1mmm*m
ÜW TAAL
BEHOORLIJK SPREKEN
EEN EN 'T ANDER
tSJocnsdajj S Kaart JS'88
mWm
BestuurderJ. Van l\'uffel-De üendt.
L. R.
n
BUITENLAND
De aangehoudenen zijn wel de
moordenaars der gendarmen. Bekentenissen.
£J®£jaïstiès3ï*e jasapgarsg ga' S3
CENTIEMEN HET NU1YIÏVSER
JÉ
ABONNEMENTE N s
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inscljrijting in alle postbureeien van bet land.
1° UITGAAF, 4 's avonds m éb 2" UITGAAF, T 's avonds
Pour toufee la publicité oammercialo efc financière du journal,
s'adresser cvclusivement a l'Agenco Réclame Godts, 2, Place do
la bourse, Bruxeiles.
£L_2s- fc-H» "IT a H
BUREELEN
TE nniSSSEL I TE AALST
ES, EOBTS, Eeui-spIaaSs, 2 I KerKstraat,
Telefoon A s:09 Telefoon 114
AANKONDIGINGEN
KI. aaiik. (1 tot 4 tl. reg.) fr. 0.60
3* blad*, (de regel) fr. 1,00
biaóz. (de regel fr, 0,30
Financ. aankon, (per regol)fr. 2,00
Sport; (per regel) - fe.tW
Gcrftengdhieuws pér regel) fr.2,00
ltecht. herstelI. (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2.00
Commercials en financieele aankondigingen zich uitsluitelijk te
wenden A ge nc-e Réclame Godts, 2Beursplaats, Brussel.
LU!
m een vorig artikel hebben wij go-
mok' dat boogleeraar Lecoutere van
Leuven door hot Staatsbestuur mot
oeiie reeks voordrachten is balast over
den ontwikkelingsgang der Neder
landsche taal en wij bobben beloofd
op dit onderwerp terug te komen,
vooral met het doel cenigs nuttige ge
volgtrekkingen aan te geven, die bij
bot onderwijs kunnen toegepast wor
den.
Na de eerste vraag: «Wat is taal?»
stelde deprofessor eene tweede «Wat
is de Nederlandsche taal en om de
oplossing zoo aanschouwelijk mogelijk
te maken, begon bij met de vergelij
king tusscben bet West-Vlaamsch en
hel Oost-Vlaamsch en toonde bij aan
dat elk dezer twee dialekten in een
zeker getal onder-dialekten verdeeld
is en dat de grenzen elkander zoo zeer
doorkruisen, dat men er niet toe ko
men kan oen vaste scheidslijn ts trek
ken, maar wel een twintigtal grenzen
vindt tusscben bot Vlaamscb van West
en dat van Oost-Vlaanderen.
Hetzelfde geldt naar het Oosten
been voor bet Brabantsch en bet Lim-
Inirgscb en verder voor het Duitscb,
en zoo kan men niet met juistheid be
palen waar eon taal begint en waar zij
eindigt.
Die Vlaamscbo dialekten hebben
nochtans r.iet immer in dien toestand
van verdeeling bestaan vroeger was
cr een tijd toon een enkel dialekt ge
sproken werd door een enkelen volks
stam en lioo verder men terugblikt
naar hot verleden, boe minder ver-
deeling men waarneemt in de Neder
duitsche spraak. Doch ten gevolgo van
allerhande omstandigheden komt er in
een taal boe langer boe meer verbrok
keling, bet aantal dialekten grooit van
eeuw tot eeuw en de verschillen nemen
aÜengskens toe.
Tegenover die oorzaken van split
sing en verbrokkeling bestaan er ook
oorzaken dio eenheid teweegbrengen
en die ook van zelf en heel natuurlijk
werken en beantwoorden aan de alge-
meene benaming van maatschappelij
ken eiscb, behoefte, noodzakelijkheid.
Zoodra een schrijftaal ontstaat, helpt
doze mede tot bet lot stand brengen
en het behouden van eenheid.
