Werkman en Verpliotilend Onderwijs Franz-Fordinand go zijne echtgenoots moordaanslag op den Aartshertog T EEN EN ANDER MomoMeleipva! ts Brussel Em tramongeval ts Meclieisu Twintigste Jaargang n' 134 I* UITGAAF, 4 tl. 's avonds 0 0 2' UITGAAF, 7 tl. 's avonds 0 DAGBLAD BestuurderJ. Van Naffel=De Qendt. Een drama te Antwerpen 2 CENTIEMEN HET NUMMER Zaterdag 4 Juli 1914 ABONNEMENTEN Zes maanden 4 franken. Een' jaar 8 franken. Inschrijving in alle p03tbureelen van liet land. PevMonte la pnbHotté coimneréiale-et fiaaocière du journal, s'adrcssor exclusivementa l'Agence Róclarao tiodts, 2, Place de la Bourse, Bruxelles, BUREELEN TE BRUSSEL I TE AALST fflii GCDTS, Beursplaats, 2 j Kartestr aat, Xdefcoo» A 3299 J Telefoon 114 AANKONDIGINGEN Ei. aank.(l tot 4 Jtl. reg.)fr. 0,G0 3® blad/., (de regel) fr. 1,00 4® blad/., {de rogel) fr. 0,30 I'iiiaoc. aan kou. (perregeljfr. §,00 Sportfper regel) fr. 1,09 Gemengd nieuwsperivgel fr. S,00 lïcchf.benrteil.(per regel) fr. §,00 Overlijden tyer regel) fr. Commercial*) ea financieels aan kond igrtigen zicdi niislaihsUjk wendcu Agente Réclame Gedfcs, 2, li ours plaats, BroieaL i: Zondor geloerdheid komt man nergens in do werold zegt het volk. Dat is waar. De onwetendheid is eene bron van maatschappelijke en van zedelijke kwalen. Een niet geleerd mensck wordt meest gebezigd om vuil en lastig werk te doen bij wordt gemakkelij ker uitgebuit 011 opgeruid door sluwe bedriegers, die zich ten koste van 't volk boog-er op willen werken bij bezwijkt eerder in den immer woeden den kamp om braat en deugdzaam te zijn. Do verstandelijke en zedelijke ont wikkeling van oen volk is evenredig met zyne stoffelijke welvaart. De Vla ming, leest men in eenen roman, de Vlaming, die men in den vreemde aantreft, is negentig per honderd een Rampzalige, een ongelukkige. De vreemdeling, in Bolgië werkend, is meestal een ontwikkeld man. Hij wint hoogo loonen Droeve onder-vinding heelt geleerd dat zulks, belaas, veel waarheid be vat. En wat is biervan de oorzaak Het onregelmatig of niet bijwonen der school. Die nalatigheid wil het katholiek bestuur verhelpon door hot verplichtend onderwijs. Verplichtend onderwijs. Groot •woord, dat velen afschrikt. De katho lieken willen dat alle kinderen wel onderwezen^n wel opgevoed worden. De onwetendheid is de moeder van alle dwalingen een onwetend mensch staat ver boneden andore menschen in opzicht, én van betrekking, én van weistand, én van toekomst. Het groot ste deel der Belgische ouders Bezit geene fortuin eefio goede goleerd- heidhoid, eene degelijke opvoeding is do eenigsle en grootste schat, die zij aan hunne kindereu kunnen nalaten. Ja, dat is al schoon en wel, maar nu zullen onze kinderen niet zoo vroeg mogen werken. Kindoren mogen niet tot de fabriek noch tot de werkplaats toegelaten wor den, voor lichaam on geest genoeg ontwikkeld zijn. De ontwikkeling der krachten bij jonge kinderen wordt ge smoord door te vroege inspanning, en éénmaal gebroken, wordt de geheele ontwikkoling onmogelijk. Het kind moet beschermd worden. Het behoort aar. gezin en school niet aan fabriek en werkplaats. De kinder jaren moeten een tijd van ontwikke ling en groei, van opvoeding en onder wijs zijn een tijd van voorbereiding voor den arbeid en de plichten van het latere leven. Ware het zoo, dan zou bet weerstandsvermogen zich beter ontwikkelen, de kinderen zouden beter bestand zijn tegen de gevaren en de