Ge Katholieken en
liet Onderwijs
'T EEN ElTT ANDER
Muitenland
DAGBLAD
Vreeselijk automobislongeluk
IN DE BALKANEN
Negentiende jaargang nT 25G
2 CENTIEMEN HET NUMMER
lüaandag 3 en Dinsdag 4 Eiovember 1313
Abonnementen;
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle postbureelen van het land.
I' UITGAAF, 4 u. 's avonds «fe 2" UITGAAF, 7 u. 's avonds 4p
Pour toiite la puhticité corr.merciale et financière du journal,
s'adreseer exclusivement k l'A«ence Réclame Godts, 2, Place de
la Bourse, Bruxclles.
BUREEUEN
TE BRUSSEL J TE AALST
fl- GODTS, Beursplaats- I kerkstraat,'
Telefoou A 3299 Telefoon 114
Bestuurder: J. Van Nuffel'De Qendt
aankondigingen;
KI. aaok. (1 tot 4 kt. reg.) Ir. 0.60 I Sport (per regel) Ir. 1 09
3» bladz. (de regel) Ir. 1,00 I licmengdniouws perregol)lr. Ï.Ö0
4* biadz. (de regel Ir. 0.30 I Eecbt. herstell. (per regel) tr. 3.00
Fiaanc. lan'non. (perregel) Ir. 2,00 I Orerhjdou (por regel) Ir. S/J0
Coramereiale ea ünancieele aankondigingen rich nitiloitelijk te
wenden Agence Réulame Godts, S, öoursplaats, Unlftsei.
Hoe menigwarf heeft men de katho
lieken het verwijt naar het hoofd ge
slingerd, de vijanden te zijn van bet
ouderwijs
Niets nochtans is valscher en onze
tegenstrevers, dio deze woorden gedu
rig in don mond hebben, liegen en
weten dat zij liegen.
Wie heeft in onze streken do be
schaving en het onderwijs gebracht
Waren het niet do moedige geloofs
zondelingen, do II. Livinus, de H.
Amandus, de H. Martinus en meer
andere, die ten prijze van liun leven,
onze barbaarsclie voorouders kwamen
opzoeken ten einde hun de weldaden
der beschaving en van hol onderwijs
te schonken.
Nevens de kapel, welke zij met
eigene handen optimmerdon, bouwden
zij ook altijd eeuo school, waar de
eerste kiemen der geestesontwikkeling
ontloken.
Zoo doen nog onze moedige missio
narissen, die evenals wij ten onreebto
gelasterd worden.
Is bet niet in de kloosters dat de
gewrochten der oude volkeren be
waard zijn gebleven Zonder de mon
niken zouden de werken ons door
Rome én Alkenen overgelaten, nooit
ter onzer kennis gekomen zijn.
Waren hot de monniken Orthon en
Avdoin niet, welke het huidig alphabet
hebben uitgedacht
Het was een monnik welke het kom
pas uitvond.
Alle de bijzonderste uitvindingen
der mideleeuwen zijn toe te schrijven
aan., dompers.
O die middeleeuwen, door onze te
genstrevers met zulke zwarte kleuren
aigescbilderd 1 Als n.Yon hen daarover
hoort spreken, tjal) zouden die eeuwen
jaren gewalst zijn van onwetendheid,
van verstomping des geestes, van bij
geloof en dweepzucht en nochtans, be
schouwt eens onze kathedralen en
kerken, gedurende do middeleeuwen
opgericht.
Deze gotuigen integendeel van het
vernuft en do schranderheid van geest
van deze welke ze destijds oprichtten.
Wie heeft er in België hot onderwijs
uitgebreid Sedert 25 jaren is er op
dit gebied, evenals op alle andere,
eenon vooruitgang gedaan, welke sinds
eeuwen niet bereikt werd.
Wie zijn de inrichters van de be
roeps- en vakscholen Het degelijk
onderwijs welke men er geniet, doet
reeds stilaan zijnen weldoenden in
vloed overal gevoelen.
Wolke partij heeft reeds voor bet
onderwijs millioenen en millioenen
frank betaald
Indien wij vijanden van den gods
dienst waren, zoudon wij ons deze gel
delijke opofferingen niet getroosten.
Onze tegenstrevers noemen zich de
mannen van 't licht en van den voor
uitgang'.Waar zijn hunne scholen door
hunne eigene penningen gebouwd en
bestendig onderhouden
En juist deze, die geenen cent heb
ben gestort om bet onderwijs uit te
breiden en te ondersteunen, zij die ge
woonlijk met volle handen in de
Staatskas putten, doen ons het verwijt
vijanden te zijn van onderwijs en we
tenschappen en willen ons beletten
toelagen van den Staat te ontvangen.
