Ds vermindering der werkuren
T EEN ENT ANDER
O
X3 €~zr 23 X-.
Schrikkelijk ongeluk te Zeebrugge
Tolstoï.
D Hendrik Claeys.
Zestiende jaargang n' 8G0. 157 2 CENTIEMEN HET NUMMER Zondag 20 en Kïaandag2l November 1910
ABONNEMENTEN:
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle postbureelen van het land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds. fjfr
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds. m
230,
BUREELEN
TE BRUSSEL
liaachtschen Steenweg, 230,
BestuurderJ.
TE AALST
Kerkstraat,
Telefoon 114
Van truffel-De Gendt.
AANKONDIGINGEN
KI «tank. (1 tot 4 kl. reg.) fr. 0,60
3f blnrtz. (pronte regel) fr. 1,00
4f bladz. (kleine regel) fr. 0,30
Financ. aankon, (perregel) fr. 2,00
Rek 1 amen (per regel) fr. 2,00
Gemengd nieuws (per regel) fr. 3,00
Recht, herstelt. (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
Voor allr aanrondigivokn, zich wenden
E. TA1VIIN1AU, 217, de Mé»-odestrnat, Brussel.
i Wij hebben tot dusverre de vermin
dering der werkuren besproken, vooral
onder stoffelijk en werkelijk opzicht en
we meenen bewezen te hebben dat die
vermindering, op materieel gebied,
n et alléén te wenschen is, maar dat ze
alleszins tot het mogelijke behoort en
dat zo voordeelig zal zijn, beide aan
Werkgevers en aan werklieden.
Nu op zedelijk gebied en met het
oog op de Verstandelijke ontwikkeling
en de volledige verheffing der werk
lieden, wordt de vermindering der
Werkuren langs om meer- eene hoogst
dringende noodzakelijkheid.
Inderdaad de machtigste hefboom
van ontwikkeling op ieder terrein is
li i onderwijs en dit geldt zoowel voor
het zedelijke als voor het stoffelijke.
Indien men zich nu eens rekening
geeft van het peil dat het lager onder
wijs dit is te zeggen van het volks
onderwijs zelfs in de best ingerichte
scholen kan bestijgen, al ware het dan
nog door ieder kind regelmatig bijge
woond, tot op veertienjarigen ouder
dom, dan komt men dadelijk tot de
overtuiging dat dit onderwijs op vele
oogpunten volstrekt ontoereikend is,
tot het degelijk bekwamen van een op
recht vakman, waardig van dien naam.
Bij het verlaten der lagere school, mag
het met het onderwijs niet geheel en
gansch opgeschept zijn, daar in die
school slechts de algemeene grond
slag wordt gelegd 0111 het bijzonder
onderricht van ieder vak er op te ves
tigen het is hoofdzakelijk op dit
oogenblik dat do opleiding aanvang
neemt, die de werklieden brengen moet
op de hoogte van den vooruitgang,
niet in alle vakken, maar elk in hot
vak dat. hij zich bijzonderlijk heeft uit
gekozen als doel van zijn leven, als
middel van een eerlijk bestaan, en
misschien wel ook, als bron van hoo-
gere welvaart.
Doch wie zou durven beweren dat
ons jong werkvolk van lieden wordt
in staat gesteld 0111 vaklessen of hooger
volksonderwijs te genieten, terwijl bet
in het werkhuis of in hot fabriek wordt
gehouden, lange uren van den dag en
lot laat in den avond Wie zou durven
eischen dat onze vermoeide en afge
matte werkersjeugd zich zou gaan toe
leggen op onderricht cn studie, wan
neer ze slechts 0111 zeven of acht ure
's avonds t huis geraakt om er bet
avondmaal te nemen
W e weten wel dat er uitzonderingen
bestaan, die niettegenstaande alles,
door uiterste wilskracht gedreven en
mits inspanning van ongemeene mid
delen, toch nog liet een of ander avond
onderwijs genieten, maar ontegenspre
kelijk is het, dat bet overgroot getal,
na de lagere school alle onderwijs moet
van kant laten, 0111 op weinige jaren,
weder in eene schier totale onwetend
heid te hervallen.
Er moet dus aan ons volk, na den
werkdag, lijd overblijven tot het on
derhouden en bet voltrekken van liet-
gene liet in zijne kinderjaren ter school
leerde en dit is onmogelijk zoolang de
werkdag niet merkelijk wordt verkort.
