BUITENLAND.
Brusselsohe Briefwisseling
Y(
VS "W i 5D)
Bestuurder: J. Van Nuffel-De Gendt.
gewezen-voiksvertegenwoordlgsr, reizsnds in Kongo
SetrsnSieüde jaargan§ nr f 24.
2 CENTIEMEN HET NUMMER
Zondag 28 en baandag 29 Mei 1913
AANKONDIGINGEN!
KI. aanfr. (1 int i kl. rcj.) fr. 0 60
3e bladz. i<te regel) fr. 0..50
4C bladz. (de regel) fr. 0,30
Financ. aankon, (per regel) fr. 2,00
Reklamen (per regoT) fr 00
Gemengd nieuws (per regel) fr. 2,00
Hecht, herstel!, (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
A B O N N E M ENTEN;
Zes maanden 4 franken. Een jaar S franken.
Insehrijving in alle postbureelen van hel land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds. <|s
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds. m
CUREELEN
TE BRUSSEL TE AALST
230» Haachisshcn Steenweg, 2SS?. J icerfestraat,
Telefoon 114,
Een der opwerpingen gericht tegen
het nieuwe school wetsontwerp, is dat
hot ongrondwettelijk zoude zijn. On
grondwettelijk Beste lezers, veroor
looft gij ons eens ronduit ons gedacht
uit te spreken De Kamerleden ma
ken in vele gevallen van de grondwet
hun stokpaardje, om hervormingen te
bestrijden die hun niet al te wel aan
staan. Eenige voorbeelden die wij zeil
al hebben opgedaan in ons politiek le
ven. De wet Coremans, de wet Segers-
Franck, al de taalwetten, w'erden zij
door de vijanden van het Vlaamsclic
volk eerst en vooral niet bevochten met
het argument der ongrondwettelijk
heid' Over twee jaar,toen de regeering
de nieuwe militaire w et voorstelde, die
een man per huisgezin als princiep
huldigde, kwamen de liberalen en de
socialisten bijeen, en zij de liberalen
toch ton minste besloten met eenpa
righeid van stemmen dat de wet tegen
de grondwet was.En wat viel er voor?
De liberalen die later zagen, dat er
kon munt geslagen worden uit de
toenmalige verdeeldheid van gedachten
bij de katholieken, verdedigden met
geestdrift deze wet, en stemden ze met
eenparigheid van stemmen. Daar hebt
ge een tastend bewijs, hoe gemakkelijk
men omspringt mei de ongrondwette
lijkheid als argument in te roepen
tegen eene wet.
Wij betwijfelen het sterk of van de
eene of andere zijde werd beweerd, dat
ieder der bestaande schoolwetten tegen
de grondwet indruischte. Zulks was het
geval reeds met de wgt van 1842 zoo
geschiedde het eveneens met de wetten
van 1879, 1884 en 1S95. Het zou dan
moeilijk kunnen gebeuren, dat men
insgelijks nict zou beweren,dat de wet
van 1911 tegen de grondwet is. In
deze opwerping vinden wij enkel hel
bewijs, dat dc lieden die er mede voor
den dag komen, de wet met geen gun
stig oog aanschouwen. Wij hebben nu
den negatieven kant der zaak genomen,
bespreken wij thans den positieven
kant. Artikel 17 Van onze grondwet
luidt: Het onderwijs is vrijDaaraan
ziet men duidelijk, dat do makers der
grondwet de vrijheid van onderwijs
stellig hebben gewaarborgd en als een
vast princiep in de grondwet geschre
ven.
Enkele regels verder heelt men er
bijgevoegd Het openbaar onderwijs
wordt gegeven op do kosten van den
Slaat*. Wat verstaat men nu door
openbaar onderwijs Is dat enkel
Staatsonderwijs Zulks kunnen wij in
geen enkel geval aannemen. Wij ver
slaan door openhaar onderwijs, dit
onderwijs dat onder het toezicht van
do openbare meening, en in zekere
verhouding, nog onder toezicht staat
van den Staat. Dit kan men best vast
stellen als men hot middelbaar en lioo-
gcr onderwijs beschouwd.
