25
Woeusdag
Oogst 1922
S18TE HEMELDE
Ëmm Mmktknm
van IDS9 frank
lens vrenw van Lier
Is Laurdas genezen
ünïsferfe vaü Spasrwsgei
De Mening en de Koningin
naar Hasselt
¥re«seli|k® anlpSaffsng m
brand l@ Anderlecht
Drente redevearsag ven den
heer Peinearé
DE VOLKSSTEM
XXVIII* JAARGANG NUMMER ITO
Kerkstraat, O en 21, Aalst. Tel. 11-5 T>^LC3-^l-.-A.a3 S CENTIEMEN WEKELIJKS 0.50 Uitgever: J. Van Nuffel-De Gendt
^Publiciteit buiten het Arr. AALST Agentschap Hayas, Adolf Maxlaan, 13, to Brussel. Place do la Bourse, S, Parijs, Bream's Buildings, 8, Londrea E. C. 4.
H. Sidonius
Zon op 4,55 onder 6,51
Nieuwe Maan den 22
Kenelde of Renilde is de geken
de, de beroemde, de lieve heilige
sinds eeuwen te Saintes bij Halle
vereerd en aanroepen. Spreekt er
maar van in de streek en 't volk zal
u antwoorden, vertellet mededeelen
haren oorsprong, haar leven, hare
boetveerdigheid, haar aalmoezen
uitdeden, haar zalig afsterven en
haar wonderen verrichten.
Edel beelduit vroeger dagen,
blijft maar vast de takken dragen
uwer §cTidonKeid; houw en trouw;
naast des Vlam ings hofgebouw,
nijgt uw blom* en bezieschijnen,
Jïowtv en trouw zat Vlaanderen blij-
[een.
Saintes ligt op de grenslinie van
't VTaanisch en 't Waalsch en de
dorpelingen zijn van den ouden
godsdienstigen stempel. Ook hebben
zij met fierheid den Zondag 16
Juli de feestdag van Sinte Renilde
gevierd. 55. Em. den Kar., aartsbis
schop vah Mecheten is plechtig
ontvangen want Hij heeft de Kano-
nieke herkenning der relikwieen van
amine patrones gedaan. Juist
duizend jaren geleden geschiedde
de eerste herkenning. Thans heeft
men de kostelijke oude rijve van
de heilige doen herstellen. Dit mees
terstuk prijkt in de parochiekerk,
welk heiligdom zelf een wonder van
bouwtrant, godsvrucht inboezemt.
Sintc Kenelde is de -zuster van Sin-
te Gfidula of Goedele, beschermster
der stad Brussel, Zij leefde in de
VII eeuw.
Geboren op liet Kasteel van Con-
dé uit roemrijke ouders, ontving zij
eene bij uitstek christelijke opvoe
ding.
Kog zeer jong zijnde, zag zij
haar vader, hertog Witger eerst en
naderhand hare moeder, de heilige
Amelberga de wereld verlaten en
zich in de eenzaamheid des kloos
ters aan God toewijden.
Gesticht uit ter mate door zulke
voorbeelden, verzuchtte zij slechts
nog zich geheel en gansch te slacht
offeren deze dorst naar goddelijk
en verborgen leven deelde zij aan
Sinte Gudula mede en besloot een
afgetrokken heldenleven te leiden,
Zij legde eeuwige belofte vaji
maagdelijkheid af en ontving het
kloosterkleed uit de handen van
Sint Aubert, bisschop van Kame-
rijk. Zij wilde niet alleen arm leven
maar inderdaad arm zijn, en daar
om deed ze afstand van hare rijk
dommen en schonk ze aan de abdij
van Lobbes in vollen eigendom. Zij
ondernam eene pelgrimsreis naar
het Heilig Land en keerde slechts
zeven jaren nadien bij 't afloopen
dezer boetebedevaart naar Belgie
terug. Van dan af verbleef ze te
Saintes en leefde er een leven vol
van den zoeten geur van de beoefe
ning der christelijke deugden en
door mirakelen gekenmerkt.
