15
Vrijdag
Juli 1923
Pcelsclis Landverkiizers
Voor eene ZsHgverklaring
Ministerie Landsverdediging
AAL?£? kasten Belgischen
Hif forsfehrraagstok
Ba Encykftek van
Paas Pias X!
De Spsaasehe Kroenprins
engeneeslilk ziek
Oisislag van E. K. Sterzs
Wetsontwerp op
den woekerhandel
De feiHegolf
XXIX* JAARGANG SUMMER 159
Kerkstraat, 9 en 21, Aalst. Te!, tij DAGBLAD 10 - CENTIEMEN WEKELIJKS 0.60 Uitgever: J. VanNuffel-De Gendt
Publiciteit buiten het Arr. AAIHT s Agentschap Havas, Adotf Maslaaa, 18, te Brussel. Place de U Bourse, 8,Parijs, Bream's Buildings, 6, Lon drea S. CTÏT
H. Anacletus
Zoo op 4,03 onder 7,50
Nieuwe Maan den 13
Ik lieb het reeds neergepend dat
nit Belgie veel volk vertrekt naar
den vreemde om hun brood aldaar
te gaan verdienen. Naar Amerika,
naar Frankrijk bij zonderlij k,trek
ken de werklieden en boeren gre
tig. 't Zijn nochtans niet alleenlijk
onze landgenooten die hun rader-
grond verlaten om fortuin op een
ander te gaan zoeken, en die ze
daarom* ook niet altijd vinden,
maar andere'volken schijnen inge
boren landverhuizers te zijn. Aan
't hoofd Van alle uitwijkende vol
keren staan hedendaags de Italia
nen en al dezen die efens Zuchtten
en kuclittfen onde'r 't Russische of
het Duitsche' zware juk. Immer en
altijd 'verhuisden de Polakken
geerne naar den vreemde en thans
meer dan ooit. Déze echt christene
menschen uit Polen, komt men niet,
alleen tegen in Amerika, dat vroe
ger insgelijks Jhiin toevluchtsoord
was maar ook in ons gastvrije Bel
gie, in de Kolenbekken van Lim
burg onder andere en in 't Fran-,
sc-he Noorden,waar zij ook de kool-
putten hejpn uitbaten. Het Pool
sche volk js een sterk, deftig, 'lief
tallig en christelijk volk dat in veel
opzichten .mpt .oijs oud vlaamsch
volk goed,zou overeenkomen.
Ik kon.met dat volk handelen,
spreken en. omgaan toen ik te
Brttayjn.Pas.de Calais verbleef,
waar een. tienduizend Polakken
met ter wo.on.gevestigd zijn. 't Was
aangenaam en leerrijk zoo eene
volksstudie te doen en ze eens te
vergelijken met de Fransehmans
wiens slechte gewoonten en kwade
gebruiken ze ook al zouden durven
aannemen.
De' Polakken zijn gezonde ke
rels, sterke mannen," gewézen Rus
sische of Duitsche soldaten. Voor
en binst den oorlog bezaten ze
geen officieel vaderland maar
moesten leven, werken en eens
vechten voor vreemde meesters en
onder vreemden dwang. Thans
zijn zij vrij gelijk de vogels en 't
uitwijken schijnt hun niet moei
lijk. Zij zijn content in hun nieuw
tweede vaderland en worden er
goed bejegend, we-moeten- het aan
stippen. Hunne taal bewaren zij,
en ze Willen niet weten van fran-
sche officieele staatsscholen of
scholen zonder God voor hun kin
deren. Daarin geven onze vlaam-
sche boeren en werkmenschen, al
hoewel Katholieken van een stuk,
gemakkelijker toe in Frankrijk,
want ze zenden hun kroost naar die
slechte fransche scholen, waar de
naam van God nooit uitgesproken
wordt en waar onze jeugdige Vla
mingen hun taal afleeren, ontlee-
ren en eindelijk vergeten. Zulks
valt zelfs, te bestatigen nadat twee
of drie jaar de Belgische ouders in
■Frankrijk verblijven. Ze spreken
dan anders niet meer dan fransch
en lezen niets anders meer dan
fransch.
