O, dis Priesters! Künsfkrofiijk Tentoonstelling J. BELAF0RT1IE Uit mijn zakboekje VAN ALLESWAT Groote Kunstavond 4 EN 5 JAN. 1914 Er waa eens een professor in da geschio- denis, die dikwijls zijne lessen opsierde door te zeggen De priester» zijn nergens goed voor om kort te gaan, de priesters haten wetenschap, kunst en allsn vooruitgang denken maar aan de donkar middelowuwen. Toen voorden priesters en monnikken" heer schappij. Eens, iia het eindigen der les uren, kwam er een student naar hom toe, een jonge man Schrander, niet gemakkelijk van zijn stuk te brengen on steeds er op uit om grappen te verzinnen. Hij begeeft zioh naar den profes sor en zegt tot dezon Professor, eoudt gij zoo vriendelijk willen zijn, om een paar twijfelingen voor mij op to lossen, die bij mij ziju opgerezen, sedert ik uwe lessen bijwoon - Waarom niet vriendje Met liet groot ste genoegen. Zognaaarop. 't Zijn maar oen paar vragen,professor. Wie hooft toch do oude klassieken voor ons bewaard Hoe koir.t het dat zij niet verlo- ron zijn gegaan, toen de barbaarschheid do heolo beschaafde wereld overstroomde Monniken hebben dio in hunno kloo- •Iers overgeschreven en ze op die manier voor ons bewaard. V/atMonniken Ja, monniken» voornamelijk de Bene dictijnen. Wol, wol, monniken.Monniken hebben dus deze oude manuscripten overgeschre ven en ze voor de nakomelingschap behou den Dat zal wel een vervalend werkje zijn geweest, is bet niet En, bijgevolg kwijn den zij weg in het boekenstof. Ja, inderdaad het was in don tijd, dat de koningen en verston niet eons Ituuuen eigon naam kondon schrijven. Bare tijden ea wonderlijke monniken die cr behagen in schiepen om Livius.Caesar Cicero. Yirgilius en bovendien Tikullus, Proportiua, Ovidius en audoren, woord voor woord over te schrijver.. En hoe zion zij er uit Zog keurig geschreven, alsof ze ge drukt waren en de hoofdletters zijn wozen- iijk kunstwerken. O, die monniken Maar, professor, is het ook waar, dat wij zonder deze priesters geen Columbus eu Vascode Garna zouden keblioa Een monnik, fra Mauro gehoeten, hoefl zegt men in het jaar 1450de beroemde zeekaart gomaukt welke Colombus wakker maakte. Het is waar, maar ieder ander had die zeekaart kunnen makou. Zeker maar waarom zijn alleen de priesters op zulke vernuftige go lachlon go- komen floor eens professor, ik las ook, dat in de plaats van de leelijke Remeinsche cijfers eet» Paus do Arabische cijf. rs ia de rekenkunde hoeft ingevoerd. Paus Sylvester II heeft dat geiiaau. 'lisook waar, maar elkeen had dit kunnen dooo, maar de Pausen hebben zioh nu coamaul steeds ep den voorgrond godron gen. Wel. men zegt eek, dat oen priester den telescoop on don microscoop beeft uit gevonden. Dat zal wel niet waar zijn. Ja, die priesters willen gaarne overal aanspraak op maken. Mot uw wolnemoa, het is toch waar De Franciscaan. Roger Bacon, heeft deze instrumenten uitgevonden. Maar dat was een moderne Francis caan en niet oen van dio monniken uit hot: tijdperk dor dompers. Wanneer leefde die magere Bacon Hij stierf in liet jaar 1292. Hij was al zoor vroeg modem, wiet waar Dan heb ik laatst ook gelazea, wie het oerslo do theorie heeft verkondigd, dat do zon stilstond en do aarde draaide. Dat «uit ge zokor ook wel weten professor f - Dat was Oejvernicns I Neon dezen priester-kanunnik komt die eer niet toe. Bijna honderd jaar voor Coper nicus leerde dal ja wie donkt gij wel,wie? de bisschop van Regensburg Regiomon- tauus in 1-17C I Dat kan wol wezen. Ik vraag u beleefd verechooning.Waar- om