Onze katholieke onderwijsgestichten
zijn opgepropt met leerlingen, waar
van de ouders aan alle partijen en
denkwijzen behooren. Verscheidene
socialistische en liberale kamerleden,
welke nu de katholieke scholen be
vechten,hebben hunne geleerdheid aan
katholieke opvoedingsgestichten te
danken.
Toen de wedstrijden in het lager en
middelbaar onderwijs bestonden, wa
ren het altijd de katholieke scholen
welke de lauweren plukten.
Dit zijn al bewijzen welke aantoo-
nen, dat do katholieken niet de vijan
den maar de vrienden en de weldoe
ners van hot onderwijs altijd geweest
zijn en het altijd zijn zullen.
Wij schenken daden en niet ijdele
woorden, zooals onze tegenstrevers
doen.
Dat men ons in de Kamer en in de
slechte bladen atschildere als vijanden
van het onderwijs, kan ons weinig
inderen het volk kan zich door deze
ijdele woorden niet laten misleiden en
wij zullen van onzen kant onver
schrokken don ingeslagen weg voort
zetten.
Altijd hebben wij bet onderwijs
boog geschat en voortdurend zullen
wij het uitbreiden en steunen omdat
wij weten dat het beste middel om het
volk te verheffen en te veredelen, in
een degelijk onderwijs bestaat.
r Belasteringen zijn de bewijsredenen
van deze welke geene bewijzen kunnen
leveren.
Wij bekreunen ons weinig met de
valsche aantijgingen van den vijand.
Het is een bewijs dat hij zich op geene
vasto gronden bevindt, daar hij tot
zulke armzalige middelen zijnen toe
vlucht moet nemen.
Wij rsden onze lezers aan,
aandachtig op do 4* bladz. do aankondiging
Ket boste baanrijwiel te lezen.
Prijs van Rome voor <Se schilderkunst.
De werken der jonge kunstenaars,
die dit jaar hebben deelgenomen aan
den wedstrijd ▼oor den prijs van Rome
de schilderkunst, zijn van heden tot en
met 9 November, in het Hedendaagsche
Museum te Brussel (eerste verdieping)
tentoongesteld.
Onze Volksverhalen hebben overal bij
onze lezers, den besten indruk verwekt,
en dus is de bijval ervan verzekerd.
Donderdag zullen onze lezers de twee
de aflevering ontvangen. Zij zullen zich
kunnen overtuigen, dat onze verhalen
steeds crescendo gaan voor wat de
boeiendheid betreft, 't is te zeggen, dat
zij langs om meer belang inboezemen,
en den lezer waarlijk naar het volgend
nummer doen snakken.
Onze lezers zullen alleenlijk Zaterdag
aan den verkooper twintig centiemen te
betalen hebben in plaats van vijftien.
Voor de vroegere geabonneerden op
NAPOLEON, is het dus eene verminde
ring van vijf centiemen.
De handel in vijffrankstukken.
Eenige maanden geleden werd alge
meen de handel in Belgische vijffrank
stukken aangeklaagd, en toen werden
die klachten te recht gewezen, zelfs ge
logenstraft, en middelerwijl duurde de
handel voort, ondanks de maatregels,
die de regeering nam om hem te belet
ten.
Een blad uit het Fransche Noorden
spreekt er 1111 over, naar aanleiding van
eenen diefstal die bij zulke gelegenheid
plaats had, en zegt
Bijna dagelijks gaan personen vijf
frankstukken halen. Zij komen die stor
ten in de bank van Roubaix of van elke
andere plaats tegen storting van die
stukken geeft men hen 't zij goud, 't zij
een chek op de Fransche bank, daar die
chek aanzien wordt als betaalbaar in
goud of in Fransche bankbillet.ten.
Daar nu de Fransche goudstukken
aan de andere zijde van de grenzen eene
premie geven, strijken zij die op, welke
afwisselt en soms tot 8 fr. per 1000 fr.
beloopt, gelijk zij ook tot 2 of 3 per
1000 kan bedragen.
De handelaar, die met 5000 fr. werkt,
l£an zoo eene som van 10 tot 40 frank
per dag opstrijken.
Des morgends eenige minuten voor
de opening der Fransche bank komen
de geldhandelaars jiost vatten, stormen
op het gegeven oogenblik de zaal bin
nen en wachten aan het winket hunne
beurt af.
Maandag morgen'd alleen kwamen er
zoo 23, om sommen van 2 tot 20.000 fr.
om te wisselen.
