Vrijdag
Juli 1922
PillEMEM IN H6LLAI9D
Mervisw m@i den ex-k@im
Bood der talrijke üalsguhnsn
ie Otngang mei hef
Allerheiligste ie Aalsi
door de eeuwen heen
Hei geheim vast
Phasisix-Park
Ir den Hoegen Raad van Han
del en Nijverheid
Oo val van de Mark
XXVIII» JAARGANG NUMMER 132
Kerkstraat, 9 en 22, Aalst.— Tel. III 8 CENTIEMEN WEKELIJKS 0.30 Uitgever: J. Van Np,tfhl-D3 Grom*
t liciteit buiten het Arrondissement Aalst, zich te wenden tot het Agentschap Havas, Adol£ Maxkan,13 te BrusselS, Place de la Bourse, Parijs en 6, Bream's Buildings Londres E.G.4 g
H. Willibaldus
Zon op 3,57 onder7,54
Volle Maau den 8
JEER.STE PROEF MET HET
VROUWENSTEMRECHT
De kiezingen in Holland, voor
'de samenstelling der Tweede Ka
mer, dewelke Woensdag plaats had
den zijn wat men pleegt te noe-
pien een historisch moment. Want:
poor cle eerste maal zullen de vrou-
peen moeten stemmen. Wel is dit
.verleden jaar, in enkele steden,
reeds bij een raadverkiezing ge
schied, doch dit was slechts een voor
proefje. Nu moet de groote massa
opkomen. En dat voor de Tweede
Kamer.
Kiezer is iedere man of vrouw
jde uitsluitingen daargelaten), die
voor of op den 15en Mei van dit
jaar den leeftijd van 25 jaar had
"bereikt. Heel het land is in 18
kieskringen verdeeld.
Reeds in het verleden was steeds
in Holland de uitslag eener kieziug
onzeker zelfs al had het aan het
roer zijnde kabinet eene sterke
meerderheid, toch kon men nooit op
voorhand zeggen wat de stembus
zou uitbrengen.
"Wie zou nu iets durven voorspel
len, nu er die onbekende factor van
1.500.000 kiezeressen bijkomt, die
gisteren voor de eerste maal stem
den.
Nog nooit werd in Holland het
kiezers-aantal met één slag zoo
sterk vermeerderd. Het algemeen
kiesrecht voor mannen is er gelei
delijk gekomen, zonder groote
schokken. Maar het vrouwenkies
recht kwam er ineens. Des te ster
ker de factor van onzekerheid.
Wij achten het niet zonder be
lang hier te herinneren aan de re
sultaten der vorige algemeene ver
kiezing (1918). Hieronder volgt
dus een lijstje van het aantal stem
men, door de partijen en groepen,
die in liet parlement zitting kregen,
behaald met opgave van het aantal
Zetels, dat haar krachtens het stem-
menaantal werd toegewezen
Stemmen Zetels.
R. K. Staatspartij 402.962 30
S. B. A. P, 294.495 22
Vrijheidsbond 202.312 15
Anti Rev. Partij 180.187 13
Christ- Iiist. Unie 88.039 7
Vrije. Dem. Bond 70.674 5
,Sos. Dem. (Comm.) 31.010 2
Chr. Dem. (Staalm.) 10.653 1
Soc. Part. (Kolthek) 8.951 1
R. v. Ch. S. (Kruyt) 8.415 1
Ch. S. P. (v.d. Laar) 8.153 1
Weerm. Verb. (Wijk) 6.628 1
Plattelanders!). (Br.) 5.567 1
Wij hebben in deze lijst de stem
men van de partijen, die thans den
Vrijheidshond vormen, bij elkaar
opgeteld. Afzonderlik waren zij
Liberale Unie 83.084, Vrij-Libera
le Partij 50.999, Economische
Bond 41.961, Middenstandspartij
J12.674, Neutrale Partij 7153, Al
gemeene Staatspartij 6711.