Aan 't gebed toegezeid, zwoegde
zij op den akker en wijdde zich toe
aan den ziekendienst. Versterving
en boete waren haar eigen geworden
en haar heilig leven werd eindelijk
bekroond te Saintes zelf, door den
bracht door de Friezen, een hei
marteldood. Zij werd ter dood ge-
densch volk, dat op 't onverwachts
haar geboorte grond en verblijf
plaats overrompelde.
Van dan af bleef hare gedachte
nis te Saintes in eere en in zegen.
Niet te verwonderen dat de bra
ve inwoners, hare dorpsgenooten
haar thans nog zoo genegen en
dankbaar zijn want hare voorbeel
den maakten te diepen indruk om
nooit te verdwijnen,
Ze mocht uitroepen
IJ: mil mij gansch u geven nu,
o liefste Jesu zoet,
den loop van al mijn leven
mijn herte en mijn gemoed.
Aanveerd dat herte en 't uwe zij
0 Jem ooi- gegeven mij
verwisseling van liefde doet
niet. mij o Jesu zoet.
Mochten wij ook op onze beurt
zoo spreken en zoo handelen.
MARC.
-V-
De Nationale Bank van België bericht
hot publiek, dat zij binnen eenige da
gen nieuwe bankbrjeven van 1000 frank
zal in omloop brengen. Zij zijn van
blauwe kleur, en onderscheiden zich door
de volgende voornaamste kenmerken
Rechte kant Links, in medaillon,
het afbeeldsel onzer Koning ©n Konin
gin rechts, in waterdruk, van grooten
diameter, de kop van Koning Leopoldus
den lsten.
Op den rug Langs onder, de weerge
ving der oude Hallo van Yperen. Rechts,
eene kantwerkster aan 't werk.
Te Lier werd tijding ontvangen dat
Mevrouw Voet-Meirsmans, wonende Be
gijnhofstraat, te Lourdes mirakuleus ge
nezen was, en 'n welstellende gezond
heid genoot. En zie 1 Donderdag avond
kwam Mevr. Voet zelve thuis, flink stap
pend en blij-lachende, tot groote ver
wondering en vreugde der talrijk toege
stroomde geburen. i
Reeds lang leed vrouw Voet aan een
ongeneesbare ziekte in den buik, welke
haar smartelijke pijnen veroorzaakte.
Over een paar maanden werd zij in de
kliniek te Lier gebracht om een heel
kundige bewerking te onderstaan. Doch
de igpeciahsten dorsten het niet aanvan
gen, gezien hare zwakte. Sindsdien ver
slechte haar toestand en zweefde ze lan
gen tijd tussehen leven en dood. Doch
zij stelde al haar betrouwen opMaria
en wilde stellig naar Lourdes gevoerd
worden. Aldus gebeurde en wanneer zij
ginder uit het bad kwam was zij totaal
genezen.
Moge deze wonderbare genezing tot
hare zaligheid en tot bekeering van ve
ie onverschilligen en ongeloovigen hel
pen.
Wegnemen van de frankeerzegels van
poststukken. Insluiten van geldswaardi
ge papierenkostbare voorwerpen enz. in
de zendingen voor Italië.
Het is streng verboden geldstukken,
kostbare voorwerpen alsmede geldswaar
dige papieren in gewone en aangetee-
ken-de poststukken voor Italië te sluiten.
Het ïtaliaansch Postbehecr verwerpt al
le verantwoordelijkheid voor het. gebeur
lijk verlies van soortgelijke zendingen.
Prijsvermindering op den spoorweg voor
de talrijke gezinnen
Het beheer van Spoorwegen heeft en
kele der bepalingen •houdende regeling
van de vermindering op de prijzen der
reizen toegestaan aan de leden der talrij
ke gezinnen, aangevuld of gewijzigd.
