uSeüjkB ramp te Toulon
'T EEN EN 'T ANDER
wwwm
O n
DAGBLAD
EEN STAALTJE
Oorlog tusschen Italië-en Turkyë
P
"TntserscMn in 1,0 lucht ttevlouen
De Apachenstreken tier socialisten,
de JjoüdfleEooten der liberalen.
Zeventiende jaargang nr 225.
mgmm
2 CENTIEMEN HET NUMMER
Woensdag 27 September 1911
ABONNEMENTEN}
Zes maanden 4 franken. Een jaar 3 franken,
Inschrijving in alle postbureelen van liet land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds.
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds. jfS
BUREELEN
TE BRUSSEL
72S| Steenweg van 'Waterloo, 728,
TE AALST
Kerlcstraat,
Telefoon 114
BestuurderJ. Van Nuffe.'-Be Bendt.
AANKONDIGINGEN i
KI. aank. (1 tot 4 kl. reg.) fr. 0.60
3e bladz. (de regel) fr. 0.50
4e bladz. (de regel) fr. 0,30
Financ. aankon, (per regel) fr. 2,00
Reklamen (per regel) fï\ 1,00
Gemengd nieuws (per regel) fr. 2,00
Recht, herstell. (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
De socialisten beloven aan de men-
sclien een paradijs op aarde.
Wij hebben hen, de laatste maanden
vooral, aan 't werk gezien in al de
landen van Europa. Als dat een deel
is van bet beloofde paradijs, merci dan
op voorhand. Wij hebben overeenige
weken een gansche reeks socialistische
leiders opgenoemd, die met hunne kas
op den loop waren, ofwel met een
leege kas stonden, ofwel nog schuld op
den hoop toe hadden gemaakt.
Verleden weolc had te Seraing een
niet minder wetenswaardig voorval
plaats. De Peuple schreef dat het
in do Proletarische Coöperatief te
Seraing op wielkens had geloopen,
doch de Journal de Liége die er
goed moet van op hoogte zijn, vertelt
de vergadering op de volgende manier.
Gedurende zes uren was het volop
kermis. De zitting was belegd door
hot komiteit en de discussie nioest dra
gen over een tekort van meer dan
13,000 fr., waarvoor men de drie ma
gazijniers Quoilin, Culot en Damard
met opschorsing bedroeg. De vergade
ring had een duizendtal personen bij
een gebracht, waarvan veruit 't groot
ste gedeelte bestond uit vrouwen, die
niet de minst opgehitsten waren.
Voor de vergadering belegd was,
bad het uitvoerend komiteit van de
coöperatief, door de zorgen van den
deurwaarder Fincoeur, aan de 3 ma
gazijniers ter kennis gebracht dat zij de
tekorten hadden te erkennen, welke
als volgt bedroegen
Magazijn 2, in de Heuvelstraat, ma
gazijnier Culot, een tekort van 2,883
fr. 66 magazijn 6, St.-Niklaasstraat,
magazijnier Damard, een tekort van
995 fr. 38 magazijn 4, Morchamps-
straat, magazijnier Quoilin, een tekort
van 9,493,48 fr.
De twee eersten hadden toegestemd
de dwaling te onderteekenen onder
voorbehoud in de algemeene vergade
ring uitleg te geven de derde, gezel
Quoilin, had vierkantig geweigerd.
Alle drij waren op de vergadering,
welke was voorgezeten door kameraad
Elie Bustin.
Vooraf werden de drie betichten
verzochtjuist zooals op de recht
bank plaats te nemen op de bank
der beschuldigden.
Gezel Damard legde uit, dat zoo hij
het tekort had erkend, hij er niet voor
verantwoordelijk was, want dat dit zich
uitlegde door den kleinen percent dien
men hem toekende op den afval. Hij
deed opmerken dat het tekort klein
was op een zakencijfer van 121
fr. en 50 centiemen.
