DE GSM B DE BALKANEN
'T EEN EN 'T ANDER
Saterdag 16 Oe*«ber 1912.
ét
DAGBLAD
RUITENLAND
AefittSenSs Jaargang nr 946
2 CENTIEMEN HET NUMMER
f r
ABONNEMENTENs
Zes maanden 4 franken. Een jaar 3 franken.
Inschrijving in alle postbureelen van het land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds. 45» ^8
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds.
BUREELEN
TE BRUSSEL I TE AALST
?23| Steenweg van Waierloo( 728e OKerkstraat,
Telefoon 114
BestuurderJ. Van Nuffel'De Oendt.
AANKONDIGINGEN
KI. aank. (1 tot 4 kl. reg.) fr. 0.60
3® bladz. (de regel) fr. 0,50
4* biadz. (de regel) fr. 0,30
Financ. aankon, (per regel) fr. 2,00
Reklamen (per regel) fr. 1.00
Gemengd nieuws (per regel) fr. 2,00
Recht, herstell. (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
Wij hebben vóór een tiental dagen
gemeld dat er spraak was van militaire
hervormingen.
Sommige dagbladen hebben die tij
ding gelogenstraft. Andere komen ze
nu bevestiger,, bij zoo verre dat men
onmogelijk zou kunnen aannemen dat
er niets aan 't broeien is.
In de pers ziet men desaangaando
aardige karpelsprongen. De liberale
dagbladen zijn doorgaans weg partij
ganger van vermeerdering der mili
taire lasten. Zij bekommeren zich ech
ter weinig of die lasten gewettigd zijn
oi verrechtvaaardigd worden. Zij zien
er enkel eene uitmuntende gelegenheid
in om bet katholiek staatsbestuur
groote moeilijkbeden aan te doen. Dat
is bun voldoende. Die occasie zullen ze
niet laten ontsnappen.
Die bladen, die immer uitgemunt
hebben door bun overdreven militarism
zijn nu de eerste om te verklaren dat
zij het Staatsbestuur zullen helpen, op
voorwaarde dal men bun eerst het
Zuiver Algemeen Stemrecht geve
Andere zitten onderduims te lachen
en rekenen er opdat de verzwaring der
krijgslasten niets anders zal voor ge
volg hebben dan de gunst van 't katho
liek ministerie bij bet volk te vermin
deren.
En wat zeggen de katholieke dag
bladen desaangaande
Hier ook worden ook verschillige
denkwijzen vooruitgezet.
Sommigen bekennen rechtuit dat
eene totale militaire herinrichting niet
te vermijden is en zij nemen dat nieuws
aan juist lijk iemand aan wien de dok
ters zouden verklaren dat hij stante
pede eene gevaarlijke operatie moet
ondergaan.
Een oud katholieke strijder van
't Naamsche schrijlt dat bet land vijan-
nig is aan alle militarisme maar zeer
vaderlandslievend. En dat het enkel
zal toestemmen in nieuwe opofferingen
op voorwaarde dat men hem bewijze
dat ze waarlijk dringend noodig zijn
en dat men zich tevreden boude met
het onontbeerlijke.
Een ander katholiek dagblad schrijft
deze waarheid waaraan wij allen he
laas diep overtuigd zijn, dat men er
nooit zal in lukken bet militarism te
vreden te stellen. Dat bet dus onnoo-
tiig en gansch overbodig is aan die
hoeren te vragen wanneer en waar
mede zij eindelijk zullen voldaan zijn.
Het rekent op het karakter van den
uitstekenden voorzitter van den minis
terraad en durft zeggen dat zijne recht
schapenheid walgt van de onderduim-
sche taktiek der militaristen. Indien
hij eene vermeerdering vraagt dei-
krijgslasten dan zal hij die ook weten
te verrechtvaardigen door nieuwe en
afdoende redenen.
Welk is nu desaangaande onze be-
teluriden meening?