vermoeinissen van den arbeid. Daarbij, vele fabrieken en vele werkplaatsen zijn kolen van bederf. Hoeveel jonkheden vinden er hun eeuwig ongeluk, worden er bedorven, en eon bedorven kind verliest alle liefde zoo tot zijne ouders als tot God. Twee honderd duizend Belgische kinderen van min dan 14 jaar werken op fabrieken en in werkplaatsen. Zij winnen gemiddeld 1 fr. daags, te za- men 200,000 fr. per dag. Werkten die kleinen niet, de nijveraars zouden grooten in de plaats moeten zetten. Laat ons veronderstellen, dat die vol wassenen 3 fr. 50 daags zouden ver- dienon aan 57-143 arbeiders werk verschaft worden. Do kinderen verrichten dikwijls het werk van grooten, zoodat wo zonder overdrijven mogen zeggen, dat, dank aan het verplichtend onderwijs, het legor werkoloozen in Bolgië met 00 duizend man kan verminderd worden. De vakvereenigingen zullen machti ger worden door groolor aantal leden en beter kunnen strijden voor de be langen van den werkman. Pleiz&ertreiu naar zwit serland Het Beheer vau Spoorwegen richt, op de hierna tolgende dagen, pleiziertrei- nenan voor Zwitserland 12 Juli, naar Born 90 Juli, naar Zurku 0 Augustus, naar Luzern. Die treinen vertrekken uit Brussel (Noord) en nemen reizigers op te Brussel (L|W.) Namen, Jemelle en Aarlen. Plaatsbewijzen verkrijgbaar l)ij vertrek uit Aarion, Antwerpen, Bergen. Brussel (Noord) Charleroi (Sud), Doornijk, Gent (Zuid) Luik (Guillemins) on Namen. Voor nadere inlichtingen, raadplege men de plakbrieven en de prospectussen voor die ploi- zier reizen. F*l©iziertrein. naar Tüentz: Het Beheer van Spoorwegen richt op 22 Augustus, een p leizier trein in van Brussel naar Ment/.. Plaatsbewijzen verkrijgbaar bij -vertrek uit Aarion, Antwerpen (Centraal), Bergen, Brussel (Goord), Charleroi (Sud) Doornijk, Gent (Zuid), Luik (Guillemins) en Namen. Voor nadere inlichtingen, raadplege men de plakbrieven en de prospectussen voor deze pioi- zi er reis. DKEet wetsontwerp en die spionnooring Dit wetsontwerp waarvan wij eenige maanden geleden do voorbe- •eiding meldden, is thans geheel opgesteld. Uit goede, bron verzekert men ons dat het aan het Parlement zal voorgelegd worden na de heropening van de Kamers. Man verzekert ons dat liet aannemen van do nieuwe wet de uitzetting ten gevolge zal hebben van con vrij groot aantal vreemdelingen die thans bijna openlijk de spioneering uitoefenen. De spionnen waarvan de beschuldiging bewe zen zal kunnen worden, zullen veroordeeld wor den tot straffen loopende van zes maanden tot vijfjaar gevangenisstraf. Xxï. liet "V jpiVilcsumxx. Ter gele genheid van den feestdag van St. Pietcr, heeft Z. Km. kardinaal Merry dol Val de pontificale mis gecelebreerd aan het Pauselijk altaar der Belijdenis, „met' bijzondere tocjating van den Paus. De beroemde Cappella Giulia voerde liet muziekkundig gedeelte uit. De vespers wer den teö ure 's avomls gozongeu door Mgr. Cop- petclii, latijnscho patriark van Constantinopel. Dinsdag werd in de basiliek van Siut-Paulus buiten de Muren, insgelijks mot groote plech tigheid, liet foest gevierd van den H. Paulus, apostel der heidenen. De patriarken, aartsbis schoppen cn bisschoppen assistenten van dep troon, waren aanwezig, en zaten geschaard rond het pauselijk altaar der basiliek. Selirij fmacliiexien. Het is thans 200 jaren geleden dat de schrijfmachien werd uitgevonden. Inderdaad, in 1714 werd het eerste brevet wegens dp uitvinding cener schrijf