De Polakken bidden voort in
een poolseh kerkboek, zingen god
vruchtige liederen in hunne taal
wanneer zij Mis hooren of andere
goddelijke diensten bijwonen.
Dims spreekt men poolseh en de
mannen, de vrouwen en de kinde
ren onder malkaar spreken poolseh
alhoewel zij reeds lang in Frank
rijk verblijven, of de duitsche of
russisehe taal machtig zijn. Al de
zen die durtseh-Polen bewoonden,
kunnen natuurlijk ook duitsch
spreken, vermits in de scholen en
m kazernen ginder,het duitsch ,1e
officieele taal was, doch ze zullen
u van de eerste maal dat ge ze 111
die taal aanspreekt niet antwoor
den,om de gezonde en goed reden
dat ze weten dat de duitschers hun
ne en onze vijanden waren en nog
vel een groot beetje zijn.
Te Bruay bestaat er nu ook een
verkoophuis van goede, poolsche
boeken, van godvruchtige poolsche
voorwerpen, van nuttige en deftige
poolsche bladen en illustrees.
Voor de Polakken bouwden de
half en half katholieken of zelfs
onchristene uitbatingskomiteiten
en maatschappijen der fransche
mijnen, ferme, puike en prachtige
nieuwe kerken!,, 't was toch zeker
niet voor de franschen alleen, want
alhoewel zij ook pastoors, die
vlaamsch, duitsch, italiaansch en
spaansch kennen, vroegen voor het
werkende volk uit verschillige Eu-
ropeesch landen herkomstig dat
hier verblijft, en hun godsdienst
nog wat beoefenen, dienen die hei
ligdommen meest voor de godde
lijke diensten der door-christene
polakken, die dan ook op zon- en
feestdagen ze tot proppens toe
vullen en bezetten. Zelfs in de week
ziet men vrouwen en kinderen en
ook mannen buiten de werkuren,
de kerken binnentreden, hun gebed
storten met open armen en op den
grond knielen, 't Menschelijk op
zicht kennen ze niet en 't voorbeeld
geven ze aan allen die het willen
zien, hooren en verstaan, In de
huizen der poolsche landverhuizers
wordt het goed en christelijk ge
bruik van het gemeenzaam gebed
s morgens, 's avonds, voor en na
het eten goed onderhouden.
De Poolsche bisschoppen Keten
hun zoo braaf en godsdienstig volk
met uitwijken zonder er verder
voor te Zorgen en daarom zonden
zij poolsche priesters naar Frank
rijk, Amerika en Belgie om die
menschen te onderrichten, te be-
preêkeu, te biechten, te geleiden in
hunne geestelijke of stoffelijke
moeilijkhde'n en wederwaardighe-
den.Die geestelijken zijn zeer ver-
kleeid aan hun zoo christelijk volk,
genieten veel troost in hun toch las
tig ministerie. De Polakken achten
hunne priesters en de andere bedie
naars der H, Kerk zeer hoog want
nooit zullen zij een geestelijke
voorbijgaan zonder hem te groeten
en bij 't m- of 't uitgaan der kerk
knielen zij voor de afgezanten des
Heeren, kussen hun de hand en
vragen den zegen.
Dat schoon gebruik brachten ze
mee uit Polen en beoefenen zij ge
lijk waar ze zich ook mogen bevin
den. Dit volk is niet alleenlijk
groot door zijn oorsprong, zijn
vrijheidszin, zijn Werkzaamheid,
maar bijzonderlijk door zijne ver
kleefdheid aan den godsdienst en
zijn goede zeden.
.wordt de ïtoop <geput dat niet aÖeen de
zaligverklaring zal worden toegespro
ken, maar dat ook -de relieken van ko
ning Hendrik «uilen worden overge
bracht naar Westminster, opdat zij on
der hetzelfde dak mogen rusten als die
van Eduard den Belijder en. deeelfdc
vereermg deelachtig mogen worden.