Wie zou durven beweren dat de
vrije -middelbare gestichten, de colle-
gies, de hoogesrholen van Leuven en
Brussel,niet behooren tot het openhaar
onderwijs Zoo ook is het met de aan-
genomene en aanneembare lagere
scholen, dis insgelijks hoewel het vrije
scholen zijn, toch ook wel openbare
scholen moeten genoemd worden,
daar oen overgroot deel der bevolking
en soms de algcheele bevolking eener
gemeente, er de school van hunne kin
deren van maken. Nog meer onge
grond is de bewering, dat de Staat de
vrije scholen gvene ondersteuning zou
mogen verleenenWant ware het zoo,
hoe komt het dan, dat de openbare
besturen de vrije hoogeschool van
Brussel ondersteunen, hoe komt het,
dat zij de vrije scholen van Binche, het
rationalistische weezenhuis van Vorst,
het Atheneum van het Center, dat ook
een vrij gesticht is, hoe komt het
dat de antiklerikalen die gestichten zoo
buitengewoon mild mogen ondersten
nen Zouden er soms 2 grondwetten
zijn of zou de grondwet den eonen
keer wit en en do andere maal zwart
zeggen, naarmate de tegenstrevers er
belang bij hebben Wij kunnen er niet
mee instemmen. De grondwet heeft
eene en dezelfde draagkracht voor alle
Belgen; zij huldigt als hoofdbeginsel
de vrijheid van onderwijs en de vrije
scholen mogen volkomen mits zekere
bepaalde voorwaarden, toelagen van
wege de openbare besturen ontvangen,
aangezien de gezonde zin zelf zulks
getuigt, en aangezien het door do
tegenstrevers overal, waar bet bun
te pas komt, zoo verstaan wordt...
Wij gelooven niet aan de onfaalbaar-
lieid van Heeren Hymans, Iluysmans
en Denis inzake van grondwettelijk
rechtwij hebben daarover onze vrije
meaning. Die blinde aanneming van
de grondwettelijke theoriën der libe
rale en socialistische gekozenen, laten
wij liever over aan zekere mannen van
de liberale partijWij zijn voor ons
doel volkomen overtuigd van de grond
wettelijkheid der nieuwe schoolwet
zooals wij het overigens bewezen
hebben.
isüoli
Vereeniging, 14 April 1911.
XX.
Do landboawmaohienen
De landbouwmachionon op het hof Ma
Claren, buiten do stoomploegen, welke we
reeds beschreven, omvatten al de veld- en
huiswerktuigen, die op eene boerderij van
nocdo zijn. Ze dienen om het handwerk te
sparen, want hot zwart werkvolk loopt hier
niet dik, daar veel kafters naar Johannesburg
trekken, om in de goudmijnen hot hooge
loon tc vordienen. Een andere reden waarom
men op het hof Ma Claren do landbouwma-
chienen met voorliefde gebruikt, is dat veel
actionarissen van dit hof ook aandeden heb
ben in de Engelsche werkluigfabrieken. In
Vereeniging vinden ze gelegenheid de nieuwe
uitvindingen te beproeven en hunne uitslagen
te loten bewonderen. Zoo komt het dat~de
landbouwgroep Leplao bij Ma Claren toege
laten werd. Onze vakmannen hebben zich een
gedacht kunnen vormen over de machienen,
(lie in Kulanga kunnen gebruikt worden.
Hei werkhuis
Waar veel machienen zijn, wordt er veel
versleten en gebroken nochtaus zijn er hier
ploegen, die reeds achtien jaar lang dienst
doen, omdat men behendig weet te herstellen
wat steenrotsen en boomwortels deden bui
gen of barsten. Ja, voor zoo een groote
onderneming is er een werkhuis noodig,waar
vakmannen aan hel aanbeeld staan.
Onder do ernstigste werktuigkundigen
rekent men den eigen zoon van den lieer
Ma Claron.