Zoo wordt de bepaling, houdend de
vermindering wordt enkel verleend van
af den tweeden persoon een d§r reizi
gers moet dus altijd den vollen prijs be
talen aangevuld als volgt
Worden aanzien als voorzien van bil
jetten tegen vollen prijs
1. houders van vrijkaarten of van
diénst-vrijkaarten
2. houders van gewone abonnementen,
van abonnementen voor o en voor 10
dagen, voor school abonnementen en van
wekelijksche abonnementen voor werk
lieden
3. reizigers voorzien van biljetten te
gen verminderden prijs in hunne hoe
danigheid van militair, oorlogsinvalie-
den, dagbladschrijver, tolbediende, ge-
pensionneerde van het Departement, ge-
pensionneerd officier, reserve-officier of
aangenomen geneesheer van liet- Depar
tement.
Anderzijds wordt bepaald dat, in ge
val de houder zijne erkonningskaart ver
liest hij dadelijk aan het Beheer van
Spoorwegen ervan kennis moet geven
door tussehenkomst. van den statieover
ste die ze afgeleverd heeft een dupli
caat der kaart kan hem kosteloos ver
strekt worden.
Het staat thans vast dat de Koning
en de Koningin den 8 October a.s. de
stad Hasselt zullen bezoeken ter gelegen
heid van de inhuldiging van liet gedenk-
teeken opgericht ter nagedachtenis van
de Limburgsche gesneuvelden.
Deze plechtigheid zal samenvallen met
een bezoek aan de koloniale tentoonstel
ling welke, van 5 tot 19 October in de
hoofdplaats van Limburg wordt gehou
den, op aanstichting van dé Kamer van
Koophandel van Limburg.
De Koning en de Koningin zullen te
11 uur per spoor aankomen en in de
hofkoetsen door de stad rijden.
's Morgens heeft de inhuldiging van
het gedenkteeken plaats, voor hetwelk
al de maatschappijen van de provincie
en gemeentelijke afvaardigingen zullen
defileeren. Een feestmaal zal het vorste
lijk paar in het provinciaal gebouw aan
geboden worden.
Daarna heeft het bezoek aan de ten
toonstelling plaats.
DE SLACHTOFFERS ZIJN AALSTE-
NAARS
In de caoutchö ücfabriekgestaan
Zoiitstraat, 33, te Anderlecht, greep
Maandag middag een vreeselijke ontplof
fing plaats, juist toen de werklieden den
arbeid verlieten om huiswaarts te kee-
ren.
De grond werd geweldig geschokt en
op denzelfden oogenblik sloegen hooge
vlammen op uit de zaal waar de ontplof
fing zich had voorgedaan.
De meestergast, Jozef Van Auden ho
ven, en de werkman Alois Weymeis.
beiden afkomstig van Aalst, die zich in
de brandende zaal bevonden, werden door
de hevige luchtverplaatsing ten gronde
geslagen en bekwamen erge brandwon
den aan het hoofd en over geheel het
lichaam.
Intusschen nam het vuur een snelle
uitbreiding. De twee slachtoffers spron
gen, niettegenstaande de brandwonden
hun de wreddste smarten veroorzaakten,
door de hun omringende vlammen en
lukten erin een veilige plaats te berei
ken.
Het duurde niet- lang of er daagde
hulp op. De twee gekwetsten werden bij
hoogdringendheid naar het gasthuis van
Anderlecht overgebracht. Dc geneeshee-
ren stelden vast, dat de t-oestand van
Van Audenhoven om zoo te zeggen geen
hoop op levensbehoud liet. De ongeluk
kige is ijselijk verbrand aan het gelaat,
de oogen, de handen en de borst. Alois
Weymeis ook heeft over gansch het li
chaam brandwonden bekomen, doch
zijn toestand is min erg.
Terwijl men de gekweMen naar het
gasthuis voerde, snelden de pompiers ter
plaats onder aanvoering van kapitein
Fossoul.