Hot West-Vlaamscb werd in do
Middeleeuwen tot schrijftaal verbeven
In den beginno was die schrijftaal nog
al sterk dialektiscb later onderging
zij den invloed van hot Brabantsch 011
in de 17® eeuw dien van hot-Amster-
damsch sedert dien tijd beheersclit
Noord-Nederland don ontwikkelings
gang van onze taal.
In Vondels tijd werd er te Amster
dam en in de beschaafde kringen eene
taal gesproken die zich allengskens
over Noord-Nederland beeft uitge
breid en do overhand beeft behaald
als algemeene overgangstaal. In de
18® oeiuv was dio veroveringstocht
bijna voltrokken. Vondel richtte zich
naar de beschaafde taal van Amster
dam en streefde er naar in zijn werken
den invloed van zijn Antworpscho af
komst to ontwijken, zoodat er bij hem
na 1650 geen spoor van Brabantsch
meer valt op te merkon.
Het beschaafd Amsterdamsch uit
Vondels tijd beeft zich alzoo tot ons
huidig algemeen Nederlandsck ont
wikkeld.
Dit algemeen Nederlandse!] is oen
kunsttaal, terwijl de dialekten de na
tuurlijke taal vormen maar die
kunsttaal is zoowol aan wijzigingen
onderworpen als de natuurlijke taal.
De schrijftaal wijzigt zich minder snel
dan de gesproken taal, doch zij moet
deze op haar ontwikkelingsgang vol
8cr--_
Waar vinden wij nu de vorm van
bet beschaaldalgemeen Nederlandsck
Die vorm moeten wij zoeken bij d
meest beschaafd sprekende menschen
In België is de kern derj beschaafde
lieden die goed Nederlandsck spreken
tot hiertoe maar klein, want zoodra
men zich verheft in lioogor kringen
ontmoet men bijna overal bot Fransch
als voertuig der gedachten.
Die kern groeit wel aan, doch wij
moeten nog bij Noord-Nederland te
leer gaan. Dat wil niet zeggen dat wij
al te slaafs onze Noorderbroeders moe
ten nadoen, maar betgeen oprecht dia
lektisch is moet verworpen en aan bot
algemeene opgeofferd worden.
Om r.u aangaande de uitspraak een
klaar inzicht te bekomen is bet noodB
lat mon oonige kennis, van phonetika
ot klankleer bezit. De phonetika is om
zoo te zoggen een nieuwe wetenschap,
die eerst ernstig beoefond wordt sedert
een twintigtal jaren cn uitmuntende
diensten bewijst in bet onderwijs.
liet eerste doel dat een onderwijzer
moet bereiken is natuurlijk een goede
uitspraak voor zich zelf dan komt bet
er op aan zijn uitspraak aan anderen
mede te deelen en biertoe zijn oenige
begrippen van klank- en uitspraakleer,
eenige kennis van de spraakorganen
en hunne wenkzaamlieid volstrekt on
ontbeerlijk. En in bet lager onderwijs
is bet var. bet hoogste belang dat de
taal zuiver en beschaafd gesproken
worde daar immers worden goede of
slechte gewoonten aangenomen' "voor'
liet leven, daar vestigen zich indrukken
die later nooit meer worden uitge-
wisc'nt. De klank moet bet hoofddoel
zijn, niet bet letterteekon eerst snre-
kon, dan lezen en schrijven, want goed
spreken is volstrekt niet hetzelfde als
cip de letter spreken
Spreekmachines kunnen den besten
dienst bewijzen om bel voorbeeld van
oen goede uitspraak te geven, En om
bet goede voorbeeld te doen navolgen
zal do onderwijzer te strijden hebben
tegen bel dialekt dat de kinderen mede
brengen naar de school. Ilij zal ook
somtijds spraakgebreken moeten ver
betoren, zooals lispelen, brouwen, door
den neus spreken, stamelen.