Iloeft het gezegd dat in dit werkhuis alles
gaat en draait met do machtige tussclien-
komst der stoomkracht
X:
Da siors o? magazijn.
Het magazijn is dicht bij de statie van
Vereeniging gelogen. Alle stukken, welke
in do machienen voorkomen, zijn hier, ten
minsten in drie dubbel, te vinden. Komt er
op 't land een wiel of een land te breken,
aanstonds springt een kaffer te paard, en
drager van een briefje, vertrekt hij snel als
een pijl, en komt even snel terug, voorzien
van het vereischte stuk.
Het magazijn dient ook voor de inzameling
en de verzonding der veldvruchten, zooals
aardappelen en bijzonderlijk maïs. 't Is ver
vaardigd uit geplooide zinkplaten en hooft
groote schuifpoorten en vensters in 'L boven
gedeelte.
Een verheven plankenvloer is naar wenseh
geschikt voor 't laden en lossen der wagons.
Builen de gebouwen, bestaan ooi: groote
plankenvloeren, waarop de maïs, in do zon
kan drogen, 's Nachts of bij regen, dekken
do kaffers den mals met ondoordringbare
lakens.
De maïstoppen worden mecaniekelijk in
zakken g-.-.h.m on gewogen. De gevulde zak
ken gaan in 't gebouw, tot wanneer ze naar
Kaapstad en dan door zeo, naar Europa zul
len gevoerd worden,
CONGOTROTTER.
Voor JS5 miiHosn
tengewone Da hoer
minister van Geldwezen heeft een ontwerp
van buitengewone begreoting voor 1911 op
het bureel der Kamer nndergelegd.
De volgende posten komen er op voor
Voor do buurtwegen, 3 miljoen voor het
onderhoud en het verbeteren derStaatsbanen,
12 miljoen voor do koolmijn-kanalen, 3 mil
joen voor het kanaal Antwcrpen-Luik.
1 miljoen voor de verbetering der Schelde,
1.800.000 fr.voor de verbetering der Le;
420.000 fr. voor bet kanaal tusschen de
Lei© en do Yperlee. 1.TOO.000 fr. voorliet
kanaal Gont-Oostendo, 420.000 fr. voorliet
kanaal Gent-Tornöuzon, 300.000 voor ver-
betoringswerken stroomafwaarts Antwerpen,
3 miljoen voor het ophoogon van den pol-
dor van Borgerweert (Land van Waas),
3 miljoen voor de haven van Oostende en
Ileyst. elk 500.000 fr. voor de kust werken,
900.000 fr. voor de spoorwegen en bet
spoorwegmatorianl, 50 miljoen voor de
postlokalen, 1.200.000 fr. voor ielefoon-
benoodighoden, 10 miljoen.
Bs Fsï
IJorego* Een der groote bekommernis
sen van het Staatshoofd, is de inrichting van
de draadlooze telegraaf in Kongo. Herhaalde
malen heeft de Koning zich hierover onder
houden met heer Rob. Goldschmidt, die eer
lang naar de kolonie zal vertrekken om de
oprichting van eenige posten te besludeeren.
Gisteren werden heer Goldschmidt en
eenige Fransche officieren, die zich vooral ®p
de studie dor Marconigraaf hebben toege
legd, in het kasteel te Laken door den Koning
ontvangen en ten ontbijt ontboden.
Os kracht des®
In Zuid-Noorweg6ii, to Tob:marken, heelt
men eene turbion of mouwsoortige water
molen ingehuldigd,dio 145,000 paardenkracht
hoeft.
Hel is do sterkste lurbicn die bestaat voor
don oogcnblik.
Zij dient cm elektriciteit voort to brengen
welke naar het omliggende wordt overge
bracht en aangewend tot drijfkracht en ver
lichting.
Die turbien is gebouwd bij de watervallen
Rjukar.
Het zrasas* Seagisch frek«
paarf/ï, Do 20® wedstrijd voor hengsten
en merrien van hel Belgisch trekras zal
plaats hebben den Vrijdag 9. Zaterdag 10 en
Zondag i l Juni 1911 in liet liaii-Eeuwfeest
park te Brussel.
