'T EEN EN T
Een scftrikkelijk ongeluk
5e Reeks brieven van
M. Vincent Diericx
m
3Q> C3a- _w_j .z-~k-
,/v
Luitenant-kolonel Delvaux de Fenffe.
van Toulon
Zeventiende jaargang n' 227»
2 CENTIEMEN HET NUMMER
Vrijdag 29 September 191 B
ABONNEMENTEN:
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken^
Inschrijving in alle postbureelen van het land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds. <j|f ij
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds. 45$
CS ij
BUREEUEN
TE BRUSSEL
Ï28j Steenweg van Water!©©, 723.
TE AALST
üerlcstraat,
Telefoon 114
BestuurderJ. Van Nuffel-De Gendt.
AANKONDIGINGEN s
KI. aank. (1 tot 4 kl. reg.) fr. 0,60
3e bladz. (de regel) fr. 0,50
4e bladz. (de regel) fr. 0,30
Financ. aankon, (per regel) fr. 2,00
Rekt amen (per regel) fr. 1,00
Gemengd nieuws (per regel) fr. 2,00
Recht, hers teil. (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
Een der drukst besproken artikelen
van het strafwetboek voor de politieke
en sociale mannen is zeker bet artikel
310. De socialisten voeren er een hevi-
gen veldtocht legen en willen liet kort
en goed zien afgeschaft. De liberalen
weten niet goed wat ze willen de
ecnen vragen zijne afschaffing, de an
deren eene wijziging, eene derde reeks
zijn voortbestaan, en eene vierde en de
niet minst belangrijke in getal, trekt
er zich weinig of niets van aan. Als
ir.cn de liberale politiek kent, zal men
zich daarover niet verwonderen. Bij
de katholieken is er een algemeene
wensch naar verandering, doch daar
het eene delicate kv estie is, hou
den de katholieken eraan, het vraag
punt eerst en vooral onder alle oog
punten opgelicht te zien, er het voor
en tegen van te kennen, om te weten
waarenhoe er moet veranderd worden.
De uitspraken van verschillende
rechtbanken hebben bewezen dat het
volstrekt noodzakelijk is wijzigingen
te brengen aan dit artikel. De socia
listen.'vragen zijne afschaffing, omdat
hunne volgelingen alzoo straffeloos
•aanslag' zouden kunnen plegen op de
'vrijheid van arbeid van anderen om
dat zij alzoó zonder bedreigd te zijn
door de wet, nog meer de gelen
zouden kunnen verdrukken en vervol
gen. Met dien geest natuurlijk kunnen
de ordelievende menscken niet instem
men, en zij zullen het niet doen ook.
De katholieken oordeelen zoo, wel te
verstaan, in 't algemeen gesproker;:
De vrijheid van vereeniging bestaat,
de arbeiders hebben het recht van te
staken, dus is het niet meer dan billijk,
dat de arbeiders ook het recht moeten
hebben, aan den arbeid te blijven, zoo
zij het goedvinden...
Dat is klaar zou men denkeu en
daarom kan er in den geest der katho
lieken geen spraak zijn het artikel 310
af te schaffen. Dat laten wij voor reke
ning der socialisten. Doch artikel 310
behelst eene onrechtvaardigheid tus-
-scken werklieden en patroons. Do
werklieden worden gestraft, of kun
nen toch gestrait worden, zoo zij een
aanslag plegen op de vrijheid van den
arbeid. De patroons echter kunnen
straffeloos dien aanslag begaan, en dit
zou moeten veranderd worden.