machien afgeleverd aan den Engelschman Henry Dzill. Het tuig haf evenwel geencn bijval en hot Avas eerst in 1794 dat zekeren Bvamal eene nieuwe machien liet brevetecren, waaraan opvolgentlijk verbeteringen werden gebracht door Turri in 1808, Burton in 1829, Pogrin in 1833 on Ferro in 1839. De cclite moderne schrijfmachron werd door den Franschman Pierre Foucault, die in 1841 in Frankrijk eene machien deed breveteeren, voor zien van eene klavieren 60 hefboomen, uitge dacht. Deze uitvinding was des te merkwaardi ger, daar de uitvinder blind was. De machien van Foucault kwam in gebruik in Frankrijk en zelfs in ander Europecsche lan den, doch, van weinig praktisch nut, was haar bijval ook slechts tijdelijk. In 185C, word door den Amerikaan Charles Turbhcr een groote stap gedaan op liet gebied der schrijfmachienen. Do machien die hij fabrikeerde, was van ta melijk groote afmetingen, en was geenszins-slank van vorm, doch zij had gansclx het karakter der huidige schrijTtoestellen. In de postarcliieven van Washington wordt de eerste brief bewaard met deze machien geschre ven. Een honderclj arige se» decoreerd. Willende, ter gelegen heid zijner honderdste verjaring, de diensten erkennen, welke cle lieer E. T. De Preter, gewe zen provincieraadslid, gewezen gemeenteraads lid, lid cn schatbewaarder der kerkfabriek van Putte-bü-Mechelen, in de uitoefening zijner ambten heeft bewezen, heeft do koning dezen uitmunt ebden man tot ridder der Leopoldsorde benoemd. Hamtou-fg, Antwerpen en. Rotterdam.Ziehier de cijfers der liavenboweging van de 8 groote liavens ran het vasteland, voor de 6 verloopmaanden van 1014 on 1913 1014. Hamburg 7240 schepen 7,258,843 ton 1913. 7029 Verschil 220 1914. Antwerpen 3S1G 1913. 3512 Verschil 4 J014. Rotterdam f.342 1913. - •5983 Verschil 59 6.927,500 331,283 7,055,970 6,991,947 61,023 6,721,399 6,461,9',1 259.478 ONS LS EDE REK'BOEK. Ons liederenboek, verkocht aan den prijs van 15 centiemen,' geniet overal het beste ont haal. Nauwelijks heeft men het een weinig doorbladerd of ihên bemerkt dat het al lie deren zijn. waarvan men de zangwijze kent en van dewelke men gelukkig is nu de woor den te bezitten. Koopt cn verspreidt ons schoon liederen boek. Twes vrouwen zwaar gewond Een automobiel van Schaarbeek, reed gis teravond ovor do Henegouwiaau, te Brussel. Twee vrouwen, Laura Bertinchamp, iiu- neumaiikster en Regica Vertinden, weder zijds gehuisvest in de Groeaselstraat, 51,en 53, cle laan willende oversteken, werden door do auto getroffen. Do eorste werd öp het voetpad goworpen ou bleef, roerloos liggen, overvloedig bloe dend. ^>o tweede lug tegen den boord van hot voetpad. De twee gekwetsten werden naar het Sint- Pietorsgasthuis ovèrgebraoht, waar de policie tot hunne ondervraging niet kon overgaan. Rond 11 l|2u. 's avonds bood de autovoer der zich aan in het kominissariaat op de Nieuwe Graanmarkt. Na ondervraging, werd hy in den amigo opgesloten, om ter beschik kingvan liet parket gesteld te w orden. De toestand der twee slachtoffers blopk later zoo gevaarlijk niet te zyn, als de dokters van hot gasthuis in het beginne oordeelden. De autovoerder werd dan ook torug in vrijheid gesteld. DE FRATSEN DER ELEKTRICITEIT. Een zonderling ongeval kenmerkte den na middag van Woensdag, op het tramnet te Mechelen. Een tram van de baan Statie-Schietbaan had de stopplaats van den Vijfhoek verlaten, om naar de Markt te rijden, wanneer