De Min isterieeleCr isis
ONVERWACHTE SLAG
'T EEN EN 'T ANDER
2e Reeks brieven van
M. Vincent Dieriox
ROND DE
DAGBLAD
'ABONNEMENTENf
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle poslbureelen van het land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds. 3#
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds. «s»
BUREELEN
TE ORUSSEL
230, Haachtschen Steenweg, 230
TE MALST
9Kerlistraat,
Telefoon 114
BestuurderJ. Van Nu ff el-De Oendt.
AANKONDIGINGEN
KI. sank. (1 tot 4 kl. rej.) tr. 0,60
3® bladz. tde regel) fr. 0,50
4® bladz. (de regel) fr. 0,39
Financ. aankon, (per regel) fr. 2,00
Reklamen (per regel) fr. 00
Gemengd nieuws (per regel) fr. 2 00
Reel herscell. (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
Zeventiende jaargang nr 134.
6^55
2 CENTIEMEN HET NUMMER
Zaterdag i O Juni 1911
1ST ER
CRISIS
Hetgène wat wij over eenige weken
als eene hooge mogelijkheid aan
schouwden, was de ontbinding der
Kamers, maar wat wij nooit of nooit
hadden durven, verwachten, was dat
het ministerie Schollaert zijn ontslag
zou hebben gegeven. Weihoe Een
ministerie dat door de moeilijkste
vraagpunten was geraakt, dat de Con
gonaasting en de militaire wet kon tot
stand brengen zonder te vallen, hoe
wel de katholieken op die punten
nogal verdeeld schenen, vooral zeer
verdeeld waren over de krijgswet dit
zelfde prachtig katholiek ministerie
Sneuvelt thans op een terrein waarop
meer dan negen en negentig ten bon
derd van de katholieken onwrikbaar
eensgezind waren en met de uitgela
tens te geestdrift ten strijde togen.
De Oorzaak der Crisis
Niets bad deze crisis laten voorzien,
hoewel sommigen weeral zullen be
weren, dat zij het voorzien hadden.
Zulks zeggen als het ministerie om-
verre ligt, is inderdaad niet moeilijk.
Wij hadden minister Schollaert zelve
hooren verklaren, dat de wet zou ge
stemd worden. Het land was met hem
en is nu ook nog met hem. hij moge
ervan verzekerd zijn - het beste
bewijs is wel dat de achtbare minister
meer dan 3500 huidetelegrammen
heeft ontvangen.
De tegenstrevers, en op de allereer
ste plaats de revolutionnairen, begon
nen embras te verkoopen. Wat
echter het ergste is, het is dat sommige
hooge gezagvoerders al te gemakkelijk
toegeven aan de gemeene oproerma
kers zij zouden er wel zoo verre kun
nen mee komen, dat de oproermakers
op zeker oogenblik ook hun paksken
maken. Nu er zijn altijd menscken die
maar leeren door te voelen. Het is het
ergste voor hen Het is met ontroe
ring, geene geveinsde, maar diep
gevoelde ontroering, dat wij dit katho
liek ministerie zien vallen, liet was
zonder twijfel de meest volksgezinde
regeering, die België sedert 1830
reeds had bezeten en geen enkel land
was er, waarvan de regeering kon roe
men op zulke volksgezinde mannen.
De gevolgen der crisis
Dezen zijn moeilijk te voorzien. De
crisis zal echter eene onbeschrijfelijke
opschudding verwekken, en de over-
groole meerderheid der bevolking met
spijt vervullen. Wij kunnen echter niet
gelooven, dat men ons volk nog lang
zal berooven van de groote voordeeler.
die Mijnheer Schollaert ons volk in
zijne wet aanbood. Hoe zoo Hebben
de huisvaders recht op vrijheid in de
o^euze der school, ja of neen Zoo ja
moet de Staat ons dan niet in de moge
lijkheid stellen, die vrijheid in bare
volheid uit te oefenen Zoo ja, dar,
moeten al de scholen die voldoen aan
de voorschriften der wet ondersteund
worden. En al is het ministerie geval
len en al vielen er nog honderd minis-
teriën, aanhouden zullen we met te
vragen, en aanhouden zullen we met
te eischen, tot dat men onszalgegeven
hebben, datgene waarop wij recht heb
ben. Dat zullen wij laten zien Ook
de andere bepalingen der wel, zijn zoo
prachtig, zoo overschoon dat de tegen
strevers wel zullen verplicht worden
de katholieken te steunen.