WIJLEN KONING HENDRIK VI
VAN ENGELAND
In verband met bet aanhangig oe.
maakte proces tot zaligverklaring van
den Engelsehen koning Hendrik VI
hebben MM Randd Knox en Shané
|Asslie, van Londen, voor de overheden
te Rome een vertaling geleverd van het
groote handschrift m het Britsch Mu
seum, dat 'het verhaal bevat van de
wonderen, m het beginstadium van het
proces aangevoerd. Omtrent dit, hand
schrift wordt meegedeeld dat er in het
efheel lo8 mirakelen in voorkomen
Daarvan waren er 77 wel, en 61 niet
onderzocht. Van die 77 zijn er hiet
minder dan 23 bewezen 34 Enèelsoha
graafschappen zijn in het onderzoekt
trokken.
Ook andere dokumenten hebben fei
ten van het grootste gewicht aan den
dag gebracht. Zoo blijkt uit. een ver
zoekschrift van Hendrik- Vin aan Paus
Alexander I, dat de beroemde 'kapel
van Hendrik VII in de Westminster
abdij eigenlijk gebouwd was als .een-
heiligdom voor den voorganger van den
bouwheer, dus voor den koning, wiens
zahfiverklaring thans aanhangig is.
Y order bestaan er verslagen van re
detwisten tusschen den abt van Chert-
sey, den deken van Windsor en den
abt van Westminster, die elk do eer voor1
AFLOSSING VAN HET BELGISCH
ROERD ETACH EME NT
De Belgische troepen der' 7e Infante,
trie Divisie (4e, 23ë, 24e linie) zullen
als volgt afgelost worden door de troe
pen der- 6e L. I. D.
Infanterie 1, 2 en 3 Oogst 1923
door het le, 2e en 3e Karahiniers met
vaandel. De muziekkorpsen van hpi le
011 3e Karabiniers vergezellen hun regi
ment.
Artillerie 4 en 5 Oogst 1923; 1
Groep van het 6e en 1 Groep van het
18e Artillerie zullen respectievelijk
1 Gfcoep vaak het 7e en 1 Groep van het
6e Artillerie vervangen. r-
Ruiterij 4 September 1923. 1 Groep
van het 2e Lansiers zal een Groep, ge
vormd door het 3e Lansiers en het 3e
Jagers te paard, vervangen.
_Zware artillerie en LoopgravenTC-
sehut 5 September. .1 Batterij loopgra-
vengeschui en 1 Groep van het le Re
giment Zware Artillerie zal 1 Batterij
toopgravengesehut en 1 groep van het
Regiment 'Zw. Art. vervangen.
Donderdag 6 September, zullen de
moepen, welke als versterking in bezet
lniitschland gezonden worden, afgelost
worden.
Al deze troepen suften onder het be
vel staan van Luitenant-Generaal
Constant, bevelhebber der 6e Inf. Div.
met, ais adjunkt, Generaal-Majoor
Ooutrepont, bevelhebber van de Infan-
tem <fer 6e InL Drv., vleugel-adjudant
van Z. M. den Koning.
Hot detachement dor 6e Inf. Div.,dat
dit der 7e Inf. Div. aRcst, zal ongeveer
maand in de Roor veriilijven.
Verlengde Diensttijd.
Om aan de infanterie-oenheden, wel
ke van Oogst tot December in de Roer
moeten verMïjvenj "de noodige °-0tal-
sterkten ta igeven, zullen al de mili
ciens, toebehoorend tot de halve.lich.
(angen der klassen 1621 en 1922 die
in de maand December 1922 ingelijfd
werden en deel uitmaken van de Infan
tene-eenheden der 6e Inf. Div (beee.
tetidmgsbatterij inbegrepen), of dïjaj
miliciens aanwezig zijn in de eenheden
ot bij andere diensten uitgezonden, on-
geveier 2 maand ouder de wapens gehou-
den worden, krachtens artikel 64 der
samengeordende mflitiewetten.
