ynEijyig zijn..-.
I EEN EN T ANDER
De groote Legeroefeniflgen
Muilenluïïid
Eiegeatiende laargang n' 201
Zaterdag 39, Augustus 1913
HËÜ^É
DAG-BLAD
CENTIEMEN HET NUMMER
ABONNEMENTEN»
Zes maanden 4 franken. Een jaar S franken.
Inschrijving in alle postbureelen van het land.
1° UITGAAF, 4 E, 's avonds 2" UITGAAF, 7 c. 's avontis «F}
Pour toute la pubiicité con.merciale et flnaneière dujoiinial,
s'adresser exclusivement a l'Atfence Réclame Godts, S/Placede
la Bourse, Bruxelles.
BUREELEN
TE SRÜSSEL
Ê3# E3BTS5 Eetij-spSaaSs, 2
Telefoon A 3299
BestuurderJ.
TE SJ3LST
ESIeütrlïrÉS-fcr-s&si.'t»
Telefoon 114
Van Nuffel-De Qendt.
Os
AANKONDIGINGEN 3
KI. aank. (1 tot 4 kl. reg.) fr. 0.60
3» bladz. (de regel) lr. 1,00
4* bladz. (de regel fr. 0,30
Finauc. aankon, (per fegel) Ir. 2,00
fr. 1.00
Sport (per regel)
Gemengd nieuws per rogcl) fr. 2,00
Hecht, herstell. (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
Commerciale on finanoieele aankondigingen zich uitsluitolijk te i
wenden: Agence Réclame Godts, 2, Beursplaats, Brussel.
Anlimliitarisehe propaganda is in
Duilsehlmul ganscli onmogelijk. Wij
zijn gansck vijandig aan de huidige
militairs inrichting, maar bekennen
ook dat dergelijke inrichting brood-
noodig is in do huidige Staten, zoo
lang de volkeren en natiën geene
overeenkomsten hebben tot stand ge-
bracht, die allen oorlog onnoodi^
i> of nutteloos maken.
Zoo LANG ER OORLOGSGEVAAR BE-
STAAT OF OORLOGSGEVAAR MOGELIJK
IS, ZOO LANG OOK MOET ELKE NATIE
VOQRZORGEN NEMEN OM ALLEN AANVAL
AF TE WEREN EN DE ONAFHANKELIJK-
HEID VAN ZIJNEN BODEM TE ^ERDEDI-
GEN.
(Verklaring van Bebol in 1907, aan
een korrespondent van den Matin».)
Ja of neen, bestond er gevaar voor
onze onafhankelijkheid, indien Enge
land ze weigerde verder te verdedi
gen
Ja of neen, heeft Engeland's minis
ter verleden jaar te Clergnon onze aan
dacht daarop ingeroepen
Ja of neen, moet men nog oorlogen
vreczen tuschen Frankrijk euDuitsch-
land, die onze onafhankelijkheid kun
nen bedreigen
Ja of neen,was het dan de plicht der
Belgen niet daarin te voorzien
Ja ot neen, keurt dus de groote
BEBEL de handelwijze der katholie
ken niet goed
Do Franscho omwenteling moest het
■woord «onzijdig» uitvinden. Zij wilde
onzijdig lieeton, 't is te zeggen ongods
dienstig, godloochenaarstor, huiche
laarster en wat weet ik al.
Dot leerstelsel onzijdig zijnkomt
dus voort van de revolutie. Nochtans
alhoewel do fameuze revolutie zoo
maar effen af beweert, goedkeurt en
zou willen vaststellen en vasto r,keren
in sommige harde koppen van vrijden
kers en vrijlevers, durf ik toch luidop
zeggen dat de onzijdigheid niet be
staat, ja zelfs niet kan bestaan. Onzij
dige scholen dus bestaan niet, ze kun
nen in 't geheel niet bestaan.
Zulks bestaat niet om de goede en
eenvoudige reden dat hetgeen IS, zicli
opdringt en dat men dat kost wat'kost
aannemen moet anders moet men
doorgaan als krank van zinnen, bard
van kop en begrip, dwaas van gedacht
en weinig van tel.
