De 6" November 1910.
BOEREN.
'T EEN EN 'T
Dood ?aa M. Ed. Coremans.
De minisierleële krisis
in Frankrijk
IO A. €3r 33 A 23
Waarin iisstaat de zaak
Vroeger en nu.
i
Zestiende jasrgang n' 803. 144
2 CENTIEMEN HET NUMMER
Sa'ei'ïSasj 5 Koys.mJjei' £910
ABONNEMENTEN:
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle postbureelen van het land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds.
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds.
CJ
BUREELEN
TE BRUSSEL
230, HaacMschen Stnenwag, 230.
TE AALST
9, Heerstraat, O,
Telefoon 114
BestuurderJ. Van Nuffel-De üendt.
AANKONDIGINGEN
KI. aank. (1 tot 4 kl. reg.) fr. 0,60
3* bladi. (groote regel) fr. 1,00
4e bladz. (kleine regel) £r. 0,30
Financ. aankon, (per regel) £r. 2,00
Rek'.amen (per regel) fr. 2.00
Geaiengdnieuws(|*?r regel) fr. 3.0(1
Recht. hers>tell. (per regel) fr. 2.UÖ
Overlijden (per regel) fr. 2.00
Voor alle aankondigr.vrsRv. zich wfvdkv
E. TAMsKifili, 217, de Mii^orieolrrat, Brussel.
Het schijnt dat deze datum een ge
schiedkundige zal worden voor onze
tegenstrevers. Het is op dezen dag
dus Zondag aanstaande, dat te Charle
roi de proteslbetooging gaat plaats
hebben van de liberalen en socialisten
van het land naar aanleiding van de
niet aanneming der provinciale nor
maalscholen van Henegouwen. De
tegenstrevers doen al het mogelijke om
de menschen op te hitsen, om ontroe
ring in het land te brengen. Zullen ze
lukken Wij gelooven het geenszins,
er zullen geene opgehitslen zijn dan de
ophitsers zelve. De Belgische bevolking
blijft in heel dezo geschiedenis waar
dig en bedaard. Wij weten voor een
goed paart, dat de overgroole meer
derheid van liberalen en socialisten die
Zondag te Charleroi gaan protesteeren,
zelf nog niet eens weten waarom ze pro
testeeren. Wilt gij het bewijs. Spreekt
u een liberaal of socialist aan over
deze zaak, vraagt hem.u wat meer uit
leg te geven en 19 maal op de 20, zal
hij u het antwoord schuldig blijven.
Luistert, lezers. De fanatieke god
deloozen van Henegouwen niet tevre
den zijnde, met de onderwijzers, die
kwamen uit de Staatsnormaalscholen,
waarvan de negen tienden ook wel
goddeloos zijn, maar niet dweepzuch
tig genoog, besloten zelf provinciale
normaalscholen op te richten met de
centen van Jan en alloman, om dan
eens voorgoed, opvoeders en opvoed
sters te vormen, geheel volgens de
keuze van hun hert. Zoo kwamen de
provinciale normaalscholen tot stand
- van Charleroi en van Bergen. De stich
ters ervan vroegen dat de Staat ze
zou erkennen. De bevoegde minister
antwoordde, dat hij eerst afwachten
moest om te kunnen zien, of zij zich
gedroegen naar de voorschriften der
wet. Ondertusschen konden de leerlin
gen der normaalscholen, het getuig
schrift van onderwijzer behalen voor
een middenjury. Wij doen hier opmer
ken, dat het Staatsbestuur sedert de
tien laatste jaren ook niet anders is
te werk gegaan voor do gods
dienstige normaalscholen. Waarom
zouden de katholieke regeerders dan
meer voorkeur moeten geven aan de
Henegouwsche fanatiekers dan aan de
bedaarde katholieken Daarbij de
geest die in de normaalscholen heerschl
is niet alleen ongodsdienstig maar ook
onvaderlandsch.
Ongodsdienstig is de geest in dié
gestichten, dat hebben de ontwerpers,
de stichters, do aanmoedigers, de on
dersteuners, de leiders klaar en dui
delijk genoeg bewezen. Zij moesten
immers, volgens de verklaring van een
der meest beruchte voorstanders, on
derwijzers vormen, die geheel en
gansch ontdaan waren, van de valsche,
eeuwenoude en belachelijke vooroor-
doelen van een voorvaderlijk geloof.
