De toestand
Aan de bevolking
MTÜNffiS STMEMAM3
De efficiwie rasöeösefl
van
Waarom de Duitbchers
in Brussel zijn gekomen
Welk is De toestand
te Tffiprea,
Wal fca.önsch Gotwgmual zegt
ever da bewsgiflg der Belgische
TwisiUgste jaargang ar
2 CENTIEMEN MET fN3 LJ JVi IV4 EL R
Zondag k.3 en ft&a&naSag 24 msg&s^ass &9A4
ABONNEMENTEN s
zes maanden 4 fraaken Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle poetfeureelen van het land.
I* WWAAF, 44. 's mnds 0 0 T WTMAF, 7 u. *s avonds 0
Pour tonte Ia publirité oommeeciiale et finanoière du journal,
e'adrcsser oxclusiveraenta l'Agenoo ltéclanio Godts, 2, Place de
Ja Bourse, Bruxelles.
DAOBLAD
BUREELEN
TE BRUSSEL I TE «RLST
BjGiWTS,lkurïpiaatB 2 j 1-iorlEiatra.at,
Telefoon A Teieiooo 114
Bestuurder J Van buffet-De Oer
AANKONDIGINGEN
KJ. aaok (1 tot 4kl. rcg.Jfr. 0,60
3® bladz. (de reed) fr. 1 00
4* blad*, («ie regel) fr. 0,30
PiukDc.aanl£on.(perreg!M)fr. 2,00
Sport (por regel) fr. t.00
Gemengd nieuws per regel fr. 2,00
Retfu.herstelt, (per regel) fr. 2,00
Overüjden (per regel) fr. 2,00
Commercials en finincieele aankondigingen zich uitsluitelijk ta
weiulen Agence RoctameGodts, 2, Uoursplaats, Brussel.
Do Minister van Binneulaswteche Zaken doet de volgende aanbeve
lingen, aan de Be)gtsehe bevolking, bijaldien de vijand zich in hunne
streek zou verlootten
De vijand niet bevechten
Noch beteedigmgen, noch bedreigingen uitspreken
Ztch binnenhuis houden en de vensters sluiten, opdat
men niet zonde kunnen zeggen, dat er uitdagingen
waren
Indien de soldaten, om zich te verdedigen een huis,
of eene af gezonderde wijk ingenomen hebben, moeten
de inwoners het huis verlaten, opdat men niet zou
kunnen zeggen dat de inwoners zelf geschoten hebbed-
Een aanval deor een enkel -burger gedaan, ware
eene echte misdaad, welke door de wet met aanhou
ding en veroordeeümg gestraft wordt, want deze
aanval zou kumten ah voorwendsel dienen tot een
bloedige onderdrukking, tot plundering en uitmoor
ding eener onschuldige bevolking, der vrouwen en
der kinderen.
door de barmhartigheid Gods en de
genade van den H. Apostoüjken Stoel
BISSCHOP V/W QCNT
KufspxelMt yen Z. «Jon Pm* m
Assistant aan den Pauselijken Troon,
vereerd met het Heilig Pallium.
Aan de GeeateKjbheid én Goloovigen van
ons Bisdom, zaligheid eu zegen in Onzen
lieer Jezus Kristas.
Zeer er minde Broebers,
Wij zijn gelukkig te zien met welken ijver
Onze beminde diocesanen hebben beantwoord
aan onzen oproep tct gebed voor ons duur
baar Vaderland en zijne dappere zonen-in de
huidige droeve omstandigheden.
In al de paroehiën van het bisdom bood
do smeehprecossie van O. L. Vrouw Hemel
vaart een aandoenlijk schouwspel, deor den
toeloop on bovenal door de ingetogenheid
der biddende menigte. In het heiligdom van
Oostacker verdrongen zich duizenden en dui
zenden bedevaarders rond hel Heilig Sakra-
ment en rond het beeld dor Moeder Gods
om, in boet- en smeekgebed, zegen te vragen
over onze strijdende jongens en erbarming
voor on6 geliefd Vaderland.
Dagelijks bezoeken taIrijke-geloo vigen de
aloudo heiligdommen van O. L. Vrouw te
Ooslakker, teEekloo, te Gaverhifld, te Lede,
teEdelare, te Lobbehe, te Sloepe, te Gee-
Taardsborgon, enz.; dagelijks, 'smorgendsin
de H. Missen, 's avonds in hot Lof. komen
in al onze Kerken talrijke scharen bidden om
den hemel geweld aan te doen.