wordt do eeuw, waarin wetenschappen, kunst en letterkunde bijzonder schitterden,, voortaan genoemd, do goudon eeuw van Leo den X. Waarom Welomdat Leo X do bijzondere beschermer was van geloerdon, kunstenaars en letterkundigen. Wat l Leo, een Paus, is tevens een beschermor vau die tegopraieu dor bescha ving. Jongen bet schijnt dat gij mij voor den gek wilt houden. Neen, zek9r niet. Dat zijn slechts twij felingen, or.verdragolijko twijfelingen. Ik '.ou wel gaarne overal willen rond gaan, om o vertellen,dat de priesters maar dommerik- ken zijn maar deze twijfelingen lalon mij niet met rust. Is het ook waar, professor, dat de oersto vrije school door La Salie werd geopend. - Ja, door den Fransohman Do la Salie. Deor eo< priester Do la Salie... oen priester 1 En is het ook waar, dat de eerste dio zich mei de doofstommen bemoeide Pedro de Ponce was, en na hem L'Epóe - Ja, zoo hoeion zo, Een pater de Pence en do priester Ii'Epée dus. Wordt niet kwaad professor, het is niet onze schuld dat de priesters ons uiet mot rust latei) in de goschiedouis. Ne»'ua het mq niet kwalijk, ook las ik, dat de monnik Bert hold Schwa rz het buskruit heeft uitgevonden, de monnik Gaido d'Arezio de toonschaal eu den grondslag voor de regels dor harmonie, een monnik van Tegemschuee ia B<-i*ron. in het jaar 1000 do glasschilder kunst, eon jesuiet Cavaliorein 1747 do poly chromie do jesuiet SoccUi. do spoctraal analyse. Houd op I Ik zie wel dat gij mij voor den gek wilt houden. Toch niet l Ik zook slechts de waar heid. De eerste bliksomaftoidor werd niet door Franklin uitgevonden, maar reoda in 1750 door don monnik pastoor Procopiua Divisoh. Ook Kureehoer iu ziju Konversa- tionelexicon bewijst dat. Houd uw mond jongon babbelaar die go *ijt. - Ah 1 De grootste taalgeleerde van onze tijd was zeker wel kardinaal Mozzofanii - G-mio ?g van uw wartaal, pak a weg. Welken kant uit Bepaald kan diakou Gurra ons dat vertellen. Hij rond in het jaar 1300 hei kompas uit» Uw hersens slaan in brand Wel als ik in brand sla, dien ik do brandspuit te latea komen, opdat niot alles vernield worde. Do brandspuit werd het eerste gebruikt door Cisterciënzer monniken en de Parijzer Capueienen waren tol aan de zeventiende eeuw de brandweermannen van Parijs. Als gij nu niet zwijgt vliegt gij ©r vierkant uit. - Bn misschien ia do lucht Precies De eerste luchtballon werd 60 jaar voor Montgolfier uitgevonden door don monnik Borthold Gusmas, die in 1720 in het bijzijn, van hot geheel© Portugeescho hof in de tucht opsteeg. Wat Gij wrijft uwe brilglazen af, professor De bril is oek weer door een priester uitgevonden. De Dominicaan Alexander Spind'"vond dis in de dertiende eeuw uit. Iielit gij zulk ecne groote haast dat gij op uw herlogio kijkt, dat moest gij in het gehool niet doen. De horlogio is ook oen uitvinding van priesters. Het eerste zakucrwerk hebben wij van den kerkdijken geschiedschrijver Cassiodoras (505); verbe terd door Gerbert, later Sylvester II, van wien wij reeds melding hebben gemaakt. Do eerste aterrekundige klok werd in hot jaar 1316 gemaakt door den abt Richard Wallingsord. Zoo, nu ga ilc, de gaslichten branden reeds. Ik heb geen tijd meer voor u. Alleen nog dit, professor. Het zal u onbekend weton, tiaar ik veronderstel, dat de Jesuieten dio van hunne geboorte af lichtschuw zijn, het gas hebben uitgovonden. Maar het is noch tans eon feil dat de Jesuieten het uitvonden, en vqpr 't eerst het gebruikten te Stonyhurst in Engeland in 1792. Do Jesuiet Dunn richtte