Bij hunne aankomst stond het heele
werkhuis in laaie vlam en 't vuur dreig
de over te slaan naar een afhankelijk
heid, waar een groote hoeveelheid kool-
zwavelstofzuur bewaard wordt-, en naar
de naburige eigendommen. Dank aan
het spoedigen moedig optreden der pom
piers kon deze ramp vermeden worden.
Door de geweldige hitte echter, spron
gen de ruiten van die gebouwen stuk.
De pompier-vrijwilliger Boon onder
scheidde zich bijzonder in het blusch-
werk. Verscheidene spuiten werden in
gang gezet en stroomen water over den
brandpoel gespoten.
Na twee uren hardnekkigen arbeid,
was alle 'gevaar voor uitbreidnig van 'het
vuur geweken.
Heel het gelijkvloers der fabriek, waar
de brand ontstaan was, is door de vlam
men vernield. Een groote hoeveelheid
koopwaren en alaam zijn de prooi der
vlammen geworden. Er werd tevens
groote schade door het water aangericht.
M. de policie-officier Van der Eist is
ter plaats gekomen om het gebruikelijk
onderzoek te doen. De schade wordt ten
laagste bij op een half miljoen geraamd.
Men kent de oorzaak der ontploffing
niet.
Het is de derde maal in eenige maan
den tijds dat er in deze fabriek brand
ontstaat.
Een der slachtoffers, Jozef Van Au-
denhove, was weduwenaar met twee kin
deren. Zijne vrouw, Welleman Emma-
Laura, wérd -den 19 Februari 1918, aan
hare woning, St. Jobstraat, doodgeacho-
ten door een Duitsch soldaat, die naai;
1 oen vluchtend eivielaibricter schoot,
BAR LE DUC, 21 Oogst, Bij de
opening van den gewestelijken raad van
de Meurthe en Moselle, heeft M. Poin-
caré, voorzitter van den raad, de aange
kondigde groote redevoering over de
Herstel kwestie uitgesproken.
Na eerst de houding van Frankrijk
voor en gedurende den oorlog te hebben
afgeschilderd, zegde hij
Waarom de lange reeks ontgooche
lingen opsommen, die ons werden opge
drongen t De toegevingen die men ons
in het voordeel van Duitsohland heeft
gevraagd De verminderingen die wij
op onze schuldvordering moesten toe
staan
Moet ik het verzet herinneren, dat wij
ontmoet hebben, telkens wanneer wij
waarborgen en sancties wilden hebben
Het was alsof men aan Frankrijk het
recht ging betwisten eene Fransclie po
litiek te hebben.
En 't was toch vooral naar Frankrijk
dat men had moeten luisteren in de zaak
van het hei-stel Zijn wij het niet die
de grootste verliezen hebben geleden, die
't meest gewonden en verminkten had
den, wiens grondgebied het langst werd
•bezet en waarvan tien departementen
vier jaar lang tot slagveld aan al de vol
keren der aarde diende.
Hoeft men niet eikend dat Frankrijk
de helftder algeheele schade had en dus
recht, bezat op 'de helft der algeheele
schuldvordering En todh hebben wij
ons moeten onderwerpen aan de wet der
meerderheid en ons, in de conferentie en
in de Commissie van Herstel, moeten te
vreden stellen met wat de meerderheid
ons toekende.
Maar die initieel® onrechtvaardigheid
wil niet zeggen dat wij moeten blijven
ons onderwerpen aan den wil van an
deren, waarheen de gebeurtenissen ons
fataal voerden.
De Britsche regeering, alhoewel voor
ons enkel vriendschapsgevoelen koeste
rend, stfheen den ernst van onzen finan-
cieelen toestand niet in te zien on het le
vensbelang dat wij er bij hadden, spoe
dig vergoed te worden.