Bij bet genezen van die gebreken zal
hem zijn kennis van do phonetika bij
zonder te stado komen en hem bot mid
del aan de band doen om anders
onoverkomelijke moeilijkheden op te
lossen
En bet is wol de moeite waard dat
wij onze taal verzorgen en zo andoren
leeren verzorgen. Hij dio aangenaam
en sierlijk spreekt bezit daardoor in do
maatschappij oen aanbevelingsbrief van
groote waarde. En is bet niet dikwijls
onzo eigen schuld, indien onzo tegen
strevers met minachting op onze taal
neerzien, omdat wij zo zoo slordig en
onbevallig sproken
Wapocqué isa desi SstüsBïo»
Kog harder1 ^©siook*.
Hoer Gronier hoeft aan de Brusselsclio bla
den lat on welen dal hij niet sprak in den
naam dor voreoniging der koolmijiton tan
hot land van Luik, maar wol als Voorzitter
van hot Middencomiteit van don Arbeid, do
belangen vertegenwoordigend van 250 a
300.000 werklieden.
Op de comUeilsvergadoring waren een
honderdtal Inden van onzo groote verecni-
gingen van Koolmijnen, van fabrieken, van
constructieve werkhuizen, van glasblazorijon
van weverijen enz. uit gansch België, aan
wezig.
ZoodaJ delos-aan heor Waroqué gogovon
nog heel wat harder klinkt dan dat wij oersl
dachten.
«Je wasa deca tegenstrever*.
Do BrusselscUe briefwisselaar van La
llandrc Liberale zegt van den lieer de Bro-
quovillo
«Indien do hoer do Broqueville voor ons
oen vastberaden tegenstrever is, bij is een
patriot en hij is een man met een hart dezo
die hom kennen dtukken die overtuiging
uit
Schoone hulde
De KowSeag en do Tentoon-
steBflswg vasa Getrat. De leden van
liet uitvoerend comiteit der Tentoonstelling
van Gent werden Maandag morgond om 11
1/4 ure, in hot patois van Brussel ontvangen
M. Cooreman was de tolk der afvaardiging
on zegde hoe geeord en fier het coinitoit zou
zijn do vorsten er te zien in toestemmen zelf
de Tentoonstelling van Gont te ©peuen, don
26 April.
De koning antwoordde dal hij gelukkig zal
zijn zich don 26 April naar Gent te begeven
en liij voegde erbij dat de koningin liern licel
waarschijnlijk zal vergezellen.
ISlaBimoedBggIng Vc&tnden Boes*
Iiot ministerie van Landbouw heeft be
sloten naar nieuwe middelen uit te zien om
do Belgische Fruitboomteelt vooruit te hel
pen. Hot goldt,vooreerst hot planten van loi-
boomen tegen blindo muren. Leergangen
zullen biertoe worden ingericht en vlug
schriften die do boste wijze aanduidon om
leiboom en waaicrplanton te schikken en to
doen gedijen, vlugschriften opgesteld in de
Tuinbouwschool te Vilvoorde, zullen uitga
deeld worden.
Ook zullen de geldpremiën worden uitge
reikt om den buitenman aan lo sporen tot
liet nemen eenor proef.
iVetierltmct
Verdronken. Vrijdag morgond zijn op
de Waal te Hulhiiiz.on twee matrozen van do
v ra g h t go ede r onho o t Hollandia die bezig
waren don deklaSrt friet touwen vast to sjor-
ron, doordat een van de louwen plotse!
brak, achterover in liet water gevallen en
verdronken, 't Waren twee Rotterdammers
Schat ontdekt. Te Elshout bij Waal
wijk is Zaterdag bij liet omgraven van grond
een groote pot met goudstukkon gevonden.
De geldstukkon bobben do groolto van een
rijksdaalder en dagteekenen uit de 15* eeuw
Men schat de Waarde van hot gevondene op
gl. 3000.
Vier kinderen verdronken. Aan de Prins
Hendrikkaai. te Amstordam, is eene boot
gezonken. Vier kinderen, dio zich aan boord
bevonden, -zijn verdronken.