ia 1815 te Preston de eerste gasfa briek op. Professor haalt de schouders ep en gaet... Het ga u goed, professor, ik hoop dat gij bet mij niet kwalijk neemt. Hij geleidt bom tot aaa do deur. Wat, houdt gij er ook een rijwiel ep na Dat ding werd uitgevouden door den priester Pain loo dis or reeds in 16 45 gebruik vau mankte. Professor luistert niet meer. Ik vraag n nogmaals om verscbooniug. Wat waar is blijft waar dat de geacbied- vorseher steeds de waarheid rooko I En de student zei nogmaals Goeden avond, professor 1 Maar de professor zweeg. Onze Jonge Aaisterscha Kunstenaars beoordeeld buiten A^lst. Wij nemen uit den Bien Public bet volgende artikel geschreven door d»»n goksn- don kunstenaar en kunstkritikus A. Dutry. TAETSZAAL, GENT Een nieuw gekomen* in don kunstwe reld Wel juist niet. Do kunstenaar is Aaletenaar van verblijf ea wol gokond op de fatorde© va» den Dender van geboorte, is sDE VOLKSSTEM i hij Oudenaardist en ziju talent is tiet onbe kend aan de Scheldeboorden. En heden komt hij in voekng net de Gentsohe ltefhobbers. Zijne tentoonstelling veropenbaart ons twee zoor verschillende strekkingen. Do eerste toont aan dat hij ingenomen Is met schilderachtige hoekjes eu schoon© stoffelijke onderwerpen vau die strekkin gen hangen af dêstad&iehtet), ware zustors van diegene die Baorisoon on Merikaort be zielden, somtijds zelfs schijnen het niet alleenlijk zusters maar gauseti dezelfde in de tweede strekking vertoont Delafortrie zieh min realist, en tracht hij de lai>ddijke zichten dio dicht bi| de stedelqke agglomera tie gelegon zijn te stylcorou ia deze laatste bladzijden nadert hg raesr Valerius De Sadeleer nabij eu diegeucn die men do noo mystieken hoefl genoemd. Moot men uitspraak doen tusschen de twee schilderwijzen Hel sohijut overbodig daarover te rede- Iwisteu de guslibuA et coiorihas... over goestingen en kleuroa twist men niet. Laat ons liever vaststellen de ware behen digheid, de ernstige hoedanigheden van zijne toekenkennis, van zijn kh-urenkeus, van het weergeven dor ludhtgostol tenia in de hoeken dier doode steden die steden zijn zoo dood niet als men wel zegt, maar hel is hot woord dat meegaat in die toakeningen van stede lijke aichtendié veroordeeld zijn om to vor- dwijuea. en die daardoor, bij do kunstwaarde het belang voegen van een geschiedkundig document te zijn, Laten wij ze vorzamelea terwgl er nog tgd toe is. Heeft Delafortrie verdors den invloed ondergaan van die strooming dio op zooveel hodendaagscho kunstenaars inwerkt, zooals op vele schrijvers, ©n dio ze aanspoort ora in de schilderkunst natr hot idealistische te streven Men meet het vcrondorstellen, dos te meer Delafortrie eon rechtzinnige kunstenaar is. Indien hij zijn talent in eene andere rich ting stuurt, dan is het dat hij 6e kunst onder een ander oogpunt beschouwt. Van dat nieuw© genre, waarin hg tiog niet hot meesterschap bezit dat hij in hot eorste mannier reeds aanwijst, toont hij oas meor dan een belovende bladzijde, zooals zekere maaneffekten in dewelke hij ware grootsch- hoid bekomt door den eenvoud van het onder werp. 