In het congres van den Belgischen
Volksbond heeft de heer Advokaat
Beeckman, van Gent, over het artikel
310 verslag gedaan en verscheidene
'wijzigingen voorgesteld. Zoo deed hij
volgende voorstel dat werd aangeno
men
A) Zal gestrait worden met eene
gevangzitting van eene maand tot
twee jaren en eene boot van 50 fr. tot
1000 fr. of tot een dezer straffen
slechts, al wie, met het doel deloonen
te doen klimmen of dalen, of aanslag
te plegen op de vrije beoefening van
de nijverheid of van den arbeid
1° Zich zal plichtig' gemaakt hebben
aan gewelddaden of bedreigingen te
gen diegenen die werken of tegen die
genen die doen werken
2°) Zich met anderen zal verstaan
hebben, en tegen dezelfde personen
welkdanige verbeurdverklaringen zal
uitgesproken hebben
3°) Zal deelgenomen hebben aan
eene bijeenkomst van aard om aanslag-
te plegen op de vrijheid van de mees
ters of van de werklieden
4°) Zal ontploffingen veroorzaakt
hebben nabij de inrichtingen in de
welke de arbeid wordt uitgeoefend, of
in de localiteiten bewoond door de
werklieden, het zij met de afsluitingen
te vernielen der instellingen, waar het
werk wordt uitgeoefend, of de wonin
gen of de gronden bewoond of bewerkt
door de werklieden het zij mot te ver
nielen of onbekwaam te maken tot het
gebruik waartoe zij bestemd zijn, de
werktuigen, de gereedschappen, de
appareils of de tuigen bestemd voor de
nijverheid of voor den arbeid
5°) Zal aanslag gepleegd hebben op
het recht van dezen die werken, en die
wenschen lid te worden of te blijven
van eene erkende beroepsvereeniging,
en daarom te weigeren werk te geven,
ofhen weg te zenden, of op welke wijze
ook te bedreigen
B) Zal gestraft worden met eene
gevangzitting van 8 dagen tot 6 maan
den en met eene boet van 26 fr. tot
300 fr. of tot eene van deze straffen
slechts, al wie, met het doel de loonen
te doen klimmen of dalen, of aanslag
le plegen op de vrije uitoefening van
de nijverheid of van den arbeid, zal
beleedigingen uitgesproken hebben te
gen dezen die werken of tegen dezen
die doen werken...
Deze tekst is wel wat advokaatach-
tig opgesteld, zooals het echter het
geval is met al de wetteksten, maar zij
die zich de moeite willen getroosten,
zullen liet gemakkelijk genoeg begrij
pen. Verstaat men het van den eersten
keer niet, niets belet het een tweeden
en een derden keer te lezen. Het arti
kel 310 is voor de nijverheid en voor
den arbeid van het grootste belang en
daarom mag er gerust wat meer aan
dacht aan verleend worden.
Tot hiertoe zoeken wij te vergeefs
naar die liberale congressen of poli
tieke vereenigingen, die zich de moeite
getroosten zich met deze belangrijke
kwestie bezig te houden. Nochtans de
liberalen denken dat zij in staat zijn
Het land te besturen. Het zou nen slag
vflvp.n
Het gebloed» Onze vrienden van
Laken hadden Zondag eene scjioone betoo
ging. De socialisten hadden eene tegenbe-
tooging op touw gezet. Een socialistisch blad
schrijft daarover dat de katholieken do anti
klerikalen hadden uitgedaagd en dat alzoo
eene tegenbetooging tot stand kwam. Zulks
schrijven de socialisten. Nochtans het is een
geheim voor niemand, dat in de week reeds
de socialisten waren bijeengeroepen en dat
er besloten werd eene tegenmanifestatie te
houden. Do socialisten kondon het er echter
voordoen, en juist omdat de katholieken het
beu zijn zoo maar straffeloos op hunnen rug te
laten kloppen, daarom worden zij door dit
rood blad bestempeld met den sehoonen naam
gebroed Nu, als vreedzame katholieken
gebroed zijn, hoe zouden wij dan de antikle
rikale apachen moeten noemen
De mannen van Gent. Maan
dag werden de katholieke kandidaten voor
gesteld. Heeren Cooreman, Siffer, Van den
Bossche en De Munnynck spraken tot het
volk. Heeren Cooreman en Siller haalden
heelgepast de oordeelvellingen te voorschijn
van de socialisten over de liberalen, en van
de liberalen over de socialisten. Het is iets
krapuleus. En nu moeten de liberalen van
Gent voor dio verfoeilijke socialisten, en de
socialisten van Gent voor die hatelijke libe
ralen stemmen. Ziedaar de schoonheid en de
logiek van het kartel 1 Welke serieuse
mensch kan daar nu voor stemmen
De betooging de Brocguevilfle.