Zij moesten scherpschutters en scherp-
schutsters opkwecken, die geheel het
katholieke Belgie met hunne venijnige,
goddelooze wapenen zouden bestor
men en in den grond vernielen. Wij
zeggen ook dat er in die normaalscho
len een onvaderlandschegeestheerscht.
De tegenstrevers zullen wel huilen en
vloeken van de pijn die hun dit verwijt
zal toebrengen, maar wij leggen alzoo
de hand op de wond. Het zijn niet alleen
theoriën die wij moeten bezitten en be
spreken, wij hoeven vooral de feiten,
de gebeurtenissen na te gaan.
Welnu wij zijn niet bang het te ver
klaren de meesten, wij zouden haast
durven zoggen al de onderwijzers, die
voortkomen uit de provinciale nor
maalschool van Henegouwen, zijn
doordrongen van den socialistischen
geest, zij bezitten hoofdzakelijk socia
listische begrippen.
Wij vragen ons dan af, is liet nu
toch mogelijk dat de Staat die scholen
zou ondersteunen, die slechts opge
richt zijn orn den Staat zelve te onder
mijnen en ten gronde te slaan? Kan een
land medehelpen om de noodlottige
werking van onvaderlandsclie mannen
en onvaderlandsclie instellingen te
doen toenemen en uitbreiden Geens
zins, en daarom heeft liet katholieke
Staatsbestuur,daaromheeft de gewezen
minister Descamps wel gedaan dio
normaalscholen, met zulke slechte
inzichten in het leven geroepen, niet
te aanvaarden.
Ook moet uien niet beweren dat die
normaalscholen modellen waren als
wetenschappelijke en opvoedkundige
instellingen. Nooit werd er eene nor
maalschool gezien, waarvan de leerlin
gen zulk groot getal buizen opliepen
tijdens het ondergaan der examen. De
twee derden bijna van de leerlingen
werden door den jury afgewezen. Die
slag is wel op bloot stoffelijk gebied,
de grootste slag die de normaalschool
van Charleroi kon treffen en veroor-
deelen. De mannen vim het licht zul
len waarschijnlijk toekomenden Zon
dag een fakkel ontsteken ter eere
van de arme martelaars dier lioogwe-
tenschappolijke gestichten 1
5 November 185G.
Priester Koenegrachls, aalmoezenier van het
regiment Keizerin Gharlofta, bezwijkt aan
den l/phus to Morelia (Meiilco).
D@ nieuwe Eegerweft. Elkeen
weet dat de nieuwe wet, van af het eerste
jaar barer uitvoering, veel te veel soldaten
opgeroepen heeft en dat er zoo wat overal
plaatsgebrek is om de jongens behoorlijk te
logeeren.
Zoo heeft de gemeenteoverhoid van Leuven
van den minister van Oorlog eene vraag ont
vangen, om de gemeenteschool, welke aan
de kazerne der Thienensche straat paalt,
terug te willen ontruimen.
fienige jaren geledon werd dat gebouw
aan de stad afgestaan.
Men ziet van hier dat de gemeenteover
heden van Leuven op heete kolen zitten, daar
zij anders eene nieu>ve school zal moeten hou
wen.
Zonderlinge zaden. Do Lap
landers hebben bitter weinig over voor de
ouderlingen.
Van zoodra een ouderling niet meer kan
werken, of een zieke in v«rgevorderden toe
stand is. vereenigt do geheele familie zich
op eene ijsschots, kapt een groot gat in hot
ijs en de ouderling wordt er in geplaatst.
In de oogen der Laplanders heeft deze
wreede daad niets vreeselijks. Integendeel,
ij beschouwen liet als hun plicht, hunne
ouderlingen of zieken zoo weinig mogelijk te
laten lijden.
Het is ten andere zoozeer in hunne zeden
gedrongen, dat de ouderlingen of zieken
veelal zelf vragen om tot don uitersten maat
regel over te gaan.