De kandidaten reserve-onderluitrj-
11 ante, die tot.deze zelfde eenheden en
contingenten behooren, zullen onder de
wapens gehouden of teruggeroepen
worden .gedurende dezelfde periode 'tas
te zeggen van 1 October tot begin De
cember 1923.
De miliciens der 7e Inf. Div., die zul.
ten afgelost worden on die onder de wi.
pens gehouden worden, zullen ten laat
ste 48 uren na hun terugkeer in de °ar
nizoenen van Belgie met verlof gezon.
den worden.
Het, personeel dat de eenheden van
het Belgisch Roerdetaehement uit
maakt zal in veldtenue zijn, met de re.
glementaire bewapening en 4cwerrn«>-
-roorwerpen eik der manschapSen lal
een bepaald getal patronen hebben en
voorzien zijn van een masker
OPENSTAANDE PLAATS.' PTJ
PILLENSCHOOL V4.N MAR.NEFFE
Een schrijnwerker.aauvangsloou 330
trant por maand, daarbij dmirtebijslag
vvoonstvereoeding en in voorkomend
geval famildevergoeddtig. Aanvraag
voor 20 Juli 1923 zenden naai- deii
Lommandant der School
SOLDAAT, DIE VOOR DEN
VIJAND SNEUVELDE,
De heer A. Devèze, Minister van
Landsverdediging, zal, jn naam der Re.
geerin'g, het Monument ter nagedachte
nis van ruiter Fonck van het 2e Lan
siers, den 4 Oogst 1914, te 14 u. 30 ter
plaatse, genaamd a Croix Polinard
gesneuveld, aan de gemeente Thimis-
ter (Prov. Luik) toevertrouwen.
z M de Koning zal zich op deie
plechtigheid van 15 Juti, te IS u., doen
vertegen woordigen
Het 12e linieregiment met vaan lel
en muziekkorps zal doet nemen aan deze
vaderlandsehe plechtigheid,' welke zal
bijgewoond worden door talrijke bur
gerlijke en militaire overheden en af
vaardigingen van .oud-strijdei's- en bur
gers vereenigin gen.
-XÜX-
GEEN BREUK DER ENTENTE TE
VREEZEN
Reuter vernoemt, dat de officieele
verklaringen in zake .de Briteche jioli-
tiek, welke Donderdag in Hoogerhuis
en Lagerhuis «uilen worden afspelegd,
de bedoeling hebben, de inzichten der
Bntsche regeling te aanzien van Eu
ropa's herstel openlijk voor de wereld to
brengen.
De deur «al worden opengelaten voor
volledige samenwerking- tussehen Enge
land en Franktijk, terwij1! ernstig wordt
gehoopt, dat de Fransche regeering rich
bij de Britscke politiek zal kunnen aan
sluiten.
De Biiteche regeering denkt er niet
aan, tot een aoo dratische actie over te
gaan, dat daarvan een breuk der Enten
te hei gevolg zou zijn.
:o0o:
GEBED VAN DEN H. THOMAS
Aan do pas verschenen 'Pauselijke
Encycliek is een gebed van de H. Tho
mas toegevoegd, waaraan de Heilige
Vader etii aflaat van zdvqn jaar en
zeven quadragenen heèft verleend, tel
kenmale te verdienen, als men het god
vruchtig bidt.
Dit gebod luidt als volgt
Onuitsprekelijke Schepper, die in
de schatten Uwer wijsheid drie koren
engelen hebt ingesteld", hen in een won
derlijke orde door het hemelrijk heen
hebt geplaatst en over de wereld harmo
nisch hebt verdeeld Gij, die de ware
bron en het schitterend begin van licht
en wijsheid, wordt genoemd, ge waar
dig U de lichtende stralen over de duis
ternissen van mijn verstand uit te gie.
te en verwijder van mij tegelijk de
tweevoudige duisteris, waarin "ik gebo
ren ben, die der zonde en onwetend
heid.
