1 7 ,,r
Juli 1923
Dinsdag
SAVAfrHIE
'S Rlsittsstiiut vara rulier Fötó
BcHetijn van list
Weerkiissdig l&sliiust
iea ïMu Propria
li Pan@rama van dsn Yzer
Emm bftMesk der
lüesgsschosl van Leaver
i. Elapse^ vceri
be! TOorsS is Sasslfs
leissk ¥§3! lief Eseüggassh®
kseiisigsgtaa?
JtipHtèen® Spaar-
ess Lljè'sefkas
XXIX' JAARGANG z UMMER 182
Kerkstraat, 9 en 21, Aalst. Tel. 114 3Z>^C3-S3Z_i^kD 13 CENTIEMEN WEKELIJKS Q.G3 Uitgever: J. Van Kpj^ël-De Gendt
Bream's Buildings, O, Lon dres E. C. 4.
II. Alexias
j Zon op 4,07 onder 7,47
Eerste Kwartier den 20 P
Publiciteit buiten bet Arr. AALST Agentschap Havas, Adolf Maxlaan, IS, te Brussel. Place de la Bourse, 8, Parijs,
We waren twee gezworen ka
meraden en reizen was ons een ver
maak, eene noodwendigheid, een
troost, een zegen, eene studie, We
hadden het reeds verre gebracht
want we hadden gansch Frankrijk
doorkruist en we wilden Spanje in
Doch 't ging zoo" gemakkelijk niet
aan de grenzen want de Spaansohe
rijkswacht eischte te veel papieren
en wé'hadden er niet genoeg bij
ons. Zoo kwam het dat we Iïun
vluchtig vaarwel zegden, in den
eersten sneltrein den beste plaat
sen innamen en ons over Biarritz,
Bayonne, l'au, Lonrdes, Pierre-
fitte naar Gavarnie lieten voeren.
Met. den spoorweg kan men het
laatste dorpje, in de Hooge Pvre-
neen van Frankrijk, niet bereiken,
't Is per rijtuig of per auto dat
men daar moet aanlanden want de
streek verdraagt geen spoorbanen,
immers de bergen zijn te hoog, de
rotsen te onregelmatig, de passen
te nauw, de grond té oneffen en te
steenachtig. Daarbij welke reizi
gers zouden in die streek den trein
nemen in het winterseizoen dan
wanneer de sneeuw voeten dik ligt
en dat het gedurende maanden
aanhoudend vriest en eene bittere
koude aldaar heerscht.
Nu we hadden het doel onzer
pogingen b.ereikt en we stonden
voor het juike dorpje Gavarnie en
we trokken onze oogen niet weinig
open hij 't aankijken van het we
reldbekend Circus, door de won
derbare natuur zelf gevormd, 'Tie
circus bestaat uit hooge rotsemuren
én bergen met altijddurenden
sneeuw be^kt en is meer dan half
rond of cirkelvormig, meel. 4 kilo
meters lengte en telt vaft de K>00
tot de 1700 meters hoogte.
Daar bemerkt men drie inge
krompen of trapsgewijze boven-
eenstaande stagen of verdiepingen
van rotsen welke immer en altijd
met ijs en sneeuw bedekt blijven.
Zelfs in het heetste van den zomer,
als 't dorpje, dat ten minste een
tweetal kilometers vandaar ligt.
brandt en vlamt van de verhittende
zonnestralen, is de sneeuw aan het
smelten en geraakt niet opgesmol-
ten wanneer er reeds versche uit de
wolken nedervliegt en zich opnieuw
ophoopte en eene onbevlekte massa
vormt.