Ah Zij zijn tegen dekinderarbeids-
beperking 1
Ah 1 Zij zijn tegen de kosteloosheid
der schoKn
Ah Zij zijn tegen bet invoeren var
den 4° graad
Ah 1 Zij zijn tegen het vermijden van
de overbevolking der klassen
,Ah Zij zijn tegen de diplomeering
van al de onderwijzende personen 1
Alil Zij zijn tegen de verbetering van
den stoffelijken toestand van liet onder
wijzend personeel. En vooral zij stel
len zich aan als aartsvijanden van de
vrijheid van den armen huisvader
Dat zullen wij zien 1 Tegen al de
katholieke vrienden, zeggen wij. Ja,
wij bekennen, dat de ministerieële cri
sis voor ons een zware slag is. Maar
dat men niet rekene, dat hij ons te neer
zal slagen want nu meer en krachti
ger en vuriger als ooit, zullen wij de
klaroenen doen schallen, den strijd
kreet doen dreunen over gansch het
Vlaamsche land. Broeders, staat op,
en rukt ten strijde om de vrijheid van
den huisvader, en de ziel van onze
kinderen te bevrijden!
Goden België willen hetTen strijde 1
Onbepaatd verlof in het
Eetger. De minister van oorlog heeft
den volgenden omzendbrief aan de korps
oversten laten geworden
Gezien de hoogte der effektieven, heb ik
de eer u te laten welen, dat de volgende
maatregelen onmiddelijk zullen genomen
worden
a) Bij uitzondering der muziekanten en der
soldaten die den leergang van hoefsmederij
volgen, zullen de milicianen, kontingent-vrij-
willigers, vrijwilligers met premie en de
broeders die dienen voor hunnen broeder of
de remplaeanlen die de verplichtingen van
boventalligen dienst hebben aangegaan om
zekere voordeelen to winnen, naar huis kun
nen gezonden worden, indien het kontingent
waartoe zij behooren zich in onbepaald verlof
bevindt.
De belanghebbenden zullen, buitendien,
behandeld worden gelijk de andere militairen
hunner klas.
b) De militairen tot de lichting van 1911
behoorend die. om welkdanige reden ook vóór
de binnenroeping hunner klas zouden binnen
gegaan zijn, zullen eveneens in beperkt ver
lof kunnen gezonden worden tot op den datum
bepaald voor het in aktiviteit stellen van dit
kontingent.
Evenwel zijn deze schikkingen slechts toe
passelijk op diegenen die er venschcn van te
genieten en voor zooveel hun gedrag en
hunne manier van dienst doen hun deze gunst
waardig maakt.
Een schaf in een mieren™
heop. Bij Hannover, hebben twee
arbeiders, in een mierenhoop, 150,000 mark
aan effecten gevonden. Er naast lag een zware
zak vol zilvergerief en ijzerwaren. De vondst
is waarschijnlijk van diefstal afkomstig. De
man. die den buit verstopt heeft, moet iemand
zijn die in den omtrek, in een hol geleefd
heeft.
gewezen-voiksveriegenwoordiger, reizende in Kongo
XXVII.
Stanley Falls, 24 April 1911.
Palm-Groef.
't Is de naam van het enge pad, dat u, op
20 minuten, door kronkelende rotsdoorgan
gen, brengt aan den Zambezieslroom hersa-
mengesteld beneden de groot© watervallen.
Die groet' draagt den naam van Palm, omdat
het meest al palmen zijn die er groeien. Ze
geven aan de streek het voorkomen van oen
paradijs.
M. Rommelaer en ik zijn hier in 't diepste
der Palm-groef onze reismakkers, ver
moeid door de wandeling van dezen morgend,
zijn in 't hotel gebleven. Ik zit op e jno rots,
de voeten rustende op kleinere steenen, die
door de golven besproeid worden M. Rom
melaer heeft, post genomen op een groote
platte rots, die ver ia 't bruischende water
vooruitspringt hij wil van dichtbij dc gol
vende haren bewonderen. De wind drijft van
lijd tot tijd den dauw der Falls langs onzen
kant en verplicht me 't papier, waarop ik u
schrijf, mijne beste, onder mijne jas te ver
bergen. Er is weinig aan gelegen eens nat te
worden, de brandende zon weet ons rap te
drogen.