Gezel Culot nam dezelfde verdedi-
g ng, hij had voor 305,"308 fr. en 25
centiemen zaken gedaan. Die uitleg
werd niet aangenomen door de gan
sche vergadering, leden van het comi-
teit deden opmerken dat er bijhuizen
waren, waar de percent juist dezelfde
is en waar er niettemin teh geene
tekorten zijn.
In 't kort samengevat, daar deze
2 magazijniers op hen namen, de tekor
ten terug te betalen, was de vergade
ring. niet al te woelig. Doch de ver
schijning van gezel Quoilin die een
tekort had van 9,493.48 fr. op een
zakencijfer van 263,194 fr. en 82 cm.
veranderde den toon der debatten.
Gezel Quoilin nam het hoog op en riep
uit Mijne vrienden, ik zweer u dat
de lieden, die verantwoordelijk zijn
voor mijn tekort, de onderteekenaars
zijn van den omzendbrief, de gezellen
Gony, Hans en Fabr en hij slin
gerde ze verwijtingen naar het hoofd
in 't Waalsch
De vergadering werd woelig en
vrouwen die eene petitie hadden ge-
teekend ten voordeele van Quoilin, on-
sekeidden zich het meest.
Quoilin ging yoort met te verklaren,
dat bij een eerlijk man was, en dat bet
hem niet beviel het tekort te erkennen.
Na een oproep tot kalmte, nam ge
zel Gony het woord, en in krachtda
dige termen verdedigde hij de coöpe
ratief, met volle armen vallende op de
burgers, om de vergadering alzoo tot
meer collectivistische gedachten te
brengen. Zich met Quoilin bezig hou
dende, riep hij razend uit Men
heeft u de petitie doen teekenen ten
voordeele van dezen magazijnier en
gij hebt niet gezien dat gij daardoor
toestemdet dat men het brood ontstool
van uwe kleine kinderen. Er is bier
niet eene huishoudster die dat zal ge-
.doogen
M. Hans, bestuurder van de coöpe
ratief, klom vervolgens op de tribuun
en verweet zijnen magazijnier zich te
hebben laten dwingen. Do feiten her
innerend, stelde hij aan de vergadering
voor Quoilin af te zotten. De vergade
ring wercl nog woeliger. Leden belee-
digden bet komiteit en steunden de
woorden van gezel Delvigne die zich
aanstelde als verdediger van Quoilin.
De redenaar stelde voor eene bijzon-
zondere commissie te benoemen om de
feiten te onderzoeken, wat eindelijk
werd aangenomen; maar Quoilin, aan
gezet door Delvigne zelf en door de
leden van liet komiteit, moest besluiten
de aanvaarding van het tekort te tee
kenen.
Voegen wij erbij dat eene klacht is
neergelegd door verscheidene leden
van de vroegere coöperatief L'Ave-
nir die zoo erbarmelijk is ineenge
stort,tegen verscheidene socialisten die
er de leiding van hadden.
Daar hebt ge weer een staaltje te
meer over het echte socialisme, niet op
papier, maar in de praktjk. Wij vra
gen ons af, en we geven bij het sluiten
van dit artikel, die vraag ter overwe
ging aan onze achtbare lezers: Wat
zou het zijn, moest morgen eens het
socialisme meester zijn in de wereld
Denkt er op en handelt er naar.
Leve Ffl^ankHJk cE&t België
laitp&rötG. Eenige Belgische Walen
hebben Zondag den slag van Jemappes ge-:
vierd, waarin de Franschen zegevierden.
Als geschenk voor de blijde intrede moch
ten de Belgen tachtig millioen betalen. Vele
Belgen werden als gijzelaars gehouden tot
dat die millioenen betaald werden.
Antwerpen moest daarvan 10 millioen be
talen, Gent 7 millioen, Brussel 5 millioen,
Brugge 4 millioen, Namen 5 millioen, Door
nik 4 millioen, Kortrijk 3 millioen, Oostende
2 millioen, Aalst 2 millioen, Ninove 2 mil
lioen, Leuven 2 millioen, Mochelen 1 mil
lioen, Teperen 1 millioen.