Fï'anlvrij ïs
Bijeenkomst. De minister van oorlo;
van Engeland is Maandag, aan boord va
den Husiard te Toulon aangekomen. Ilij
werd er ontvangen door dei: minister Bau-
din, welke in gezelschap van de overheid
der zeevloot, do ministers van Engeland
aan boord van den Voltaire to gemoet
was gegaan.
De beide ministers hebben tegen woord
geweest aan do sohietoefeningon. De minis
ter van Engolaód scheen zeer voldaan over
zijn onthaal.
De driejarige diensttijd. De Echo de
aris meldt, dat de Franscho ministerraad
do driejarigen dienstplicht zal aannemen
echter onder eenigo tegemoet komende be
palingen voor landarbeiders en studeerenden,
wien voor don tijd van 1 Maart tot 31 Oogst
n verlof vorleend kan worden.
Beeldstormers. Do kork van Neuilly-
Plaisance, Soino et Oiso, is gisteren nacht
door tot hiertoe onbekende misdadigers ge
heel verwoest. Alle kruisbeelden, heiligen
beelden, altaren en godsdienstige voorwer
pen werden vernield.
De schoolstrijd. Maandag begon ïn do
FranschuKamer de bespreking over de voor-
esloldo maatregelen togen hot vrij-onder-
rijs. Die bespreking, volgens de stemming
verleden Donderdag nacht uitgebracht, moot
do inaanmerkingneming van do militaire
wet voorafgaan. Men lie weert dat indien do
radikale partij geer.o strenge maatregelen
legen do vrijo scholen bekomt, zij hare
weerwraak zal nemen ter gelegenheid van
do stemming dor militaire wot. In princiep
wil de radikalo partij doen beslissen dat do
ouders, dio hunne kindors niot regelmatig
naar de school zendon, zouden gestraft wor
den mot ©one boot of gevang dat do ouders
die in do bandon van hunne hinders andore
boekon geven dan die door bot gouverne
ment voorgeschreven, gevang kunnen on
dergaan. Vorder worden or nog maatregolen
gevraagd togen hot godsdienstig onderwijs,
dat, in sommige scholen nog gegeven wordt.
Do socialistou zullen do stemmen vragen van
oon krediet van 500miilioen voor de wereld
lijke scholen, 40 sprekers zijn ingeschreven.
Volgens men kan voorzion,zal do bespreking
eene woek duren.
Dnitsclila.iicl.
De krijgswet en de nieuwe lasten. Het
Staatsblad meldt dat de nieuwe krijgswet
gelijktijdig mot het wetsvoorstel der lasten
op de fortuin zal voorgedragen worden.
De wèt ter uitbreiding der legermacht zal
zonder groote tegenkanting, met eene aan
zienlijke meerderheid gestemd worden, doch
gansch anders zal het gesteld zijn met het
wetsvoorstel, dat voor doel heeft zware las-
lon to leggen om de ontzaggelijke onkosten
der legeruitbreiding te voorzien.
Van heden af voorziet men eenon hevigen
tegenstand, van wege de afyoveerdigdon van
Polen, Denemarken en van Elzas-Lotharin-
gen, die zich openlijk, sedert tal van jaren,
vijandig aan de Pruische regeering toonen.
Ook mag de regeering niet al te veel stounon
op de houding van het Gentrum, dat nog on
langs, ter gelegonheid der wet op de Josuie-
ten, aan den rijkskanselier ©enen Moedigen
kaakslag toebracht.
Daar ter oorzako van het Paaschverlof, de
zittingen van den Rijksdag den 14 Maart go-
heven worden, mag men van heden zeggen
dat de besprekingen gedurende de acht
overblijvende Kamorzittingen niet zullen ge
ëindigd zijn en dat er dus vóór Paschen geene
beslissingen nopens beide wetsvoorstellen
zullen genomen worden.
Misdadige moedor. Verdacht van dub
bele kindermoord waren in het Lotharing-
sclie grensdorp Amanweiler de mijnwerker
Joan Schulz en zijne vrouw aangehouden.