Bij hot gebed voegen onze beminde dioce
sanen de verhevene wenken der liofdadigheiil-
en der naastenliefde. Iloe is ons hart ver
heugd bij het zien van den spoed, van de
mildheid, van de edelmoedigheid waarmede
te alle kanle, in onzo bisschoppelijke stad ch
in do meoste onzer parochiën, lokalen zijn.
ingericht om do gekwetste soldaten, vreem
de zoowel als Belgische, te ontvangen en
liefderijk te verplegen
Elk govoslt zich beter, elk gevoelt zich
nader bij God. Met volle betrouwen hopen
Wij dus dat do Almachtige, door do voor
spraak van Zijne II. Moeder en van den 11.
Jozef, patroon van België, onze geboden zal
verliooren en de onheilen die ons Vaderland
roeds troffen of nog zouden bedreigen, zal
doen ophouden en afkoeren.
Wij bidden voor de levendon, Z. 11. B.,
doch dit is niet genoeg helaas do oorlog
heeft ons duurbaar België roeds pijnlijke
offers gevergd ginder, op liet slagveld waar
ons heldhaftig leger, voet voor voet, don
vadergrond tegen don overweldiger verde
digt, zijn er van onze jongens gevallen. Wij
moeten voor hen bidden opdat de goede God
deze martelaars eener rechtvaardige en hei
lige 2aak in barmhartigueid-zou ontvaBgen.
Wij bevelen dus dat iedere week in alle
parochiekerken eene mis gedaan worde voor
onze soldaten die op het slagveld gevallon
zijn. Deze miszal-eeno Requiemmis zijn als
de rubriekan zulks toelaten. Zij zal op den
predikstoel aangekondigd worden, 's Zon
dags te voren.
Wij twijfelen niet of onze kloostergcraeen-
ten zullen hetzelfde doen en in hunne gebe
den-en communiën deze duurbare afgestorve
nen indachtig zijn.
Ingezien de moeilijkheden die de^staat van-
oorlog medebrengt, ontslaan Wij v«n de wet
van vleesch to derven. Men zal nochtans »p
de vastendagen bij denzetfden maaltijd geen
vlftcoot. on -riocli mogen eten.
Wij herinneren aan onze geliefde diocesa
nen dat de boetvaardigheid gepaard met het
gebed, het medelijden van God verkrijgtzij
zullen talrijke en gepaste gelegenheden vin
den om die deugd te beoefenen met goed
hartig de opofferingen te doen welke de oor
log bun oplegt.
Wij bevelen ook dat bij de gebeden die
reeds voorgeschreven zijn na de Mis en het
Lef liet gebed gevoegd worde tot den H. Jo
zef "-Tot 6f, o H, Jozefnemen wij onsen
toevhicltt.n
Wij ontvangen eene droeve tijding Zijne
Heiligheid Pius X is gestorven. Wij bevelen
zyne ziel in de vurige gebeden van onze
diocesanen.
Eon plechtige lijkdienst zal voor hora ge
daan worden in de hoofdkerk van St-Baafs,
Dinsdag te 10 1/2 ure.
Andere schikkingen zullen u medegedeeld
worden.
En zal deze herderlijke brief van op den
predikstoel gelezen worden in alle kerken,
openbare kapellen, bidplaatsen der colleges
en pensionaten van Ons bisdom, don Zondag
23 Augustus.
Gegeven te Gent, onder Onze handteeke-
ning, Onzen zegel en de tegenteekeniog van
Onzen Sekretaris, den 20 Augustus 1914.
f ANTONIlfS, Bisschop van Gent.
Op bevel van Zijne Hoogwaardigheid den,
Bisschop.
A. De Meester, kan. aekret.
Plaats f des zegels.
Volgendemededeeling werd Vrijd-ag
morgend, door liet ministerie van
oorlog aan do drukpers gedaan
i Het veldleger, zicb in goede orde
terugtrekkende, heelt zich rond Ant
werpen geschaard. De soldaten genie
ten thans eene weldoende rust.
Na zooveele marsehenen gevechten,
gedurig bedreigd on aangevallen door
een voel mach tiger leger, en gedurende
veertien dagen de bewegingen onzer
bondgenooten zorgvuldig herborgen
te hebben wacbten^nzo troepen nu tot
het oogonbük gekomen is, om geza-
menllijk op te treden. Rond Aerschot
was de strijd bijzonder hevig. De
Duitscbers kwamen in dichte drom
men aanrukken evenals to Luik, doch
ondergingen groote verliezen.