Achttien watervallen tuimelen
van den Circus standvastig naar
beneden en vervullen de luchtruim-
te en ons ooren met hun eentonig,
doch aanhoudend en friseh ge-
driïisch. Dé meeste onder die liefe
lijke waterstortingen waarin ijs-
brokken medegetrokken en meege
voerd worden is deze genaamd de
.waterval van Gavarnie. 't Is van
422 meters hoogte dat die dikke
geut beneden tuimelt en de bron
Wordt van de welbekende rivier,
waarvan we zoo dikwijls hoorden
spreken en eene zekere rol speelde
in de verschijningen en in de ge
beurtenissen die te Lourdes zich
voordeden en voorvielen. Ik wil
spreken van de Gave van Pan wel
ke te Gavarnie in den circus harén
oorsprong neemt en tusschen de
bergkloven heen Gèdre Ltiz-Sainl-
Sduveur, Pierrefitte-Ncstala,Lcur-
des, BètharramPan bespoelt en
zoo verder loopt naar den Atlanti-
schen Oceaan in den Golf van Gas-
cogne waar zij hare monding
heeft, na vooreerst met den Adour
die insgelijks uit de Pyreneen komt
en Tarbes en Daar doorloopt, ken
nis gemaakt te hebben.
!We bewonderden de bruggen
v an sneeuw tusschen de reuzen die
hunne rotsen wolkenhoog verhef
fen. De bergklof van Roland staat
genoeg bekend in het vroegste tijd
vak van Fratikrijks geschiedenis
om er niet lang te blijven bij stil-
nouden
.Volgens de legende zou de held
beproefd hebben deze spleet of
opening te maken door zijn zwaard
aan stukken te slagen op den berg
opdat dezelfde in de handen der
ongeloovigen niet zoude gevallen
hebben.
Op ons duizend gemakjes wasch-
ten wij onze pollekens in den
sneeuw en stonden daar te kijken
in die brandende zon, zoo fier als
pauwkens en met het hoofd in de
lucht gelijk ridder Roland, den
kende dat we als Colombus of Wil
lem II een land hadden overmees
terd en bezet. "We spraken aan den
eerw. Heer Camiotden zeven en
twintigjarigen pastoor van het roet
drie honderd inwoners bevolkte
Gavarnie, om verder met ons over
de bergen heen naar Spanje te
trekken. Doch de eerweerde vriend
vermaande ons, wijs en verstandig,
dat we hier over die rotsemuren
wel konden doch dat er een volle
dag noodig was om te peerde de
beste en wijdste spleet tusschen
twee hooge reuzefibergen te over
stappen en zoo langs Spaansche
zijde weer af te dalen en dat het
naaste dorp waar de eerste Spaan
sche pastoor te vinden was Jiirica-
las heette en slechts 's avonds kon
bereikt worden.
Een volgende dag is van doen
om van ginder weer te keeren,
voegde de geestelijke erbij, en ik
zou u thans 't plezierreisje niet
aanraden want het zou u een tra-
giscbreisje kunnen uitmaken en
dus uitstellen tot later in 't gunsti
ger seizoen zal voordeeliger en ze
kerder zijn. Zoo gezegd, zoo ge
daan en we keerden weder met on
zen nieuwen en gulhertigen vriend
naar zijne duizenden meters boven
tien zeespiegel hooge 'staande pas
torij om eens ferm uit te rusten.
Dc inhuldiging van bet monument
opgericht aan ruiter Fonck, A-an het 2e
lansiers, de eerste gesneuvelde soldaat
aer geallieerde legers, had Zondag na
middag plaats te Thimisrter, in tegen
woordigheid van minister Devèze.
Eene afidceling van het regiment,
met 'kolonel de Melotte aan ',t hoofd
woonde de inhuldiging bij.
Generaal do /Tonghei ivejrtegenwoon.
digde den Koning.
De eerste redevoering werd uitgespro
ken door den minister, de tweede door
schepen Schoon broodt in naam der ge
meente.
Namens den Koning legde vervol-
rgens generaal de Jonghe een palm neer
op het igeden-kteeken, hetwelk Fonck te
paard voorstelt, zooals hij was toen hij
op een verkenningstocht als de eerste
der miljoenen 'gesneuvelden stierf.