Aan do jeugd behoort het leeren en
tol hiertoe spraken wij slechts voor
onze werkende jeugd, om rede van het
overwegend belang dat in baar berust,
aangezien ze de eerstkomende werkers
bevolking zal uitmaken. Doch do vol
wassenen zijn ook niet te verwaarloo-
zen. De volslagene werklieden zouden
hunne vrije uren hoogst nuttig kunnen
gebruiken, hetzij tot meerdere volma
king in liun vak, hetzij tot bevorde
ring van hunnen stand in studiekrin
gen, in valtvereenigingen en nog meer
en ook men mag het wel zeggen
0111 een weinig te genieten van een
menschenleven in den schoot van het
huisgezin, zich toe te wijden aan de
opvoeding der kinderen en eene wel
verdiende rust te genieten die men niet
redehjk kan ontzeggen, na een drul
ken werkdag. Men moet het toch be
kennen, ieder menscli, wie hij ook
weze, heeft recht op een weinig geniet
van het leven. Indien men moet gebo
ren worden om bij liet aanbreken der
eerste krachten zonder verpoozen te
worden afgebeuld tot aan den boord
van 't graf, gelijk een redeloos last
dier, dan zal men de Goddelijke Wet
van den arbeid onbetwistbaar veel te
zwaar hebben gevoeld, en daarvoor is
de mensch niet geschapen.
Hij moet werken, dat is waar, maar
rusten en wat genieten moet bij ook;
zooniet is hij een verworpeling, die
aan Gods schepping niet beantwoordt.
Verjaringen. 20 November 1835
Stichting- der liberale Hoogeschool van
Brussel.
20 November 1838* In de bespreking
der zegelswet wordt er bestatigd, dat men in
Belgenland zeer weinig gezegeld papier ge
bruikt.
20 November 1890. Dood van Ka-
tharina Beersmans, de beroemde Vlaamsche
treurspeelster.
21 November .1804. Opening der
stadsboekerij van Antwerpen.
21 November 18S6. De bewarende
vereeniging van Brussel stelt protest tegen
bet wetsontwerp over den persoonlijken
dienst.
Men vindt geen gendarmen
meer. Men bestatigt «sinds senigen tijd
dat men bijna geene candidaten gendarmen
meer aantreft.
Twee zaken zijn daar de schuld van 1® de
al te kleine vergelding, 2° do overbodige
krijgsoefeningen die met hun dienst niets te
maken hebben. Reeds lang heeft men bijzon
der over het eerste geklaagd en menigmaal
werd verbetering van hunnen loonstandaard
gevraagd. Zal men het doen
Onze Vader.De dagbladen mei.
den dut keizer Willem II, van Duitschland,
over eenige dagen, vooraleer bij den eed van
getrouwheid ontving der nieuwe aanwerve-
lingen van het garnizoen van Berlijn, gezegd
heeft
Ik begeer dat al mijne soldaten alle dagen
het Onze Vader bidden.
Schoon gesproken
Hier in onze kazernen, schijnt men aï te
doen wat mogelijk is opdat de soldaten hot
bidden zouden vcrleeren
En wij zijn in een katholiek land
Nieuvje zeevaartüjn. Eene
maatschappij met een kapitaal van 10 mil-
lioen frank komt gesticht te worden voor bet
uitbuiten van eene nieuwe zeevaarllijn tus-
sclien Antwerpen en Kongo. Vier millioen
werden onderschreven door de Woermann-
Linie van Hamburg, en de Elder-Dempster
Company van Liverpool.
De werkingen zullen beginnen met
nieuwjaar. De nieuwe maatschappij heeft met
de. Belgische regeering een kontrakt gesloten
waardoor het koopwarenvervoer haar voor
10 jaar verzekerd wordt.
Het grootste posthotel der we
reld is gisteren te Londen ingewijd. Zeggen
wij om een denkbeeld te geven van de
uitgestrektheid der gebouwen, dat men er
het posthotel van Brussel een twintigtal kee-
ren kan in stoppen.
Het gelijkvloers beslaat anderhalve hec-
taar. Do plankieren beslaan ruim 4 hectaren.
Er zijn niet minder dan 5000 beambten werk
zaam en voor den dienst zijn 11 clcctrischc
lifts of ophalers werkzaam.