Verder waren er er toen' nog 14
partijen en groepen, die geen zetel
kregen, zoodat er in 1918 in 't ge
heel 31 lijsten waren voorgedragen;
gisteren kon de kiezer zijne keus
doen tusschen 45 lijsten, niet min
der of meer
In '18 werden gekozen van de
rechtsehe partijen (Roomsch-Ka-
tholieke Staatspartij, Anti-Revolu
tionaire Partij en Öhrist. Hist.-
TJnie) 50 dus juist de lielf van de
Kamer.
Verder zooals men in bovenstaan
de lijst ziet 22 socialisten, 15 libe
ralen, 5 vrijzinnige-democraten, 2
communisten en 6 van de kleine
partijen of groepen.
De groote vraag is nu natuur
lijk hoe staan de kansen van die
partijen thans
In 1918, toen eenige honderd
duizenden kiezers thuis bleven, wer
den in totaal uitgebracht 1.341.744
stemmen. De kiesdeeler was dus
13.417. Wie dit aantal haalde, had
stellig één zetel. Thans echter
wordt de zaak heel wat moeilijker.
Het juiste aantal kiezers is nog
niet bekend, doch het zal schomme
len om de 3 millioen. Nemen we
aan, dat het aantal kiezers onge
veer verdubbelt, dat ook het aantal
thuisblijvers naar verhouding toe
neemt, dan volgt daaruit ongeveer
een verdubbeling van den kiesdee
ler. Men kan vrij veilig aannemen,
dat de kiesdeeler zal zijn 26,000 a
27.000.
Willen de partijen, die thans in
de Kamer zitting hebben, zich op
haar bestaande fractie-sterkte hand
haven, dan zullen zij ten minste
ongeveer tweemaal zooveel stem
men moeten krijgen als in 1918 het
geval was. En dit zal voor verschil
lende een heele toer zijn.
Men weet dat in Holland de in
tegrale Evenredige Vertegenwoor
diging wordt toegepast, 't is te zeg
gen het centraal kiesbureel te
's Gravenhage telt al de stemmen
bijeen, door ieder der 45 partijen
in al de kiesomschrijvingen behaald
en past op het globaal cijfer de
Evenredige V ertegenwoordiging
toe.
Het is juist wegens dit stelsel
van E. V. dat men er tot dit fantas
tisch aantal lijsten is gekomen
wat n,iet belet dat, aangezien de
van den kiesdeeler moeten halen,
om voor het overschot van de ze
tels in aanmerking te komen, er
gisteren vermoedelijk tienduizen
den stemmen zullen verloren ge
gaan zijn.
Nu, dit is louter matliethiek
politiek gesproken is de hoofd
vraag zal de tusschenkomst van
jiet vrouwenstemrecht de partijen
van rechts versterken of verzwak
ken Daarin ligt de groote betee-
kenis der kiezingen van Holland,
IK ZAL NIET TERUGKEEBEN
De New-York Times brengt een
levendig-weergegeven onderhoud met
ex-keizer Wilhelm te Doorn, door baron
Clemens von Radowitz-Nei, die enkele
weken geleden den keizer bezocht in ge
zelschap van dr. Ernst Dry ander, den
vroegeren hofkapelaan, den 'schilder Ag-
gorn Bumme en Baron Kettler.
De schrijver vertelt, dat hij bij den
Keizer niet maar de minste illusie vond
omtrent een eventueelen terugkeer naar
Berlijn. De monarchie, zoo zeide de
ex-keizer o.m., zal in Duitschland her
steld worden, hoe en wanneer weet ik
niet. Ik zal echter niet terugkeeren.
Toen opgemerkt werd, dat de nieuwe
generatie in Duitschland weinig Van
hem afwist, zeide de ex-keizer Ik
heb niets voor me zelf noodig alleen
wil ik teruggetrokken leven.'
Volgens baron Eadowitz erkende de
ex-keizer nog, dat de Beiersche Wittels-
bacher veel meer populair zijn in mo
narchistische kringen. De republiek be
schouwde hij als een voorbijgaande epi
sode. Intufeschen had hij liij voor presi
dent Ebert enkele goede woorden over.