Van eene dier personen, eene vrouw,
werd gedurende de reis eene som van
4,800 fr. ontstolen.
Afreis naar de kolonie. Op 8 No
vember zullen té Antwerpen inschepen
op de Congoboofde landvoogd der ko
lonie Félix Fuchs, de onderlandvoogd
generaal Malfeyt, en de hoofdprokureur
Wcber.
Luidèns onderrichtingen aan den mi
nister van koloniën zullen deze hooge
ambtenaren te Boma gaan beraadslagen
met den onderlandvoogd Hcnry, den
staatsopziener Scrard en den rijkskom-
missaris voor Midden-Congo Moeclaert,
over de maatregelen die moeten getrof
fen worden in 't belang van de kolonie.
Het nut van het rocken. Men heeft
vaak het rooken hooien aanbevelen als
behoedmiddel tegen vele ziekten. En in
werkelijkheid is dat ook het geval, daar
tabaksrook onder andere de bacteriën-
doodende stof pyridine bevat. Zoo wor
den de cholera-bacillen daardoor gedood
hetgeen in ruime mate gebleken is bij
de groote cholera-epidemie te Hamburg,
waarbij geen enkel sigarenfabriekarbei
der aan de cholera bezweek. Wanneer
het rooken, vooral van sigaretten, ech
ter overdreven wordt, zijn de gevolgen
daarvan ook schadelijk in dien zin, dat
zij het weerstandsvermogen tegen ziek
ten weer sterk verhinderen.
t© Baudour
Op den. steenweg waren de leerlingen
eener school voor juffrouwen, onder het
toezicht van twee meesteressen, op wan
del. Een automobiel kwam op zeker
oogenblik aangereden en de geleider,
die de kinderen jiemerkte, trompte.
De onderwijzeressen deden de kinde
ren op den zijweg gaan, maar een der
leerlingen die ten achter was gebleven)
wilde te laat hare vriendinnetjes ver
voegen, en liep de straat over.
De geleider der auto gaf eene zwen
king, waardoor hij rechts reed, 'doch
daardoor kwam hij terecht in de groep
kinderen, waarna de automobiel in een
gracht rolde.
De hoeren die 'daar 'dichtbij werkzaam
waren, snelden ter hulp en vonden twee
kinderen doodelijk gekwetst en wier
toestand hopeloos fs. Vier andere kinde
ren werden ook gewond.
Wat de autovoerder betreft deze werd
met ingedrukte borst van onder de ver-
brrizelde automobiel gehaald.
Het parket is ter plaats geweest.
FRANKRIJK
Eeno zelfmoord. Zaterdag pleegde
een 28-jarig handelsbediende, de ge
naamde Karl Bermann, wonende in de
rue de Danrémont, te Parijs, zelfmoord
in zijne kamer. Wanneer men hem ter
hulp snelde had hij reeds opgehouden te
leven. De wanhopige had zich kogels
door hoofd en hart gejaagd.
Eene ziekenverpleegster sterft aan
een ziekenbed. Over eenige dagen,
had de genaamde Boudon, rentenier,
wonende op den Boulevard Beaumar-
chais, eene ziekenverpleegster, Cloth.
Hery, 56 jaar, te zijnent ontvangen om
hem te verzorgen.
In de voorlaatste nacht ontwaakte de
heer Boudon en vroeg om medecijnen.
Daar de verpleegster geen antwoord gaf
op het herhaald roepen van den zieke,
richtte deze zich op. Hij zag dat de arme
vrouw geen teekeu van leven meer gaf.
De policiekommissaris Lévy, werd ver
wittigd en kwam spoedig met een dok
ter ter plaats, die vaststelde dat Mevr.
Hery aan eene aderverstopping bezwe
ken was.
Zware beschuldiging tegen een lee^
raar. Eene bekentenis. Twee jonge
lieden boden zich Vrijdag avond in het
policiekommissariaat. van Plaisance
aan, waar zij verklaarden dat een lee-
raar hun had voorgesteld, mits eene som
geld, eene oude dame te vermoorden.
Hoewel besloten de daad niet uit te voe
ren, aanvaardden de beide jongelingen
't geld en gingen de policie waarschu
wen.
De leeraar, te Clamat wonend, werd
ondervraagd. Hij herkende aan twee
jongelingen te hebben voorgesteld, zijn
schoonmoeder en eene vriendin dezer te
dooden. Hij had daartoe 200 frank aan
bedoelde jongelingen gegeven. De lee
raar heeft aan den policiekommissaris
verklaard 3a t Hij, 't leven moerle dat
zijn schoonmoeder, hem aandeed, hij had
gedacht dat hare dood eene ware verlos
sing voor hem zou wezen. Hij werd in
vrijheid gelaten, daar de misdaad geen
begin van uitvoering had gekregen en
elke vervolging dientengevolge onmo
gelijk is.