plots aan den Bruul groote vlammen uitsloegen boven het rijtuig en rond de trolley. Onder het vlammengeknetter werd de Bo termarkt bereikt, doch hier werd het ernsti ger. De vlammen hadden het vuur medege deeld aan het dak van 't tramrijtuig, dat dan ook begon te branden De reizigers, zeer wei nig op hun gemak, verlieten dadelijk den tram. De wattman trachtte den elektrischen stroom af te snijden met de rolstand A'an den elektrischen kabel te verwijderen, doch de reeds half verbrande koord brak onder den ruk zoodat er geen ander uitzicht overbleef, dan het rijtuig te zien opbranden. Plots even wel, sprong een moedig werkman A'oeruit en op gevaar af doodgebliksemd te worden, kon hij met behulp van eene pers de rolstang van den draad verwijderen. Enkele stonden later waren dan ook de vlammen gedoofd. Het zonderling ongeval zou, naar de mee ning A'an ingenieurs, te wijten zijn aan de hevige hitte die de stroomspanning aanzien lijk zou verhoogd hebben. KINDERLIJKJE IN EEN KELDER ONTDEKT. Ten gevolge eener naamlooze klacht, deed de policie der 2® wijk Donderdag voormid dag eene huiszoeking in de Nieuwegang. Eene vrouw, welke in belangwekkenden toe stand had verkeerd, werd A-erdacht haar kindje te hebben doen verdwijnen. De atouw deed onmiddellijk bekentenissen aan den ad- ju nkt-kommissarls, welke met het onderzoek belast was. Zij verklaarde het lijkje in den kelder begraven te hebben. Op de aangeduide plaats werd het lijkje ontdekt. De vrouw, welke 38 jaar oud,* en weduwe is, werd aan gehouden en ter beschikking van den proku- Veur des konings opgesloten. Het lijkje is naar het gasthuis gebracht om er door de wetsdoktors te worden geschouwd. In den namiddag "kwam het parket ter plaats. Het onderzoek. De twee moordenaars worden in hunne cel len streng bewaakt. Cabrinovic toont zich zeei- onverschillig en schijnt voldaan. Zoo veel tc beter dat de aanslag gelukt is, ver klaarde liij^an den rechter. Ik betreur noch tans de dood van de hertogin. Het voor naamste is dat wij bekomen hebben wat wij wilden. Prinzip. is neerslachtig. Hij wandelt heen en weer in zijne cel, liet hoofd omringd door een verband. Van vertrouwbare zijde verneemt de cor respondent der Kdln. Zeit. te Sarajevo, dat op de bommenwerper Cabrinovic de aandacht der policie was gevestigd, alvorens hij te Sarajevo aankwam. Hij is dan ook door een geheim agent gevolgd geworden, doch deze is zijn spoor kwijt geraakt een half uur voor de komst van den troonopvolger. Te 'Sarajevo beschuldigt men openlijk den burgemeester en den chauffeur, die den auto van Franz-Ferdinand bestuurde, van mede plichtigheid aan den aanslag. De chauffeur, een Serviër, zou naar men -zegt, zelfs gestopt hebben om Prinzip gelegenheid te geven, goed te raken. De uitslagen van het onderzoek worden geheim gehouden. Het heeft reeds bewezen dat Cabrinovic en Prinzip waren aangewor ven door een comitadjis Ciganovic genaamd, om den moord te plegen. Deze laatste had ook de bommen en de brownings geleverd. Over lal van andere personen, die aange houden werden, weet men nog niets, tenzij dat zij in persoonlijke betrekking waren ge weest met de moordenaars. Een gedenkzuil. Te Sarajevo heeft een leeraar vén de Sol- da tenia aderen eene inschrijving geopend om, op de plaats van den aanslag, een ge denkzuil aan de twee doorluchtige slachtof fers op te richten. De eerste lijst heeft reeds 2.000 kronen opgebracht. De laatste