Hij prees hem over zijn zelfbeheer-
sehing, zoodat hij meer als dienaar dan
als leider vau de republiek optrad.
Voorla was hij van meening dat Duitsch
land industrieel, politiek en economisch
weer herleven .zouhet zou in de toe
komst wederom even groot zijn als in
het verleden.
De interviewer weet voorts nog te ver
tellen, dat, het anti-semitisme, dat bij
den ex-keizer tijdens zijn ballingschap
tot een passie geworden is, hem in de
richting drijft van liet.... katholicisme,
waarvan de mystieke zijde hem al
tijd sterk heeft aangetrokken.
De ex-keizer zou met de katholieke
bisschoppen van de Rijn-provincies in
geregelde verbinding staan, terwijl zijn
gespreken geregeld over godsdienstige
onderwerpen loopen Hot behoeft niet
gezegd, dat wij deze lichtelijk /{onder
linge bijzonderheden geheel voor reke
ning van den schrijver laten.
Oostenrijk en Hongarie, zoo geeft ba
ron Eadowitz verder de opvatting van
den ex-keizer weer, zullen nooit weer een
geheel uitmaken. Voor een aansluiting
van Oostenrijk aan Duitschland voelde
de ex-keizer niet veel die aansiuting
zifu hot herstel van Duitschland slechts
vertragen. Welke opvatting, volgens den
interviewer, echter samen zou hangen
met de vi ces van den ex-keizer, voor een
Duitscli bloc ouder de Wittelbacher.
GOED NIEUWS
Dank aan hot onophoudend werken
van de leiders "Van den Bond heeft de
Heer Minister van Spoorwegen vermin
dering aan de talrijke huisgezinnen toe
gestaan.
De Heer Minister drukte zich Vrijdag
volgender wijze in den Senaat uit.
De Heer Baron de Moffarts heeft mij
over de talrijke huisgezinnen gesproken.
Mijne inzichten zijn heden verwezent-
lijkt door een wetsontwerp ter ondertee-
koning aan Z. M. den Koning aangebo
den.
Voor alle familien van 4 kinderen,
voor 't oogenblik dat ze met twee te za-
men reizen, zal de eene een geheele cou
pon betalen en de andere genieten eene
vermindering van 50 0/0.
Ik heb de wijzigingen doen bespoedi
gen, daar het oogenblik goed gekozen
is, juist voor de vakaritien, om het dan
in voege te brengen.
Het oogenblik is dus gunstig en wij
hebben alle reden om te gelooven dat
met de vakantien het ontwerp zal in voe
ge zijn, daar wij op de welwillendheid
van den Heer Burggraaf BerryeT, minis
ter van Binnenlandsche zaken mogen
rekenen.
Na de hierbovenstaande verklaring-
van den Heer Minister van Spoorwegen
in 't Senaat heeft M. Van Overbergh bij
den minister aangedrongen, dat de
.gunst, door het Ministerie van Spoorwe
gen, aan de talrijke huisgezinnen toege
staan ontoereikend is. M. Neujean heeft
daarop geantwoord dat het vraagstuk
open blijft, en dat hij zal zien welken
uitslag dezen maatregel geeft.
Wij mogen dus hopen dat in de toe
komst het ministerie van ijzerenwegen
voor de talrijke huisgezinnen gunstiger
maatregelen zal treffen. De eerste stap
is gedaan en vele andere daden zullen
volgen. De bewegingten voordeele der
talrijke huisgezinnen is ontegehhoude-
lijk.
In Frankrijk zijn de voordeelen der
talrijke huisgezinnen groot, maar daar
is de beweging ter hunnen voordeele
reeds van voor 1914 begonnen. In Bel
gië is deze 'beweging slechts begonnen,
ingericht en bestuurd door den Bond
der talrijke huisgezinnen. Wij dringen
er bij/zonder op aan, opdat alle oudere,
die den last van een talrijk huisgezin
dragen, zich lid maken van den Bond,
want het is dank aan hem dat deze
eerste voordeelen bekomen zijn. Hoe
meer leden den Bond zal tellen hoe
machtiger hij zal zijn, en hoe gemakke
lijker hij zijne eischen door de openbare
besturen zal kunnen doen aanhooren.
