Is e§!i®l§8 Zaalstsr Brief van Monseigneur •.v De Zuidpooltocht Mawson MODESTUS EVERAERTS Be oferMIjfseis fler Centsciie tentooastelllag. u*. Reuzenschepen 15 EN 10 SiAART 1914 O. P. H. TIG. AP05T. IcTtang S December i913. Aan onze Weldoeners Verleden jaar, waren wij iorug in ons ge liefd Vaderland, om er de noodwendighe den onzer Missie en do workon, ondernomen ten gevolge van de gedeeltelijke bekeering dor Tarlaarsche hoofdstad, King-Ghow, aan to bevolen.Edelmoedig on overvloedig kwam men ons tor hulp, door goldolijko giften, zoowel als door zakelijke gillen, 6toffen, kiecdingslukkcn voor onzo arme Ghineescho en Tartaarsche weeskinderen, naaimachie- non en andere werktuigen voor werkwinkels onz. Pauk aan dozo giften kunnen wij van do talrijke iiieuwbekeerde Tartaarsche farai- liën, werkzame familiön vormen, die door hunnen handarbeid hun brood voortaan kun nen verdienen. Builen die giften die dienon moesten om ens bekceringswork in King-Ghow testouneo ontvingen wij er nog ovorvloedig tot steun van onze andere apostolaat- en liefdadig- lioidsinrich tingen. Aan onzo wezon der II. Kindsheid konden wij hoven de 1000 kostu- iiion uitdealen en vele liefdadige personen boden zich aan om peter of meter te zijn van die arme verlatene kinderen en om in hun onderhoud te voorzien. Onzo propaganda- instellingen, onze scholen, onze hospitalen, onze woldadighoidsmrichtingen.in een woord al onzo missiewerken .ontvingen krachtige hulp on bloeien nu meer dan ooit. Nooit was die hulp meer noodigdan tegen woordig, want nooit waron do noodwendig heden onzer Missie grooter. De vrijheid on langs aan den Kristenen godsdienst toege kend, do toegenegenheid valï de hoogste ambtonaar3 der Republiek, bobben geheel het Ghineescho rijk door, eene beweging doen ontstaan ten voordeoio van het Kalho- licismus. Daarenboven hebben gansch buitengewone omstandigheden in ons vika riaat duizenden hokoeringen van Tartaren teweeg gebracht. Gedurendo de omwenteling van 1911 immers, lag hot Ropublikeinsche legor voor do verstnrkto stad King-Ghow, het bolwerk dor Tartaren in Midden China het wilde ten alien prijze, de s!ad innemon en do 30.000 Tartaren, die er zich in verde digden uitroeion. Reeds was de strijd aan- govangen, als P. Marcel Sterkondrics, Fra.nciskaan on do zondeling der plaats, het verdor bloouvorlios willov.de beletten, do mooioiijko'en gevaarvolle laak op zich nam don vrede te doon sluiten tusschen de s! rij dende legers. De zendeling buiten allo menschelijko verwachting lukte in zijne po- pon en de Tartaren dankbaar voor dc lus- schenkomst van P. Marcel, bekeerden zich in monigte 700 onder hen vorbrijzoldon hunne afgoden, on begonnen hunne katechu- menaat, 16 scholon werden geopend. De Zustors Franciskanoresson openden oen vrouw-katechumonaat, or. slichtten werk winkels waar hoven de 800 personen den handarbeid komen aanleeren. Dank aan de aalmoo/.on in Europa verza meld, hebben wij dit groot werk kunnen in stand houden en ontwikkelen. Tot nu toe hebben rond de 2000 Tartaren bot heilig doopsel ontvangen. Men heeft een© grooto kapel voor bon gobouwd, waar zij dagelijks kunnen bidden en waar, iederen Zondag, talrijko tm-üwb.okoerden, mot stich tende godsvrucht tot do II. Tafel naderen. Behalve dio buitengowone noodwendighe den, bobbon wij nog te voorzien in de gewo ne ilio reeds zoo groot zijnwij moeten voorzien in de noodwendighodon van do tal rijke missiewerken, die voor doel hebben de uitbreiding van ons II. Geloof en do behoef tige christenen en heidenen ter hulp le komen, die over gansch hot vikariaat ver spreid liggen. Ons vikariaat hoeft eene oppervlakte 3 maal grooter dan deze van België het telt eono heidenscho bevolking van 10 millioen. 