De man is nu in vrijheid gesteld, nadat
zijne vrouw na lang ontkennon bekend had
in den Zomer van voldeden jaar op eene reis
van hare schoonouders naar haar dorp in
Wurtemburg, hare heide jongste kinderen,
oen jongen en een meisje, vijf en zeven jaar
oud, in do Nockar geworpen en verdronken
to hebbon.
Fluslaud.
Pest. Volgons een Routertelegram in
Engelsche bladen zijn te St-Petersburg 9 ge
vallen van pest waargenomen. Dé besmetting
zou zijn overgebracht bij 't verwerken van
hout on schapenvellen.
Italië
Het aantal kiezers. Door de nieuw
kieswet in Italië is het getal kiezers van
3.300.000 tot S.COO.OOO geslegen.
Aan de Pruisische regeering. De Os-
servatore Romano bevat een vinnig artikel
tegen de Pruisische regeering, die 80.000
katholieken,meestal Poolsche kinderen, ver
plicht proleslantscho scholen te volgen, waar
huil geloof gevaar loopt. Het blad vraagt dat
aan dien toestand een einde worde gesteld.
Muiterij. I)e Comoro d'Ilalia ver
neemt uit Tarente, dat aan boord van den
Italiaanschen kruiser Amalfi muiterij is
uitgebroken. De bemanning heeft het kom
pas, onderdooien van kanonnen en munitie
over boord geworpen.
De italiaansche vorsten aan een gevaar
ontsnapt. Indestalie van Caïanello, op
oenige kilometers van Napels had Zondag
avond, bij het voorbijrijden van den konink
lijken trein, die don koning en do koningin
van Italië terug naar Rome bracht een klein
voorval plaats. Eon Wisselnaald brak en trof
liet rijtuig dat het wagon-salon der vorston
volgde. Zoodra het nieuws gekend was,
dacht men dat er een aanslag gebeurd was,
doch het schijnt dat or slechts een ongeluk
plaats had, echter nogal moeilijk om uit te
leggen.
Engelaricl
Boeken voor blinden.Men weet dat 69
blinde hedendaags boeken lozen.
Doze boeken uitsluitend voor blinden ver
vaardigd, hebben verhevene uitspringende
letters dio door don tastzin, welke bij de
blinden scherper is dan bij de klaarzieude,
gevoeld cn begrepen wordt.
Tengevolgo van eonen oproep door de
vereeniging dor blinden van Engeland ge
daan, hebben omhalingon eene som van
25,000 pond sterling opgebracht welke zul
len besteed worden lot het aai.koopen van
dergelijke booken.
Kostbare kleeren.Eon Engelsche sckrq-
ver M. John Bray, gaf bonen book uit «All
about Dresse (Alles omtreht de kloefen}
waarin hij onder meer aanhaalt dat ver® fciil-
lendo Amerikaanscho damen kleederen t ka-
gon van 250,000 frank.
Dezelfde som wordt in Rusland gereede-
lijk betaald voor do nationale dracht eeaer
groothertogin.
Hot duurslo kleed ter wereld is echter de
hofmantel van de koningin van Siam, belegd
met edelgesteenten en kostende vijf miljoe»
frank.
Proces tot schadevergoeding Eon
Fransche beeldhouwer had op eene gemeen
telijke tentoonstelling to Liverpool eon mar
meren beeld tentoongesteld.
Toen hij het te Parijs terug kreeg was hot
hoofd er af. Hel hooggerechtshof te Londen
heeft do gemeente Liverpool veroordeeld tot
betaling van 408 p. st. schadevergoeding en
de kosten van het geding.
Do gulzige Olifant Te Usk in Mon-
moutshire was in een beestenspel een toe
schouwer bezig een olifant metbeschuitjes la
voeren. Hij deed ook een beschuitje in den
zijzak van zijne frak, de olifant stak er zijne
snuit in haalde er hetbéschuitje uit, maar to
gelijkertijd een brief waarin voor 500 fr.
bankbiljetten stak, bracht alles naar de muil
en slikte het door.