Zondag heeft die belooging plaats te Moll.
Reeds 230 maatschappijen hebben zich aan
gegeven. Voor het banket zijn 300 persona
liteiteningeschreven, waaronder Ministers,
Staatsministers, Volksvertegenwoordigers,
Senators,Burgemeesters, Schepenen en ande
re voormannen der katholioke partij. Voor
waar, do katholieke partij leeft thans in hare
volste kracht. Zulke werking moet goede
uitslagen opleveren.
Aardig vertrouwen. Van 14
tot 20 September hebben de Franschen
2.358.(581 fr. 22 naar de spaarkas van den
staat gedragen, maar er 12.785.595 fr. 98
afgehaald dus is er 10.426.91-1 fr. 76 meer
afgehaald dan bijgekomen. Sinds den 1 Ja
nuari 1911 is er reeds 79.113.306 fr. 07
meer afgehaald dan bijgestort. Hel Fransche
volk heeft geen betrouwen in den Franschen
Staat. Wat verschil mei België.
ScSioon geschenk aan Bel-
gië. Markgavin d'Arconatie heeft aan
België haar prachligon eigendom van Gaes-
beek met al de kostbare meubelen en oud
heden als geschenk afgestaan. Het zal op
zich zelve een der schoonste museums van
België zijn.
TE PARIJS.
Een auto-bus rijdt in de Seine. Ver
scheidene dootien en gekwetsten.
Woensdag namiddag heeft eene vreese-
lijke ramp opnieuw Parijs in opschudding
gebracht.
Aan de Aartsbisdomkaai is een auto-bus,
soort van automobiel-tram in de Seine
gereden. Een twintigtal personen, dio er zich
in bevonden, werden in het water medege-
sleept.
Ziehier eenige nadere bijzonderheden over
deze ramp
Rond 4 ure 20 kwam een autobus der lijn
Batignolles - Plantentuin van de quai de la
Tournelle, naar de Batignolles gereden. Het
logge voertuig reed juist do brug over, toen
een ander rijtuig van dezelfde lijn, in tegen
overgestelde richting kwam afgereden. De
wattman,ten einde eene botsing te vermijden,
deed schielijk zijn' rijtuig zwenken.
Ten gevolge der hevige snelheid, reed liet
rijtuig op het voedpad, verbrijzelde de horst
wering en viel in de Seine, al de reizigers
medeslepende.
Naar het schijnt bevonden zich een 25 tal
personen in den auto-bus. Onmiddelijk wer
den de reddingswerken aangevangen.
Rond 5 1/4 ure waren reeds 12 personen
uit het rijtuig gehaald. Zij werden allen naar
het Hotel Dieu overgebracht, waar men
poogde ze tot het leven terug te roepen. Drie
kinderen hadden reeds opgehouden te leven.
Een reiziger, die zich in den autobus be
vond, gelukte er in, zonder iemands hulp,
zijne vrouw en zijne twee kinderen op het
droge te brengen.
Men weet niet wat er van den wattman
en den ontvanger geworden is. Al de slacht
offers zijn Parijzenaars.
Een held.
Een priester, E. H. Richard, van Belley,
bevond zich ook iti den auto-bus, zich naar
de kerk van Notre Dame begevende. Hij ge
lukte er in uit het rijtuig te geraken, toen
dit reeds onder water lag en zonder te trach
ten zich Le redden, hielp hij zes andere per
sonen uit het water.