30 Franciskaanscho zende lingen van de Belgische provincie zijn er werkzaam benevens S inlandscho priesters. Onzo Kristonon (ton getale van 18,000) niet tegenstaande do onvolmaaktheid soms van hunne godsdienstige vorming, hebben zich doon nowonderen, door den heldenmoed waarmede zij do folteringen en den dood onderstonden, namelijk gedurendo de ver volging van 189S, waarin P. Victorious Dolbrouck ontkwam rnnt 90 Kristenen, en gedurende deze van 1904, waarin de Bisschop Mgr. Theotimus en de Pators Florontius en Fredoricus, den dood vonden met verschil lende Kristenen. Zwaar zijn do lasten die do evangelisatie van de afgelegen en arme streken mede brengt. Een der grootste lasten onzer Missie is liet werk der Kindsheid en der Weeskin deren die kinderoh mooten wij mot hon derdon opnemen wij moeien ze uitzeilen, ze opvoeden; wij moeten zo onderhoud ver- leenon on onderwijs in do woeshuizen, tot dat zo kunnen uitgetrouwd wordonwij moeten dan ook nog voorzien in 't onderhoud van doopers en doopstors, en in de benoo- digheden van vorplegings/.alenen gasthuizen. Wat al onkosten, maar öok hoeveel zielen te winnen De noodige middelen om dio onkosten to dekken vooral do bui'engewono veroorzaakt door het bokooringawerk der Tartaren, kunnen wij in China niot vinden en daarom blijven wij de hulp verwachten van onze Europeesche broeders en zusters in don Heer, die ons roods zoo edelmoedig bijstonden en die wij daarvoor eeuwig dank baar blijven. Edolraoodigo personen hooben zich aange boden om de hulpmiddelen to verzamelen, die onze Missie noodig heeft. Mochle eene van hen bij u komen aankloppen, op uwo kristene naastenliefdo botrouwende, wil door uwe hulpvaardigheid hun den aangeno men last licht maken zoo gij nochtans ver kiest uwe bijdrage rechtstreeks op to zenden zullen de Oversten der Minderbrcedorskloo- stors of P. Hilonius Delobelie, Procurator van China, Carmelietenslraat, Mocholen, U daarin,bereidwillig helpen. Ik bid den lieer u te zogenen. Wij lezen liet volgende in de Gazette van Gent De afbraak der ballon vordert steeds, maar toch zal het nog lang aanioopen, voor al oer alles zal plat liggen. Het publiek wordt thans overal toegela ten. Tijdens de wereldtentoonstelling drukten wij den wensen uit dat de Eorekoor, inot de prachtige groep van het Ros Boyaerd en do monumentale waterkom mot haresohoon» beolden, zouden behouden blijven. Wij zijn gelukkig te vernomen dat dit, ten minste voorloopig, het geval zal zijn. Eon groolo warboel is nog de Belvédère- laan, maar in het Park is de grooto kuisch roods ver gevorderd. Aan den Wator-chuie, do Sc9nic-Railway, berinnort niets rneer aan wat er bestond; alles is opgekuischt on beplant. De verblijfplaats der Sonegaleozen is reeds in een parkje met allerlei sparröboomen herschapen. De Japon-Flouri en andere dergelijke aan trekkelijkheden bobben weer plaats gemaakt voor sehoono groote grasperken, on zelfs het vroogoro Lusthuis Matadi is vardwonen ©n door beplantingen vervangen. Hot eei'.igo dat in dit dool van het Park nog aan do tentoonstelling herinnert, zijn de kelders van het Paviljoen Delhaizo, die men aan 't afhroken is. Aan hot in ordo brongen van hot Speelplein werkt thans ook een tal rijko ploeg tuiniersgaslon. Vermits hij mij eenen olifanlsslagtand, oen krokodillovol en vorsclieido pluimen van zeer rare vogols, voor mijno verkooping liad opgestuurd en ook dat ik hem uit ganscher