Dat al deze, die voorstaander zijn, de
icischen van den Bond der talrijke huis
gezinnen te zien gelukken, zkh zonder
langer uitstel, laten lid rnakn.
De minimum bijdrage is gering en is
bepaald op 3 fr. Daarvoor krijgt men
alle drij maanden den builletijn van den
Bond, die de leden op de hoogte der
werkzaamheden houdt.
Voor hij tredingen en inlichtingen
wende men zich tot den secretaris van
het Gewestelijk komiteit. Kerkstraat.
18, Aalst.
P. S. De leden van den Bond der
talrijke huisgezinnen die in Frankrijk
willen reizen en van den afslag op cle
Fransche Spoorwegen willen genieten,
kunnen alle inlichtingen bij den Secre
taris, Kerkstraat 18, Aalst bekomen.
Daags nadien, den 7 Maart 181.7, be
gon Coleta De Brandt eene school voor
arme kinderen, waar de leerlingen zou
den leeron werken, lezen, schrijven en
rekenen de opbrengst van hun arbeid
was voor de oudere. In deze kantschool
had mem twee ervaren meesteressen Ma
ria Pico, van Geeraardsbergen, en Maria-
Anna Cartou, van Gouy.
Het getal leerlingen nam, in een kort
tijdbestek, zoodanig toe, dat men weldra
verplicht was, een ruimer lokaal te zoe
ken. Reeds in October 1817 kocht E. H.
van Crombrugghe, te dien einde, eene
woning nabij de Hoofdkerk, in de Ach
terstraat. Een jaar later ontstond hier,
door zijne zorgen, de eerste Zondag
school voor meisjes, die, op het einde
des jaare, zoo overbevolkt geraakte, dat
men zich genoodzaakt vond, dezelve naar
elders over te brengen, tot groot spijt
der Damen van Maria, die van toen af
liet geluk moesten ontberen, zich aan
dit tweede liefdewerk te wijden. Juffer
De Brandt was de ziel der Meisjeszon-
dagschool geholpen door andere bogoe-
de jonge dochters der stad, schonk zij,
zonder te rekenen of zich met de onkos
ten te bekommeren, aan haar bescher
melingen groote hoeveelheden kleede
ren, leeshoeken, brandstof en eetwaar.
Alle Zondagen kwam de onvermoeiba
re Rector de kinderen door zijn meesle
pend woord onderrichten en in hun vlek-
kelooze hertekens de liefde tot Jezus
doen ontvlammen.
Nog in 1817 vormden Coleta De
Brandt en de E. H. van Combrugghe
de Fransche Vrouwencongregatie der
Onbevlekte Ontvangenis, in 1828, door
P. Boone S. J. uitgebreid en kerkwette-
lijk opgericht door P. De Vos, S. J. den
9 November 1834.
Wanneer koning Willem, in Sep
tember 1825, het College afschafte, zag
de E. H. van Combrugghe zich genood
zaakt naar Gent te gaan wonen. Edoch,
ieder jaar kwam hij te Aalst de zomer
maanden doorbrengen op zijn landgoed
'Pamipione, het voormalig Hof te My Ir
beke, thans het buitengoed van het Col
lege, in de Langetetraat. Derwijze kon hij
leen vaderlijk en waakzaam ook houden
op de instelling der dochters van Maria
en Jojef. Immers, deze waren gelukkig-
lijk ohtenapt aan de tergende maatre
gelen van het Hollandsch Gouverne
ment, omdat men do inrichting had kun
nen doen doorgaan voor eene eenvoudige
Kantschool.