't Is te hopen dat dat Barbaarsch gebruik,
el dra door don invloed der zendelingen zal
uitgeroeid worden.
R^ene w*?reldseni©!>rsste8-
linj ta Berlijn. Keizer Willem had
ij zijn bezoek, aan Duitsche afdeeling in de
Wereldtentoonstelling van Brussel, reeds
weinig instemming betoond voor eene We
reldtentoonstelling te Berlijn. De Duitsche
nijverheid w<»rdl wel wat moede van ten to in
stellen en Berlijn, vooreerst slechter gelegen
dan Parijs en Brussel, heeft ook geene ge
schikte plaats. Kortom, de keizer heeft ge-
d, d it hij een dergelijk ontwerp zou be
streden hebben. Er zal dus te Berlijn geene
Iuturualio'iale tentoon* ig ing-- :»ht or
den.
Kusustrïi tendom. Bij eene nota
van 7 S«'pl<*nil>'T i heeft het gezant
schap van Spu o lie^n aan den president
van den Zwitsws-h-.i B i.| J.» diplomatieke
te overgeinaa' t, waanii: blijkt «lat 7. M.
de koning van Spanje. internationale over
eenkomst van 13 November 1908 voor de
bescherming van letterkundige en kunst
werken, in haar geheel lie.-ft bekrachtigd.
De overeenkomst is v. or Spanje in wer-
kinggelreden op 7 September 'O.
De nieuwe Creirseesche ge-
zanfj de.kleinzoon van Li-Hung-Chiu:
zal, wanneer hij zijnen post komt bekloeden
de rijkste man van Brussel zijn.
Zijn fortuin wordt geschat op een milliard
Hij is een geleerde, dio zijoe studiën deed in
gezelschap van den prins-regènt en prins
Tsaï-Tao.
Staatkundig Overzicht
Turkyë. De onderhandelingen aan
gaande de leening die Turkyë met Duitsch-
latid wenscht aan te gaan, zijn heden l<
Konstantinopel begonnen.
Indien de voorwaardenwelke de Duit
sche banken eischen, zwaarder drukken op
de Turksche regeering dan deze van Frank
rijk, moet men nochtans, in acht nemen dat
Duitschland geene hatelijke eischen daar-
stelt van kont rooi zooals Frankrijk het deed.
Bulgarië. De regeeringden weasck
uiige drukt hebbende om het handelsverdrag
met Turkyë te behoudenhee/t eene weige
ring van wegens dit land ontvangen.
Engeland.Sir E. Grey heeft zich op
de volgende wijze uitgedrukt, nopens de tus-
schen komst der Engelsche regeering in de
Perzische zaak. Engeland zou voornemens
zijn een leger van Perzen te vormenonder
het gebied van Engelsche officieren.
De tusschcnkomst van Engeland heeft
geen ander doel dan eene vriendschappelijke
ondersteuning, hoewel Turkyë beweert, dat
Engeland met slechte inzichten bezield, is.
Het is met verwondering dat Engeland be-
staUgdheeffdat Turksche troepen de Perzi
sche grens hebben overschreden, hetgeen
eene uildaging is voor Engeland.
Duitschland. Hel is heden Vrijdag,
dat te Potsdam de bijeenkomst plaats heeft
van de Keizers van Kiisland en Duitsch
land. Men verhoopt van deze onderhande
ling de beste gevolgen voor de beide landen.
Hot ligt wat in de gewoonte der menschen,
gedurig te roepen over den slechten lijd dien
webeleven. Alles is duur zegt men. We zou
den heel goed do gekende volksspreuk kun
nen te pas brengen en met veel recht zeggen.
Klagers hebben geen nood.
En stoeflbrs hebben geen brood.
Over eenige weken schreven wij inot de
bewijsrede van Leroi-Beaulieu, dat de loonen
zeer hoog gestegen waren tusschen nu en 100
jaren, maar dat de levensbehoeften slechts
weinig waren geslegen.
De Revue de Bolgique komt ons nog
versterken in deze zienswijze. M. Vieujant
heeft eene belangwekkende vergelijking ge
maakt, tusschen den prijs der gewone voe
dingswaren 'van 1875 en 1010. Wij deelen er
eenige bijzonderheden mode.