Ulaamsch Fransche verzen-
dingsbulletijns. Do lieer minis
ter van Spoorwegen, Post en Telegrafen
heeft op aandringen van het Vlaamsch Han
delsverbond besloten, dat voorlaan de ver-
zendingsbulletijns voor colli tot en met 60kg.
en mot zegels gefrankeerd, tor beschikking
van liet publiek zullen worden gesteld met
Franschen en Vlaamschen tekst op eene en
dezelfde zijde. Op deze bulletijns is tevens de
taks der vakken, welke uitsluitend door de
bedienden van het bestuur moeien ingevuld
worden, voor de eerste maal insgelijks in de
twee talen gesteld. Daardoor wordt door het
departement van Spoorwegen, Post en Tele
grafen de Vlaamsche, zoowel als de Fransche
taal, als bestuurstaal erkend. Dat is overi
gens gansch in overeenstemming met onze
grondwet cn daarbij niet meer dan billijk in
een tweetalig land.
Sneeuw. Sinds Donderdag ligt de
sneeuw vijf tot tien centiemeters boog van
aan 'L Herlogenwald tot aan do Barak Mi
chel en, verder op, tot aan de Barak Frai-
ture. Zooals men weet komt de sneeuw bij j
vlagen ook reeds naar onzeslreke.i afgezakt
't Is vroeg
Al wie zich abonneert op DE
VOLKSSTEM, voor het jaar
1911, ontvangt het blad gratis
van heden tot Nieuwjaar.
Beurtelings hebben om zoo te zeggen allo
dagbladen van Europa de dood van Tolstoï
aangekondigd en daarna geloochenstraft. In
dien hij echter nog niet. dood zou zijn,wanneer
wij deze regels schrijven, mogen wij er ons
toch kortelings aan verwachten.
Wie is Tolstoï
Een Russische schrijver, die binnen kort
82 jaar oud wordt en een der grootste en be
kendste figure.n is van den hedendaagschen
tijd.De naam van Tolstoï zal onsterfelijk zijn.
De geschiedenis zal van hem-gewagen als van
een man mei groot vernuft, die op de moderne
tijden en de moderne geestesgesteltenis een
machtigen invloed heeft uitgoefond.
De letterkundige werken van Tolstoï,
meest omschreven in romans, zijn vertaald
geworden in bijna alle levende talen. Zij ge
noten eèn buitengewonen bijval. De waarde
zijner werken wordt geschat-op meer dan een
millioen rochels. De erfgenamen van Tulsloï
vroegen om die werken af te staan, maar Tol
stoï, die eene zeer aardige levensbeschouwing
beeft, schreef in zijn testament, dat hij zijne
werken overlaat aan Let Russische volk.
Het is ons onmogelijk een volledige levens
schets, al was zij nog zoo gebrekkig, van
Tolstoï te geven. Bepalen wij ons bij eenige
bijzonderheden.Geboren in Rusland,in de pro
vincie Toula, ten ja re 1828 van zeer ouden
en voornamen adeldom, deed Tolstoï als jonge
lingzijne studiën aan de krijgskundige hooge
school. Op 25 jarigen ouderdom begon hij zijn
letterkundige werking. Zijne verbalen over
de veldslagen, waaraan hij heeft deelgeno
men, zijn wonderschoon. Tolstoï leefdo het
leven van de Russischo Jonkers het is te*
zeggen, in zinsgenot en buitensporigheden.
Instinkt matig echter werd hij naar do een
zaamheid gedreven, en daar gekomen, bekeek
hij zich zeiveen het docht hem, dat hij het
leven verkeerd opnam en dat hij telkens
beter zedelijk gesteld weerkeerde, als hij een
tijd van de wereld was afgescheiden. Op zeke
ren dag kwam hij een bedelaar tegen, een
volwassen man lang van gestalte, in een
grooten Russischen mantel gehuld in de
rechterhand een stok, en met de linker de
koord van een zak vasthoudende, die deze op
zijn rug droeg. Tolstoï sprak met dien man
en deze verklaarde zich gelukkig in zijn slaat;
van toen af, kwam er eeno groote uiterlijko
verandering in Tolstoï, eene verandering die
sinds langen tijd in zijn binnenste had plaats
gehad. Tolstoï bracht die verandering dadel ijle
in werkelijke uitvoering. Hij ontdeed zich
meest van zijne goederen in alle geval hij
genoot er niet meer van hij trok een langen
mantel aan, nam stok en reiszak op, en legde
over do 200 kilometers te voet af, voorla» n
zou hij zelf werken want het was bij hem
opgekomen, dat do menschen maar goed kon
den worden door handarbeid en persoonlijk
werk.