Nu God is of bkstaat en 't is ITij
die alle leven regelt. En dat de mensch
in opstand komt tegen God, dat zijne
driften opvliegen tegen den almachli-
gen, dat alles is mogelijk. Doch dat
belet niet dat God blijft.
Aan liem moeten allo schepselen
antwoorden on indien 't schepsel
een mensch is, duè verantwoordelijk
schepsel, moet hij zijne rekeniim
effenen.
De onzijdigheid ten opzichte van God
is dwaasheid. God bestaat dat is
feit. Dat feit hangt niet af van onze
erkenning of%an onze ontkenning
dat komt van hierboven en kan door
niets of door niemand belet worden,
thans zult ge misschien verstaan den
diepen zin van de woorden van den
profeet De uitzinnige mompelde
bij zich zeiven Er is geen God
Dpch 't is nietgemoond.
Indien God IS, indien ik van Hem
kom. indien ik tot Hem wederkeer,
heb ik het recht en ben ik verplicht te
weten welke verplichtingen mij aan
Hem verbinden in een woord, ik
moet godsdienstig zijn en godsdienstig
to work gaan.
Het kind,zoowel als de groote men-
selien, heeft eene ziel, en moet en zal
dus leven naar Gods wil.
Waarom dan van onzijdige scholen
gesproken In de school moet men
over God handelen, Hem doen kennen,
van hem spreken. De ziel van 't kind
eischt het.
Eveneens alle wetgevendo macht
die zich wil doen eerbiedigen en ge
hoorzamen, is verplicht tot God haren
toevlucht te nemen. Want 't was im
mers St-Paulus die schreef Allo
macht,gezag, achting en aanzien komt
van God
Dus onzijdig zijn is niet goed
deftig en christelijk zijn, maar wel wil
len leven buiten allen godsdienst, ze-
denregeling, tucht en regel.
Marc.
TsniponstsRIng van 1920. Be in
schrijving der aandeden voor !de ten
toonstelling van Luik wil niet vlotten
na twee. maanden geeft de 283tó lijst een
totaal van 700.000 fr op. En er is een
kapitaal van minstens twee millioen
noodig
Te Antwerpen was, binnen de 24 u
liet noodige kapitaal van drie millioen
ingeschreven.
Os bevolk in g vara ft Vatikaan. TJi
eene nieuwe optelling blijkt dat er in
het paleis van het Vatikaan, te Rome
3,274 personen verblijven.
Ma els i^arGordgraaf, do MarconSfaon
Be aanwending der Hertziaansche
golvingen voor het overbrengen van de
spraak, is het praktisch tijdperk inge
treden, dank aan den Italiaanschen uit
vinder Marzi, die zich reeds door menige
uitvinding op telefonisch gebied ver
dienstelijk maakte.
Be proeven met de Marconifoon van
Marzi genomen, tusschen het station van
Spezzia en Messina, zijn opperbest ge
lukt. Be stem wordt zoo duidelijk ge
hoord als met een draad telefoon. Men
neemt thans proeven op grooteren
stand, namelijk tusschen Spezzia en de
Afrikaansche kust.
V/QterSasrzen. Een zekere M. Kei
ler, te Munchen, heeft nieuwe water
laarzen uitgevonden, waarmee men op
het water kan loopen. Be uitvinder is
voornemens over water van Munchen
naar Weenen te wandelen over de Isar
eh Bonau. Keiler is zelf niet ban^
voor stroomversnellingen en beweert iw
3 of 4 dagen te Weenen te zullen aanko
men. Bat zal hem ook wel lukken. En
kel blijft de vraag verticaal of horizon
taal, in staande of in liggende houding.
GsPïï-sglo to Brussel. M. en Mevr.
Andrew Carnegie, die thans vertoeven
te 's-Gravenhage, waar zij de openings
plechtigheden van het Vredespaleis bij
wonen, zullen Maandag, na afloop dier
plechtigheden, naar Brussel komen.