Eeno dertienjarige misdadigster.
In een dorpje bij Dijon, werd het der
tienjarig meisje Tourny, Aangehouden,
om in de laatste dagen verscheidene
misdaden begaan te bobben.
Zij pleegde verscheidene diefstallen en
stak eene schuur in brand.Tevens wordt
zij nog van andere booze daden ver
dacht.
Een oude rentenierster vermoord.
De 68-jarige rentenierster, weduwe Ma-
guier leefde alleen in een burgershuis
te Amiens, en ontving enkel haar zoon,
die in de omstreken woonde. Toen de
werkvrouw heden morgend in het huis
der rentenierster kwam, vond zij haar
lijk in de huisgang. Het lichaam was
stevig gebonden, en de ongelukkige had
eene prop in den mond.
Het onderzoek wees dra uit, 'dat 3e
arme vrouw door een bandiet was ver
wurgd geworden, op het bogenblik dat
zij haar avondmaal nam. Diefstal >ras
de drijfveer tob de misdaad.
DUITSCHLAND
Eens geheimzinnige zaak. Zater
dag heeft men den oud-griffier Kike-
buscli, van Auberschoeneweide, nabij
Berlijn, aangehouden, daar hij verdacht
wordt zijne drie kinderen, kort na hun
ne geboorte, vergiftigd te hébben. Op
bevel van den prokureur-generaal heeft
men het lijkje van het jongste kind ont
graven. De wetsdokters hebben er spo
ren van arseniek in ontdekt. De twee
andere lijken zullen ook ontgraven wor
den.
Aanhouding van anarchisten. Uit
Keulen deelt men mede dat men er ein
delijk in gelukt is de anarchisten aan te
houden die sinds maanden reeds vlug
schriften Oorlog aan den oorlog uit
deelden, en die steeds aan de opsporin
gen der policie wisten te ontsnappen.
Te Düsseldorf komt men den Zwit-
serschen anarchist, N. Doellinger, aan
te houden die wegens anarchisten be-
toogen opgezocht werd.
De automobieldieven te Berlijn.
Vier stoutmoedige kerels stolen een au
tomobiel, toehoorende aan een Ber-
lijnsch geneesheer. De schurken die in
volle vaart wegvluchtten botsten in de
Kantstrasse tegen een bronzen paal en
wel met zulk geweld dat zij allen ten
gronde geslingerd werden. Vreeselijk
gewond zijn de dieven naar het hospi
taal overgebracht.
ENGELAND
M.Asquith door stemrechtdamen aan
gevallen. M. Asquith, die een uit
stapje per automobiel deed nabij Stir
ling, in Schotland, is door stemrecht-
damen aangevallen geworden. Deze
wierpen peper in het rijtuig en wilden
den eersten minister met eene zweep af
ranselen. De agenten die in een anderen
automobiel volgden, dreven de etem-
rechtdamen spoedig op de vlucht. Niet
één der aanvalstera kon aangehouden
worden.
In den namiddag onthulde M. As
quith', te Stirling, een monujnent, ter
eere van Sir Henry Campbell Banner-
mann opgericht.
RUSLAND
Do staking van Riga. De werksta
kers van Riga hebben het werk herno
men in het grootste gedeelte der fabrie
ken. De staking duurt enkel voort in
twee werkhuizen.
Eeno proef tot mobilisatie in Turke
stan. Men bericht officieel dat een
bevel tot eene proef van mobilisatie
komt gegeven te worden in de distrik-
ten Skeboler, Kokan, Narnangam, An-
drishan en Oscli, der provincie Fergha
na.
RUMENIË
De cholera. Luidens de laatste sta
tistieken telt men het gansche land door
nog 80 choleragevallen.
ITALIË
Eeno belangrijke aanhouding. De
Tribuna deelt mede dat de policie
te Roverdo een genaamde Frans Bonati
komt aan te houden.Hij wordt verdacht
een anarchist te zijn, aangesloten aan
eene machtige Italiaansche vereeniging
die hem zou gelast hebben, een aanslag
op het leven van keizei Frunz-Jozef te
beproeven
Die aanslag zou begrepen zijn in eene
heele reeks samenzweeringen tegen sou-
vereinen.