Aan onze voeten bruischen de golven van
den stroom, wiens loop gehinderd wordt door
een steilen rotsberg. Van op die rots tot op
'n tweede, links, ligt de ijzeren brug, waar
van ik vroeger gesproken heb. Van bieron
der gezien, zou men denken eene stelling van
solferstekjes ze schijnt zoo dun en flauw,
dat men huivert bij de gedachten, dat terwijl
men er onder zit, een zware en lange liein
er kan overloopen en dat we er morgen
over moeten. De stroom, snel rollend lus
schen twee reuzenbergen, komt zich bot
vieren op een derden berg, die langs den
linken kant, de waters allen uitvlucht af
snijdt. Die waters hotsen tegen de rotsen,
deinzen terug, verwekken eenen draaikuil,
grollen, worstelen, schuimen, werpen zich
boven het waterpeil, als nestelden do duivels
onder hen. 't Is deze strijd tusschen golven
en rotsen die't klimmen en dalen der waters
veroorzaakt en ons den indruk geeft als
waren we gezeten aan den oever eener
onstuimige zee. Rechtwaarts vlucht liet
water tusschen de bergkloven en zal, na vele
omwegen de Zambezi© voortzetten, om, we
derom, eenige kilometers verder, een nieu
wen waterval te maken.
De dalende zon verlicht tie toppen der
bergen en toont des te meer de diepten der
kloven. Haar laatste stralen geven kleurrijke
regenbogen, die een schoon tafereel vor
men, omlijst in den bogen der brug. De avond
valt hier rap. We moeten, tot ons spijt, die
wonderbare streek verlaten. Wonder tooneel
der Falls, we aanschouwen u voor de laatste
maalprint u voor eeuwig in ons geheugen
Dick
Er zullen in Kongo afstappen acht Belgen
en een hond. Die hond is ook Belg, als ge
aanneemt dat een hond, in onze kolonie
eboren, als Belg mag aanzien worden. Dick
is geen gewone hond, anders zou ik zijne
levensbeschrijving niet geven, 'tls een witte
Fox-Terrier, gelijk Fox van Viator De
Clercq, maar... slimmer. Neem het niet
kwalijk VicLor, dat ik de hoedanigheden van
Dick boven die van Fox plaatse. Dick heeft
meer gerezen dan Fox, dus...
In Kongo geboren, heeft Dick zijnen
meester, M. Maurice Vermeersch, van Pope-
ringhc, in België, vergezeld. Van Antwerpen
keerde hij terug naar Bonïa, doorsnuffelde
de streken van den Kongostroom, scheepte
te Leopoldslad in. om te St Paul kennis te
gaan maken met de Portugeesclie kolonie.
Dick sprong te viervoet op den Lusticana en
landde met zijnen meester te Antwerpen aan.
Daar was Dick bijna verdronken, maar hij
moest van andere reizen terugkomen Een
matroos redde Dick ten koste van zijn leven,
en vriend Dick is het menschdom dankbaar
gebleven. IIij gehoorzaamt aan al de Belgen,
zijne reismakkers. Voor 't oogenblik wan
delt Dick to Victoria-Falls morgen zal hij.
zich voor drij dagen laten opsluiten in den
trein, en zoo zal Dick zijn geboorteland terug
zieu en waarschijnlijk tegengroeten met een
trippelen blaf. Dick heeft blijkbaar haast om
er te zijn, want hij is altijd noordwaarts cn
dagelijks moeten wo hem zeggen Dick
langs hier, 't is nog te vroeg
Rekent eens wat geld Dick aan zijnen
meester al gekost heeft Doch, er is niets
tc kostelijk vooreen getrouwen vriend gelijk
Dick weet ge wel dat Dick, met zijnen
meester, reeds 120 buffels, 10 anliloppen, 5
olifanten, 8 hypopolhamen, 12 crocodillen,
ontelbare vogels, hazen, ratten en katten
helpen neervellen heeft. Iloe dikwijls heeft
de meester zijn leven niet le danken gehad
aan zijnen hond Als er wild in 't zicht is,
blijft Dick gehoorzaam achter de hielen van
zijnen meester, maar nauwelijks knalt het
schot of Dick loopt pijl vlug naar liet ge
schoten wild, dat zijne woede op hem bot
viert. Dick draait en keert rond het dier,
bast en bijt in de achterpoolen, zoo dat hij
aan zijnen meester de gelegenheid geeft het
beest le naderen en mot juistheid den genade
slag legeven. Het gebeurde eens dat M.Ver-
meèrscli. met eenen vriend op jacht ging,
zonder Dick, die ziek was, ten gevolge eener
kneuzing op eene vorige jacht hekomen... Ik
zal dat n orgen eens vertellen.