Builen 350 medaliën en vijf kunstvoor
werpen zal er voor 50,000 fr. geldprijzen
toegekend wordon. Z. M. Koning Albert zal
do medaliën ovorhandigen den Zondag 11
Juni, om 2 ure des namiddags.
gaars van het vliogplein van Madrid door
eon orkaan vernield.
Het toestel van Vedrinos is ongedeerd.
Vedrines verhaalt dat hij in de bergen van
Guadarrama door eon arend aangevallen
Ook Gibert werd door oen arend aangevallen.
Deze was tc Victoria moeten neerdalen en
kon door het slecht weder niet vooruit.
Vedrines heeft geheel de reis Parijs-Ma-
drid afgelegd in 11 uren 54 minuten.
De drio mededingers hadden echter met
ongelukken af lo rekenen. Garros brak zijn
toestel en moest het opgeven.
Vedrines daalde neer te Burgos en Gibert
te Olazagutia en beiden konden slechts Vrij
dag hunne vlucht voortzetten.
Vrijdag morgend ver (rol: Vedrines om 5
ure 20 te Burgos en kwam om 8 ure G m. op
liet vliegpioin van Madrid aan.
Toen hij daar aankwam, bevonden zich
slechts weinige néj^onen op het vliogplein.
Daags tc voren w as Koning Alfons, vergezeld
van talrijke notabiliteilen ter plaats geweest,
ia do hoop do vliegers to zien aankomen,
doch zij moesten terugkeeren zonder iets ge
zien te hebben.
PARUS-MA OR! O.
De vliegwedstrijd Parijs-Madrid. welke
Zondag laatst op zulke dramatische wijze
begon, is thans geëindigd.
Op het oogenblik dat de vlieger Vedrines
op het vliegplein van Madrid aankwam, weid
tc Parijs, M. Bortcaux, minister van oorlog,
die Zondag gedood werd, begraven.
Ziehier eenige inlichtingen over de reis
van Vedrines.
Vedrinos was Maandag opgestegen, daar
s' Zondags de koers, na hel ongeluk van
Train, gestaakt was. Hij legde liet eerste
deel van de vlucht, Parijs-Angoulème, dus
375 kilometers af, in 4 uren 24 minuten.
Zijne tegenstrevers Garros, had 4 uron 48
minuten noodig en Gibert, 28 uren 30 min.
Deze laatste was reeds ver!rokken toen liet
ongeluk plaats had, doch hij vernam hot
ongeluk to Poitiers en bleef er tot Maandag
morgend, wanneer hij vernam dat de koers
voortgezet werd.
Do tweede vlucht, Aogoulêrae-St-Sebasliën,
335 kilom., gaf voor uitslag. 1. Vedrines,
5 uren 5G m. 15 s. 2, Garros, G uren 30 m.
3G s. 3. Gibert, 13 u?«n 38 m. 20 s.
Do algemeene klasseering voor de twee
eerste vluchten gaf dus
1. Vedrines, in 10 uren 20 ra. 22 s.
2. Garros, in 11 uren 22 m. 36 s.
3. Gibert, in 13 uron 3 m. 18 s.
Voor de derde vlucht werd het vertrek.
DoiTdordag gegeven.
Toon Vedrines le Madrid aankwam werd
hij geestdriftig toegejuicht. Hij werd er ge
luk gewensclu door den gouverneur in naam
des konings.
's Namiddags werd hij door koning Alfons
ontvangen. Deze wenschte hem warm geluk,
en onderhiel 1 zich gedurende ruim een uur
met den vlieger. Vedrines kreeg het kruis
der orde van Alfons XIII.
Middelerwijl werden de tribunen en han-
Onze briefwisselaar schrijft ons het vol
gende
Brussel, 27 Mei 1911.