herto goern zag, zegde ik bij mijn eigen In dien ik hem 'non bedank bracht?... En wo gingen er naartoe Ik slak de zware deur van 't klooster der Eerw. Paters van don H. Geest, in de Lho mondstraat, nr 30, te Parijs, open, en ik klom langs don ouden verslaten trap naar de derde verdieping.,.. f 1 lak Kom binnon Ik bovend me thans in eene oudorwetsche kamer; in den een9n hoek bemerkte ik een voorvaderlijk bed aan eon oorlogsschip go- lijk, eono oude schrijftafel, oude stoelen en oude papieren. Alles zag er droevig en bloedrood uit. Mgr. Augouard za' in zijnen zetel, leren- dig en opgeruimd zooals altijd, mot 'non kop op zijn Deroulède's, hot Eoreiegioenknopjo op de borst. Hij schoen al doze oude zaken met zijne ongemteno en broede gestalte te behoerschen. Een Broeder kwam mij op de hielen... een van die fijne on krachtdadige mannen... hij bracht het ontbijt aan Zijne II oog weer aig- heid. Indien go eetlust gevoelt Doch ik had niet de minste goesting, want ik eetmaal om 2 uro en ik noenmaal slechts om 9 of 10 uro 's avonds. Terwijl do bisschop met weinig opgewekt heid, zijne eorsto brij trachtte binnen to krij gen, want, hier in Europa staat hij op regiem zette ik mijn huiszoeking of betor mijn kameronderzoek voort. Maar hier is le weinig lucht, Monsei gneur Voorzeker, en le weinig eon en warmte en vrijheid!.,. Ik zal me verhaasten om in mijnen Congo terug te zijn 1 DE VOLKSSTEM En dat woordje Congo weorklonk ah het gerucht van een dubbel raam dat door oer. paar sterke handon open wordt geslagen om hel vollo licht van 'non zomorschen dag le laten binnendringen. Is dat ginder niot te wild To wild!... Do bisschop bekeek mij met een modelijdend gelaat, iuist als de on vermoeide wereldreizigers ons volk van 't platte land met deernis bezien. Do Congo zon eono wildo en vooste slroek zijn Ja ovor twintig jaar. Maar ten huidigen dage!,.. Zie, 't boste bewijs daarvan is, dat men juist een allerwellui- dondsto orgel aan 't afworkon is voor mijne hoofdkerk van Brazzaville. En indion uwo Jezerseen handje willen toesteken om het te heipon betalen, zullen zo mij eonen grooten dienst bewijzen... O, voprzekor zou T 'uen doorn uit miiuon voot zijti 1 Ik bekeek do bisschop'met verwondering, en ik vroeg me af, of het niet om te lachen was... eon zwaar kerkorgel in Congo Nochtans, beste vriend, 't is zoo, een groot kerkorgel voor Congo en dat we zelf, ik en mijno negors, ginder in zijnon haak zullen zetten... O! dio onverbeterlijke Pa rij- zenaars, die do aardrijkskunde nog niot ge noeg kenne Maar, Monseigneur, ik ben ook in Afrika geweest. Waar dat Te Kairouan... Biskra... Tonggowet, en 't n oorden. Bah dat bestaat allemale niet voor ons!... Sluit uwe oogen... want wo zijn to Brazzaville.... Do zon beschijnt hot door don Congo3troom overgroot gevormde meer met hare vurige straleu... Mijno hoofdkerk, zui nig van bouwtrant, doch zoovoei te ruimer, bohoerscht de wijde stroom, waar krokodil len en rivierpaarden in duiken en in spelen. De rivierpaarden ZekerlijkMaar wees gezeten... i n Ik nam eonen van ouderdom krakenden stoel on de bisschop vervolgde zijn gesprek Dio hoofdkerk, waarin den waren God wordt aanbeden, geofferd in 't II. Sacraficie der Mis en zoo dikwijls aan de II. Tafel door onzo zwarton wordt ontvangen, verheft zich op de plaats zelve waar men 25 jaron gole- don, monschenvleesch oppeuzelde. Overjaar nog, moost ik liet gebouw ver meerderen, oni het altijd aangroeiende getal mijner chri6tene negers te kunnen blijven bevatten... Drij duizend personen kunnen er plaatsvinden; nochtans