CONGOTROTTER.
Het kabinet heeft dus zijn ontslag gegeven.
Ten gevolge eener nieuwe bijeenkomst met
den Koning, heeft M. Schollaert aan Z. M.
zijn ontslag aangeboden, alsook dat der
andere ministers die zich met hem eensgezind
verklaard hadden.
Van vóór twéé uren waren in de Kamer
talrijke leden der rechterzijde aanwezig, al
hoewel de maandelijkscho vergadering niet
moest plaats hebben. Ook was het slechts
tegen den middag, dat men vernam dat het
kabinet Schollaert ontslaggevend was.
Onnoodig to zeggen dat hel ontslag van
het ministerie, de katholieke volksvertegen
woordigers zeer verbaasde en dat zij allen
met spijt het ministerie Schollaert zien af
treden. Zij betreurden liet, dat de reehter-
zijde niet vergaderd was. De houding van M,
Woeste werd zeer beknibbeld.
Een volksvertegenwoordiger der Vlaande
ren voegde er bij, dat indien de rechterzijde
hare maandelijksche vergadering gehouden
had, er ongetwijfeld aan M. Woeste zou be
wezen geworden zijn dat hij alléén stonden
de rechterzijde het mei hem niet eens was.
Een andere katholieke volksvertegenwoor
diger opperde ue rneening, dat M. Schol
laert onmiddelijk do uitdaging van M. Woeste
had moeten aanvaarden en de sluiting der
bespreking voorstellen, met verzending van
het Sehoolwetsontwerp naar ecno bijzondere
kommissie.
In de goed ingelichte kringen beweert men
evenwel dat de ministers reeds van Dinsdag
besloten hadden hun ontslag te geven, en
dat de redevoering door M. Woeste, Woens
dag uitgesproken, slechts het ontslag eenige
uren vervroegd heeft.
Nadat M. Schollaert zijn ontslag aan den
Koning aangeboden had, ontving hij MM.
Cooreman, voorzitter der Kamer, de minis
ters Hubert cn Helleputle, graaf de Lim
burg Stirum en senator Léger. Hij zegde
hen, dat hij zinnens was in do Kamer eene
verklaring te doen in naam van het gou
vernement.
Hoe de crisis ontstond
Men weet dat socialisten en liberalen, be
sloten hadden, alle middelen aan le wenden,
om te beletten, dat de vrije scholen op meer
gelijken voet bevoordecligd werden door de
toelagen van slaat, provincie en stad.
Ziehier nu hoe het Brusselsch blad Le Soir
het ontstaan der crisis verhaalt
Na den Koning, is de Voorzitter der Kamer
van volksvertegenwoordigers ongetwijfeld
de hoogstgeplaatsto personaliteit. Tegenover
dc woeiing door de oppositie bewerkstelligd,
tegenover de belemmering, van het parle
mentair werk door het sehoolwetsontwerp
en de oppositie veroorzaakt, besloot de Ko
ning aan M. Cooreman, voorzitter der Kamer
le vragen wat hij van den toestand dacht.
M. Cooreman verklaarde, dat volgens
hem, dien toestand niet kon blijven duren en
dat de hoeren staatsministers Beernaert en
Woeste wel eens mochten gepolst worden.
M. Sehollaert werd dan hij den Koning
ontboden en do toestand werd langdurig be
sproken. Het is slechts nadien dat de staats
ministers M.M. Woeste en Beernaert ontbo
den worden.
M. Beernaert zegde ook dat volgens hem
de toestand volstrekt moest veranderen.
M. Woeste was echter krachtiger in zijne
verklaringen. Hij zegde dat het noodig was
het statu quo te bewaren in zake der school
kwestie en opperdo do rneening. dat het
sehoolwetsontwerp moest ingetrokken wor
den, er bij voegende, dat M. Schollaert
slechts moest doen, wat bij, M. Woeste in
1S81 gedaan had zich terugtrekken.
Tot daar Le Soir.
Na do katholieke staatsministers ontvangen
te hebben, wilde de koning ook liet oordeel
hooren van M. Dupont,liberalen staatsminis
ter. Deze zegde natuurlijk, dat het beter zou
geweest zijn, do bespreking uit to stellen en
dat eene raadpleging van het land, alléén
con einde kon stellen aan dn gis!