Over het ongeval dat Zondag op het vlieg
veld nabij Parijs is voorgevallenen hetwelk
door de Volksstem werd meegedeeld
van af Zondag voormiddag, alzoo al zijne
Belgische confraters ver vooruitzijnde,begint
het Brusselsch publiek zich ook ongerust te
maken. Niet enkel loopen wij eiken dag go-
vaar door de auto's verpletterd te worden,
maar een nieuw gevaar bedreigt ons, name
lijk ons te zien onthoofd worden door een
vliegmachien !o midden der straat of tijdens
onze wandelingen op den buiten.
Zondag zal do processie van Notre Dame
du Sabion haren jaarlijkschen Omme
gang doen, indien hot weder gunstig is.
Het is eene der schoonste processiën van de
hoofdstad zij is voorafgegaan van do oude
gilde Do groote koninklijke Eed van
St-Joris mot haar oud vaandel en hare
prachtige medaliën, waarvan ik u verleden
weck reeds gesproken heb. De zegening van
het II. Sacrament wordt gegeven 's middags
op de Groote Plaats,bij het geschal der jacht
horens van de maatschappij Sint Hubertus.
wereldlijke school opdringen... Dal i3 hunne
schoone logiek I
Spuwer Ilubin, dat ten minste is eon man,
dio aan zijne princiepen verkleefd is. Dins
dag, in het heetste van do bespreking, was
hij in de wandelgangen van de Perstribuun
met een jongen liberalen dagbladschrijver
met do kaart aan't spelen... Droeve co me
diant, hoe spot gij toch met uwe kiezers
Kobb.
\U l:
Een echt Brusselsch feest, is ook dit van
Long champ fleur i dat Maandag 12 Juni
plaats heeft om half drie in het Terkame-
renbosch
Thans moeten wij terugkomen op de par
lementaire week. Ilct was voor 's Woens
dags, dat men ons eene woelige zitting had
aangekondigd, naar aanleiding van de iuaan-
merkingneming van liet nieuwe wetsontwerp
van M. do Limburg en consoorien.
M. do Limburg beeft zijn voorstel met
veel kalmte uiteengezet, te midden van de
onderbrekingen der linkerzij. Do Heeren
Huysnians en Denis hebben het bestreden te
midden van do algemeene stilzwijgendheid.
Wat verschil Gisteren, Vrijdag, meende de
linkerzij een gooi farce to bakken aan de
meerderheid en aan de regeering zij verliet
bij den aanvang der zitting de zaal, opliet
oogenblik dat een wetsvoorstel moest ge
stemd worden, waardoor voorloopige credie-
ten werden toegestaan op do begrootingen
van dit jaar. Doch als er moest gestemd wor
den, waren er 85 leden aanwezig. Do meer
derheid heeft alzoo getoond dat zij besloten
is Vooruit to gaan, en dat, als het er op aan
komt, zij den steun der linkerzij kan missen.
Het land echter zal soortgelijke antiklerikale
politiek allerstrengst beoordeelen; want ware
hunne ellendige politiek gelukt, het waren
de staatsbedienden en da staatswerklieden
geweest, dio er de eerste slachtoffers zouden
van gevallen zijn.
M. Max, onze burgemeester, heeft in den
Liberalen Bond insgelijks gesproken
tegen de nieuwe schoolwet. liet is lo be
treuren dat do burgemeester van Brussel zijn
oud-collega, de man van 7 September, poogt
op te visschen, hij die echter verantwoorde
lijk is voor do orde in do stralen van Brus-
1. Het is wol komiek aan het hoofd der
protestbeweging, in naam van de vaders van
familie, eene reeks jonkmans aan te treffen,
ofwel familievaders zonder kinderen, zooals
de Heeren Buis, Max en Ilymans.
Do meeste andere liberalen zenden hunne
kinderen, mits betaling, naar de scholen van
Zusters en Pators dóch voor de armon, die
de middelen niet hebben vart to betalen,
daarvoor willen zij de verplichte onzijdige en
Negende Vervolg
Van Genua naar Rome.
Den Zondag 8 September, na den avond
maaltijd genomen to hebben om 6 ure, ver
trekken wo omtrent 7 ure, uit do Stazione
Piazza Principe, naar Rome, waar we des
Maandags morgends om 7 ure zullen aanko
men. We hebben dus een tweede nachtreis
per ijzerenweg.
