten
zullen mogen voorgesteld worden.
30 Oktober 190(3. Dood te St-Denvs-
Westrem van baron Surmont de Volksberge,
senator, gewezen minister van Nijverheid en
Arbeid.
31 Qktober 1886. De Koninklijke
Akaclemie van geneeskunde huldigt het borst
beeld in van haren stichter J. B. Nothomb.
Almanak der Volksstem.
Beste lezers, indien gij een allernuttigst en
aangenaam boek voor u en uwe kinderen be
geert, vraagt aan onze verkoopers den Al
manak der Volksstemeen groot boekdeel,
dat slechts aan den prijs van tien centiemen
verkocht, wordt. Daar zalt gij lezingen in
vindqp, welke den geest verrijken met ken
nissen en het hert goede gevoelens inprenten.
Het is een boek dat u zal nuttig zijn, niet
alleen gedurende het jaar 1911, maar zelfs
gedurende gansch uw leven.
Er zijn er nog een zeker getal beschikbaar,
doch de stapel smelt dagelijks gelijk do
sneeuw voor de zon. Vraagt dus zonder uit
stel den Almanak der Volksstem.
Nieuwe nijverheid. To Altons
in Duitschland is een nieuw fabriek gesticht
die den vischafval bewerkt.
Dagelijks worden er 30,000 kil. verbruikt.
Het vleesch en de graten worden gedroogd
in eenen cylinder, verwarmd bij middel van
warme lucht.
Men trekt er vervolgens door vescheidene
behandelingen 15 tot 30 per cent olie en vet
uit, welke in de nijverheid kunnen benuttigd
worden.
Het overschot wordt verbrijzeld en gema
len tot eene soort van bloera, welke dient om
varkens te vetten.
Geldigheid der reiskaar
ten. Daar het Dijnsdag Allerheiligen is
zij n de reiskaarten heen en weer, heden Zon
dag in do statiën der spoorwegen genomen,
geldig tot Woensdag avond.
Opslag aan de spoorwegbe
dienden. Door de duurte der levens
middelen zijn er sedert eenige weken aan
den heer minister van spoorw egen verschei
dene vragen tot opslag gezonden door zekere
bedienden van den ijzerenweg. De heer mi
nister heeft de zaak ter studie gelegd en wij
vernemen dat de kommissie weldra haar oor
deel zal doen kennenIndien de duurte der
levensmiddelen meer uitgaven van de bedien
den eischt dan vroeger, is het billijk dat deze
lieden eene vergoeding ontvangen.
De slaapziekte overwonnen.
Op het wederlandsch congres voor behande
ling van krankzinnigen, thans gehouden te
Berlijn, heeft Dr Erlich. de beroemde uitvin
der van het syphilisch neslrijdend middel
606 aangekondigd, dat hij er toe geraakt
was het serum of bloedwet van Dr Koek. te
gen slaapziekte, in zoo verre te verbeteren
dat aanwending er van do levelingen of mi'
croben der ziekte totaal vernielt, zonder te
schaden aan het organisme van den lijder.
Wordt zulks bevestigd, dan zal Dr Erlich
eens te meer als weldoener der menschheid
mogen aanzien worden.
Betreurenswaardige be
slissing. Eveft als i,n verschillige gar-
ni/.oensteden was te Hasselt eene militaire
kring gesticht en den dag der opening, Maat-
dag 24 October, warén er 150 soldaten aan
wezig.
De eerw. h. Delvnie, bestuurder van de
sociale werken te Hasselt, vond het raad
zaam den kolonel-bevelhebber te verwitti
gen, ofschoon er niets was dat de soldalen
het regelmatig volbrengen van hunne 'ien1
sten kon beletten.
En weet ge wat liet antwoord was
De correspondent van den Patrwtx :aat
het weten.
Een garnizoensbevèl, waardoor aan de sol
daten het bezoek van het lokaal verboden
wordt.
De militaire kring van Hasselt wordt dus
door dien kolonel gelijk gesteld met zekere
andere huizen, welker toegang te recht door
de krijgsoverheden aan de soldaten ontzegd is.
Premiën voor de treinbe-
dïenden. Aan het treinpersoneel wor
den zekere regelinatigheidspremiën toege
kend. welke echter volgens een zeer oud
stelsel toegekend, aanleiding gaven tot vele
on regel mat igheden
Thans bostndeert bet donartement van
spoorwegen een ontwerp dat die onregelma
tigheden zal doen verdwijnen, door het toe
kenden van vergoedingen per uur werkelij
ke» dienst.