Zij scheen de ontzagelijke voorschot
ten uit het oog te verliezen, die wij ver
plicht zijn geweest voor rekening van on
zen schuldenaar te doen en scheen ge
neigd hem allerlei uitstel te willen tóe-
kennen.
Telkens wanneer wij gemeenschappe
lijke dwangmaatregelen voorstelden,
heeft men ons gevraagd er van af te
zien, onder voorwendsel dat men meer
met zachtheid haalde dan door geweld.
Nu is dat weer 't geval met het mora
torium. Duitechland had reeds een lang
uitstel bekomen, het vraagt er nog een
langer.
Waarom Kan Duitechland zijn goe
de trouw daarbij inroepen Rijkskan
selier Wirth, in antwoord op mijne re
de te Londen, heeft andermaal 'beweerd
dat Duitechland zelf niet heeft bijgedra
gen tot de waardevermindering van den
mark.
De Britsche regeering zelf heeft den
staf gebroken over die bewering van M.
Wirth en het bewijs geleverd dat de Duit-
sehe regeering al het mogelijke heeft ge
daan om den t-egenwoordigen staat, van
zaken te doen ontstaan en de mark te
doen dalen tot den tegenwoordigen lagen
koers.
Heel bet budjetair gebouw heeft geen
anderdoel gehad dan de debacle van
den mark uit te lokken.
Hoe zou men overigens kunnen staan
de houden dat de instorting van den
mark het gevolg ia, 't zij van het deficit
der Duiteche handelsbalans, 't zij van
de herstelbetalingen.
Wanneer men de franks herleidt, tot
de gemiddelde waarde van den mark in
1919-1920, ziet. men dat, aangenomen
dat de Duiteche handelsstatistieken den
waren toestand weergeven en er be
stond reden om te gelooven dat, hij slech
ter werd opgegeven dan hij werkelijk
was het deficit der Fransche liandels-
balans 28 milliard 185 millioen fr, meer
bedraagt, dan het Duiteche.
Bovendien had Duitechland bij het
einde van den oorlog slechte eene onbe
duidende buifcenlan&sehe schuld en de
eenige betalingen, die liet aan lietebuiten-
land had te doen, betroffen het herstel.
Welnu, op 31 December 11., het is te
zeggen wanneer Duitechland in opstand
kwam tegen de betalingen, beliepen de
stortingen die zij in munt of in allerlei
leveringen gedaan had tot op ongeveer
4 milliarden mark goud, waarvan er drie
in nahira en een in mark go&d waren,
bedrug vertegenwoordigend yan ongeveer
il2 milliard frank-papiei^
I Nu, bij hot einde van den oorlog, had
Frankrijk eene buitenlandsdhe schulp
van zoowat 48 milliard frank, gescha^
aan den koers van den dag.
Van 1919 tot 1921 hebben wi j aan(
den vreemde 6 1/2 milliard frank pa-«
pier terugbetaald, zoodat Frankrijk*
wiens vruchtbaarste provinciën verwoesft
zijn, wiens bevolking hoogsten de 3/5?
van die van Duitechland bedraagt. aan(
den vreemde tussehen 1919-21 zoowel in-»
gevolge van het te kort zijner handelsba
lans als in biutenlandsehe terugbetalin
gen, bij de 54 172 milliarden frank pa
pier betaalde, terwijl Duitschland geen
32 milliarden stortte.
De eenvoudige vergelijking dier cij
fers bewijst, dat de val van don mark,
niet toe te schrijven is aan de oorzaken'
door Duitschland ingeroepen maar wel
aan de overdreven uitgifte van papier-*
geld en aan het uitvoeren"van het kapN
taal.
De Duitschc geldomloop steeg met 17j
milliard in 1919-20, met 22 in 1920-21f
met 81 in 1921-1922 en met een twaalf-»
tal per maand van het loopende jaar.
Frankrijk belette het uitvoeren vart
het kapitaal; Duitschland integendeel,
schafte alle beperkingen ertoe af.