België werd tot het laatste toe uitgebuit.
En nu zijn er Belgen die zich niet schamen
die overwinnaars en verdrukkers te vieren.
Het is schande
Aalst mocht 2 millioen he-
talen» Zooals ge hierboven ziet, mocht
de stad Aalst ook aan de Fransche overwin
naars van Jemappes twee millioen betalen.
Hoewel die feestviering van Jemappes ons
werkelijk Legen het hoofd stuit, mogen wij
ons toch nog verheugen, dat die niet vies
gevallen vaderlanders er tegelijker tijd
eene antiklerikale betooging van gemaakt
hébben. De bevolking zal die streek niet
vergeten
Bravo, kristene spoorweg-
werklieden De federatie der
kristene spoorwegwerklieden telt 13000
leden. De vijandelijke bladen hadden met
vreugde aangekondigd dat die federatie ging
ontbonden worden.
Er is niets van. De bestuurders der fede
ratie hebben verklaard dat zij er eene groote
uitbreiding gingen aan geven. Dat gelooven
wij beter, en wij zijn zeker dat zij er goed
zullen inslagen.
Vooruit kristene werklieden van het
spoor, maakt u nog talrijker en machtiger
door uwe vereeniging
In de mijnen van Henegoti»
wen.Het syndjkaal Bulletijn der Waal-
sche kristene syndikaten geeft de volgende
inlichtingen Nu zijn er 170 mijnen in wer
king, 19 zijn er in reserve en 11 in voorbe
reiding.
Die mijnen bezigen 101,985 werklieden
waarvan 72,860 onder den grond, en 29,335
boven den grond. Onder den grond werken
er nog 13 vrouwen, hoven den grond 5900.
In 1910 werd er aap die werkers een loon
betaald de som van Jl32.388.250 fr. Het ge
middeld loon voor db werklieden onder den
grond was 5,42 fr. voor den arbeider die
binnenwerk verricht 4,88 fr.; en voor den ar
beider die buiten wérkt 4,43 fr. Van 1909
tot 1910 zijn de looien met 4,2 percent ge
klommen.
In 1909 bracht een arbeider gemiddeld 164
ton voort, in 1910 was het 166 ton.
In 1910 sloten 20 mijnen met winst voor
de som van 16,471^300 fr. 29 mijnen sloten
met verlies dat te zam6n bedroeg 8,828,000
frank.
De winst per ton' voor de provincie was
0,45 fr. In 1909 w^s dit 0,59 fr.
In den BeSgischen Volksbond.
Dit congres had Zon- en Maandag plaats.
Er was eene macht van volk, vooral in de
afdeeling der Textielbewerkers en in de alge
meene vergaderingen.
Alle oogenblikkon wordt de oorlogsver
klaring verwacht tiisschen Italië en Turkyë,
Men staat wel eepigszins verstomd bij de
vlugheid van deze gebeurtenissen. Italië wil
er kort en goed, gauw en wel mede gedaan
maken.
Turkyë zal zich ©ok niet ongestraft of on
verdedigd laten stioopen. Hier helpen dus
geene onderhandelingen.
De H. Vader.
In het Vatikaan men ten zeerste met den
toestand ingenomeh. De paus heeft het ver
langen uitgedrukt: dagelijks op de hoogte
v-an den toestand 4 4 worden gehouden.
Een Italiaansch eskader vertrokken.
Uit Malte wordt bericht, dat de Engelsche
kruizer Medea gisteren nacht 7 Italiaan-
sche oorlogsbooten heeft ontmoot, die op
weg waren naar Tripoli.
De Italianen vluchten uit Tripoli.
Voortdurend ontvluchten Italianen Tripoli
om aan de wraak van de Turken te ontsnap
pen.
Droef.