Al de deelnemers aan den optocht de
fileerden vervolgens voorbij het monu
ment en legden kransen neer.
HET ON'WEER IN BELGIE
BREEKT DE HITTE
Bulleldjns van -Zondag 15 Juli 's
morgens
Het grootste deel van Westelijk Eu
ropa is bedekt met eene redelijk een
vormige zone van pressie, die 1015 m.
6 (761 mm.) nabij is.
Onweerachtige centra zijn waar te
nemen boven Engeland, onze gewesten
en Noord Frankrijk.
Daardoor zijn Zondag morgen on-
weer en in Belgie ontstaan.
De temperatuur is 22° te Ukkel en de
gemiddelde vochtigheid 81 0/0.
Zondag morgen was de temperatuur
18° te Londen, 20° te Parijs, 22° te
Brussel, 19° te Kopenhagen 17° te
Stockholm, 23° te Praag, 24° te Buda-
Pesth en 22° to Zurich.
Men voorzag zwakke of veranderlij
ke wind wolkachtig met ophelderin
gen zeer warm plaatselijke oriwe-
ders.
Observaties Barometer 760.3 mm.;
maximum hitte 30°; minimum hitte
18°richting van den wind West
snelheid van den wind 3 meter.
In gevolge het omveer dat over Brus
sel Zondag nwrgen losbrak is hel ver
keer met Parijs onderbroken geweest.
Z. II. Paus Pius XI heeft een Mofu
Proprio uitgevaardigd over liet gods
dienst onderwijs en aangaande de in
stelling van eene bijzondere catechis
mus-kommissie. De tekst iuidt als volgt
In de Encycliek, waardoor Wij de
eerste maal tot de katholieke wereld
spraken, hebben Wij als eenig genees
middel voor al de kwalen, waaronder de
rncnschheid gebukt gaat, aangegeven
den .terugkeer van den vrede van Chris
tus in het rijk van Christus.
Wij voegden daaraan toe, dat dit
rijk niet kan bevestigd Avorden op deze
aarde, in dien de Kerk niet de men-,
schen opvoedt met haar geest en werk.
zaam ijver.
Daarom vroeg ook Onze groote
Voorganger, Benediktus XV, door een
schrijven van de H. Kongiegatie
het Koncilie de Italiaanschc
pen, hoe gehoorzaamd werd aan
voorschriften betreffende het
dienstonderiicht, waarop allen vol
antwoordden.
Wat door Onzen voorganger
nen werd, Avillen wij voltooien en
strekken tot de geheel e wereld
'het belang, dat daarmede voor
ciaal welzijn is verbonden.
Voornamelijknu om het werk der
bisschoppen te vergemakkelijken stel
len Wij in de Romeinsche curie een
bijzondere komissLo in bij de H. Kon-
gregatie van liet Koncilie, waarvan de
Apostolische Stoel zich zal bedienen 'als
orgaan om de nakoming der wetten op
het godsdienst onderricht te bevorderen.
De taak van de kommissie is de ca-
techismus-ieverin'g over de geheele kerk
te_ verspreiden. Wij voorzien hiervan do
rijkste vruchten, vooral indien Dis-
schoppen, geestelijken en leeken mede
werken. Wjij sporen alle katholieke
mannen- en vrouwenvereenigingen
aan de priesters bij het godsdienst-on
derricht behulpzaam te zijn.
Wij wenschén, dat in de voornaam
ste middenpunten van religieuze instel
lingen, welke zich aan de opvoeding der
jeugd wijden, ouder de leiding der bis
schoppen, leergangen voor een diploma
godsdienstleer, gewijde en kerkelijke
geschiedenis zullen geopend worden. De
bisschoppen moeten iedere drie jaar
verslag uitbrengen aan dc Kongiegatie
pver de nakoming dezer bepalingen en
over de verkregen uitslagen betreffende
deze leergangen. Aldus lïopen Wij, dat
door den terugkeer der zielen naar do
onuitputtelijke bronnen der waarheid
en der genade, de groote fout der katho
lieke naties zal uiige wischt worden, na
melijk dc onwetendheid in godsdiensti
ge zaken.