Wij zijn, gelijk overigens de groote
meerderheid der Belgen, tegen allen
goldatendwang en alle lastenverhoo-
We zijn ook overtuigd dat ons
Staatsbestuur niets zal vragen wat het
niet gedwongen is te vragen.
En wat vraagt het
Dat weet tot biertoe nog niemand.
Sommigen zeggen twee zoons per
familie. Anderen beweren dat de alge-
meene dienstplicht voor de deur staat.
Anderen nog stellen vast dat de
diensttijd in groote mate zal vermin
derd worden. Daarop schiet een mili
taristen dagblad in eene dolle razernij
en antwoordt dat er van vermindering
van dienstplicht geen spraak kan zijn,
daar de Fransche soldaten, in 't kort
bunnen diensttijd nog merkelijk zullen
verlengd zien. Dat dagblad had er ook
kunnen bijvoegen dat de soldaten van
Montenegro dienstplichtig zijn tot op
een zeer bejaarden ouderdom en dat
we dus in ons land 't zelfde moeten
doen.
Maar dat zijn al veronderstellingen.
Al die gissingen zijn geen nader on
derzoek waard.
Bij den eerstkomenden zittijd zullen
wij iets bepaalds weten en dan zullen
wij vrij en vrauk onderzoeken, wikken
en wegen.
Fs3it:BaSEje3sz:e2i. De minister van
oorlog heeft besloten 19 mitrailjeuzencom-
pagnies in te richten, elk met 1 officier, 2
onderofficiers en 6 koporaals zij zullen aan
gesloten worden bij de linieregimenten, de
jagers, de grenadiers en de carabiniers. De
ze laatsten zullen 16 mitrailjeuzen krijgen
de andere regimenten elk 12.
0e van fBias-
cEne. De maandelijksche paarden- en
veemarkt van Binclie werd druk bezocht.
Er waren een duizendtal paarden te koop
gesteld,er werden vele trekpaarden aan hoo-
ge prijzen verkocht, vooral aan Duitsche
kooplieden,
De beste melkkoeien werden aan 700 fr.
verkocht twee jaar geleden stond de prijs
nog aan 500 fr.
Er waren minder viggens en varkens dit
maal waren er 250 te zamen. De viggens
werden verkocht aan 24 fr. en de loopers
aan 36 fr.
Aan de statie werden 32 wagons paarden
verzonden naar het binnenland 29 naar
Duitschland 5 naar Frankrijk en 1 naar Hol
land.
Protest op zee. Mgr. Sibilla,
aartsbisschop van Tliebas en Apostolisch In
ternuntius in Chili, had op zijne reis. naar
Italië, gelegenheid te protesteeren tegen de
handelwijze van den kapitein der stoomboot,
waarop hij de reis naar het vaderland maak
te. De kapitein meende goed te doen met op
20 September den verjaardag der inneming
van Rome, een draadloos telegram te zenden
aan den burgemeester van Rome, Nathan.
Het telegram sprak van de vreugde van den
kapitein, de bemanning on do passagiers bij
liet gedenken van den dag, die voor het eerst
de vleugels van den glorievollen ouden Ro-
meinschen adelaar zag uitgespreid over Ro
me. Het telegram wekte de ergernis en ver
ontwaardiging van vele passagiers.
Mgr Sibilla verzamelde aanstonds eene
menigte handteekeningen voor een telegram
van protest aan het bestuur der stoomvaart
maatschappij, wier kapitein, zoo zonder ver
lof gebruik had gemaakt van hunne namen,
inzonderheid van hem, vertegenwoordiger
van den H. Stoel in Chili.
De Landverhuizing In de
maand September vertrokken uit Antwerpen
7829 landverhuizers, tegen 4803 in Septem
ber 1911 en 7509 in September 1910.
Gedurende de negen eerste maanden van
dit jaar vertrokken uit Antwerpen 72137
landverhuizers, tegen 47535 in 1911 en
64502 in 1910.