Vereeuigde Staten
Da reizende stemrechtvrouwen. Da
Amerik;aansche kieérechlvrouwen die te voet
van New-York naar Washington gingen,
om daarbij de aanvaarding van 't president
schap door Woodrow Wilson een betoogiog
voor vrouwenkiesrecht te houden, zijn #p
hun doortocht te Ballimore bij de kardinaal
Gibbons goweest. Deze gaf haar zijn zegen
voegde er evenwel bij daarmede niot te wil
len zeggen, dat bij een aanhanger is taa
vrouwenkiesrecht.
Toen zij hem daarop een ruiker en een
witte vlag- mot opschrift Kiesrecht voor
Vrouwen overhandigden,sprak de prelaat:
Ik weot niet of do wetgevers uwe bode zul
len verhooron, maar ik-bon overtuigd dat
hun harten harder zouden moeten zijn dan da
steenen waarover gij geloopen hebt, indien
zij u geen gehoor goven
Suia Afrilsa
Eene betooging te Kaapstad. Eon
groote botooging, bijgewoond door meer dan
2000 Afrikaansclie'sludenten, is Zaterdag te
Kaapstad gehouden tor viering van hot her-
stol der Nederlandsche taal. Do stampvolle
vergadering in het stadhuis werd toegespro
ken door generaal Hertzog, die zijn hoorders
op hot hart drukte het Nederlandsche devies
Je maintiendrai over te nemon.
Hertzog verklaarde dat men koning George
en de groote mannen van Engeland dankbaar
moest zijn voor bun erkenning van de rech
ten der Nederlandsche taal.
Zooals mon weet hadden de gebroeders
Beernaorts en Henri De Gorte beweerd, dat
zij in don nacht dat hot drama to Laken voor
viel, hunne woning niet verlaten hadden 011
zelfs reeds rond S ure to bed waren.
Nadien veranderden zij echter in hunne
verklaring en zogden dan, dat zij tot rond 1
ure zitten kaarten hadden, bij oen familielid
wouonde Billardstraat.
Deze herbergier werd ondervraagd en be
kende dat zulks waar was. Daar hij echter
in geen al te goeden geur stond bij liet ge-
■eclit, werd bij ook aangehouden. De man
dacht alsdan dat hij gevaar liep zelf als mede
plichtige aanzien to wordon en bekende, dat
er niets waar was, van do verklaring der
gebroeders Boernaerts. Ilij voegde or bij, dat
hij geen dor drie kerels gezien had, den
nacht van 22 tot 23 Februari.
M. Fro mós onderzoeksrechter, besloot als
dan eeno beslissende poging lo wagen om de
waarheid to achterhalen.
Maandag morgond deed hij al do aange
houdenen naar zijn bureel overbrengen._©n,
ondervroeg ze deu eenon na den andere.
Vrouw De Corle, die ook ondervraagd
werd, bekende spoedig, dat haar man don
nacht van het drama zeer laat te huis was
gekomen.
Van liaron kant bekondo Agnes Mommens,
de minnares van Jozef Beeraerts, dat in den
nacht van 22 tot 23 Februari, Hefiri Da
Gorte. dio in het zolfde lmis woonde, rond
1 1/4 ure lo huis was gekomen. Zij zelf had
do deur geopend. Een kwart uurs later kwam
Jozef Beeraerts thuis. Hij had geene klak op
en droeg een sjerp rond hot hoofd gedraaid.
Deze sjerp behoorde aan zijn broeder Frans.
Do onderzoeksrechter toonde dan do klak
welke naast het lijk van dei wachtmeester
Van do Wouwer gevonden was, 011 Agnoa
Mommens bekondo dat hot de klak was van
Jozof Beoraèrls. Hcnrietto Meganck, de
vrouw van Frans Beeraerts word ook cmder*'
vraagd.
Deze zegde, dat zij wol do moordenaar
kendo, doch woigorde hem te noemen.
Daar de onderzoeksrechter bleef aandrin
gen poogde zij hom op een dwaalspoor to
brengen, door lo zeggen, dut do moordenaar