op do gowono Zon dagen is za to klein; want, in Congo gaat iedereen naar de mis. En 't is eun waar ple zier en 'nen grooten troost do plochtighedon aldaar te ziou plaats grijpen; vele europee sche parochiën mogen er jaloerach van zijn. Do zang wordt er met verheven mees terschap uitgevoerd. De zwarte uit Congo is grooto muziekliefhebber, hy is er moor dan op verlekkerd... Nog iets dat ik niet wist. Boklagonswoordige vriend f... En ik verzeker u dat 't gezang onzer psalmen, door die drie duizend stemmen zachtjes aangehe ven, veol indruk maakt. Maar dat armtierig karmoniumtje van over jaren is lo gobrokkolijk geworden; liet kan den dienst niet meer doen en uithouden; het kau al die stemmen niet moor to boven komen; hot wordt versmacht, on indiehooge en ruime kerk zou alios uitkomen op 'nen wanklank en op ean wangeluid. Do bisschop wachtte oen oogonblik, en terwijl hij verstrooid zijn stukje brood, dat do kloostergemeente hem bij zijn maal had gcschonkon, doorsneed, ging hij voort Mijn eenig verlangen was een orgel le bezitten Doch hoe die droom verwezent- lijkt en dan nog, hoe dat prachtstuk in midden Afrika gekregen Diezelfde ver wondering, die go daar aanstonds te kennen gaaft, verbaasde mij insgelijks een orgel in dat verre Zwarteland ft Mannen van klein geloof zijn we toch, wij de oude beschaafde blanken m Onze Zwarten geveupps dikwijls schoon» voorbeelden. Zij bezitten het goloof der vroegere tijden. r> En waarom, Vader, zoo spraken zij, zouden we geen groot orgel kunnen krijgen De hoornen ontbreken hier toch niet in onze uitgestrekte bosschen, om de orgelkas te vervaardigen... Onze olifanten zouden liet ivoor voor het klavier of toetsenboord leve ren; onzo ebbenboomen zouden van pas ko men om de zwarte kruisnooten e.n bomols te maken; on het rivierpaardenvel kan dienen voor do blaasbalgen. Wat zou or nog ontbrekon Mannon van 't vak om alles ineen te schuiven. Maar ge weet toch zeker wol dat onzo negers zeor handig zijn on dat ze verleden jaar oen stoomsctiip weder herstelden Geld ook Europa is edelmoedig ge noeg om daarvoor te zorgen... daar 1 *t Is zeer zonderling riep ik uit. O, in dien ik 'neubosch staan bad op Montmartre. 11c kreeg daarjuist, zoo verhaalde verdor de bisschop, eenen brief van Nogent- Ie-Rotron; oen orgolmaker, zoo fijn en vor- standig als edelmoedig, bood zich aan oin liet speeltuig zoo goodkoop mogelijk te le veren. Ik verwiltlgdo het vennootschap dor pa- kelbooten. Zij verleende me ook grooto prijsvermindering. En thans staat de zaak op zoo 'nen goedon voet, dat do koning Makolco zelf, ermede bozig is, om te weton hoeveol kalebassen palmwijn bij op den dag der inhuldiging en inzegening van 't orgel, zal moeten ten beste geven aan de zangers. «Iloe zou mon kunnen wederstaan. aan die algeinsene bolaugstelling. t ik «k 1 Wederstaat niot T Is 't geen ik niot doo f En de bisschop sloeg zijno armen wijd open... Verbeeld u eens dat feest ginder bij ons, binnen enkele maanden, ginder zijn we zoo vrij als ne vogel-in de luchtruimte... dat feest der inhuldiging van ons orgel al die zwarten, vroeger slavenvleesch sinds oouwen gevangen gezet, als gewoon vee, in do diepten der slavenhandelaarsbooten, dio thant bij duizenden komen toogeloopen, over van geluk, vrijgekocht door 't christendom, dorstig om van de kristene kunst lo genieten! De Europeanen zelve, van 't vaderland verwijderd, door do tijdelijke belangen go- boeid, zullen tranon van blijdschap storton als zij do godvruchtige klanken en zangen die eens hunne kindsheid on jeugd verlustig den zullen