Gij die de tongen der kinderen
welsprekend maakt, onderricht mijn
tong eh stoel op mijne lippen de gehade
Uwer zegening uit, geeft mij scherpte
jom te begrijpen, vermogen om te ont
houden, takt en gemak om te leeren,
fijngevoeligheid om weer te geven en
rijke welsprekendheid.
Onderricht mij bij den aanvang dei-
studies, bestuur mij op den dag en ver- i
vul mij van U, wanneei' ik eindig :Gij,
die de Ware God en Mensch zijt, die
leeft en heerscht in de eeuwen der
eeuwen. Amen.
De correspondent te Madrid van de
Daiiy Mail maakt melding van vo -
ontrustende geruchten, welke in de
Spaaneche hoofdstad loopen omtrent
den gezondheidstecstand van den 16ja-
rigen zoon van koning Alfons en ver-
moedelijken troonopvolger, den pnns
van Afiturie.
Waarheid is, zegt de correspondonf,
dat dé gezondheidstoestand van den
prins nooit bevredigend geweest is en
dat liij lijdend is aan een aandoenifig
van liet ruggemerg, welke het hem on
mogelijk maakt te loopen.
Onlangs bij oen officieele plechtig
heid, waarbij do prins tegenwoordig
was, heeft hij zijn auto niet verlaten en
thans neemt hij aan geen enkele open
bare plechtigheid meer deel.
Zijn gezondheidstoestand baart groo
telij ks zorg aan koning Alfons en de
regeering, en dit temeer, daar 's konings
tweede zoon, do infant Jacob, doof is en
een spraagebrek heeft.
Dq vermoedelijke troonopvolger zal
dus 's konings vijfde zoon, de thans 10-
jarige Joan worden, tenzij de prins van
Askuie "herstelt.
Het ge val wordt begrijpelijkerwijze
zooveel mogelijk geheim gehouden, iegt
de corresix>ndent. De koning en de ko
ningin zullen dezer zomer Madrid niet'
verlaten' en hun bezoeken aan Frank
rijk en Engeland zullen niet doorgaan.
ear voor. Hot M6mmieret, dat 2,50 m. feed
zich opoischten de kouinfclijko relieken j ?n ^s> w0™ uitgevoerd door
te mogen bewaren. beeldhouwer Rau en binswfeacAfe Sy-
Uit de vorderingen, welke het onder.™ons' van Brunei, di. bun taWt wel.
zoea van MM. Ivnox en Leslie maakt ™i'lond tor 'besehikka^ steldai van de
1 Regeoring,
:oOo:
IN EiET. EN KOOPWAREN VAN
EERSTE NOODWENDIGHEDEN
Ziehier de tekst door de commissi'?
definitief aan de Kamer voorgesteld
Art. 1. Artikel 311 van het straf
wetboek wordt door de volgende bepa
ling vervangen
Met eene gevangenisstraf van ééne
maand tot twee jaren en ©ene geldboete
van 300 tot 10.000 fr. worden gestraft
de personen, die den opslag of den af
slag der eet- of koopwaren of der han
delspapieren en openbare effecten op
dringen hetzij door verbodsbedingen of
overeenkomsten tot bepaling van mini
mum, verkoopprijzen, bet-rij' door beper
king van de productie of van den vrijen
omzet der producten, ltetaij door welke
bedrieglijke middelen ook.
Art. 2. Het aanplakken en de
wijze van aanplakken der verkoopprij
zen, in 't klein van de volstrekt nood
zakelijke koopwaren en eetwaren voor
voeding kleeding. verwarming èa ver
lichting, het houden van de boeken
door nij veraars of kooplieden, alsmede
de maatregelen om de normale ver
koopprijzen te kunnen vaststellen, kun
nen door den Koning voorgeschreven
worden.