De Omwenteling van 1830 brak de
ketens, die ons volk knelden, en schonk
het de aloude vrijheid weer. De E.H. van
Crombrugghe nam deze te baat om
staandevoets zijn edelen ondernemings
geest den vrijen teugel te geven en zijn
weldaden met kwistig# hand te versprei
den. En de goede God stelde zijn dienaar
kostbare middelen te zijner beschikking,
om talrijke nieuwe ondernemingen met
vertrouwen aan te vatten. De Aalste-
naare kozen E. H. van Combrugge als
hunnen afgevaardigde bij het Nationaal
Congres hij werd benoemd tot tibel-
voerend kanunnik bij het Kapittel van
Sint Baafs lid van den Bissclioppelij-
ken Raad aartsdiaken en doken van
liet Kapittel officier der Leopoldsorde
vereerd met het IJizeren Kruis. Voor
zeker had de stichter der Josephieten en
zooveel ander instellingen deze onder
scheidingen dubbel verdiend, en moest
bem de rust, na afmattende studie, tel
ken jare, in Pausipone zoet en verkwik
kend zijn
Hoe ades, ingenae Moderator docte
Juvenjoe
Plic abcrunt animo toedia moesta tuo.
Te fessum vocat hue agnus, te sylva,
Domusque,
T e f lores hue,te eyenus et unda, vocant.
Den 15 October 1830 bekwam de
Aalstersche gemeenschap de goedkeu
ring van Monseigneur Van de Velde, die
hare statuten onderzocht en bekrachtig
de. Het was echter slechte van in 1832,
dat wij de vereeniging op den heden-
daagschen voet zien, en dat de onder
wijzeressen het geestelijk kleed aantrok
ken.
De eerste Zuster droeg den naam van
Agnes.
Kanunnik van Combrugghe had ge
lijkaardige instellingen geschapen in an
der steden, namelijk te Mechelen, ep
een Moederhuis te Brussel, alwaar Juf
fer De Brandt, met. twee Zustere, de
nieuwe "emeentechap op vasten voet
bracht. Dit Noviciaat werd in 1840 naar
Mechelen overgebracht, waar het bleef
voortbestaan onder de benaming van
Huis der Koningin der Engelen.
Eenige van die vereenigingen verschil
den nochtans van bestemming, en de le
den zelf vervulden een ambt, hetwelk
geenszins met den samenhang der alge-
ineen heid strookte. Die toestand ver
plichtte den stichter naar middelen uit
te zien om liet wederzijdsch doel der
verschillende Huizen beter te verzekeren
en ten uitvoer te brengen. Na rijp beraad
werd er in den loop van 1837, besloten,
dat men hot. gesticht, der Damen van Ma
ria en Hint Jozef zou splitsen de eene
vertakking nam den naam van Dam&n
van Maria, de andere werd geheeten
Zusters van den II. Jozef. Van toen af
ondergingen de Regels eenige lichte
wijziging, onontbeerlijk voor het. welge-
1 ukken van liet door de thans van elkan
der gescheiden vereenigingen nagejaagd
streven.
('t Vervolgt.)
DE HUIDIGE UITBATING VAN DE
POTASC 11 MIJNEN VAN DEN ELZAS
Onmiddellijk na den wapenstilstand,
togen de Fransche onverdroten aan het
work ten einde de potasclmdjnom van
den Elzas zoo rendabel mogelijk te
maken. Zij hadden te kampen met tal-
loozc-' moeilijkheden van allerlei aard
toch werd hunnen noesten arbeid spoe
dig met den besten uitslag bekrgancL In
het jaar 191*9 bedroog de voortbreng^
potasch reeds 592.000 tonnen, en In
1920 steeg deze tot 1.061.191 tonnen.;
Binnen enkele jraron, hoopt men do
voortbrengst op 4.000.000 tonnen 's jaare
te kunnen brengen.
Het bekken van den Elzas is zoer rijk
aan potasch. Men heeft berekend, dal
het 300.000.000 tonnen zuivere potasch
bevat, hetgeen overeenstemt met
2.142.857.000 tonnen ruw zot met con
gehalte van 14 t. h. zuivere potasch.