De moedige priester werd warm geluk ge-
wenscht door de talrijke ooggetuigen zijner
moedige daad.
Om 6 ure waren reeds twee duikelaars
bezig het rijtuig te doorzoeken, om er de
lijken uit te halen. Toen zij om 7 ure boven
kwamen, verklaarden zij dat er niemand
meer in het rijtuig bevond.
Het verhaal van een ooggetuige.
Een ontsnapte uit de ramp, M. Cornelier,
handelsreiziger, heeft do volgende verkla
ring gedaan aan den heer onderzoeksrechter.
i Wij reden zeer snel, om over de brug te
zijn, toen wij ons schielijk tegenover een
ander rijtuig bevonden, dat ons tegemoet
kwam. Onze wattman, ziende dat eene bot
sing onvermijdelijk was, gaf een hevigen
zwaai aan het stuurrad en ons rijtuig reed
het voetpad op. Ziende dat wij in de Seine
gingen geslingerd worden, liet ik mij uit het
rijtuig vallen. Daardoor werd ik niet in het
water medegesleept
Ook de E. H. Richard, de moedige geeste
lijke werd door den onderzoeksrechter onder
vraagd en warm geluk gewenscht om zijn
heldhaftig gedrag.
Het getal slachtoffers
Roerende tooneelen hadden plaats in liet
gasthuis waarheen de lijken overgebracht
waren. Een man verloor in do ramp zijne
vrouw en zijne drie kinderen. Als een waan
zinnige wierp hij zich op de lijken en men
had de grootste moeite, hem te verwijderen
De identiteit van al do dooden en gekwetsten
is kunnen opgemaakt worden.
Men telt tnans reeds 11 dooden, waaron
der 4 kinderen en den wattman, en 9 ge
kwetsten.
Men weet niet of er nog personen door
den stroom medegesleept werden.
De lijken der slachtoffers zijn in het doo-
denhuis neergelegd.
De ontvanger is teruggevonden. Hij had
zich zwemmend kunnen redden en was naar
huis loruggekeerd.
gewezen-volksvertegenwoordiger, reizende in Kongo
II.
Pweto, 3 Juli 1911.
Krokodillenjacht en feest.
Heer Mattoulle, geneesheer der Géo-mine
nauwelijks te Pweto aangekomen, is, dezen
middag, met heer ingenieur Minette d'Our-
laye, bestuurder der mijn, op krokodillen-
jacht gegaan. Ze vertrokken op 't middaguur
I omdat, in de warmte van don dag, de kroltos
op de rotsen liggen zonne te knippen, en het
dus liet voordeeligste getijde is om ze te
naderen. Bij 't minste geruisch vluchten ze
in 't water en daar wordt het uiterst gevaar
lijk ze nabij to komen. Met eenen slag van
hunnen staart slaan ze een bootje aan stuk
ken en dan worden er altijd van de beman
ning als prooi medegenomen.
Yisch is het gewoon voedsel dier reusach
tige viervoeters j vleescli, versch of half
verrot, is hen ook welkom hetgeen ze boven
alles verkiezen is menschenvleesch, maar
van den anderen kant, wordt krokodillen-
vleesch door de inlanders gretig geëten
Nauwelijks was liet twee ure, toen de
twee zwarten, ganscli buiten adem, aan den
post van Pweto kwamen aangeloopen, en
ons de blijde tijding brachten dat de witte
jagers eenen kroko gedood hadden. Het
nieuws verspreidde zich bliksemsnel, want
negers roepen eene blijde tijding van verre
aan elkander.
Weldra stroomde gansch de gemeente naar
Lnvna om den neergevelden kroko te gaan
bezichtigen. De negers verhaasten zich aan
het dier eenen schop of slag toe te brengen,
omdat al wie in de laatste tijden eenen bloed
verwant in 't water verloor, denkt dat liij nu
den plichtigen menschenfretter gevonden
heeft. De meeste nieuwsgierigen hadden het
wonderdier nog niet bereikt toen een triomf
zang het gedruisch der watervallen overtrof.