't Isee» echildockunft voor enkele ingewij den, die door do massa niot begrepen is, en die zij denkelijk nooit «al begrijpen. Maar wat geeft het I Er mag ook geschil derd worden voor de fijngevoelige» ea Voor do ontwikkelden. In 't kort er is goeds in belde geuren, meer virtuositeit in hot eorsie, on, ofschoon hot altijd niot blijkt, meer gedempte weten schap naast een mindere vormelijke beheu- digiieid, in hot tweede. Het werk van Delafortrie is de bijdrage van een eerlijken kunstenaar, gewetensvol en aldus weerdig onzer sympathie. A. D. N.B.Wij vernemen dat M.Delafortrie een zeer grooten bijval heeft genoten mot zijn eerste tentoonstelling te Geut en door het kunstminnend publiok zoor gunstig is be oordeeld go vreest. Hij -verkookt zes schilde ringen waarvan eene bestemd was voor Brussel, en een andore voor Namen. Voor vele audero ontving hij herhaaldelijk aanbod. Wij wensciiou hein hartelijk geluk» vol harding en vooruitgang. (Vervolg). Rochtvecrdigen, staat op »u, geen tijd van slapen raeor j de dageraad verkondigt de komste van don Heer; da tijdéïfzijh geleden, do gramschap is volduat cvifilale j'usli slaat op voortaan 1 x Hoe menigvuldige eeuwen hoe menig honderd jaar en daalde in onze ellende noch zon, noch raane klaar;" daar zaten wij verwezen verloren en vergaan evigilatc justi 't is licht voortaan I G. Geklle, Ik heb geen myrrhe oo lu b geen goud wat dichtkunst, wierook, dien God mij gaf, om voor zijn Zoon te slingeren ter Zijner eer. Lo». Dosföl. Wij hooron immer die psalmen klinkeo om 't 1-eilig Bolklohctt/ Wij zien nog immer die sterre blinken op 't heilig Beihlcdiom. Nog keel ons ziele streeft daarhenen Daar is ens 't ecuwig heil beschoren Daar is oen kindekon, «en kindeken geboren! Kerstliod van Prosp. V-as Laiwhhpowck. Bijgeloof* 't Gvloof vermindert ia seta mi ge streken, stad en en dorpen. En 't is dan natuurlijk aiot te verwonderen dat hel bijgeloof veld wint. 't Is noodig en driegend dat wo dat bijge- loovig doen en luien afieoren en ons wat vaster kleven aan ons voorvaderlijk vlaamsch geloof, dat onze sterkte on troost uitmaakt hier op do wereld en eens onze bo- looning zal zijn hiernamaals. Dus uil den weg geruimd dat uitzinnig bij geloof aan draaieude steelen, tuiten vau 't linkeroor, werkende spimiekoppen, aan 't hooien van wonden en zeereu zonder ua- tdurlqko geReosmiddeloo. aan kwade ban don en longen en andore dwaasheden. Do franschraan en do waal tijn bijgotoovi- ger das de vlaming omdat zij minder geloef hebben, doch bij ons ook bestaat er zekere superstitie, waarvan wij ons moeten ont doen. Parijs raag er op roemen de ongeloovigste en ook do èygeloovigste stad te lieeten. Wanneer de Vrijdag op den 13den dor maand valt, zinkt dc moed bij do Parijzeuaars in hun sohoonen, dan gaat men niot op reis, want er moeten dan mees ongelukken ge beuren, zoo meenen zij Ook de ontvangsten der vervoermiddelen dalon tot op den helft. Daarentegen verdienen de waarzeggers en kaartenloggors op zulke dagen dubbel gold. 't Bijgeloof is dus de hoofdzaak en 't waar geloof moet minatht vorvolgd worden. Waarlijk laat ons medelijden hebben met dat volk Al langer hoe dommer I Op hot woderlandsch kongres van ziel kunde laatstleden gehouden te Romo, ver- baasdo P. Gomelli de beroemde franciscaan- sche wijsgeer eenieder mot zijne diopgron- digo stellingen over proofonderviedelijke zielsludie. Ook werd hij met algeaeeno stem men verslaggever gekozen voor het derde Congres van ziolkande dat in 1914 zal plaats hebben te Napols. Dit voor Italië. In Spanje zien wij het instituut voor Kala- laansche studiën don geleerden lcapucion Pater José-Maria do Elizondo, last geven hot te vertegenwoordigen op l.et weder- landech Congres van geschiedkundige stu diën te Londen, in April laatstleden. En toch zijn de paters dommerikken. Vraagt tiet eens aan Vooruit, Le PeiipleLa Dernière Hen re en andere fameuze bladen. fifloed en zelfopoffering* Overlaatst