Velen onzer lezers weten misschien nog
niet, wat eene sociale school eigenlijk is.
wat zij.beoogt.en „IHfceL, zuJkQ bestaat. Wij
gaau hierover eenige 'regelen uitleg geven.
Te Antwerpen bestaat er sinds 3 jaren zulke
school.
Die school bestaat in. het. geven van eene
reeks sociale lessen ddor bevoegde mannen.
Priesters en leeken, die op de hoogte willen
geraken van den socialen toestand en bijzon
der bezield zijn om mede .te werken, om de
katholieke sociale werken te doen groeien,
komen daar 2 maal per week te gader. De
sociale school tracht door hare werking ver
standige volksleiders en begaafde volksrede
naars tc vormen, om overal het goede woord
te kunnen gaan verspreiden. Zulke taak is
uiterst moeilijk en daarom ook is het noodig
dat er aan het hoofd van zulke inrichting
mannen slaan,met wil en moed, doorzicht en
beleid, mannen met groote kennis envooral
ruslelooze werkzaamheid. Om de lezers
een beter gedacht te geven van wat de sociale
school is, kunnen wij niet beter doen, dan
hun een overzicht geven van de werkzaamhe
den, die zij gaat verrichten van af November
tot December.
Dinsdag, 8 November spreekt E. P. Per-
quy. Doctor in Sociale Wetenschappen over:
Het Kapitalistisch Grootbedrijf.
Dinsdag, 15 Nov. E. H. Prims, Licentiaat
in Zedelijke en Historische Wetenschappen
over Dagloonstelsel, Arbeidscontract, Ver
zoeningsraden
Dinsdag, 22 Nov. E. P. Claes. Doctor in
Sociale Wetenschappen over De Kritiek
van het Kapitalisme, Economisch en Sociolo
gisch
Dinsdagen, 29 Nov. en 6 December, Advo-
kaat Sluyck, over: «StaatsburgerlijkeGrond
begrippen
Dinsdag, 13Dec.. Adv. Van Oeckel, over:
De Verbetering der lagere Toestanden onzer
Economische Maatschappij door Eigenhulp
en Staatshulp
Dinsdag, 20 Dec., E. H. Dryvers, over
Is de Godsdienst in het Economisch leven
betrokken
Op de Vrijdagen, behandelt men vooral
practisclie vraagpunten.
Op 11 November, E. II. Prims, over
Volksontwikkeling op 18 Nov., E. P.
Perqny, over Werkmanskringen op
25 Nov., M. J. Van Dyck, over de Vak-
vereenigingen - op 2 Dec., M. Van Spil-
beeck, over «Liefdadigheid en Sociale Wer
king op 9 Dec., E. P. Janssens, over
Studiekringen» op 16 Dec., E. H. Delmot,
over de Positieve vorming in de patro
naten 23 Dec., E. H. J. Janssens, over
de Zeden en Godsdienst in de groote stad
Zooals met ziet, is het programma zeer
verscheiden. Ook kunnen wij verzekeren,
dat degenen <iio het verstand hebben die
prachtige Essen te volgen, er de beste vruch
ten van meedragen. Zulke «Sociale Schoian»
zouden overal dienen tot stand te komen, als
navolging van de werking van het Duitscho
j Katholieke Centrum
Men w tt, dat Leopold II verschillende grootache gedachten in 't hoofd droeg om Bel
gië met verscheidene .-««. »*.ken te verheerlijken. Ongelukkig genoeg, heeft de groole
handelskoning zijn w*--» «-heel kunnen voltrekken. Een van die praclitw ken is do
Japaneesche Toren te - evens den grooten openbaren weg gelegen.
Deze Ja paneesche Turen no echte eigenaardigheid voor wat don stijl en bouwtrant
betreft. Hij bevat 5 groole v-miepingen en bereikt een hoogte van zoo het geheugen mij
niet bedriegt van diep in ifc veertig meters.
De schildering die nog niet lang af is,moet zoo rond do anderhalf millioen hebben gekost.
Dat is nu voor het schoone, voor het oogslreelende, iets dat wij in het leven zeker noodig
hebben maar binnen in den Toren is er vooral nuttig en degelijk werk gemaakt. Men
heeft er een Belgiscii-Japaneesch Museum ingericht.
Daarin kan men volledig zien welke de handelsbetrekkingen zijn, welke België reeds
heeft met Japan en omgekeerd. De voortbrengsels en de bijzonderste plantensoorten, dio
Japan oplevert, liggen er bijeen gezameld.