Het is droef dat ten jare 1911, in volle
twintigste eeuw, in de eeuw van vooruit
gang, van wetenschap, van uitvinding, van
licht, en wat weet ik al, dat in deze eeuw,
de volkeren nog juist zooals in de meest bar-
baarsche tijden, tegen elkander in oorlog
gaan. Dit geeft een buitengewoon klein ge
dacht van het menschdom. Het ie droef zulks
te moeten bekennen.
LIBERTE
TE FARCIENNES
Zondag was het katholiek feest te Far-
ciennes. Staatsminister Schollaert heeft er
eene redevoering gehouden. Tijdens den op
tocht werd er door de roodo benden aan
houdend gejouwd en gefloten. Een socialis
tische stoet met kartel en vlag aan 't hoofd
werd gevormd, welke niet toegelaten was
de gendarmen te peerd moesten chargeeren
om ze uiteen te drijven. Een socialist werd
aangehouden toen hij uit zijn zak een revolver
trok. Toen men hem wilde wegbrengen liet
hij den revolver vallen, welke een persoon
van zijn soort opraapte.
's Avonds ging de bediende der statie, die
als katholiek goed gekend staat, met zijne
jonge vrouw huiswaarts. Een troep wildelin-
gen volgden het paar, onafgebroken zingend
Weg met SchollaertA bas la calotte. Tegen
hunne woning komende, werden deze twee
jonge personen, schandelijk gestampt en ge
slagen, en na hunne heldendaden vlucht
ten ze weg, de keting en het uurwerk van
den statiebediende en den mantel van de
jonge dame medenemend. Zegt lezers, zijn
het geene ware apachen
TE LAKEN.
Zondag om 5 ure kwam eene bende van
200 socialisten uit Molenbeek naar Laken
afgezakt om tegen te manifesteeren. Dejoode
vlag ging voorop. Aan de kerk St-Jan-Bap
tist ontmoetten zij den E. H. onderpastoor
H... die lof wilde gaan doen. De apachen,
zonder de minste reden, vielen op hem,
sloegep zijn hoed ten gronde en begonnen te
slagen en te stampen. Dan het voorbeeld van
hun grooten leider Hubin volgend, be
gonnen zij op den priester te spuwen Foei
De priester moest huiswaarts koeren om
zich van die vuiligheid te ontlasten. Wat
zegt ge van die bondgenooten der liberalen
liet zijn nochtans de redders van België
Toen wij gisteren avond pas ter pers
waren,ontvingen wij eene vreeselijke tijding.
Het was ons ongelukkiglijk niet meer moge
lijk deze akelige tijding Maandag avond
nog aan onze lezers mede te deelen.
Wij geven hier dus nu zooveel mogelijk
berichten over de vreeselijke zaak.
Eene wreede ramp.
Eene vreeselijke ramp heeft Maandag
morgend in eenig-e miuuten tijds een der
grootste Fransche pantserschepen, de Li
berté vernield.
Ziehier eenig-e bijzonderheden over deze
schrikkelijke ramp
Bij het krieken van den dag, rond 5 ure
's morgends, was er aan boord van het pant
serschip dat voor Toulon op anker lag een
begin van brand ontstaan.
Onmiddelijk werd het alarm gegeven, en
het vuur aangevallen, doch het vuur ge
raakte tot aan de poedermagazijnen en een
minuut later vloog het schip, met het groot
ste deel der bemanning, zijn staf enz. in de
lucht.
De ontploffing was verschrikkelijk. Het
pantserschip Liberté vaarde onder het bevel
van kapitein Jaurès, broeder van den socia-
listischen leider. Het bad eene bemanning
van 700 koppen, waarvan er ongeveer 140
in verlof waren.
Niet zoodra was de eerste ontploffing ge
hoord, of een honderdtal marinesoldaten, die
zich op het dek bevonden, sprongen in zee
en bereikten zwemmend de liaven.