Wat sproot er uit voort. Om aan de be4
lastingen te ontsnappon, om niets te ver*
liezen onder den val der marken en oitf
niet aangeslagen te worden voor de ver-*
goedingdbetalingen hebben de rij ko;
Duitecbers, de groote burgers, handelaars
en nijveraars, hun fondsen, titels ete
waarden, waarover zij konden beschik
ken naar den vreemde gezonden vana
daags voor dc uitvoering van het ver
drag.
Dus is.het de schuld van Duitschland
dat de waarde van zijn geld zoo snot
verminderde.
De commissie van herstel zou reeda
menigmaal aan Duitschland hebben]
kunnen zeggen Gij miskent uwe ver*
plichtingen. Wij zulten de noodige straL
maatregelen nemen. Maar zekere regec^
ringen der geallieerden traden te zachfj
op. De Duiteche tekortkomingen waren"
patent en herhaald, maar sinds April
1921 werden zij op geen regel matigg
wijze meer opgehaald. De woorden vatf
het verdrag werden geerbiedigd, maar;
niet zijn geest.
Wij waren op dit punt gekomen als
Duitechland zijn nieuwe vraag voor eert
moratorium deed. Zonder ons te raad
plegen verklaarde Engeland openlbaac
dat het meende op die vraag te kunnen'
ingaan.Terzelfdertijd herinnerde het ons
echter op 'hoffelijke wijze, dat het onze
schuldeischer was. en dat liet van de-
houding van Amrika, zelf schuldeisehes
van Engeland, zou afhangen welke hou
ding Engeland tegenover Frankrijk
ging aannemen. En dit. op het oogenblik
dat Engelan'd de vraag "der Duitectfien*
om ons niet te moeten betalen steunde j
Dit samentreffen is tenminste te bet re u*
ren.
Op 1 Mei 1922 werd beslist door de
commissie van herstel, dat de Duilsche
schuld tegenover de geallieerden vaste
gesteld was op 132 milliard mark goiki*
som die theoretisch is daar wc haar ak-
tueele waarde niet kennen door dat del
datums der betalingen onzeker blijden
Maar zetten wij tegenover die som, he^
bedrag in mark goud der intergealliee^
de schulden.
Frankrijk is verschuldigd aan Engew
land 11.863 millioen mark goud aait
de Vereenigde Staten 13,791 millioen.
Engeland moet betalen aan Frankrijk;
1.092 .millioen mark goud, aan de Ver^
Staten 18,800 millioen.
Italië heeft, te betalen aan Frankrijk
840 millioen, aan Amerika 7.420 mil*
lioen, aan Engeland 9,740 millioen.
Servie heeft, min Frankrijk 1.314 mil
lioen mark goud schuld Rumenie 878;
millioen Griekenland 417 millioen
Rusland 5.643 millioen vorsehilleud<*
andere landen 1,309 millioen.
Is er een vergelijking mogelijk tus*
schen de Duiteche schuld tegenover dei
geallieerden en de intergealüeerde;'
schuld
Deze schulden met. elkaar te verwar-»
ren zou de meest monsterachtige 'eter on*
rechtvaardigheden zijn. Duitechland
moet herstellen wat liet vernietigde. De
in tergeallieerde schulden werden aange
gaan in het belang der groote gemeenn
zaak. Zoo Engeland onmiddellijk wii|
betaald worden zou het ons voor de nood*
zakelijkheid stellen van onze schulde».
naars bij de geallieerden ook vereffening
te eischen der sommen die uien ons niet
toelaat te eisclien van Duitschland.
Onnoodig te zeggen dat wij niet. zoiw
den kunnen aannemen in zulke vreemd*
omstandigheden geplaatst te zijn, WIj|
denkeu er niet aan drukking uit te oofes
nen op de geallieerden en wij willeu aU
leen dc schuld innen yan DuiteehlanjJ
tegenover ons. l
Do kwesties der intorgealiieerde schgj#