Anderzijds wordt aangenomen, dat
het hier eene eenvoudige uitviüdiug zou
gelden, Haar aï de inlichtingen aangaan
de deze zaak geput weiden uit naam-
looze aanklachten.
SPANJE
Bewogen betoogingUit Saragos-
8a meldt men dat, op het einde eener ra-
dikale meeting, in het Volkshuis gehou
den, de betoogers de stad doortrokken;
onder het geroep Weg met Maura
Wanneer de betoogers aan de bureelea
van het dagblad El Opinion kwamen
verbrijzelden zij de deuren en venster
ruiten. Talrijke revolverschoten werden,
gelost. Een kogel drong tot in de redact
tiezaal door, maar wondde gelukkiglijk'
niemand. De policie heeft drie betoogers
aangehouden.
De werkstaking van tfen Rio-Tinto.
Een put in brand gestoken. Me»
bericht uit Huelva, dat de werkstaker!
van den Rio-Tinto den put Alicia in
brand hebben gestoken. Het vuur.
breidde zich snel uit en de put is ge
heel verwoest.
PORTUGAAL
Overstroomingen. Stortregen!
nebben de Taag op onrustwekkend#
wijze doen stijgen. De overstroomingen
nemen eene bedenkelijke uitbreiding,
en zetten reeds de landerijen van San
taren en Almerim onder. Men moet zich'
van bootjes bedienen voor de reddings
werken.
MAROKKO
In Fransch-Marokko. De Fransche
minister van koloniën heeft van den
gouverneur van Westelijk-Afrika een
snelbericht ontvangen, aangaande het
incident van Boutilis. Het telegram zegt
dat dë Fransche troepen 18 soldaten-in
boorlingen verloren maar dat geen en
kel Europeaan getroffen is. De rezzow,
die door kapitein Mangeot achterna ge
zet werd, kou te Oof-foun ingehaald!
worden en werd er totaal vernield. Dat
Franschen bemachtigden 600 paarden,
15 geweeren en allen mond- en schiet
voorraad. De kolom verloor slechts e.e»
inboorling en een herder,
In Spaansch-Marokko. Een Korpo
raal en zes soldaten, die aan de rivier
Beni-Mesala linnen waschten, zijn door,
de Marokkanen aangevallen geworden»
Een detachement werd onmiddellijk op
de aanvallers uigezonden.
MEXICO
De Federalen meester van Monterrey.
De federale troepen zijn te Monter
rey aangekomen en hebben de opstan
delingen verslagen, die de stad geduren
de verscheidene dagen aanvielen. De
omwentelaars hebben groote schade
aangericht aan de spoorbaan en het
spoor wcgmaterieel.
Barbaarschheid. Een snelbericlitf
uit St-Louis (Potosi) zegt dat de opstan
delingen 50 policieagenten te paard ge
vangen genomen hebben en hen aller
hande folteringen deden verduren. 47j
onder hen zijn gedood geworden.
In Albanië.
Te Belgrado loopt het gerucht dat de
Albaneezen zich op de grens in de streef
van Diakova-Prizrend in sterk getal
verzamelen.
De grens van Zuid-Albanlë.
De Pester Lloyd verneemt uit
Weenen, en dan nog uit vaste bron, 'dat
Oostenrijk-Hongarië en Italië in de»
laatsten tijd aan de groote mogendhe
den laten weten hebben, dat zij liet noo-
dig achten de bepalingen van het Lon-
dener traktaat aangaande 3e begrenzing
van Zuid-Albanië, voor 30 November:
zouden uitgevoerd worden.
De betrekkingen
tusschen Bulgaren en Grieken.
De gouvernementsbladen van Sofia
verklaren dat het kabinet van Sofia met
eene tusschenkomst instemt ten eind©
de diplomatische betrekkingen tussclien
beide landen te herstellen, op voorwaar
de dat Griekenland paal en perk stelt
aan de vervolgingen der Bulgaren in het
nieuw overwonnen grondgebied, en de
Bulgaarsclie soldaten te Salonika ge
vangen gehouden, in vrijheid stelt. Bul-
garië eischt ook het herstellen van het
douanen- en scheepsvaartregiem dat
voor den oorlog in gebruik was.
De Grieksch-Turksshe
onderhap/itelingen.
Lnidens inlichtingen uit officieel©
Turksclie bron werden er naar de Turk-
sche afgevaardigden te Athencn nog
geene inlichtingen gezonden, aangaan
de de ziouswiize van Turkije in de kwes
tie der artikelen van het vredestraktaat.
Te Constantiuopel is men van oordeei
dat Maandag de onderhandelingen zul
len kunnen hernomen worden.