brandde het schrikkelijk in hot volkskwarlier van Sovilla (Spanje), waar het capuoionenklooster gelegen is. Do over ste dezor kloosterlingen P. Diego, van Va- lencino, was een der e-ersteu ora den brand te holpen biusschcn en de geteLslerdea zijne hulp te bieden. Het was hij die te midden der vïamraeo het reddco der meubels waarnam. Gedurig liep hij de krakende verdiepen op en af bela den met huisgerief on al wat hij kon reddoo. Zijne kloosterlingen stonden hem dapper ter zijde togenwoordig zijn talrijke kuisgezin nen in 't klooster voorloepig gehuisvest. Ook is er in gansch do stad maar óéno stem ora de dapperheid en de menschlievendheid der Cupuciouen te loven. De burgemeester heeft deu oversten eenen brief geschreven ora hem en zijne paters te bedanken voor bun heldhaftig gedrag gedurende deze ramp. Dit bewijst eens te meer boe valsch de beschul diging i» dergenen die de kloosterlingen van ikzucht on hardvochtigheid betichten. Geen enkel leren laat meer toe de inenschon naar ziel en lichaam le bominnen dan hot kloos lerloven. Wat zegt go er van geuzenbladen Hoe het in Frankrijk gaat Iu het nieuw fransoh ministerie zija er acht vrijmetselaars Br. Br. Douraerguo kabinetsoverste, RonéRenault, Menis, Bion- vonu-Marlin, Viviani, Ferdinand David, Méliu en Jacquier.De «Grand Oriënt» beeft dus weer do bovenhand gelijk tea tijde van Cembos, do kloostervorvolger en de generaal André. M. Mélin, thans minister, gaf vroeger in zijne inoelingen een plan te kennen aan do socialistische kameraden dat bestond eenvoudig weg - hot aartsbisschoppelijk paleis van Parijs in de lucht te doen sprin gen. Nu, dat M. Mélin minister van arboid is gewerden en dat ministerie in liet gestolen aartsbisschoppelijk paleis gevestigd is, be woont M. Mótin voornoemd groot huis. Laat ons hopen, schrijft de Pélériti van Parijsdat niemand van zqno vroegere toe hoorders on aanhangers liet gedacht en hot plan zou opvatten, door M. Métin zelf vroe ger in zijuo ooren geblazen, 't Warejapqlig voor dien heer, gestraft to werdea, waardeer hij gezondigd heeft. Taalmannen. Zooveel talon dat men kent ea lean spre- kei, zooveel keorea dat .«tea neascli is» B zegde Keizer Karei V. Het sol.een dat bij, geleerde vorst, «I de Ulea sprak die deer zijne onderdanig© volkeren gespreken wer* des. Alfons XIII, koning van Spanje, is ook aiot misdeeld voor wat het spreke» vaa vreemde talen betreft. Hij kent Spaaoeofc» Fransch, Italiaaasch, Engelsch en Duitsck» Onze koning spreekt meest in den hutselijkea kring Duitsch, alhoewel hij insgelijks zoer wel Ylaamsoh, Fransch en Eogelsch bezigt» De keizer van Oostenrijk, do stokoud© Franoiscus-Josophus, bedient zioh gemakk^ lqk van de zeventien talen die in zijn uitga* strekt rijk gesproken werden. De aartshertog Francie8-Ferdinand, vermoedelijke troon opvolger, weet er zoowel geen weg moe* alhoewel hij ItaliaansohPolaks, Roemeousch SUvaksch, Rulheensch, Serldaoh, Crealisoh, on Tchèqoesch spreekt. In alle geval zal hij nog negen talen moeten leeren, voeraloor hq met al zijne toekomstige onderdanen een onderhoud zal kunnen aanknoopen. 't En zijn nochtans de koningen en keizer© niet. dio meest geloerd zijn, verre vandaar. Een Kardinaal kende al do talen van gaosok de wereld en kon met al de beschaafde vol keren spreken. Daarbij werden niet gerekou4 eene reeks doode talen die hij ook meoeler was. Maar, o ja I de geestelijken zijn maar dommorikken, zoo leeren de ketters en da geuze», maar ge wordt het al te dikwijle gewaar, zij dolen. Louis Veuillot» L. Veuillot, oen dapper France1 - Uijds* met do pen, werd dit jaar in zijn go: m>rve- dorp en in Montmartn-lcrk te Parijs, .