Het bekken van den Elzas bestaat uit
twee lagencle bovenste laag bezit eene
gemiddelde dikte van 1.25 m., de onder
ste laag eene gemiddelde dikte van 4 m.
Om den rijkdom van het bekken van
den Elzas duidelijker voor te stellen, zeg
gen wij dat er in den grond van Elzas
potasch genoeg voorradig is om in de
huidige behoeften, zoo nijverheids- als
landbouwbehoeften van gansch België
voor honderd eeuwen, zegge» voor tien
duizend jaren te voorzien.
De potaschzoutcn van den Elzas bezit
ten eenen lioogen graad van zuiverheid,
zoodat zij voordeeliger dan minder zui
vere zouten gebruikt worden.
K. ALL
NOG STEEDS GEEN LICHT
Woensdag morgen heeft do onder
zoeksrechter in zijn kabinet den gan-
(schen morgen 'verschillende personen
/onderhoord, waaronder ook de voed-
vrouw, die Mevr. Steinmann, een paar
maanden geleden, bij de geboorte van
den kleinen Robert, hoeft bijgestaan.
Ook is Van den Wouw er door den
onderzoeksrechter M. Van Stratum lang
durig onderhoord geworden, waarna hij
weer terug naar de gevangenis der Be
gijnenstraat werd gebrach.
Het parket is Woensdag middag weoi*
naar het Phocnis-Park geweest.
AFWIJKING OP DE ZONDAGRUST
De Hooge Raad heeft gunstig advies
uitgebracht op het verzoek van verschei
dene koolmijneigenaren, om in afwij
king van art. 5, deel van de wet op de
Zondagrust, de nachtploeg te mogen
laten werken tot den Zondagmorgen,
6 uur.
De Raad besloot vervolgens aan dm
minister van Arbeid en Nijverheid eon
mededeeüing over te maken van den
h. Deprez, betreffende het gevaar van
een al te strenge toepassing van de 8
urenwet, met. het oog op de buitenrand-
sehe mededinging liet blijkt immers
dat men overal 10 tut 12 uur per dag
hrbeidt.
De kwestie van den val van de mark
goeft Jacques Bainville in de Action
Fran raise aanleiding, het volgende op
te nierken
Gisteren heeft een gebeurtenis plaats
gehad, die veel belangrijker is dan de
betoogingen voor of "tegen Rathenan,
voor of legen de Republiek. Zonder la
waai is de mark te Parijs gevallen op
2.73 centiem, dus nog minder dan een
honderdste gedeelte van de goudc mark.
Zoo de toenemende waardeverminde
ring vau de mark in Duitschland den
nood hoogcr opvoert en bijgevolg ook
toorn wekt bij de sehuldvorderaars op
Duitschland, ze berokkent ook over
groot® moeilijkheden, want hot herstel
m waren of in natura (laten wij herha-
den ,dat dit op hetzelfde neerkomt) is
gegrond op do autonomie der Duitnohe
financiën en op do koopkracht van de
Dili tec lus munt.
Dat alles wordt meer en meer onmo
gelijk met elke nieuwe fractie, die de
mark verliest. De leening zelf wordt al
minder en minder waarschijnlijk. Ken
maand geleden dacht, het bankierscomi-
té aan een twintigtal milliarden. Zou het
nu nog aan dat cijfer kunne denken
De voorzetting van dat systeem leidt
tot vernietiging onzer schuld, ovenala
van de waarden,, die teruggekocht zijn
van den Elzafe door den Franaehen Staat.
Waar zijn onze waarborgen Een dag
zal komen, waarop de werkelijke rijk
dom van Duitschland wel een munliiit-
drukking zal vinden. Zullen wij op dien
dag in staat zijn, om zelf over Ie gaan
tot iiet beslag. Zou onze eigen financiee
ls uitputting er ons de middelen toe la
ten
Dat zijn vooruitzichten, die men mis
schien ontmoedigend vindt., maar hot
is een illusie, te vertrouwen op con vO(
(raagde actie.