ESiets gaatverïoren. Tot in
de laatste tijden werd in de fabrieken van in
gelegde groenten in Italië en Duitscliand,
het zaad van de tomat, goudappel, of
pommo di Oro zooals de Italianen dit
noemen, weggeworpen als tot niets geschikt.
Sinds echter heeft men bevonden dat dit
zaad zeer rijk is aan oliestof en men heeft
kleine slagerijen opgericht, waar het ver
werkt wordt en voor 12,000 kilogr., een
1000-tal kilo's uitmuntende olie oplevert, die
in elk opzicht met olijfolie te vergelijken is.
Franfcrij lt
Plichtig verklaard. De onderwijzers
van het departement der Seine, waarvan wij
gisteren spraken, zijn plichtig verklaard met
14 stemmen tegen 13. Zij zullen dan uit
hoofde van inbreuk op de wet vnn 1884, die
de syndikaten voor onderwijzers verbiedt,
gestraft worden.
Nog een vlieger verongelukt. De gekende
Zwitsersche vlieger, Maurice Blanc, is Don
derdag namiddag, te Mormelon-le-Grand, uit
zijn toestel gevallen, van eene hoogte van
200 meters. Men heeft zijn ijselijk verminkt
lijk, tusschen de splinters van zijn vliegma-
chien gevonden. De ongelukkige was slechts
30 jaren oud.
Ontriggellng. Te Meurthe et Moselle
is Donderdag morgend eenen koopwarentrein
ontriggeld. Kwaadwilligheid is niet vreemd
aan dit ongeluk, daar een groote steen ge-
plaats was tusschen de wisselnaald, die den
trein van het spoor bracht.
DviitseiilaiidL
Reklaamborden verboden. Eene veror
dening uitgaande van den president van
Breslau, verbiedt de schreeuwende reclaam-
borden die langs de Spoorbanen bet zicht der
reizigers op de landstreek verhinderen.
De reklaamborden zullen voortaan op een
afstand van 300 meters der spoorlijn moeten
geplaatst worden.
Hetzelfde geldt voor de oevers van den
Oder. Langs beide zijden worden geen© re-
claambordeu geduld, tenzij op denzelfden af
stand van 300 meters.
Schaarschheid van levensmiddelen.
Het gemeentebestuur van Berlijn, vraagt aan
den raad een krediet van 600,000 mark, om
don invoer- van rund- en varkenvleesch uit
Rusland te bevoordeeligen. Uit Posen noch
tans wordt gemeld dal het Russisch gouver
nement den uitvoer van vleesch zoude ver
bieden, daar den voorraad niet te groot is
voor Rusland zelf.
Fiusland.
Aardbeving in den Kaukasus. aangaan
de do aardbeving welke op 13 Oktober in
don Kaukasus plaa-ts had, ontvangen wij de
volgende bijzonderheden
De aardbeving gebeurde rond 11 ure
's avonds. Zij duurde 10 seconden en was
zoo hevig dat zelfs de stevigste gebouwen op
hunne grondvesten waggelden." Alle de ver
tooningen welke in do schouwburgen plaats
hadden wierden aanstonds opgeschorst; Des
anderendaags om 7 en 8 ure zijn nog twee
lichtere schokken gevoeld. De angst en de
verslagenheid is algemeen.
stipje.
Genade. Ter gelegenheid van de fees
ten van Gadix heeft de Koning genade ge
schonken aan een groot getal gevangenen.
Overlijden. De Consul der Vereenig-
de Stalen Willem Witten, te Madrid verblij
vende, leed sedert eenigen tijd aan waanzin.
Donderdag heeft hij zich in eene vlaag van
ijlhoofdigheid gezelfmoord.
IPortugaal,
Aan de dood ontsnapt. Twee lucht
reizigers deden Donderdag te Lisbon oefenin
gen met het vliegmachien door de Porlugee-
sclie Regeering voor den Staat aangekocht.