hooron weergalmen. Wie weet Eenigen zullen misschien de ontwaking van hun ingesluimerd geloof aan dat prach tig en machtig speeltuig te danken hebben, want do orgel i3 de grooto stom der kerke... Ik mag u vorzekoren, dat ik na een 37jarig verblijf in Congo, mijn nunc di- miltis n of 't geef ons ter eeuioighcid toe gang - gretig zal bidden, wanneer ik te Brazzaville de Credo van Dumont door gansch mijn volk zal hooren zingen, en dien zang door het machtige spel van het eerste frausch kerkorgel zal begeleid worden 1.. En wanneer de bissohop mij zoo toesprak, was ik verre.... verre van daar Met mijn gedachten had ik do kleine, oude, roode ka mer verlaten... ik was verre weg van die ouderwetscho landen, waar de vorsletene besturen slechts haat in 't herte koesteronWn vervolgingen op vervolgingen uitzoeken en uitvoeren... Ik zag onzo religio lieog verhe ven, kalm en lichtend, de zaïi-Neros on do gedecoreerde Juliaans in den vergeielhoek stellende... Ikzagze overstoken naar Afrika, naar Azia... naar allo opkomende landen van gansch do wereld... Ik zag ze do toekomst bezaaien met haar grootsch doch stil en vre debrengend gebaar van Eeuwige Zaaister... in scecula sceculoram in de cauwon der eeuwen, (naar P. i/Ermite.) Verleden Donderdag is to Belfast bot nieuwste rouzenschip van do White Starlijn, do Brilanichet grootste schip dor wereld, van atapel geloopen. De Britanic zal immcr3, wanneer ook de bovenbouw voltooid zal wezen, 53,000 ton inhoud hebben, terwijl de Imperatorvan do Hamburg-Amerikalijn, die in grootte erop volgt, 50,000 ton meet. Maar tevens is de uicuwo r liner de oersto van een heele reeks reuzenschepen, dio in 1914, betzij le water gelatan zullen wordeD, hetzij bun eor sto reis gaan aanvaarden. Omstreeks Juni inoet immers bet zuster schip van de Imperatorhot dordo van de drie schepen van 50,000 ton, dio do Ham burg-Amerikalijn liot bouwen voor haren dienst op New-York, da helling van de werf van Blohm en Voss verlaten, terwijl [kort daarna, half Juni, da Statendamhet groot ste stoomschip Tan de Holland-Amerikalijn, van stapel zal loopen. Do Ilollandsche boot wordt einde September gevolgd door een 26,000 ton groote super-Lapland, die voor da Red Star Line gebouwd wordt door Har- land Wolf's scheopbouwmaatschappij te Bolfast. Eindelijk zal de Paris, do laatste aanwinst van de Corap. génér. Transatlan- tique, de rij sluiton. In don loop van dit jaar zullen voorts niet minder dan drie, reeds vroeger ingewijde reuzenschepen definitief in de vaart komen, allo in de vaart van Europa naar New-York. Omstreeks Juni stuit de Cudardlijd do Aqui- tania van 50,000 ton inhoud in dienst, ter wijl do Vatcrland van da Hamburg-Amerika lijn in dionzolfdon lijd hare eerste reis zal maken. Dit zusterschip van de Imperator meet ook ongeveer 50,000 toa. 5 De Noorddeutsoho Lloyd stuurt half Au* gustos do Columbus in zoe, een sohip vaa 35,000 ton. Mot deze tonnemaat is laatatga- noemde maatsohappij trouwens tpt de grens gekomen van wat hare directie meent voor winstgevend te mogen houden. En don spreker, we niot eens van de nieuw» reuzenschepen die dit jaar nog op stapel zul* ion gezet worden, waaronder de nieuwo Red Star Liner van ongeveer 35,000 ton, die zal gebouwd wordon op de werf. die thans vrjj gekomen is door 't afloopen der Brilanic. 