oogenblikken van het aartshertogelijk paar. De Weensche Reichspost ontvangt van een militair persoon uit de onmiddellijke omgeving A'an den vermoorden aartshertog, nog de volgende bijzonderheden over de laatste oogenblikken van het aartshertogelijk paar. De hertogin zonk, door den eersten kogel in de rechterheupstreek getroffen, zijdelings vooroA'er op den schoot van den aartshertog. Wat scheelt, u riep de aartshertog, zicli half oprichtend. Het volgende oogenblik strekte hij de ar men uit en A'iel in den auto terug. Een schot liad den aartshertog aan de keel getroffen, de halsslagader was doorboord en een bloedstraal spoot uit de kleine wonde. In weinige minuten was de uniform vau den aartshertog geheel met. bloed bedekt. Ongeveer tien passen nog reed de auto door, vooraleer de chauffeur haar tot staan bracht. De landchef van Bosnië, Potiorek, die met den aartshertog in dezelfde auto reed, rukte de unifonn A*an den aartshertog open. Dit; alles gebeurde in weinige oogenblikken. De hertogin richtte zich nog eenmaal op en greep met beA'ende handen den hals van haar gemaal. Het scheen, als wilde zij de kleine, doch yreeselijke Avonden, waaruit onophoudelijk bloed vloeide, met de handen toedrukken. Onder den uitroep: Mijn Godl mijn God! zonk ze echter dadelijk weer machteloos in een. Het is onmogelijk de bijzonderheden van dit vreeselijk oogenblik te beschrijven. Wij zagen, dat alle menschelijke hulp hier te ver geefs was. De aartshertogin en zijne gemalin hadden reeds het bewustzijn verloren, toen de auto met razende snelheid door de parkpoort naar. het regeeringspaleis reed. Wij droegen de twee stervenden liet zooge naamd Turksch salon binnen. De aartshertog sloeg, toen men hem de trappen opdroeg, meermalen de oogen op, zijne armen grepen als zoekend in de lucht. De Franciscaner pater MihaceAric, uit het naburige klooster, gaf den stervenden de H. Absolutie. Zes doktoors waren dadelijk ter plaatse, doch zij konden niets meer A'erricliten Het ontschepen der lijken te Triest. Het ontschepen der 'ijken van aartshertog Franz-Ferdinand en zijne gemalin heeft hier aanleiding gegeA'en tdt eene indrukwekkende rouwbetooging, waaraan alle standen der maatschappij deelnamen. Van af zonsopgang bevonden zich duizen den betoogers op de kaaien of in bootjes. De Riva San Carlo was afgesloten en in 't mid den daarvan waren twee groote katafalken opgesteld. Links van de katafalken stonden de krijgff» en vlootoverheden en het korps officiers, «iet admiraal Hans aan 't hoofd, en rechts, 4e gouverneur, M. von Hoheniolie, en de bur gerlijke overheden, de burgemeester, de gé* meenteraad, de hooge burgerlijke ambtena,- ren, al de opeubare ambtenaars en de leden der handelskamer van Triest. Op de twee kanten van de Riva San Carlo hadden talrij ke afvaardigingen Aran handels-, nijverheids-, financieele en burgerlijke maatschappijen der stad post gevat. Achter de geestelijkheid st-ond eene eerekompagnie sclieepssoldateo. Gansch de plaats was omlijst door studen ten en leerlingen der scholen. Kort na 7 1/2 U« werden de twee lijkkisten, in de Oostenrijk- sche krijgsvlag gehold, op eene platte boot, met rouwd rapen jen behangen, neèrgelaten dit vlot werd door eene aA'isoboot op sleep* touw genomen en naar den oeA'er gebracht, onder het gelui der klokken van al de ker ken der stad en het gebulder van de kanone dw oorlogschepen. Twaalf onderofficiers der marine droegen