WW Wij lrierbij hebben vastge
steld, willen Wij, dat altijd van kracht
blijve.
die oen weergalooze nabootsing is van
het front van het Belgisch leger, moet
bezocht worden door al degenen die den
oorlog niet gezien hebben.
De eerste vleugel der nieuwe biblio
theek van de Lenvensche hoogesehool
zal lieden Dinsdag, in tegenwoordigheid
dor professoren en studenten worden
ingehuldigd.
Z. E. de cardinaal zal het gebouw
wijden en prins Leopold zal het eerste
boek in vakken neerleggen.
Dit bpek is een prachtig ingebonden
lijst met de namen der 194 studenten
die hun leven offerdon voor de vrij
heid van ons vaderland.
M. Nicholas Murray Butler, rector
van de hoogesehool van Columbia- en
voorzitter van 'het Amerikaansche Co-
mifteit van heropbouw der hoogesehool
van LeuA-en, zal een boek aanbieden met
de namen der kinderen van de lagere
scholen van- New-York, die 45.000 dol
lars bijeenbrachten voor de Leuvensehe
hoogesehool.
M. Léon Mirot, secretaris van het
Fransclie comiteit, biedt een ingebon
den exemplaar aan van den oproep die
op 21 Juli 1919 door. het internatio
naal comiteit in de wereld gezonden
werd.
De afgevaardigde van M. Léon Bé-
rard, minister Aan onderwijs in Frank
rijk, zal een album aanbieden met 80
zichten uit het verwoeste Reims.
•Zullen het woord voeren op de betoo
ging te Leuven cardinaal Moreier
rector Murray Butler M. Imbart de la
Tour, namens het Institut de France en
Mgr Ladeuzo, rector der hoogesehool
van. Leuven.
Wife IS DE PLICHTIGE EN WIE,
MOET VOOR ZIJN MISDRIJVEN
BOETEN
P-arijs, 15 Juli. M. Poincavé. het
woord voerend bij de .inhuldiging voor
de dboden te Scnlis, zegde
Indien in de lange lijst onzer dooden
enkel de namen van officieren en sol
daten ikwamen zou onze droefheid .en
onze vaderlandsche fierheid niet,- -me
ver on twaardiging gemengd zijn.
Dat js oorlog maar in die bloedige
dagen van September 1914* die. zooveel
puinon verwekten, hebt gij iets ..moer
gekend dan oorlog;- gij hebt den inval
der barbaren gekend uwe huizen.; in
brand gestoken, uw burgemeester ge-
fusilecrd, uwe medeburgers met geweld
Voor de Duitsehe troepen geplaatst en
Franschc kogels gedood andere
in de kelders verstikt, andere als gijze
laars meegenomen, nog andere laf?olijk
om hot leven gebracht.
Wij zouden er niet willen over spre.
'ken,er niet willen, aan denken, dat al
les aan do vergetelheid overlaten, ver
giffenis schenken.
Waarom dan is het Duitsphland zelf
dat ons er doet aan denken en onze ge
dachten altijd terugbrengt naar die
gruwelijke gebeurtenissen
Zijn wij het die den haat aanwakke
ren Zijn wij het die in; Europa een
tijdvak wan onrust en onbehagen heb
ben doen ontstaan
Het schijnt- dat er lieden zijn die hot
zeggen, maar ik weet niet of er lieden
eijn die het denken. Maar, veronder
steld dat er zijn die liet zeggen, laat
'ons dan tegenover lien die te goeder
trouw zijn het antwoord geven.