De gouverneur van Antwerpen, is
vast besloten, niet toe te laten, dat de
Duitscbers de stad zouden insluiten en
zal desnoods deu kring verbreke u
Tilt bovenstaande mededeeling moet
nu echter uii«t opgemaakt worden, dat
de l*treroversU>u zou zinnens zijn nut
teloos meoRchenl* vees op te offeren.
De eigenlijke zending van het leger,
is thans den zetel van het gouverne
ment en het gouvernement zelf to ver
dedigen.
Er zal enkel aanvallend opgetreden
worden, den dog dal zulks zal kunnen
gedaan worden. Zaraen met onze
bondgenoten, om don vijand uit ons
land te verdwijn' n.
Ons leger heeft tot hiertoe meer dan
zijn plicht gedaari. Kon ons leger de
steeds g rooier wordende inval der
Duitsekers niet blijven tegenhouden,
het is enkel te wijlen aan do minder
heid in getalsterkte. Ons leger heeft
genoeg bewezen wat het waard was.
Bel h*-eft menigvuldige bewijzen ge
geven van zijn bekleumood, doch het
was onmogelijk liet hoofd te blijven
bieden aan de overweldigende Duit
sellers.
Sinds het begin van den oorlog, heb
ben de Duitschers al huiwe kracht
aangewend tegen ons, em ons te ver
plet leren, 'kize legerhoofden hebben
aet-r wijselijk gehandeld, door het Bel
gisch leger terug ta Vrekken op Ant
werpen.
Een tegen vier durven aHo Belgi
sehe sohkrton,doch «en togen tien, dat
ka-u niet zijn. Het bloed onzer Waal-
sche en Vlaamscl/o jeugeas moet niet
ta:; onhutc waeAetr.
En wat men or ook van zeggen
moge, hoe de Duitscbers ook triomf
schreeuwen, omdat zij een groot deel
van het land doorkruisen, dat zij toch
niet denken dat zij reeds meestor zijn
en het land onder hun gebied hebben.
Zij zullen het ten andere weldra on
dervinden.
Sinds Antwerpen feitelijk de hoofd
stad van 't gouvernement geworden is,
is hot dus daar, dat de officieeie mede-
deelingen van het ministerie van
oorlog, aan de drukpers gedaan
worden.
Do officieeie mededeeling, Vrijdag
namiddag is nagenoeg dezelfde der
vorige dagen, buitel) het feit, dat de
Duitschers langs dlle kanten patroel-
jen zenden.
De mededeeKng etodigt met den
gewonen oproep tot vertrouwen in den
einduitslag van den krijg.
De Daily Mail verhaalt het in een
telegram.
Donderdag morgend om 6 ure hoorde men
zeer goed het gerucht .eener beschieting in
het midden der stad. Na mot den rechter
vleugel geveinsd to hebben naar Diest op te
rukken en aldus een zeker gedeelte vun het
Belgisch veldleger dat te i.euven was, te
hebben beziggehouden, worden Duitschers
aangekondigd als nair Brussel rukkende
langs Hoei en Jodoigne. Men denkt dat het
leger, dat vooruitrukt vooral bestaat uit
ruiterij en geschut afdeelingen die de ver
schrikkelijke snelvurende kanonnen op auto
mobielen bovatten.
Doze troepen stellen zich geweldig bloot
van hunne bewerkingsbasis, dio Luik is,
afgesneden te worden, docli men is op een
oogenblik van wanhopige werkingen voor
het vaderland en het bezetten van de hoofd
stad van België, is, alhoewel geheel onnut
tig onder strategisch oogpunt, pon berekende
slag om in Duitschland de geestdrift aan to
vuren.
In algemeenen zin is eene zaak zeker,
't is dat de Duitschers op do Mans in
wanorde zijn. Luclitverkenners beschrijven
don warboel, die in de vijundeiijlce rangen
hoorscht len gevolge van de steeds her
haalde annkoinsloi van legerkorpsen, achter
een front dat totaal verlamd is.
Welk is de toestand van de stad Tongeren,
welk o ingenomen is door de Duitschers
L<* Ma tón van Antwerpen, geeft dien
aangaande de velg-onde ialiohtiag
Gisteren te 4 ure 's namiddags, ontvin
gen wij het bezoek van een en onzer lezers,
wiens familie Tongeren bewoont. Sedert
Het uitbreken van den oorlog, hebben de
bewoners van Tongeren de kanonnen der
forten van Pontisse en van Liers hoorea
bulderen. Zij lubben door hunno stad dui
zenden en duizenden ruiters zien trekken.