de twee lijkkisten op de praalbaren. De troepen boden de wapen». Mgr Karlin, bisschop van Triest, las dan de laatste gebeden en zegende de lijkkisten* Daarna had de overbrenging der lijken naar de Zuidstatie plaats, van waar zij per bij* zonderen trein, naar Weenen gevoerd woö den. Keizer Wilhelm. De keizer van Duitschland zal de lijkpleclï* tigbeden van aartshertog Franz-Ferdinand, te Weenen, niet bijwonen, en zulks uit hoof de eener lichte onpasselijkheid men denkt dat deze verwekt is door de diepe ontroering), door de dood van den aartshertog verooc- zaakt. Er worm ook gezegd dat de keizer va» zijne reis naar Weenen afgezien heeft, ten gevolge van een verzoek' van 't Oostenrijkse!* hof, waar men eraan houflt dat de lijkplectfci tigheden stipt privaat zouden wezen. Servië verdedigt zich. Het Servische persbureel maakt, daarto® door de regeering gemachtigd, de volgend® verklaring openbaar Servië is evenals do lieele beschaafde wereld vervuld van afschuw over den aanslag op den Gostenrijksche» troonopvolger en over de daders. Wij venvonderen ons er over# hoe liet mo"< gelijk is, dat Duitsche en Oostenrijk-Hon- gaarsche bladen in de verwerpelijke daa«f van ziekelijke ontaarden aanleiding hebben gevonden om Servië te beschuldigen en 'aan te vallen, terwijl Servië in den laats ten tij® niets heeft nagelaten om de betrekkingen tol het naburige rijk te verbeteren en vriend schappelijk te maliën. De Servische regeering is \-an meening, dat' de treurige gebeurtenis A'an Sarajevo baan den plicht oplegt, om haar volle aandacht op, het bedrijf van verdachte elementen te rich ten, als deze zich op ServïSch gebied bevin den en om de strengste maatregelen te ne men om hun woelingen te onderdrukken, ia zoover dat bij abnormale en opgewonden lie* den mogelijk is. Aan de Servische regeering, die alles doet om de betrekkingen met Oostenrijk op een vriendschappelijken grondslag te vestigen# zijn gebeurtenissen, zooals nu te Sarajevo hebben plaats gehad, even onaangenaam al® aan de Oostenrijksche. De regeering, die niets wil nalaten om na&fl lcrachten de gemoederen tot bedaren te bren gen, zal zich inspannen om de verhouding tot Oostenrijk Aveer normaal te maken. Ten diepste zou de Servische regeering het moeten betreurdh, als de ontwikkeling van de goede politieke en ekonomische betrekkin* gen tussclien Oostenrijk en Servië zouden worden afgebroken door gebeurtenissen, waarvoor de Servische regeering niet Aieraai- woordelijk kan worden gesteld. Laatste berichten. De bemerkingen der Belgrader pers, streü* kend om het Oostenrijksch-Hongaarscli re giem in Bosnië verantwoordelijk te stellen Aroor den aanslag te Sarajevo maken te Wee nen een pijnlijken indruk. Het officieel Fremdènblatt s. verwerpt krachtdadig dergelijken uitleg, die enkel voor gevolg heeft nog meer de driften op te hitsen en die A'eel veronderstellingen wettigt betrekkelijk den oorsprong A'an den aanslag# De - Reichspost verneemt dat de kei MP na de begrafenis eene proclamatie tot zijn volk zal richten om de gedachtenis te ver heffen van den o\rerleden aartshertog en tart* de te brengen aan den erfgenaam van de» troon. De keizer heeft Woensdag graaf BeroUWt® in een langdurig gehoor ontvangen, AvuartrtJ er zou gesproken zijn over den uitslag va» het onderzoek te Sarajevo en mogelijk^ voet stappen te Belgrado.

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Volksstem | 1914 | | pagina 1