1914 is waarlijk eon recordjaar voor reu- zenzoekasteolen, Een roerend verE^aa!. Uit Adelaide (Australië), waar de Zuid* poolexpeditie Mawson thans is toegekomen, worden daarover dramatische bijzonderheden medegedeeld. Ziehier wat Dr Mawson zelf verhaalt Ilc ging op weg, vergezeld van luitenant Ninnis on Dr Merlz. Wij beschikten ovor 1G Groenlandsche honden en oen» vracht van 1700 pond. Op 14 December 1912 hadden wij 68° 13 breedte Zuid bereikt, en 151° 35 lengte en 311 mijlen afgelegd. Wij bevonden ons op eene ijsvlakte van 9000 voet hoogte. Mertz-, van sneeuwschaalsen voorzien, was mot de eerste slede een vierde mijl vooruit. Ik zelf volgde mot de andere, evenals mijn ongoluk-% kige gezel Ninnis. Plots kwamen wij voor eon gapende sploet* waarover Mertz was geraakt. Mij op eeniga stappen van da slede bevindend, had ik tijd tot mijn gezel te roepon dat hij zou oppassen. Ik geraakte erover, keerde mij om, en zag noch Ninnis noch slede. Radeloos riep ik op Mertz, dio terugkeerde. To vergeefs hebben wij in do ijseÜjka diepte naar 't lijk van onzen ongelukkiger* kameraad gezocht. Wij bemerkten enkel eoa der honden die zioh met een poot aan eon uitsprong hield vastgeklampt en luide builde. Onze dappere reisgenoot was met het grootste gedeelte der levensmiddelen ver* d wenen. Allesn op de onmetelijke ijsvlakte. Na een oponthoud van 9 uur trokkon wij terug. Wij hadden nog enkol lovensmiddeler» voor een tiental dagen. Wat aangaat het hondeneton, dat was uitgeput. Daarbij ooa ijselijk weer. Wij besloten ©r toe, onts rantsosnon op het minimum vast to stelIon,on ouzo hondea te doodon om ze te verslinden. Op 1 Januari 1913 waron wij nog op 1(X} mijion van ons vertrekpunt, doch mijn ka* meraad zag ik dag aan dag zwakker wordon. Onze reis werd moeilijker en op oon dag legden wij slachls enkele mijlen af. Eindelijk, in den nacht van 7 op 8 Januari 1913, stierf mijn makker Mertz en ik was alleen op do ijsvlaklo, alleen met eenig» uitgeputte honden. De volgende maand was voor mij ontzet tend. Ik verkies er niet aan te denken. Een strijd tusschon loven en dood, door geen pea te beschrijven. Mijne krachten namen af en horhaaldo malen gleed ik uit in spleten ea diepten. Ton toppunt vau ramp had ik togen ontzettende sneeuwstormen te kampen. Ik verloor haren en nagels. Eindelijk ontdekt» ik eene bergplnats van levensmiddelen, zon* der twijfel door de opsporingsploeg nagela ten. "Dit was mijne redding, on ik kwam bo* houden ter plaats, waar de andere leden van den tocht hadden ovorwintord. Doch een wreedo ontgoocheling wachtte mij daar. Hel schip dat mo naar htt vaderland moest terug brengen, had sinds een uur het anker gelicht. De laatste tegenslag. De f> Aurore welke uit Tasmnnië Maw son naar de Zuidpool had gebracht, was op 8 Februari vertrokken, doch had zes man achtergelaten, gelast Mawson op te zoeken. Dadelijk word 'n radiotologram uitgezoudoü naar 't schip, met verzoek terug te keoroo. Het kon niet, tengevolge van don orkaan on Mawson was met zijn gezellon veroordeeld nog eon jaar in de Poolstroken to blijven. In December laatstleden koerde de Au rore uit Tasmanië naar Mawson terug en trof dezen aan. Thans, op 26 Februari 1914, is hij in Australië triomfantelijk toegekomen» Het doel van den Pooltocht. Op 2 December 1911 had het schip Au rore Tasmanië vorlaton. Het doel dor Zuid- poolverkonners was de nog betrekkelijk wei nig bekende streken, tusachen Zuid Victoria- land en Keizer Wiluoha li-land gelegen, af le reizen. Zooals men liooger vernam, verliet Maw son met luitenant Ninnis, der Royal-Fuao- liers, en Dr Merlz zijn winterkwartier, om zijn opsporingen verder door te driivon. De wetenschappelijke poolreis Mawion heeft ecboono uitslagen opgeleverd.

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Volksstem | 1914 | | pagina 5