Het is daar dat Keizer Willem met zijn gevolg Donderdag namiddag een kort bezoek heeft
gebracht. Een kort bezoek, ja, want de tijd werd kort en er bleef nog zooveel te zien. En
zeggen, dat er mensclien naar Brussel komen, en die meenen op 2, 3 uren alles te hebben
gezien De Keizer wierp een vluchtigon oogslag op het ingerichte museum en drukte er
zijne bewondering over uit. Daarna beklom hij met zijn gezelschap den Japaneeschen trap
en klauterde tot het hoogste van den toren. Hier genoten de bezoekers een heerlijk verge
zicht over Brussel en zijne omgeving. De Toren van St. Gudula, van het stadhuis, van
't Justicie paleis, de talrijke torens der andere openbare gebouwen, de parken en openbare
pleinen, de Brusselsche zeehaven. Laeken, Schaarbeek, Heemsbeeck, en de andere omlig
gende dorpen boden aan de verrukte oogen der bezoekers een allerprachtigste panorama.
Nog eenige weken en dan zal insgelijks do toegang van den Japaneeschen Toren en
van het Belgisch-Japaneescli Museum aan het publiek verleend worden. Dan zullen wij ook
eens de plaats gaan bezoeken van waar de groote Keizer Willem en zijn schitterend gevolg
hunne oogen hebben kunnen laten ronddwalen over de heerlijkheid van de Brusselsche
kunst- en natuurgewrochten.
Staatkundig Overzicht
Griekenland.Het gerucht lieg te Ber
lijn als zoude er een oproer losgeborsten
zijn in Griekenland
Dit nieuics is van allen grond ontbloot.
Integendeel de tegenstrevers van den heer
Venizelos zijn lot betere gevoelens gekomen,
en men zoude zelfs op cone overeenkomst
mogen hopen.
Turkyë. De heer Bompardgezant van
Irankrijk te Konstantinopcl, heeft op eens
deze stad verlaten om zich te Palermo te
vestigen.
In de politieke kringen wordt dit plotse
ling vertrek hevig besproken.
Frankrijk. De Radical verwacht niet
alleen 't ontslag van M. Vieianimaarvan
nog andere ministers, wanneer de minister
raad de wetsontwerpen betreffende de sta
king der cheminots zal te onderzoeken
krijgen.
De G"aulois voorziet eene nieuwe radicale
partijgroepeering, tegen M. Briand gericht,
niet aan 't hoofdMM.Clemenceau en Viviani
en met eene zuiver anti-clcricalc politiek.
Wij meldden gisteren reeds dat de Kongo-
boot Brlxellesville, Dijnsdag aanslaande,
te Antwerpen mag verwacht worden.
Ziehier do namen der terugkecrcnde amb
tenaars
Voor bet ministerie van koloniën M.M.
Jensen, Maurice de Hemricourt, Droz Geers,
Loubergs, (lourcelles, Derooy, Decostcr, Su-
tinnen, Laihic, Kosten, Depauw, Humbert,
Haak, Fievez, Gillot, Nowkens, Schmidt,
Reincrsten, Cloquet, Menge, Lindberg, De-
batselier, Nilsson, Vandenhf rg, Hannocq.
Voor de Kongospoorv.egen MM. Van
Iloock, Lordong, Bor^ogna en Corpusier.
Voorde S. A. B. MM. Plain en Graqvist.
Voor de Znid-Kameron M. Klose.
Voor de Kassaïmaatachappq MM. Carl.
Otto, Gat», Straven, Tayaert de Borms,
Vandenkerckhoven en Maeorps.
Voor de N. A. H. V. M. Decuvper.
Voor de Afrikaansche handels- en finan-
cieele maatschappij MM. Macnuaught Va-
loro, Bero.
J Voor de LomaniM. Vandreeckhout,
ABONNEMENTEN:
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle posibureelen van het land.
EERSTE UITGAAF, f4 uren 's avonds.
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds.
'BUREELEN
TE BRUSSEL
230, Haachtschen Steenwecjj 230.
TE AALST
9, Kerkstraat, O.
Telefoon 114
Bestuurder J. Van Nuffet-Dc Oendt.
AANKONDIGINGEN
KI. aank. O tot 4 kl. reg.) fr. 0 fiO
3*hliwit. (i*roo renege I) fr. 1 00
4* l»ladz. (kleine regel) fr. 0,30
Fiuanc. aankon..(perregel) fr. 2,00
RekIamen (per regel) fr. 2.00
C.etneugd nieuw s (per regel)fr. 3,00
Recht, hers teil. (por regel) fr. 2.00
Overlijden (per regel) Ir. 2,00
VAAR M I E .M\RnNDir,l\<)r\. zich WMXDKN
E. TAIVI2NIAU, 217, de Mét-odestraat, Bruosol.