Het toestel brak en de twee luchtreizigers
violen van eene aanzienlijke hoogte in den
stroom de Tage. Ongehinderd zijn zij bij mid
del van schuiten uit liet water kunnen ge
haald worden.
Sngeland
De automobielbandieton. Wij hebben
in een vorig nummer gesproken over de drij
bandieten, die te Londen, bij eenen bankier
juweelen gestolen hadden en die na met den
revolver in de hand zich eenen weg te
hebben gebaand, ijlings per automobiel de
vlucht namen.
De stuurman van den automobiel is op het
policiebureel verschenen. Daar heeft hij ver
klaard dat een der bandieten nevens hem had
plaats genomen, terwijl de twee andere, in het
andere deel van den automobiel gezeten
waren. Met den revolver in de hand gebood
hij hem haastig weg te rijden. Na eene rit
van eene halve uur deden zij hem stil houden
voor een huis waar men voorwerpen in
pande geeft. Zij vorpandden er eenen ring
voor 25 schillings en reden dan verder voort.
Het was maar naderhand toen zij in eene
straat gekomen waren, alwaar het krioelde
van volk, dat zij den automobiel ontvlucht
ten, doch tot op het laatste oogenblik had
deze die naast den chauffeur had plaats geno
men den revolver in de hand en bedreigde
hem gedurig.
Italiö
Vergiftiging. De briefdragers van Milan
vonden Zaterdag in al de brievenbussen der
stad eene groote hoeveelheid brieven, aan
meer dan 2000 der voornaamste personen
der stad gericht. De brieven bevallen vergif
tigde pillen die men als proef aanbevool. Een
kantoorbediende en eene vrouw namen de
pillen in. Beiden zijn aan de gevolgen hunner
onvoorzichtigheid overleden. De pillen be
vatten cyannre de mercure een hevig vergif
dat in de pillen verwerkt was. De policie
doet ijverige opzoekingen. Men gelooft aan
eene anarchistische misdaad, daar men
niemand in 't bijzonder wil dooden, doch wel
gansch de begoede bevolking der stad. De
kosten van die lage daad zijn nog al aanzien
lijk. Drukwerk, 100 frank zegels, pillen,
vergif, enz., doen veronderstellen dat dit het
werk niet is van eenen enkelen persoon der
werkersbevolking, maar wel van eene
gansche partij.
Brand. De fabriek van elektriciteit die
den voorraad moest leveren aan de Genislijn
is gansch door de vlammen vernield.
China
Kongres. Op het Kongres der Mon-
goolsche prinsen, is eene belangrijke rede
voering uitgesproken door den heer Sun,
bevelhebber van Tzittzikar. Hij verklaarde
dat China voortaan de Mongolen zal bescher
men en hij viel uit tegen den hoofdman der
opstandelingen, dien hij bestempelde met
den naam van verrader. Hij zegde nog dat
Mongolië op Ruslaud niet mocht rekenen ter
oorzake van den toestand in de Balkanen en
ook uit reden der verdachte houding van
Rusland tegenover Mongolië. Moest Rusland
de opstandelingen steunen dan zoude China
niet aarzelen aan Rusland den oorlog te
verklaren. Die oorlog zoude zeer gemakke
lijk zijn voor China, daar zij slechts de spoor
baan naar het Oosten zouden moeten vernie
tigen om aan Rusland het vervoer zijner
troepen te beletten.
Sedert gisteren, Donderdag, 17n October,
zijn al de Balkanstaten in den oorlog gewik
keld.
Turkye moet zich verzetten tegen Grieken
land, Montenegro, Servië en Bulgarië. Deze
vereenigde mogendheden genieten ook de
sympathie van Rusland. Van den anderen
kant telt Turkyë ten minste eenen zedelijken
steun in Rumenië en in Oostenrijk. Men l^p-
weert zelfs dat Engeland langs den kant van
Turkye zou overhellen. Wat er ook van zij
Engeland zal eerst eens goed rondkijken om
te zien van waar de wind waait, en het zou
ons geenszins verwonderen, moest het mor
gen eene richting nemen gansch tegenstrijdig
met zijne huidige inzichten er profijt uit
trekken, dat is immer de Engelsche leuze
geweest.