Desloet kwam ons te geraoet, de kinderen,
huppelend, dansend, schuiflend en zingend,
liepen voorop meisjes en vrouwen omring
den, roepend en tierend, het zwaar lijf van
den kroko de negers, de lans op den schou
der, zengen strijdliederen en stapten zoo fier
en statig als waren ze, elk persoonlijk de
overwinnaars. De wezenlijke helden, de
blanke jagers, sloten den groep en ontvingen
met genoegen onze welgemeende gelukwen-
schen. Eindelijk kregen we den kroko in
't zicht. Hij was drie meters lang en stevig
aan eenen boomstam gebonden, werd hij ge
dragen door vier kloeke negers, die alle vijf
voet, door andere dragers moesten vervan
gen worden. Het monster werd voor ons
neergelegd zijn rommelende buik plofte op
den grond zijn machtige plooibare staart
verwekte onze aandacht zijn scherp en lang
gebit deed ons nadenken. Witte punttanden
staan dreigend naar buiten de muil en heb
ben eene lengte van ongeveer vijftig centi
meters, zoodat men ze allen kan zien zelfs
als de oven gesloten is aan de onderkaak
zijn er twee bijzonder groote tanden die,
heel binnen de muil geplant, langs twee
gaten door de bovenlip komen. Een kogel
had het gedrocht in de rechte zijde getroffen
en was langs den rug, beneden den kop, uit
gekomen.
Een tiental mannen zetten zich aan 't werk
om het zwaar pak op de schouders der vrij
willige dragers te herladen. Nu komen we
eindelijk in 't midden van het dorp, onder
de toejuichingen en gezangen. Hier zal de
kroko een heelen dag blijven liggen ter be
wondering der grooten en tot vreesinboeze-
ming der kleinen. De zwarte mamas nemen
de gelegenheid te baat, om aan bun kroost
een sermoentjen te geven over liet gevaar
die de zwempartijtjes opleveren, en ze laten
eens de afgrijselijke muil van den kroko wel
bekijken en betasten.
Welhaast liep de blijde mare rond dat er
dezen avond, om 7 ure, eene groote volks
feest zou plaats hebben aan het huis van
luitenant Goor. Op gestelde uur, kwam er
een groep aan door fakkels verlicht. Deze
groep ging andere feestvierders te gemoet en
weldra stroomde toe al wie te Pioeto beenen
had zelfs was er een kreupele die, op een
breed geschouderde neger gezeten, de ergste
was om door geroep en gebaar den dood van
den kroko te vieren. En nu aan den dans
Deze is het grootste vermaak en eene hoog
geprezene kunst. Soms worden de dansers
van alle werk ontslagen, om zich kunnen
toe te leggen op dat edol vak, dat bij eiken
volksstam verschillende sprongen heeft. Op
verscheidene plaatsen vormden zich groepen,
die in hun midden eene ruimte aan dezen,
die dansen gingen, open lieten.
De gonsslagers, elk op zijne mode, sloegen
eerst de uitnoodiging tot den houp-la-la.
Dan kwam or eene rustpoos, welhaast ge
volgd door een algemeen roffelen. Bij den
eenen stam, danst al wie er lust toe heeft
bij eenen anderen, zijn het de stielemans
alleen, die dan eene bijzondere kleedij aan
trekken. Van hoofd tot teen zijn ze allen
overdekt met alles wat maar eenigszins flik
kert, blinkt of klinkt stukken glas en blik
zijn daarvoor zeer gezocht, maar bellekens,
dat is de nec-plus-ultva Bij het aanvangen
van den dans, zou men denken dat de dansers
noch maat noch toon volgen, doch weldra
bemerkt men hoe de trommels beurtelings
traag en rap, en, ten slotte, rapper om rap
per slaan, tot wanneer trommelaars of dan
sers het moeten opgeven. Nooit komen de
dansers in aanraking met elkander ze ma
ken op een volgende kwadrillenliguren, waar
de vermoeide danser uitgaat om door eenen
uitgerusten vervangen te worden even zoo
valt het trommelen nooit stil, daar er gedurig
twee drie op hunne beurt te wachten staan.