Frankrijk heelft de groot en schok
moeten uitstaan, Frankrijk heeft het
grootste aantal verliezen geleden, op
Frank rijk V grond zijn de meeste der
groote slagen geleverd, tien zijner de,
parlementen werden overrompeld, de
schade die het door vernieling geleden
heeft overtreft verre het -geheel der
schade van al de geallieerde volkeren
te samen.
Om de overwinning te kunnen verso-
keren heeft het groote schulden moeten
aangaan in Engeland eu iu de Veroe-
nigde-Staten, voor aankoop van muui-
iies.en mondvoorraad.
Wat heeft het nu bekomen voor Avat
het als prijs van al zijn lijden en al rijne
opoffernigen heeft gevraagd
Hebben wij gronduitbreiding heko
men zooals de andere bondgenooten
wij hebben eenvoudig teruggekregen
wat ons in 1871 met geweld avüs ont
rukt.
Hoe heeft men. vervolgens onze ge-
matigheid en onze wijsheid 'beloond
Paj? waren de handteekens onder het
verdrag van Versailles droog, of de door
Duitschland georganiseerde koren be-
sgonnen te zingenOorlogzuchtig Frank
rijk. Militaristisch Frankrijk Impe
rialistisch Frankrijk
Welnu, hoe luidruchtig dit ge
schreeuw ook wezen, tegen do waarheid
zal het niets vermogen.
Het is eene schaamteloosheid Frank
rijk voor te stellen als azend op den
ondergang v:an Duitschland.
Weihoe, wij zouden de ineenstorting
van een schuldenaar vragen, ten eerste
omdat wij gek zouden wezen dat te ver
langen en ten tweede omdat het niot
Fransch is- een gevallen vijand te ver
trappen.
Waarom hebben wij ons dan tegen
verdere toegevingen gekant verklaard
Heel eenvoudig omdat alle toegevingen
op onzen rug zijn gebeurd.
Spreker heeft dan breedvoerig zijne
Ruhrpolitiek, mét steun van Belgie on
der n omenverdedigd
Zonder de Ruhrbezetting •zou
Duitschland toch de koers naar den af
grond hebben voortgezet, maar wij zou
den met ledige handen gestaan hebben,
terwijl wij nu ten minste een pand heb
ben. Wat wij gedaan hebben werd in-
gegeVen door het levensbelang van
Frankrijk.
Voor den oorlog toen in Frankrijk
eenigc mannen een toenadering mei
Duitschland zochten heb ik getracht
naar eene unie tusschen de twee vrije
naties van Westelijk Europa.
Op mijn verzoek werden de brieven
gewisseld in 1912 tusschen M. P. Cam-
bon on M. Edward Grey, die 'tot de toe
nadering voerden.
Niemand zou het meer dan ik betreu
ren, indien onze vriendschap mocht
overwolken.
Maar die vriendschap heb ik steeds
derwijze opgevat, dat beide volken hun
eigen vrijen zeg behielden.
Alius berust op een kwestie van eer
lijkheid en van wc-derzijdsch vertrou
wen.
Na den oorlog, die heel de wereld
heeft omgewoeld, cn Europa geweldig
schokte, 'die nieuwe Staten schiep cn,
oude Staten vergrootte of verkleinde,
die overal het nationaal gevoel wakker
geschud heeft, krijgen wij eene" reeks
verdragen Versailles, Frianon, St.
Germain. Een diplomatische daad dio
eén dier verdragen zou vernielen, brengt
de andêren in gevaar.
I-Iet voordeel-aan de machtigste na
ties verleend, zou door dc-'zwakste ge-
cischt worden.
Heel het vredesverdrag zou al spoe
dig, moeku henyerkt Avorden, en «*o
meüwe - regeling van onze" vrienden
van Tcheco-SloAvakije, van Rumenic en
'Yougo-Slavie bedreigen.
Ver van het herstel mogcljjk IS ma-
ikon, zou het vergeten van liet gegeven
(woord, spoedig tot- de chaos voeren.