In 1875 kostte het zout per kgr. 0,08, in
1910 0,05 fr.
Do zeep per kgr. 0,40 fr. in 1910 0,54 fr.
Een liter petrool 0,25 fr. in 1910 0,14 fr.
1/2 kgr. gebrande koffie 1,15 fr. in 1910
1,00 fr.
1/2 kgr. fijne koffie 1,55 fr. in 1910 1,30
fr.
1/2 kgr. witte suiker 0,70 fr. in 1910
0,33 fr.
1 2 kgr. gewone rijst in 1875 0,16 fr. in
1910 0,15 fr.
1/2 kgr. fijue rijst in 1875, 0,35 fr. in
1910 0,35 fr,
1 kgr. bloem in 1875 0,45 fr. in 1910 0,32 fr.
1 2 kgr. chocolat in 1875 1,10 fr. in 1910
0.68 fr.
1/2 kgr. witte peper in 1875 2,75 fr. in
1910 2,25 fr.
1 2 kgr. gewone kaneel in 1875 fr.2,10 fr.
in 19101,10 fr.
1/2 kgr. kaneel van Ceylanin 18756,00 fr.
in 1910 2,50 fr.
Vanil, een stok, in 1875 0,75 fr. in 1910
0,65 fr.
Zooals eenieder aan dezen prijzenlijst kan
zien, zijn bijna al do waren gedaald en wij
zijn dan eigenlijk slecht gekomen metzoolee-
lijk te roepen over de huidige levensduurte.
Wat er eigenlijk meest van al geklommen is
in onzen tijd het zijn de vereischten, allor-
nde behoeften van don monsch. Men kan
niet meer wandelen, met moet rijden men
kan niet meer smakelijk een pintje pakken,
men moot zich doldronken drinken, men
koopt geerne degelijke maar onsterk© klee-
m*n moet alzoo '-eel meer uitgaven.
Er zijn zeker zaken die gestegen zijn in prijs.
Zo«> onder andere het vlecsch.Doch doze prijs
vermindering zal zeer waarschijnlijk ma;ar
tijdelijk zijn en dient aan natuurlijke oorza
ken to worden toegeschreven. l)at de n.ien-
sohpn het dus nu boter bobben dan vroe
ger mag wel eens worden gezegd.
Hot zal misschien eóne redo zijn tot min
der klagen.
De onverbiddelijke dood heeft een onzer
beste, hardnekkigste, welsprekendste slrij
ders voor de Vlaamscbe zaak weggerukt.
M. Edward Coremans, do gekende Vlaam
scbe kamper is niet ir.cer.
Hij overleed gisteren te Antwerpen.
M. Coremans was sinds lang lijdend, on
dermijnd door suikerziek! o en bloed watering,
was hij daarbij seider hlind geworden.'t Is ten
andere daar één der oorzaken, dat de geachte
afgevaardigde der meeting zich in de laatste
wetgevende kiezingen niet meer op rang
stelde.
M. Edward Coremans heeft gedurende de
laatste 50 jaren in onze politiek een waardige
plaats bekleed.
Hij verdedigde in de Kamer niet alleen liet
programma der Anfwerpsche meeting. Hij
was er vooral de k; rapioen der Vlaamsch
zaak.
En juist daarom zal zijn afsterven lot zelfs
in de verste hoeken van ons Vlaamscbe land
met ontroering vernomen worden.
Orn zich een gedacht te geven van het werk
door M. Coremans afgelegd, gedenko men
slechts hoe de Vlaamingen een vijftigtal
jaren geleden in hun eigen land vernederd
werden.
Op bestuurlijk-, rechterlijk- en onderwijs
gebied, waren de eerste en heiligste rechten
van het Vlaamscbe volk een doode letter.
Het volk werd bestuurd, geoordeeld en on
der wezen in eene taal welke de zijne niet
was.
Vele lieden, die thans uitvallen op het
geen zij do overdrijvingen der Vlamingen
noemen, weten niet te spreken van do tegen
overgestelde overdrijvingon van dat tijdstip.
M. Coremans stond moedig op, om dien
staat van zaken te doen veranderen.