Bonderdag zijn dus de legeroefenin-
gen, beter gekend onder de benaming
van de groote manoeuvers begonnen.
Pas begon het klaar te worden, of
reeds zag men allerweg'è, in geheel de
streek tussche^) Thuin en Marche, sol
daten en nieuwsgierigen dooreen weme
len als een mierennest.
Het dient ^gezegd to worden dat de
bevolking der streek de soldaten goed
ontvangen heeft, en veel belangstelling
toont in... de dingen die komen zullen...
't Is pas 5 ure en daar is reeds de
zonne en geen wolu^fe aan den hemel te
bespeuren... 't Zal er dus op branden.
Ook besluiten de legeroversten niet
naar de groote hitte te wachten, om de
opmarsch te bevelen.
Voorwaarts!
Bijna op hetzelfde uur hebben de twee
lcgerafd telingen zich in beweging ge
zet. Het Roode leger de invallers ver
beeldende, onder het bevel van luite
nant-generaal de 't Serclaes, heeft zich
in twee kolommen verdeeld. Beze trok
ken over Leignon, in de richting vak
Beaumont (Henegouw)
Be ruiterij van generaal de 't Serclaes
is voorop gezonden en dient als verken
ners. Zij nadert de Maas en ziet Mies
nauwkeurig af.
Zooals wij reeds gisteren zegden, is er
verondersteld, dat het blauwe leger
de verdedigers al de bruggen over de
Maas vernield hebben. Het Roode leger
zal dus moeten zijn toevlucht nemen tot
vlotbrug-gen, om over den stroom te ge
raken. Eene af deeling pontonniers is te
dien einde bij het Roode leger ingedeeld.
Het blauwe leger, onder bevel van lui
tenant-generaal Gobeaux, trok van
Thuin in de richting van Binant.De rui
terij dezer afdeeling heeft dezelfde rol
te vervullen als de ruiterij van het Roode
leger verkennen.
Be verkenners zijn hier in twee dee-
len gesplist Bes? van de positie van
Namen, zullen de Maas bewaken tot aan
Yvoir. De andere, deelmakende van het
werkdadig- Blauwe leger, van aan Yvoir
tot aan de Eranschej grens.
Eene tag owe? de
Be bevelhebber van het Blauwe leger,
gaf bevel, aan zijne afdeeling eene brug
over de Maas te leggen ter hoogte van
Tailfer. Be stroom heeft daar eene
breedte van ruimj.20 meters.
Juist om 7 ure 40 geeft bevelhebbe:
Malevé, aan de pontonniers van Hamen
bevel te beginnen. Weinige oogenblik-
ken later, liggen reeds de 23 ponten in
't water. Beze worden op ongeveer 5.50
meters van elkander vastgemaakt. Baar-
na wordt de plankenvloer gelegd en om
8 u. 4-0, dus juist één uur nadat het si
gnaal gegeven was, liepen 10 soldaten
in oorlogskleedij, in stormpas de brug
over. Brie minuten latei' hadden de
knappe pontonniers reeds de kooiden
balustrade of borstwering aangelegd.
Middelerwijl was men van uit Namen
voornemens de aandacht dei' Roode le-
gerafdeeling op een ander punt te vesti
gen, om de vlotbrug te laten voltrekken.
Beze zon desnoods aan het blauwe leger
toelaten over de Maas terug te trekken.
Be Blauwkens zijn er vooral op uit,
aan de Rooden te beletten over de Maas
te geraken.
Eene afdeeling v.an het 13® linieregi
ment van Namen, tjrekt spoedig over de
brug en bewaakt üen rechteroever der
Maas.
O© vagere aan 't w©rfc.
Nog is men aan deze oefening bezig,
als plots boven het- gerucht der voet
stappen op de brug, het geronk van een
motor weerklinkt. Onmiddellijk zijn al
ler blikken in de lucht gericht en inder
daad, 't is een vliegmachien der Roode
partij, welke eens komt bespieden hoe
de Blauwkens het stellen. (Als wij hier
van rooden en blauwen spreken is het
natuurlijk altijd van het roode leger en
het blauwe leger, maar van geen socia
listen of liberalen).