Tolstoï begon het land te bewerken hij
zaaide, maaide, ploegde en egde; maakte zelf
zijne schoenen en klonen, zijne mutsen en
kleederen. Maar hij verliet ook zijne letter
kundigen arbeid niet. Hij gaf voortdurend
bijzondere werken uit, schreef een boek over
Dc Meester en de Knecht en zijn meester
knecht -De Oorlog en de Vrede.
Tolstoï had lange jaren socialistische ge
dachten, doch in do laatste jaren van zijn
leven kwam hij al meer en meer tot het licht
der waarheid,tot den godsdienst,waarnaar hij
immer niet zijn diep denkenden geest en zijne
geheimzinnige gedachten had gezocht.
Tolstoï, als alle groote meesters, heeft dis
cipelen gevormd. Doch dezen hebben de
laatste jaren den meester verweten, dat hij
zich zelve niet gedroeg naar zijne voorschrif
ten dat hij geen volkomen vaarwel zegde
aan zijne aardsche goederen...
Do laatste dagen was Tolstoï er plotselings
van door gegaan. Sommigen schrijven dat
toe aan eene overoudsche Russische overle
vering, volgens dewelke de oud-Russen steeds
eeno inzame plaats zochten, wanneer zij hun
ne dood voelden naderen, om erin volkomen
eenzaamheid ver van alle wereldsch gerucht
te sterven.
Tolstoï is een wondere droomer, een schep
per van vreemdsoortige idealen, een krachtige
denker, een geheimzinnige man eene echte
typische, wonderlijke en grootsche figuur uit
den Slavischen volksstam.
Do Engelsche stoomer Prince Ciiarles, van Antwerpen naar London varende, had to
Zeebrugge aangclogd, om er eene belangrijke verzending «spiogelglas op te nemen.
Tijdens don storm hoorde de eerste luitenant van het schip plotselings een verdacht ge
rucht in het ruim van het schip. Hij ging zien wat er gaande was, doch kreeg op het zclfdo
oogenblik eeno zware kas spiegelruiten, welke naar beneden rolde, op liet lijf.
De ongelukkige werd de borst en het hoofd verpletterd en op den slag gedood. Toen men
den luitenant eenigen tijd later vermiste en naar hem op zoek ging, vond men zijn lijk'
onder de kas liggen. Alle hulp was vruchteloos.
De zeekommissaris werd verwittigd en kwam ter plaats do noodige vaststellingen doen.
Do Prince Charles is kort daarna met de vlag half top vertrokken het lijk naar Londen
medenemende.
Staatkundig Overzicht
Engeland. M. Asrjuith heeft gisteren,
in de Kamer der gemeenten, de zoolang ver
wachte verklaring afgelegd: Aangezien alle
verzoening onmogelijk toas, hij had den ko
ning aangeboden het Parlement te ontbinden
onmiddelijk na de stemming van eenige
dringende hervormingen. Dc koning heeft
toegestemd.
Turkye. De Turksche Bank heeft een
protest ingediend, tegen het uitgeven van
schatkistbons als waarborg voor de voor-
scholten. der Duitsckc Banken. Dc Turksche
Bank moet inderdaadvolgetis hare stand-
regelenden voorrang hebben voor alle voor
schotten gewaarborgd door de schatkistbons.
Spanje. Gisteren toerd de uitdrijvings-
wet in de Kamers besproken. M. Burgos
behoudsgezindebeknibbelde hevig het wets-
onticcvp alsook de manier onderwelke zij in
de Kamers neergelegd werd.
Me>.iko. De geheime Amerikaansche
opsporingsagenlcn hebben ontdekt dat in de
Vcreenigde Staten een hompiot gesmeed
werd tegen hetMexikaanschegouvernement.
De samenzweerders zijn allen Mexihanen.
De opro rlingen beschikken over aanzien
lijke gcli sommen en hebben overvloedig veel
voorraad.
Frankrijk. De Fransche Kamer heeft
de begrooting van justicie aangenomenDe
kredietennoodig voor de terechtstellingen,
werden met 303 stemmen tegen 156 gestemd.
De verslaggever was van oordeel dat de
kwestie van het behoud der doodstraf buiten
de begrooting moet besproken worden.
Marokko. Eene nieuwe mijnwet is thans
in aantocht. Men is volop bezig er de bijzon
derste artikelen van aaneen te flansen.
De Engelsche, franscheDuitsche en
Spaanschc gouvernementen zullen uitgenoo-
digd worden, er hunne goedkeuring aan te
verleenen.
Donderdag morgend, is do E. II. Dr Hen
drik Claeys, te Gent overleden. Wij bieden
de achtbare familie onze innige deelneming
in rouw en gebeden.