Terwijl de dansronden hunne kunstmatige
passen beschreven, werden de blanken ver
zocht een glas warmen wijn te ledigen op de
gezondheid der gevierde jagers.
Aan alles, zelfs aan het dansen, moet er
een einde komen ook werd eindelijk liet
bevel gegeven de vreugde te staken en iedere
deelnemer aan het krokofeest kreeg, van
wege de Belgen, een klein geschenk, dat,
voor lang nog, de gebeurtenis van dezen dag
in hun geheugen zal houden. De Belgen
wenschten elkander ecnen goeden nacht en
scheiden zonder het vraagpunt te hebben op
gelost of men Pioeto niet zou herdoopen in
Kroliostad voor de Vlamingen, Krohoville
voor de Walen.
Kongotrotter.
Dinsdag, 26 September, bracht de Moni-
teur ons het blijde nieuws mede der
promotie van den majoor Delvaux de Fenffe,
bevelhebber der Legerpupillenschool onzer
stad.
De majoor Delvaux de Fenffe werd, bij
koninklijk besluit Luitenant- kolonel be
noemd. Bij ministerieele ordening werd hij
vastgehecht aan het tweede regiment voet
volk tevens het bevel blijvende uitoefenen
der Legerpupillensohool.
Wij sturen den heer L. K. Delvanx de
Fenffe onze hartelijkste gelukwenschen bij
deze gelegenheid.
Wij hopen dat hij nog lange jaren moge
aan het hoofd staan onzer zoo bloeiende en
zoo gunstig gewaardeerde Legerpupillen
school.
Om al het goede dat hij er doet, wordt hij
er hoog geschat, en... niet enkel in dat mid
den, maar ook in de gansche stad.
Nadere bijzonderheden
De oorzaak der ramp.
Een ingenieur der Fransche vloot heeft
eene gewichtige verklaring afgelegd. Vol
gens hem zou de brand niet de oorzaak, maar
wel het gevolg der ontploffingen geweest
zijn.
Hij legt zijn oordeel uit, door de verkla
ring, dat de eerste ontploffingen zich voorge
daan hebben rond 5 ure 30 en dat het brand
alarm slechts geblazen werd om 5 ure 40.
Het zijn de draadlooze telegrammen welke
van boord van do Liberté gezonden werden,
welke deze uren opgeven.
Ooggetuigen hebben ten andere verklaard,
dat zij noch rook, noch vuur gezien hadden
vóór de eerste ontploffingen gehoord werden.
Wat nu ook aan het licht gekomen is, is,
dat or dertig minuten, dus eene halve uur
noodig zijn, om de voorraadkamers onder
water te brengen on dat er maar negentien
minuten verliepen, tusschen de eerste ont
ploffing, welke om 5 ure 30 plaats had en
de laatste, waardoor het schip vernield
werd.
Zelfs indien al de toestellen regelmatig ge
werkt hadden is het nog onmogeiijk, dat
de voorraadkamers onder water konden ge
bracht worden.
Het uitwerksel der moderne springstoffen.
Een geneesheer dio de gekwetste matrozen
in het gasthuis van Toulon verzorgt, heeft
eene ijselijke beschrijving gegeven over de
uitwerkselen van de moderne springstoffen.
Het is de eerste maal, dat men in Frank
rijk de uitwerkselen dezer springstoffen kan
nagaan.Meest al de slachtoffers hebben geene
goed afgeteekende wonden, doch hunne
spieren zijn geheel vermorzeld.
De beenderen zijn ferbrijzeld en het U