't Moet zijn dat de roode vlieger spoe
dig gezien heeft dat de blauwen eene
brug gelegd hebben over de Maas en dat
er_ volk overtrekt, jvant weldra draait
hij en keert terug van waar hij komt,
om. het nieuws aan zijne oversten te gaan
mededeelen.
Beze heeft dan natuurlijk alle gemak
om fijne troepen eene zwenking te doen
maken, waardoor ze veel lager aan de
Maas komen dan voorzien was.
In de omstreken van Houx, kwam
■ond 9 ure eene afdeeling karahimers-
wielrijders, tot het roode leger behoo-
rende aan de Maas. Zij legden onmiddel
lijk beslag op al de bootjes welke langs
den recliteroever gemeerd lagen. Of de
ze daar nu met inzicht gelegd waren,
weten wij niet, maar... zij lagen er toch
en konden de rooden een grooten dienst
bewijzen.
Kort_ na die wielrijders kwam eene
patroelje jagers te paard aan. Be ruiters
namen plaats in de bootjes en de paarden
aan den teugel houdende, trokken zij
zoo de Maas ever. Er waren wel paarden,
die het geestig en verkwikkend vonden,
eens een bad te nemen, dccb, er waren
er ook anderen, die waarschijnlijk niet
leeren zwemmen hadden, en 't kostte
heel wat moeite, hen in den stroom te
krijgen.
Tusschen Binant en Anseremme trok
insgelijks eene patroelje roode ruiterij
bij middel van bootjes over de Maas,-
terwiji verscheidene schadrons van de
roode voorwacht zich langsheen de Maas
■estigen.
Weeral de vliegers.
Hier ook kon niets verders onderno
men worden, want daar verschijnen
blauwe vliegers en die draaien daar bo
ven de Maas, op eene eerbiedwaardige
hoogte rond, de minste beweging der
rooden bespiedend.
Als bet zoo voortgaat zal het nog on
mogelijk zijn voor dó beide legers een
voet te verzetten zonder dat de eene het
nmiddellijk van den andere weet.
K r i j gsgevahgen en
Rond 9 1/2 ure trok eene patroelje van
het 1® jagers te paard, tot de roode af
deeling behoorende, door Godinne. Na
bij de statie werden zij schielijk verrast
door vijf burgerwachten te paard, deel
makende van de vliegende brigade van
Namen. Beze chargeerden onmiddellijk,
met de revolver in de vuist en vooralen-
de anderen hunne wapens zouden kun
nen gebruiken hebben, zouden al de ja-
fers reeds... dood geweest zijn. Nu wer
en de 20 jagers dooi' de 5 burgerwach
ten krijgsgevangen genomen.
Koning Albert.
Onze Koning die met zijn gezin op
het kasteel van Ciergnon verblijft, is
Bonderdag moi'gend rond 7 ure in bet
roode vliegerskamp van Leignon aange
komen. Hij volgde met veel belangstel
ling de verkenningen welke gedlan .wer
den door de vliegers dezer afdeeling,
Het esnös van den eersten dag.
Rond den middag werd het signaal ge
blazen dat de oefeningen voor dezen dag
getaakt werden. Be scheidsrechters be
gaven zich achtereenvolgens naar de
verschillige posten om de positiën 'der
af deelingen aan te teekenen.
HeU nut des*, vlieger
Bat de Belgische officieren-vliegers
Bonderdag het grootste en prachtigste
werk afleverden zal wel niemand be
twisten.
Be roode en de blauwe vliegers had
den van hunne wederzijdsche bevelheb
bers juist dezelfde bevelen ontvangen
zij moesten duidelijk de verschillige po
sitiën der tegenstrevers opnemen en een
hunner moest patroeljeeren of eene
ronde doen, om de bewegingen van den
vijand gade te slaan. Zoodra zij iets be
merkten, moesten zij zoo spoedig moge
lijk hunne afdeeling verwittigen. Be of
ficiers-vliegers kweten zich opperbest
van hunne taak, zelfs maar al te goed
voor... de toeschouwers, want doordien
zij alles gingen verraden, kwam het tot
geene botsingen.