Hij ontmoette veel tegenkanting, doch
hield voet bij stek, en brok voor brok, voetje
voor voetje gelukte het hem toch voor de
Vlamingen te verkrijgen, wat aan de Walen
zonder vragen, als officieel toegekend werd.
De taalrechten, do taaigelijkheid.
M. Coremans werd op 1 Februari, te Ant
werpen, in het Schuitstraatje geboren. Zijn
vader was een nederig schrijnwerker, die
door hard werken en slaven het noodigo kon
sparen om zijn zoon te laten leeren.
De knaap leerde uitstekend en bezocht ach
tereenvolgons de vrije scholen, liet kollegie
der Jezuieten te Antwerpen, het atheneum
en de Hoogeschool van Luik. Daar verwierf
hij zijne diplomas van doktor in Wijsbe
geerte en Letteren en doktor in de Rechten.
In 1861 werd hij sekretaris van den Neder-
duitschen Bond.
In 1864 werd hij door de Meeting naar
den provincieraad gezonden. Twee jaar later
trok hij naar den gemeenteraad en in 1868
volgde hij M. du Bois d' Assch© als kamer
lid op. Antimilitarism en Vlaamsche Kwestie
waren de twee bijzonderste punten van zijn
programma.
Reeds in 1871 legde hij een wetsvoorstel
neder, betrekkelijk het gebruik van het
Vlaamsch in strafzaken. In 1873 na zeer
woelige debatten, werd de wet gesterad.
In 1876 konden zijne tegenstrevers hunne
woede niet verkroppen ov<p zijne volksge
zindheid, en zij bestormden zijn huis, dat
grootelijks vernield werd. Doch zulks had
verkeerd uitwerksel. Het volk kreeg M.
Coremans nog meer lief.
In de kamer gunde hij zich geene rust en
achtereenvolgens deed hij ook de wetten van
1883, (Vlaamsch in bestuurlijke zaken en in
et middelbaar onderwijs), 1885 (Vlaamsch
in hot leger), 1S88 (Vlaamsch voor de Recht
bank) en 1899 (Wet Coremans-Do Vriendl)
stemmen.
Het was ook M. Coremans die het wets
voorstel neerlegde, waaruit later de wet
Segers-Franck, op het Vlaamsch in het Mid
delbaar vrij onderwijs spruitte.
Intusschen vond hij ook tijd, om zich tegen
alle verzwaring van krijgslasten te verzetten,
en 't was efikel uit verzoeningsgeest dat hij
ze stemde.
M. Coremans heeft een grootsch werk
verricht, en alle Vlamingen, die begrijpen
wat al voordeel zij uit zijne wetten kunnen
verwezenlijken, zullen den betreurden over
ledene dank wijten.
De lijkplechtigheden zuilen Zaterdag na-
nri<ldagom2 ure 30 plaatshebben.
De geestelijkheid zal het lijk ten sterf-
Iiuize, Montebelloslraat, komen afhalen.
Daar zullen lijkreden uilgesproken worden in
naam ''an de Meeting, in naam van den Ne-
dv^c'ien Bond, in naam der Vlaamsche
Akadwiuie, enz. enz.
Na de absouten. in do kerk van den H.
Geest, zal het lijk ter aarde bestold worden,
op het kerkhof van 't Kiel.
Maandag, om 10 ure, zal in de kerk van
den H. Geest een plechtige uitvaart gecole
breerd worden.
Goede vrienden, vleien malkander niet,
zegt het spreekwoord, maar verbeteren mal-
kanders gebreken, on vleien ga ik u dus ook
niet doen. Maar heel bescheiden zou ik u wel
m illen vragen Waaraan verspeelt gij uwe
vrije ui en dos Zomers en des Winters i
Duivénmelkcn, dat is 't voornaamste, niet
waar De plaag van den st rammen grijsaard
lot bleekwilte eerste koimnunikanteu, van
den eersten tot den laat sten dag is het allijd
duiven voedoren, water dragen, ze binnen
schuifelen, ze stoppen, ze lossen, ze toe-
kenen. Met duiven spelen, de duiven
opletten, mot duiven loopen en duiven keuren.