Ce vijandelijkheden zijn aan den gang
Donderdag morgend,te 2 ure zijn de vijan
delijkheden begonnen terzelfder tijd tegen de
Serviërs en tegen de Bulgaren. Denzelfden
dag begon ook de strijd tusschen de Turken
en de Grieken.
Aan de grens van Montenegro
Inneming van Berana.
Nadere bijzonderheden.
Een verwoed gevecht had plaats rond
Berana, verleden Dijsdag avond. De Monte-
negers maakten zich meester van twee ber
gen te Rogame en overweldigden daar twee
Kruppkanoimen en eene groote hoeveelheid
krijgsvoorraad. Woensdag, van in den vroe
gen morgen, herbegon de strijd. De generaal
Voidovich brak door de Turksche troepen en
omsingelde de stad.
Rond 11 ure hebben de Turken de witte
vlag naar boven getrokken |ten teeken van
overgave. Gedurende den nacht nochtans
waren 4000 Turken en 3000 Albaneezen de
stad ontvlucht. Men vond to Berana nog 1500
Turksche soldaten, twaalf kanonnen en veel
voorraad.
Alvorens in de stad te treden hebben gene
raal Voidovich met al de officieren van den
staf een bezoek afgelegd aan het beroemd
klooster van Gjourgiviutoubou, alom ge
kende bedevaartplaats.
Daar green aanstonds eene plechtige dank
zegging plaats voor de behaalde overwinning
en werd er gebeden voor de gezondheid van
den koning van Montenegro.
Het intreden der Montenegers in de stad
Berana werd door de bevolking met jubel
kreten begroet. De ouderlingen weenden van
vreugde.
De koning heeft aan generaal Voidovitcli
een telegram van gelukwenschen gestuurd
en het nieuws van die inname heeft zich
bliksemsnel in Montenegro verspreid.
Eene Turksche overwinning
Dagbladen melden dat de Turken in de
laatste gevechten aan de grens van Monte
negro ook eenig voordeel zouden behaald
hebben en zich meester gemaakt van een
kanon en eene zekere hoeveelheid buskruit.
De Albaneezen verdeeld
Het komt nu uit dat de geestdrift in Al
banië jegens Turkije zoo algemeen niet is dan
men wel heeft beweerd. Verre van daar. Een
groot aantal Albaneezen. 10,000 man, onder
de leiding van Issa Bolatinaiz zijn de grens
van Servië overgetrokken, om te strijden
met de Serviërs tegen de Turken.
Andere Albaneezen trekken opentlijk partij
voor de Turken en hebben de Serviërs reeds
aangevallen. In den laatsten aanval telden
do Albaneezen 200 man buiten strijd en de
Serviërs 10 dooden en 40 gekwetsten.
Turkije roept nog reservisten binnen
Een groot aantal reservisten van Klein
Azië, die tot hiertoe nog niet binnengeroepen
werden, hebben hunnen oproepingsbrief ont
vangen.
Te Constantinopel
Donderdag morgen, le 10 ure, heeft het
Turksch Staatsbestuur de paspoorten afge
geven aan de afgezanten van Bulgarië en
Servië en deze weggestuurd.
Allerhande vreemde officiers, vooral
Duitsche, Engelsche en Japaansche hebben
een aanbod gedaan om in het Turksch leger
dienst te doen. Turkije hoeft dat aanbod van
de hand gewezen.
Abdul-Hamid, de afgezette sultan van Con
stantinopel, die in de eenzaamheid te Salo
nika zijne oude dagen zat te slijten, zal een
reisje ondernemen naar Constantinopel. Daar
zal hij opgesloten worden in een paleis.