Zoo meldden de vliegers zeer nauw
keurig de positiën aller regimenten en
generaal de 't Serclaes, die zinnens was
het gros zijner afdeeling over de Maas
te brengen tusschen Binant en Anserem
me, werd door zijne vliegers ingelicht,
dat het gevaarlijk zou zijn, zulks te be
proeven, daar de vliegers van den vijand
reeds de beweging bemerkt hadden en
zoo hunnen overste toelieten zijne maat
regelen te nemen, om den overtocht te
beletten
En langs den tegenovergestelde kant
was het juist hetzelfde.
Een ongeval.
Tijdens de oefeningen van Bonderdag
is er slechts een klein ongevalletje ge
beurd. In den raorgend stapten de sol
daten van het rood leger langs de groo
te baan tusfehen Hogne ~en Haversin.
Aldaar loopt de baan in eene felle hel
ling af. Eensklaps hoorde men roepen
Uit den weg Een officier kwam per
rijwiel in dolle snelheid den berg afge
reden. Zijn frein was gebroken en eene
botsing was onvermijdelijk. Alvorens de
soldaten den tijd hadden uit den weg te
springen, was de botsing geschied. Be
wielrijder reed eene mitraljeus en luite
nent Blangarin omver en werd in een
grooten tuimelaar nevens de baan ge
slingerd. Be wielrijder was commandant
Libotte. Gelukkig kwam hij er met eeni-
ge schrammen van af. Luitenant Blan
garin was ook niet gewond en de mitral
jeus niet beschadigd.
Be diensten de? honden
en ds matrat Ijsuzen.
Het is luitenant Blangarin, waarvan
hierboven spraak is, die de eerste het ge
dacht opvatte honden te gebruiken voor
het vervoer der mitrailjeuzen. Toen hij
voor liet eerst met zijn ontwerp voor den
dag kwam, ontmoette hij heel wat te
genstand, doch hij stelde een memorium
op en zond het. naar het ministerie van
oorlog, waar het zeer welwillend ont
haald werd en luitenant Blangarin be
kwam eene toelage om een rijtuigje te
laten bouwen, dat %p velowielen berus
tende, de mitrailjeuze zou dragen. Bat
rijtuig werd volgens de plannen van lui
tenant Blangarin gemaakt.
Een gezel van luitenant Blangarin,
luitenant Yandeputte, bad een sterke
hond. Be hond van een bakker uit de
buurt werd ter leen gevraagd en beide
honden voor het rijtuigje met de mitrail
jeuze gespannen.
Toen luitenant Blangarin aldus de
uitrusting voorstelde, wilde de krijgs-
overheid onmiddellijk een verslag over
proefnemingen welke gedaan werden.
Be uitslag der proefnemingen was be
slissend. Twee honden deden het werk
van vier paarden, waren gemakkelijker
te leiden, te verbergen, gehoorzaamden
vlugger, enz., enz....
Men wist ook de honden derwijze te
leeren, dat zelfs wanneer een regiment
ruiterij in volle yaai't op hen afkwam,
zij niet eens roerden. Zij bleven rustig
de paarden aanschouwen...
Onnoodig te zeggen, dat tegenover,
die bewijzen van deugdelijkheid, de
honden spoedig aangenomen en bij het
leger ingelijfd werden. j
Waar echter ontegensprekelijk liet'
nut der honden en der mitrailjeuzen
blijkt is wel hier: Be mitrailjeuze met
het rijtuig weegt slechts 120 kgrPen
daar het rijtuig zeer licht rolt, is er dus
om zoo te zeggen nog geen 120 kgr. te
trekken. In die voorwaarden en wanneer
het noodig is, een hondenspan spoedig
vooruit te zenden, met de twee soldaten,
die de mitrailjeuze moeten bedienen, kan
een der soldaten op het rijtuig plaats ne
men, terwijl de andere naast de honden
loopt. Is deze vermoeid, na een 500 of
1.000 meters geloopen te hebben, klimt
hij op zijne beurt op het rijtuig en de
andere soldaat loopt nu een eindje.