Hoe menig Zaterdag wordt er niet aan ver
bruikt Ho© menig Zondag kluistert ge u
nief aan uwe deur Hoe menig frank ver-
li wist gij er niet me©, waarvoor ge zoo moot
sweeten
Sport praten doet ge ook al, en aan sport
doet hier en daar ook al een waaghals mee,
gij die er vroeger zoo wars voor waart. Voor
uitgang roept ge, ja, maar wat brengt die
vooruitgang mee?
Uilgaan alle kermiskens gaan afvrijen,
afdausen, afdrinken, en 's anderendaags ziek,
niet kunnen werken on zonder centen.
GAAN OMSTEKEN Ja, dat is nog oen
goed voorvaderlijk gebruik der lange Winter
avonden en Zondagachternoenen, 't moest
meer uitgebreid en meer nuttiger worden.
In plaats dat het veel vervalt tot onnoozeleu
praat en afbrekerij moest het meer dienen
om elkander te onderrichten en samenwerking
op te bouwen.
SAMENWERKING vrienden, daar is hot
groote woord. Go klaagt al oens te rechte
over slechte jaren, mislukte vruchten, hooge
pachten, zware lasten, slechte wogen, bedrog
dat u van alle kanten bestookt, ja soms van
belagers en gerecht.
En toch zal het mot slagen niet helpen, ala
go alleen blijft slaan en zelf uw buurman
benijdt.
Ge moet u vereonigon, zoo dat ge het voelt,
uwe boerenbonden meer uitbreiden. Hoeveel
voordeeliger kunt ge door hen niet koopon
en ook verkoopen Uwe melkerijen en maal
derijen kunnen ze niet meer verboteren en
uitbreiden.
Uw stal, uw boomgaard, uwo hop, uw
veld,zoudtgij het niet beter kunnen ton nutte
maken Ik geloof niet, zegt ge soms onwe
lend. Maar wildot gij het eens nagaan en be-
studeeren wat zouden uwe oogen open
gaan.
Wie gaat meest vooruit Do graan- cn
aardappelboer, de veeboer of do groenten- en
fruitboer
De slechte tijd, broeders, dien wij beleven,
slaat niet aan 't keeron, maar is vooral de
voorbode van nog narer tijden. Do strijd om
't leven wordt scherper om schorper on gij
ook moet er u dus in voorzien.
Uwe bonden en vereenigingen moet ge moor
uitbreiden en volmaken, zoodat ze u voelbaar
ondersteunen en ter xelvertijd onder wij zon.
Graan- en aardappeloogsten zult ge stil aan
moeten vaarwel zeggen, uw vee- fruit- en
groenselteelt moeten uitbroidon. Maar hoe
zult go daar best in slagen Dat zult ge ia
avond- en zondagscholen moeten gaan lea-
ren, om later er het fijn door de ondervinding
van te woten. 't Zal misschien wat hard val
len duiven, sport, en kermissen zoo ten ge
heele of ten deele vaarwel te zeggen doch
"t is voor uw grooter geluk en wolvaart.
En, vrienden, broeders, ik bid u, doet liet!
II. G.
M. Millerand is buiten gelalen geworden
in de samenstelling van het nieuw ministerie.
M. Briand had hem nochtans verzocht van
ministerie deel te maken, doch M. Millerand
stelde eene voorwaarde Het onschendbaar
voreenigingsrecht der Staatsbedienden.
Daar M. Briand zulks niet kou aannemen,
moesten de onderhandelingen noodzakelijker
wij zo afspringen.
De officieële samenstelling.
M. Briand ontving gisteren ^morgend nog
talrijko politieke personen, onder andere
MM. Millerand, Raynand, Lafferre, GéraulK
Richard, Andró Nesso, R. Poincarró env,.
met wie hij zich langdurig over den politieleen
toestand onderhield.
Alhoewel over deze bijeenkomsten hïets is
uitgestrekt, wil elkeen toch best weten wat
er daar gezegd is geworden.
Donderdag namiddag liep liet gerucht dat
Millerand toch aanvaard had deel te maken
van het nieuw ministerie. Hij zou er do por
tefeuille van openbare werken behouden.