De koning deelde het oordeel der staats
mannen mede aan M. Schollaert, en vroeg
hem of het niet geraadzaam zou zijn, in 't be
lang van het land en de openbare rusf, toe
te stemmen in de verdaging.
M. Schollaert had dan een onderhoud met
de andero ministers en bezwoer hen. hun
ontslag niet te geven en hem alleen te laten
aftreden. M. Helleputteen nadien al de an
deren, verklaarden dat zij onmogelijkkonden
blijven en zoo trad net ministerie eensgezind
af.
Eene belangrijke vergadering
der rechterzijde.
Toen de zitting der Kamer Donderdag
namiddag, na de bekendmaking van hot ont
slag van het ministerie geheven werd, werd
eene vergadering der rechterzijde gehouden
onder voorzitterschap van M. Cooreman.
Er waren 83 leden tegenwoordig, cn
slechts drie afwezig M.M. Francotte, than»
in den vreemde verblijvende M. Beernaert,
die de lijkplechligheden van een familielid
bijwoonde, en M. Woeste.
M. Schollaert, langdurig toegejuicht, heeft
de redenen uiteengezel van zijn ontslag, en
beschouwingen gemaakt over don gang der
zaken. Hij l ichtte een warmen oproep tot do
nauwste eendracht tusschen de leden der
meerderheid en hij verzocht hen. op wie do
Koning beroep zoudoen, liet bewind to aan
vaarden. Wij zullen, voegde hij er bij, do
beste steunpilaren zijn van het toekomend
ministerie. Zooals ik, aan het bewind zijnde,
geen voogdijschap heb willen aanvaarden
(toejuichingen), ben ik besloten uit al mijno
krachten het nieuw ministerie te steunen.
Wat het sehoolwetsontwerp betreft, het zal
niet ingetrokken worden. Dit ontwerp mag
niet verdwijnen, en ik heb het volle vertrou
wen dat het zal gestemd worden.
Deze rede werd langdurig toegejuicht.
M. Yerhaegen heeft in naam van de Rech
terzijde, al de erkentenis en al de bewonde
ring uitgedrukt van de katholieke mandata
rissen aan hun hoofdman.
M. Schollaert sprak hij, verlaat het be
wind in buitengewone omstandigheden, hij
heeft van het Parlement geene vijandige
stemming ondergaan. Zijn Ministerie zal in
de geschiedenis van het land geboekt blijven.
Na verscheidene andere belangrijke hervor
mingen, wilde hij het land eene schoolwet
geven, die eene wet van vooruitgang, van
verzoening, van socialen vrede moest zijn,
M. Van Gleemputte sloot zich hij dezo
woorden aan, namens de oud-strijders van do
katholieke partij.
M. Carton de Wiart heeft eene treffende
rede gehouden cn is van gevoelen dat voor
taan M. Schollaert als de ware leider van de
katholieke partij moet beschouwd worden.
Namen nog hel woord MM. Colaert,
Borboux en Carluyvels, en hij liet eindigen
der vergadering viel heer Schollaert eene
bijzondere grootsche ovatie ten deel.
Een manifest der linkerzijde.
De linkerzijde der Kamer heeft Donder
dag na de zitting der Kamer een manifest
opgesteld, dat zij heel het land door schikt
aan te plakken, en waarin zij hoog oploopt
met de zoogezegde overwinning welke zij
zou behaald hebben.
De linkerzijde beweert dat het ongrond
wettelijk sehoolwetsontwerp nu voor goed
veroordeeld is.
Daar is niets van, en de katholieken zul
len het wel weten te bewijzen.
Het nieuw ministerie
Donderdag namiddag liet de Koning
M. Cooreman ontbieden en bood hem aan,
zich met do samenstelling van het nieuw ka
binet le willen gelasten.
M. Cooreman moest echter voor de eer
bedanken, daar zijne bezigheden hem niet
toelieten, de rol van kabinetsoverste met allo
mogelijke zorg te vervullen.
Daarna werd M. Liebaert ten paleize ge-
noodigd.
Ook M. Liebaert moest voor de eer be
danken, daar li ij verlangde te rusten, na
dertien jaar minister te zijn geweest. Ook,
na liet erg ongeluk waarvan hij eenige maart
den geledon hot slachtoffer was, vreesde
de noomgc Krachtdadigheid r.ict meer te
kunnen aanwenden o.u kabinetsoverslo toJ
zijn.