Men vreest dat de Albaneezen van den
huidigen oorlog zouden kunnen gebruik
maken om Abdul-Hamid te verlossen en terug
op den troon te plaatsen. Men beweert zelfs
dat er in dien zin reeds een komplot gemaakt
was en dat Abdul-Hamid drij millioen had
gegeven om het te doen lukken.
De Serviërs en de Bulgaren, te Constantino
pel woonachtig, hebben hunne belangen toe
vertrouwd aan Rusland.
De Grieken hebben zich onder de bescher
ming gesteld van Rusland en Frankrijk.
De sluiting der Dardanellen en de handel
Van alle kanten kwamen er te Constanti
nopel hevige protestaties toe, om de groote
hinderpalen door de sluiting der Dardanellen
aan den handel veroorzaakt.
Ten gevolge daarvan werd er gisteren een
ministerraad geliouden,waarin besloten werd
dat alle handelsschepen, aan eene onzijdige
nationaliteit toebehoorende, vrij en vrank
door de straat zouden mogen varen.
De vijandelijke bodems, dragers van goe
deren voor onzijdige landen bestemd, zullen
gekaapt worden,maar de koopwaren moeten
hunne bestemming volgen. Verscheidene
andere maatregelen werden genomen om de
exportatiehandel van Rusland te vergemak
kelijken.
De Albaneezen zijn wat te rap
De bijzonderste ingezetenen van heel Alba
nië hebben een schrijven naar de verschil
lende mogendheden gestuurd,om protest aan
te teekenen tegen de gebeurlijke verdeeling
van Albanië tusschen de verschillende vol
keren die nu Turkyë aanvallen, Albanië moet
één blijven en onafhankelijk worden onder
de bescherming van het Turksche rijk. Dat is
hun wensch.
Een geschil tusschen
Bulgarië en Rumenië
Een Rumeensche stoomer werd door de
Bulgaarsche overheden van de zeehaven van
Varna gekaapt. Het Rumeensch bestuur
heeft tegen die handelwijze protest aange-
teekend. De minister van Sofia heeft aan
stonds bevel gegeven het schip in vrijheid te
laten. Men verklaarde te Sofia dat dit inci
dent enkel te wijten was aan den overdreven
iever van den bevelhebber der zeehaven van
Varna.
Aan de grens van Montenegro
onophoudende gevechten
Sedert verleden Woensdag hebben er drij
gevechten plaats gehad tusschen Montene
gers en Turken Op de Tara, bij bet meer
Plava en rechtover Plevje.
De veldslag van Cranja
De veldslag van Cranja, waarvan wij gis
teren gesproken hebben, was eene overwin
ning voor de Turken. Zij hebben de Monte
negers achteruit gedreven.
Een trein krijgsvoorraad
in handen der Grieken
Eene bende Grieken die in Turksch grond
gebied vooruitgedrongen waren, hebben zich
te Philates,dicht bij Janina,meester gemaakt
van eeuen heelen trein krijgsvoorraad.
Aanval langs het water
Men denkt dat het Turksch landsbestuur
zinnens is Bulgarië ook langs het water aan
te vallen. Eene aanzienlijke vloot transport
schepen is in de haven van Constantinopel
geankerd. Duizondon soldaten wachten daar
om ingescheept te worden.
Aankoop van kardoezen of patronen
Turkyë betaaldo tot hiertoe moeilijk zijne
schulden. Eene bank van Weenen heeft in
eens voor 20 millioen frank kardoezen ge
kocht en betaald voor rekening van Turkyë.
Generaal Zenoffvan Bulgarië heeft ook groote
geldsommen in de Weenersche banken lig
gen. Hij heeft links en rechts al gepoogd
ook kardoezen en anderen krijgsvoorraad te
kunnen koopen. Zijne pogingen nochtans
gelukken niet. De fabrieken weigeren, onder
voorwendsel dat zij te veel afleveringen le
doen hebben voor rekening van het Oosten
rijkse!! Staatsbestuur.