Al di« feiten hebben de bewoners weinig of
niet ontroerd en zij zijn stil te hunnent ge
bleven.
Nu. gisteren namiddag heeft onze lezer
een telegram ontvangen. v-rz<mden uit
Maastricht, dat telegram kwam van zijnen
broeder, die hem meldde, dat al de bewoners
van Tongeren hunne stad hadden verlaten
en naar Holland gevlucht waren.
Welk is het nieuw feit, dot de bewoners
van Tongeren heoft kunnen doen besluiten
zoe ijlings de vlucht to nemen, als wanneer
zij, zo--der het voorhoofd te fronsen duizen
den Uhlnnen en Huzaren der dood Hadden
zien voorbijtrekken en de zware bel*
ringfikanoonen, die onafgebreken tegen de
Luikscko forten donderden, hen niet hadden
verontrust.
- Pat telegram dat waarschijnlijk gecen
sureerd werd, zegt enkel Tongeren ont
ruimd, allen gered i
Neg eens, wat is er gebeurd Zijn wij
niet gerechtigd te gelooven dat, indien de
bewoners van Tongeren, plotseling deor
vrees aangedaan, naar Hollend vluchtten,
zulks moet toegeschreven worden aan de
bedreiging van eenen grooten veldslag ia
hunne onmiddellijke nabijheid
Er is hier geene kwestie van een skap**l
gerucht, maar van een weadijk feit, waar
uit wij gevolgtrekkingen maken welke door
de logiek gewittigd zijn.
anderen gaven een bon. Wonnen de Duit-
aobers, dan zou Frankrijk botaleu, wonnen
de Franacheu, dan zou DuiLchlaad betalen,
en wilde niemand betalen, dau zou de ge
meente er moeten voor zorgen.
Hen doode, een doodelijk gekwetste en
een licht gekwetste te Lsde.
Zooals ovoral, waren oenige jongelingen
per rijwiel uitgereden om de Duitschers te
gaan zien.
Nu, de Duitscbers zijn zeer verlegen van
r^vrielen, en waar zij er kans toe hebben,
snijden zij de volobanden aan stukken of
verbrijzelen het rijwiel.
Een Duitscher was te Lede alleen op ronde
en zag eene groep wielrijders voorbijsnollen.
Ilij gebood hen to stoppon, doch drie der
jougüingen vloohtion aebtor een muur. Do
soMaat achtervolgde hen to paard, doch
bemerkte een ijzerdraad niet, welke voer
het waschgoed gespan «en was. Hg botste .er
tegen en werd ten gronde goslingard. Woe
dend leste hij verscheidene schoten op de
drie vluchtelingen en allo drie violen.
Eon hunner, Ifemi Galle, 20 jaar oud,
Mteitde-to Lede, Zgdo, kroeg den kogel in
don rug en werd ïeHeriijk doorboord. Hij
hfeef dood op den slag.
De tweede, Gus'.aaf Mattkys, ook 20 jaar
id. van Lede-Overimpo, word in d6 zijde
getroffea en bovindt zich thans in hopeloozen
Het Buitsche leger
in Vlaanderen
Het Daitsch leger dat rond Brussel was
sedert Dinsdag, is op den steenweg van Brus
sel naar Gent samengetrokken.
Het was 50.000 man sterk en bestond uit
voetvolk, ruiterij en geschut
Om 7 ure waren zij te Hekelgem en l»un
voorbijtrekken duurde van 7 tot 42 ure,Vrij
dag mergend-
Ontelbare soldalen velorijders gingen de
troepen vooraf. Zij sneden de telefoondra
den af en deden de tramlijn te Hekelgem
springen.
Een tram stond juist op den steenweg. Do
enkele reizigers waren weggevlucht en de
soldaten namen uit den fourgon de melkkan
nen.
De personen van wie wij vernamen dat de
Duitschers er passeerden, verklaarden ona
dat verschillende troepen dragers waron van
bootjes.
Men had er groote slagen gehoord en dat
deed de inwoners veronderstellen dat de
DaUschers de nieuwe tunnels voor de gzer-
weg Oostende-Brussel deden springen.
In Hekelgem namen zij de richting vai»
Ninove.