Anderen, door de ontploffing gewekt, wil
den hunne gezellen volgen, doch hunne offi
cieren verboden het hun. Het is dan dat de
tweede vreeselijke ontploffing plaats had.
De Liberté zonk in ongeveer 40 minuten.
Het schip werd eerst als 't ware opgelicht en
begon dan zijwaarts over te hebben, om ten
slotte te zinken. Men ziet boven water nog
enkel eene vormlooze massa ijzer uitsteken.
Nadere bijzonderheden
Het is tot nog toe onmogelijk met juist
heid weder te geven, boe het ongeluk voor
viel en aan wien de schuld te wijten is.
De telegrammen en berichten uit Toulon,
welke over de ramp gewagen, zijn slechts
met stukken en brokken toegekomen. Wij
geven hieronder eenige berichten, zooals zij
ons overgemaakt werden.
De officieele berichten.
In het ministerie van zeewezen, te Parijs,
werden de volgende telegrammen ontvangen:
Heden morgend, om 5 ure 35, hadden
vier ontploffingen plaats aan boord van de
Liberté. Het vuur heeft zich dan verder aan
do poedermagazijnen medegedeeld, en om 5
ure 53 had eene nieuwe geweldige ontplof
fing plaats, tengevolge waarvan liet schip
Een andere telegram luidde als volgt
Nadat de rook was opgetrokken, zag
men de romp van het schip liggen. Er zijn
talrijke slachtoffers.
Het pantserschip Republique is erg be
schadigd, door stukken ijzer welke van de
Liberté tot op de Republique geslingerd
werden.
Het getal slachtoffers.
Volgens een telegram van den maritiemen
prefekt van Toulon, hadden om 10 ure
's morgends 274 leden der bemanning van de
Liberté aan de rraamafroeping beantwoordt.
Onder hen zijn er een vijftigtal gekwetsten.
Er bevonden zich dan nog eenige mariniers
aan boord van de Liberté doch hunne redding
was zeer moeilijk.
Een later telegram meldt, dat er 300 tot
350 leden van de bemanning van de Liberté
vermist worden. Er zijn ook nog een hon
derdtal slachtoffers onder de mariniers die
op het signaal van de Liberté waren toege
sneld om het vuur aan boord te blusschen.
Hoe het ongeluk gebeurde.
Naar het schijnt zou de ontploffing te
wijten zijn aan het ontvlammen van liet
poeder B.
Rond 5 uren zagen de mannen, die de
wacht hadden, eene dichte rookwolk van het
voorste van het schip opstijgen. Onmiddelijk
werden de officieren verwittigd en dezen ga
ven bevel, de voorraadkamers van het poe
der onder water te zetten.
Toen de mannen met dat werk gelast, in
de kamers wilden afdalen, konden zij echter
niet vooruit, daar een verstikkende rook hen
belette vooruit te gaan. Zij gingen dus aan
de officieren het gevaarlijke van den toestand
uitleggen. Vele mariniers bij het hooren van
dat bericht sprongen in het water en zwom
men weg.
Integendeel werden van de andere op
reede liggende oorlogschepen, afdeelingen
soldaten naar de Liberté gezonden. Nu wilde
men nog aan 't werk, doch liet was te laat.
Eene eerste ontploffing werd gehoord en de
officieren terecht oordeelende dat het onnoo-
dig was zooveel menschenlevens bloot te
sLellen, noodigden hunne mannen uit, kalm
het schip te verlaten.
Het is op dat oogenblik dat de vreeselijke
ontploffing plaats had, waardoor het schip
vernield werd.
De uitwerkselen der ontploffing
De ontploffing heeft vreeselijke uitwerk
selen gehad, niet alleenlijk voor de Liberté
maar ook nog voor al de andere oorlogsche
pen, welke voor anker lagen. De pantser
schepen Democratie, VéritéRepublique
haddeD. "bijzonder veel te lijden en op de dria
oorlogsbodems waren er dooden en gekwet-
sten. De Republique werd zelfs zoo erg b§-