Art. 3. Alle ambtenaren vau (le
gerechtelijke politie, alsmede de door de
rogeering aangewezen beambten stellen
de overtredingen van deze wet en van
de ter uitvoering van artikel 2 getroffen
maatregelen vast.
Boeken en bescheiden, waarvan het
bijhouden wordt voorgeschreven, moe
ten op het eerste verzoek voorgelegd
worden.
Art. 4. De overtredingen van ar-
I tikel 3 en van de overeenkomstig arfci-
kei 2 genomen besluiten worden ge_
j straft met ecno geldboete, die niet Aujf
,en twintig frank mag overschrijden, en
l eene grvHKOganissfcruf van èèn tot zeven
l dageft skjchïa één© dezer straffee
Dinsdag avond verwekt te Rome het
nieuws dat de nationale raad der Volles-
partij zitting gehouden had onder het
voorzitterschap van senator Soderini, en
kennis nam van het ontslag gegeven
door priester Sturzo, politieleen sekreta-
ris der partij.
I-n zijnen ontslagbrief verklaart E. II.
Sturzo dat hij niet langer aan zijne te
genstrevers een ongewettigd voorwend
sel geven wil van veronderstellingen te
niaken -over de betrekkingen der" lta-
Liaansche Volkspartij met de Kerk, en
deze mengen in onvermijdelijke poli
tieke twisten, die de partij moet. aan
gaan met eene volledige zelfstandigheid
en met hare verantwoordelijkheid voor
de verdediging en de verwezenlijking
van haar programma.
De Nationale Raad heeft besloten hot
ambt van politieke sekretaris toe te ver
trouwen aan een driemanschap, vonge-
zoten door den gewezen minister Rodi-
no.
Men heeft ook besloten een oproep to
richten tot de volksvertegenwoordigers,
senators, provinciale komiteilen en par
tij afdeelingen, om het ontslag van E.
H. Sturzo aan te kondigen en het spijt
ower zijn besluit uit te drukken.
De warme zomerdagen waar we zoo.
lang naar getracht hebben, blijven.'
than* met zu:2e ongehoorde heftigheid'
heerechen, dat iedereen nu weer klaagt)
over de aanhoudende Con'goleesche lrit-:
te waarmee we begiftigd rijn.
Giat-er tcekende de thermometer totj
35 graden in de schaduw, terwijl hij tot?
48 graden klom in de zon.
Die hittevlaag is ons uit Noord-Afri.
ka toegekomen, beweren de eene, uitj
Noord-Amemka beweren de anderen,
zooais overigens de vlagen van warmte,,
koude, droogte en regen ons van daar*
tOMjeaondec worden.
Deze tragische hitte heeft reeds ver-,
schillende pensonen in het land getraf-
'~n. i
EEN TURFBRAND
De Iibre Belgique meldt, dat se_'
dert Zaterdag namiddag een onderaard-,
sche brand de meer dan een meter dikke,
turflaag verteert, die zich over meent
dan eene heetaar in de Hooge Venom'
uitstrekt.
Mon werkt om den voortgang van,
den brand af te sluiten. t
TE PARIJS "i
Na ook gedurende enkele weken to,
hebben genld van koude, worden de>'
het .weeke asphalt,waaruit benauwend®
Het metereologisch instituut kondigt;
geen naderenden ommekeer aan.
Do terrassen dor koffiehuizen in da
buitenwijken zijn overvol, terwijl op dei)
boulevards het leven iets minder druk
als gewoonlijk schijnt te wezen. Overs
het. weeke asphalt, waarut benauwende^
tteuren stijgen, rijden de taxi's met ge
ringer vaart dan zij anders plegen te.
doen. De theaters en kinema's zijm
slecht be7x>cht.
Zware dagen doorleven de vacantio-
bezoekers, die zich moeizaam voortele-, -
pen lansp boulevards en andere l::vi us.
waardigheden, telkens neerzijgend voor,
een koffiehuis om uit te blazen cn dq