Daar zouden zij verder naar Geeraards
bergen-DooriHjlc ofwel Bergen trekken. Hun
doel zou Valenciennes (Frankrijk) zijn.
Wat zij zooal uitrichtten.
Natuurlijk hebben do Buitsche soldaten,
afzonderlijk optredend zich hier en daar wat
doen opmerken, hier door brutaliteit, daar
door eerlijke daden.
Te Denderleeuw werd de heer burge
meester verplicht naar huis te gaan, en eene
som gelde te gaan halen, onder bedreiging
da» men anders zijn kasteel zou doen sprin
gen. Naar het schijnt was er naar den zin
der Duitschors niet genoeg in de gemeente
kas te vinden.
Vorder ontnamen zij een bakker zijn go-
span, voerden hot mede en doden het te
Wot teren cadeau aan een oude dorpeling
die er naar de Duitschers stond te zien.
Tusschen Assche en Hekelgem deden zij
de lokomotief van den böurttram springen,
bij middel van dynamiet. Niemand werd ge
kwetst, doch do Duitsche soldaten lieten zich
de kannen melk, voor eene melkcrij bestemd
goed smaken. Eens dat zij gen oog luidden,
lieten zij het overige door de straatjeugd
uitdrinken.
Te Lede deden zij het nog boter. Daar
ging een troep van 15 man het dorp rond,
overal eten en drinken, chocolade, sigaret
ten, enz., koopeudo. Sommigen betaalden,
De derde, Guataaf Huylebroeok, 18 jaar
oud, werd doer een kegel licht gekwetst aan
den reebterotteboog.
Op het geknal dor vuurschoten snelden
verscheidene andere duitsche seidetou too
en de schieter vertrok met hen, juist alsof
er niets gekeurd wane*
Dr Robbens, ter plaats goneepen, kon
enkel do deed van Galle vaststellen. Hij
verzorgde ook de twee andere gekwetsten.
De forten van Luik.
Eon telegram van het agentschap Havas
meldt, dat de forten van Luik nog steeds in
orde zijn, en dat ondanks al de geruchten
w elke doer ds Duitschers verspreid worden
geen der forten gevaar loopt overrompeld te
worden.
Dit Parijs werd Vrijdag avond goseind
Officieeie nota van het Fransch gouver
nement
Gelijkvormig uit verdedigingsplan, sinds
lange jaron opgemaakt, heeft het Belgisch
leger zich in het versterkt kamp van Ant-
werpon teruggetrokken, na op schitterende
wijze, do verschillige zendingen vervuld te
hebben, welke do krggskuudigo toestand
m oplegde.
De krachtdadige tegenstand, der forten
van Luik, heeft twee weken lang de inval
Duitscbers tegengehouden, en thans nog,
zijn deze forten in bezit der Belgen.
Het Duitsch leger heeft het Belgisch veld
leger uit zijne positiön verdreven. Dit Bel
gisch leger, wordt thans echter eene drei-
gondo factor, welke het Duitsch leger gedu
rig in do zijde kan vallen, daar het Belgisch
feger gesteund wordt ddor de forten van
Autwerpen.
Do rol van Antwerpen, in de verdediging
van België, is dubhel. liet reusachtig bol
werk van Antwerpen, ingericht velgons de
meest moderne regelen, kan een onbepaal-
den tijd weerstand bieden. Dit bolwerk is
ook eene operatie |basis, 'tis te zeggen dat
alle bewegingen uitgevoorddoorhet Belgisch
logcr, op de versterkte positie van Antwer
pen kunnen steunon.
Zich des steunende op de versterking van
Antwerpen, kan het Belgisch leger gednrig
de Duitsche flank bedreigen, terwijl langs do
andere zijde en in het front, do vorboudon
legers werkzaam zijn.
Om liet versterkte Antwerpon te belege-
rom, moet een overtalrijk leger uitgerust
worden, dat er maanden en maanden kan
verblijven en een overgroot materiaal mooi
ter plaats brengen.
Alles laat toe te gelooven, dat de Duit
schers zulks niet zullen beproeven, daar heb
al te zeer hun leger zou verzwakken.
Indien dan DuitscMand Antwerpen niet
belegert, dan zijn de Duitschers verplicht.'
toch een soort van dam tezeNon, om de bo-<
wegingen van het Belgisch leger te verkiu->
deren, duar het Belgisch leger, dank aan d*
uitmuntende krijgstaktielc, door zijne over-,
sten betoond, schier ongemihderd het garni*
zoen van Antwerpen is gaan verstekken*