De trein keert eerst gedurende eenige mi
nuten op zijnon weg terug en trekt, weldra
rechts af door een tunnel, goboord onder het
hooge gedeelte der stad, om na 5 minuten
uit te komen op de Piazza Brignoïe, in de
Oost-statie. Deze laatste statie is geschikt
om do hoofdstatie van Genua te worden.
Seffens komen we aan den oostkant over
de versterkingen do stad uit, rijden over den
Bisagnovlocd, die meest altijd droogstaat en
weldra rijden we voor goed langs de kusten
dor Middellandsche Zee. Rechts heeft men
deZeeen links de helling der Appenijnen,
bedekt met buitenverblijven en olijfplante-
rijen.
En nu gaat het in vliegende vaart langs
Sturba, Quarto, Quinto, Nervi enz., voort
langs de zeekust. Ilct is uiterst gevaarlijk
zich uit do rijtuigen ie buigen, ten gevolge
der lange reeks tunnels.
To Sori rijdt de trein over een lange vïa-
dükt. Bij maneschijn zou men er een verruk
kend zicht hebben langs den eenen kant
de zee, langs den anderen kant de vallei.
Voorbij de stad Camogli verlaat men den
oever der zeo om in een langen tunnel terecht
te komen.
Zoo komhalen te Sonta Margherila, waar
men wederom do zeelucht heeft. Eenige kilo
meters verder, rijdt men voorhij Rapollo,
Scs'tri, Spezzia de ccrslo Italiaansche
krijgshaven,en Sarzano, om rond midder
nacht tc Piza aan te komen.
Hier moet ongeveer een uur gewacht wor
den, wel te verslaan, indien onze trein met
geene vertraging binnenkomt. Indien men
dus een uur lijd heeft, kan men van de gele
genheid gebruik maken om eens de stad in
te trekken en naar den Campanilo of
scheeven toren te gaan zien. Be bouw
van den scheeven toren werd in 1174
aangevangen en slechts in 1350 was hij-
afgewerkt.
Reeds veel werd cr geschreven over da
helling van dezen toren. De oenen beweren
dat Hij opzettelijk scheef gebouwd werd da
anderen houden slaan dat hij toevallig naar
den Zuidkant gezakt is tijdens den opbouw.
Thans is men algemeen geneigd, het laatste
als meest mogelijk aan te nemen. De helling
bedraagt 4,30 meiers.
Van Piza gaat liet nu langs Lïvorno en
zoo recht naar Civita Vccchia, alwaar men
rond 4 1/2 of 5 ure toekomt.
Reeds eenige kilometers zijn wij zoo weer
aan hot zeestrand. Te Civita Vccchia hebben
wij tijd om ©ene weldoende tas koffie naar
binnen lo zenden. Men ziet er van uit den
omtrek der statie, de kazerne waar de Pause
lijke Zouaven logeerden, toon zij uit Mar
seille to Civita Vecchia aankwamen, om
voor s' Pauzen rechten te strijden.
Na een kwaart uurs oponthoud, gaat, lrat
rechtstreeks naar Rome, de eeuwige stad.
FRANKRIJK
De üjkpiechtighedén van M. Berteaux*
Vrijdag morgend, haddon te Parijs, met
grooto praal, do lijkplechligheden plaats van
den minister van Oorlog. Verscheidene lijk-
reden werden uitgesproken in het ministerie
van Oorlog. Daar de begraving burgerlijk
was, werd het lijk rechtstreekse1! naar de
statie gevoerd om daar in een specialen trein
geplaatst te worden. Ilct lijk werd le Glialou
ter aarde besteld.
De nieuwe minister van Oorlog.
Na do lijkplechligheden van M. Berteaux,
heeft M. Monis, kabinelsovorste, generaal
Goirau bij zich ontboden en hem do porte
feuille van oorlog aangeboden. Deze heeft
aanvaard.