Frankrijk door zijn rechten te verde-
digen, verdedigt, die van de geallieer
den.
'Naar verluidt uit Boekarest hebben
dc koning en de koningin van Roeme
nie beslotc-n, in September a. s., een be
zoek brengen aan het Belgisch konings
paar tc Brussel.
Het verslag van dienstjaar 1922 over
dc handelingen cn den stand der Alge-
^neêne. Spaar- cn Lijfrentkas door de
wet van 16 Maart 1365 ingesteld, onder
waarborg van den Staat, is verschenen.
Eruit Wijkt dat het totaal der beheer
de kapitalen de som van twee miljard
acht honderd zestig miljoen frank over
treft.
InTiet dienstjaar 1922 werden 29.384
spaarboekjes vereffend ten gevolge Aan
liet overlijden Aan den titularis of van
zijn echtgenoot.
Dc winst- cn verliesrekening over
het jaar '1922 wordt als. volgt samenge
vat Opbrengst der definitieve beleg
gingen, fr. 65.244.431,43 opbrengst-
vén de voorloopi'ge beleggingen, ir.
9.053.211,83 totaal fr. 74.297.643,27.
Die som werd besteed als volgt te goed
geschreven interest fr. 52.632.493,70
bedrijfskosten,' 5.828.085,11 interest
op hét reservefonds, 1.228.512,35
amortisatie. 14.608.552.04 totaal fr.
74.297.643/27.
Het reservefonds bedroeg op 31 De
cember 1922 fr. 28.528.786,42.
Ver\-olgens somt het verslag de be
dragen op uitgekeerd als Landbouwk'-e-
diet (ruim 56.000.000 fr.)als krediet
voor werkmanswoningen cn goedkoopc
huizen (voor fr. 165 miljoen 181.954,99
voorschotten aan 126 krediel maat
schappij en)als voorschotten aan 14
bouwmaatschappijen, fr. 13.774.667,43
enz.
In het dienstjaar 1922 werd als stor
tingen voor de Lijfrentkas ontvangen,
een bedrag van fr. 23.307.275,19 Op
31 December 1922 genoten 119060 per
sonen hun lijf rent.
In het zelfde dienstjaar Averden er ka
pitalen van een gezamenlijk bedrag van'
fr. 2.240.354,76 definitief omgezet in
renten ten laste van de Rcntenkas voor
Arbeidtonge vallen.
Over een paar dagen vergaderde do'
Algeniecne Raad A an de Algermcno
Spaar- on Lijfrentkas, en heeft eén be
langrijk besluit genomen. Van in 1865
verleende dc Spaarkas een interest van 3
ten honderd voor de haar toevertiouw-
de kapitalen. Sinds den oorlog is. zooais
men weet, dc interest van kapitalen al
gemeen en merkelijk verhoogd gewor
den. De Staat, de Provincies en de Ge
meenten bieden 5 en zelfs 6 ten hon
derd interest aan dogenen die hun geldt
willen leenen. De groote nijverheidson-,
dernemingen hebben zelfs kasbons of'
obligaties uitgegeven aan 7 ten honderd,'
interest- per jaar.
De Spaar, en Lijfrentkas kon
volg haar ouden interest niet stanclhoiw
den
De Spaar- on Lijfrentkas kon bijge
volg haar ouden interest niet standhou
den. 51 t
Vcor den oorlog werd er 3 t. h. inte
rest uil gekeerd voor ten hoogste 2006
fr. op het spaarboekje ingesenreven ka
pitaal er werd maar 2 t h. uitgekeeixj
voor pomraen boven de 2000 fr.
De Raad heeft nu besloten den inte
rest te brengen op 3 fr. 60 per honderd
en tot eene storting van 10.000 fr.
Dat is een uitmuntend besluit,- datf
voorzeker liet toevertrouwd kapitaal nog
merkelijk zal vergrootepg