Hierna laten wij volgaarne eene levensbe
schrijving over don braven Priester en goe
den Vlaming volgen.
De E. II. Claeys, le Zomergera, in 1839
geboren, was nauwelijks 14 jaren oud, reeds
persoonlijk aangemoedigd door Conscience,
Herremans, Van Bever en Rens, als hij bij
eenen prijskamp in Broedermin en Taal
ijver, ter stede Gent, in 1853, plechtiglijk
de lauwerkroon cn do gelukwenschen ont
ving van Prudens Van Duyse, die hem daarbij
de schitterendste dichterlijke loopbaan voor
spelde. Deze letterkundige bekroning van den
veelbelovenden en jeugdigen dichter met een
stuk over het huwelijk van den toenmaligen
hertog van Brabant, onzen overleden Koning
Leopold II, werd vereeuwigd,en men liet een
zilveren eeremetaal slaan, waarop men leest:
Vlaamsch gezelschap, Zomergem. Den veer
tienjarigen Hendrik Claeys, dien Gent aan
moedigt om zijn dichterstalent.
Ilij beantwoordde rijkelijk aan het profe
tisch woord van Prudens Van Duyse, in do
hoop welke de meesters der Vlaamsche be
weging en der Vlaamsche letterkunde in
hem gekoesterd hadden. Zooals in zijn lager
onderwijs, waar hij den prijs won in den
eersten olliciëelen kantonnalen wedstrijd, zoo
onderscheidt hij zich ook bij zijne middelbaro
studiën in liet Klein Seminarie van Sint Ni-
kolaas. Hij toonde niet enkel den besten aan
leg, maar deed er zich reeds kennen als lie
veling der Muzen. Een politieke tegenstre
ver, die met hem op de banken gezeten heeft
en die hem met den naam begroet van Phi-
lomeel, den zanger met zijne overvloedige
notenschaal, schreef zelfs in een onlangs ver
schenen boek Zoo fraai waren diens dicht
proeven, zoo vol rechte geestdrift, zijno
menigvuldige oden en liedoren, zoo aantrek
kelijk levens zijn omgang, dat hij aller
vriendschap, aller achting verdiende en weg
droeg en als een talent zonder evenknie ge
roemd werd van de kleine figuren af tot in
de klas der Philosophic. Hij ware in staat
geweest, wierd hij geen priester van den
Syllabus, zoo meent de schrijver do licht
kolom te worden in Vlaanderens nachtreis,
de blanke dagwolk in de woestijn, de raad en
glorie van zijn volk.
Later in het seminarie ging M. Claeys
voort zijne letterkundige met zijne gewijde
studiën te vervorderen j liet is van dit tijd
stip dat een meesterlijk onuitgegeven dicht
stuk dagleekont, aan zijne Hoogwaardigheid
den Bisschop toegewijd. Hij werd er terug
geroepen om het jubelfeest der overleven
den van Wezel te bezingen, en dit eerlijk ge
wrocht, het eerste eigenlijk corom populo op
een grooter looneel voorgedragen, was eene
ware veropenharing en trok aller oogen op
hem. Te Leuren, waar hij om zijne begaafd
heid gezonden werd om de leergangen van
taal- en letterkunde te volgen bij de hooge-
school, was hij weldra door zijnen ijver,
zijno kennis en zijn talent een parel aan do
kroon van de aloude en vermaarde studen
tenmaatschappij Met Tijd cn Vlijt dit
weldoende genootschap, deze biekorf van uit-
zwervonde Vlaamsche jongelingen, dezo
kweekschool van Vlaamschlievonde mannen,
die hij het eindigen hunner studiën, als zoo-
vole zendelingen, in alle hoeken van
Vlaamsch België het goede Vlaamsche woord
in de Vlaamsche beginselen gaan verkonden.
Daar ging hij gemeenzaam om met wijlen
hoogleoraar David en het jaar na zijn vertrek
kv tm hij op verzoek en uitnoodiging zijnen
meester in prachtige verzon vereeren, wan
neer men zijn borstbeeld onthulde in de pro
motiezaal der Hoogeschool.
In 1864 werd hij professor van poêzij m
het Bisschoppelijk Collegie van Audenaarde
en ging5 jaren naderhand in dezelfde betrek
king over naar het Klein Seminarie van Sint
Niklaas hij lccraardo daar 15 jaren lang, en
in 1881 beschonk zijne geestelijke overheid