«p buitengewone manier gehuldigd. m Voor Paus en Kerk had zijn on verse!-rok ken persarbcid meer waarde dan een leger van honderdduizend soldaten met honderd* duizend kanonnen. Zoo getuigde Z. H. Paus Pius IX zaliger. Onze tegenwoordig© Paus, Pius X, schreef vau dieu machtige© cluiatou strijder Ik breng eere aan dis© grootot) man van de goede daad, en as» die© oawrikbaren verdediger der rechten GedS on die der H. Kerk. Met welk een oprecht© on fiere ziel, met welk eon ontembaar bert liet hij over de grondvragen do moedigs!» uitspraken hooron, zondbr aarzeling e» os* verzwakt belijdend de katholieke waarheid» nooit onderscheid willende malton tnsschsn de rechten, die de hodendaagscho wereld aanvaardt eedie welke zij wil uilbtnso». m Zijn getieele verheven loopbaan verdiend als toonbeeld te worden voorgehouds» ft&s hen dio strijden voor de H. Kerk Vaos» de huisvrouwen Hieronder staat een hee'o korto log. Maak u maar niet gram, want 't zon sejj- lig zijn voor u. De los bestaat uit drié dis- gon, waarop de huisvrouw moet gelijken ea tegelijk niet gelijken 1° Zij moet gelijk ziju aan de slek, lis nooit haar huis verlaat, maar zij moet niet doen als de stek en allee wat zij bezit op haar rug nemen. 2* Zij moet gelijk zijn aan de tceerffertn* die ©ooit spreekt zor.dergovrangd te wurdeu» maar zij moet weer niet gelijk zija aa« do toeergalm, die altijd hot laalato woord beeft. 3° Zij inoet zijn als do sladshorloge, ram onberispelijke regelmatigheid; maar zij aeet niet als de stadshorioge eUc uur van den dag baar stem verheft n, ora gehoerd te vreffdem van gansch de stad. in het ST. JOZEFSCOLLEGE, te Aalst. Op Dinsdag 6 Januari 1914, (Driefce. magen), to 4 uur. ten voordeele dor wer ken ondersteund door bot Sint Jozefseel- lego. De Zang kapel der Kathedraal van Antwerpen, onder de leiding van Lox»EWtfC de VOCHT, zal van de schoonste Oud- Vlaarasche Madrigalen uitvoeren en eelt werkon van Palestrina, Pi toni, Lotti, Hub. Waelrant, Govaert, Tinei, Halier en da Vecht. PROGRAMMA S Eerste Dekl. 1. a) Sanctus uit do Missa Papas Marcel li (zesBtemmig) Palestrina. (1M4-U 9i) B) Benedicths uit do Missa Brcvis (vierstemmig), t. a) Verbum caro (driestemmig) voor mannenkoor Oriendt- Lexsus (15SS-1594) b) Pan is Angelicus (vierstemmig) Michael lïai'mr Twee kleine motetten voor kinderstemineji a) O Doctor Optime Lod. de Yrcht B) Regina Celi 4. a) Ecce quomodo moritur justus (vierstemmig) Palestrina (1524-159# B) CruciÜxus (achtstemmig) Anlanio (I66T-lTdg 5. Victim» Paschali (gregoriaaasche zang) 6. a) liet loven is een Oceaan (Koraal uit de Maria-cantate Led. de Techt b) Vaarwel mijn Brojdcr. Hubertus "Wddruet (1517-1505) c) Meiliedje bewerkt door Qcvaert TwirenR Deel. 7. O Bone Jesu (vierstemmig) Palestrina (1524-159# t. Gloria uit de Missa de Angelis voor kinderstemmen Lod.de Tocht 9. a) Drama Christi (vijfde tafereel Peter Benott Solist M. Jos. Bogaert. b) Vees gegroet Emile Wamd'aih o) Viva Maria Edgar lined IS. Drie Kerstliederen uit de XIII» eeur.- bewerkt deor Gtaaeert a) De Boodschap der Engelen n) Jezulcen slaapt O) Met Schalmei en l>eedolzak 14. a1 Driekouingeaüed uit Jaarbraas Led. de TooJd B) Van Jezus en Sint Janaeken (XTI*eeo©A door de karaaitjes J. Meèüiert, 4. VI» Potegbem ea G. Huyhroohts. 42. #h rist us viaeit 1

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Volksstem | 1914 | | pagina 5