Bij eene proefneming in het kamp van
Beverloo geraakte men zoo tot vijftien
kilometers per uur....
Men komt dus in betrekkelijk korten
tijd op eene bepaalde, veilige plaats en
men kan daar vuur geven op den vijand,
met eene snelheid welke tot 400 schoten
per uur gaat...
Bonderdag maakten deze hondenspan
nen van de voorwacht deel. Be steile
heuvelen tusschen Hogne en Haversin
werden door de honden bestegen, juist
alsof het op de platte baan was dat zij
liepen, bij zooverre, dat de soldaten hen-
moesten intoomen, daar zij zelf niet zoo
snel konden beenen
Hst regiem der soldaten.
Tijdens deze legeroefeningen worden
ook nog andGi'e proefnemingen gedaan,
dan deze met de vliegers en met de hon
den.
Zoo wordt nu ook eene proefneming
gedaan om de soldaten op bijzonder re
giem te stellen.
Zoolang de oefeningen duren hebben
zij alle dagen het volgende te eten Hun
morgend ontbijt krijgen zij een half uur
na het opstaan. Bit laatste verschilt alle
dagen van uur en wordt geregeld vol-»
gens de marschen, die af te leggen zijn-
Elke soldaat krijgt 's moi'gends 750
grammen brood, 8 stukken suiker en
eene tas koffie.
Het middagmaal heeft plaats een half
uur na den eersten marsch en bestaat uit
een liter soep, 350 grammen vleesch (dus
50 grammen meer dan gewoonlijk) en
brood.
Voor het avondmaal is geen uur be
paald. Voor hun avondmaal krijgen de
jongens 1 liter soep en 100 grammen
vleesch.
Eiken dag krijgt de soldaat in zijno
veldflesch 1 liter koffie.
Buiten een vijftal ongestelden, ten
gevolge der marschen en der warmte
stollen alle soldaten het zeer goed. On
noodig te zeggen dat allen vol strijd( j
lust zijn en de officieren zonder moeite
met hen over den weg kunnen.
FRAMKR3JK
V!ssefce?sbGo£ gezonken to Mieuw
land. Een snelherickt uit St-Pieter-
en-Miquelon aan den Londoner Lloyd
meldt dat de Fransche brigantijn
Louis van Cancale'op 23 Oogst na
bij de grqpte banken van Nieuwland ge-»
zonken is.
De Warmte, Bonderdag namiddag
was het stikkend heet te Parijs.
Be weerkundige bulletijn wees rond
2 ure 28° aan.
Op hetzelfde uur bestatigde men to
Nancy en te Toulon 29 graden en te
Cherbourg 21®.
Sfibrikkelijsk autemöliïölongeluk.
Uit Senlis de automobiel van den prins
van Broglie, waarin stoker Reydel met
den koetsier Arricaz en een ander stoker
Moreau genaamd, hadden plaats geno
men, is dezen nacht met geweld op"eene
stootkar geloopen, op den weg Parijs-»
Ckantilly.
Moreau werd op den slag gedood. Ar
ricaz bekwam zware verwondingen aan
den buik en Reydel werd slechts licht
gekneusd.
Ongeluk tijdens een paarden koers.
Uit Treport Tijdens de vijfde paarden-
koers is de jockey Wilcock die 't paard
Fille II bereed, gevallen en kwetste
zich zwaar. Men vreest voor inwendige
kneuzingen.
Wllcöck is naar het hospitaal van Eu
overgebracht.
Dg 25° Verjaardag van het Instituut
Pasteur Op 18 November aanstaan
de zal de 25® verjaardag herinnerd wor
den van de stichting van het Instituut
Pasteur