Be kwestie der
ontwapening
5
Vrijdag
Febr. 1926
Nieuwjaarsgiften
voor den Paus
Landbouwbelangen
Wijlen Kardin. Mercier
Vlamingen in Amerika
't Duitsche gezantschap
De bezetter en
Kardinaal Mercier
De bedienden
pensioenwet
KAMER
DE VOLKSSTEM
XXXII» JAARGANG NUMMER 31
Kerkstraat, 9 en El, Aalst. —Telefoon 114. IDetf^tolStca. 15 Centiemen Wekelijks 0,75 Uitgever J. Van Nuffel-De Gendt
Bü
H» Agatha
Zon op 7,10,00^014,52
Laatste&warlfer den 5
Publiciteit buiton het
Arr. AALST
Agentschap Mavas Adolf EVIaxlaan, 13, te Brussel. Rue de Richelieu, Parijs.
t—i Breams Buildings, 6, Londres E( C. 4.
De voorbereidende vergadering
tot de algemeene konferentie der
ontwapening, die op 15 Februari
a.s. moest aanvangen, is, op voorstel
van Frankrijk verschoven tot April
of tot Mei.
Dat is een ongeluk.
Wij weten wel, dat alles niet ge
reed was tot in de minste puntjes,
om de belangwekkendste zaken, die
den wereldvrede aanbelangen, te be
spreken. Zoo komt het, dat de Sov-
jetregeering, die in princiep heeft
aangenomen deel te nemen aan de
werkzaamheden, nog in moeilijkhe
den was met Zwitserland, sedert
den aanslag op den Russisehen di
plomaat Vorows-ky, en dan ook lie
ver eene andere stad had verkozen,
om bijeen te komen, dan Genève.
Het is ook waar, dat Duitschland
op het punt staat als lid opgenomen
te worden van den Volkerenbond,
en dat het wellicht heter zou zijn!
te wachten, tot het oogenblik dat
deze opname eene werkelijkheid zou
geworden zijn. 1
Maar het blijft toch eey feit, dat
de Fransche regeering deze opwer
pingen heeft ingeroepen als schijn
redenen, om het eigenlijk doel, de
verdaging, te bereiken...
Het is immers spijtig, dat tot de
ze verdaging besloten werd. De
kwestie der ontwapening, wacht
reeds sedert meer dan zeven jaren
op eene oplossing, en telkenmale,
dat men deze netelige zaak opwerpt,
staat men voer moeilijkheden, die
als onoverwinbaar voorkomen.
In een der vorige artikels hebben
wij reeds geschreven, dat Duitsdh-
land de kwestie van ontwapening
op eene persoonlijke manier be
schouwt. De ontwapening, zegt het
Reich, is immers gemakkelijk om
op te vatten en te verwezenlijken
het is voldoende, dezelfde princie
pen op al de landen toe te passen,
die aan Duitschland werden opge
drongen door het Versaillesve'rdrag.
De beredencering van Duitsch
land is inderdaad wat simplistisch,
maar het blijft toch een! feit, dat het
een voorbeeld is, en een voorbeeld
dat nog zoo dom niet is, als somtmi-
ge menschen wel denken zouden.
Wanneer de legers zullen beperkt
zijn, en de bewapening, bijzonder
lijk de offensieve bewapening, zal
verminderd zijn tot op een zeer
strikt minimum, dan is het te voor
zien, dat geen enkel land nog de
roekeloosheid zal hebben, om, ge
lijk Duitschland in 1914, de gan-
sehe wereld te keer te gaan...
Maar met Frankrijk zijn wij
het eens, dat die ontwapening niet
alleen moet geschieden te lande,
maar ook ter zee.
Het mag niet geduld worden, dat
een of twee landen van de .ontwape
ning te lande zouden gebruik ma
ken, om al de zeeën, het is te zeggen
om den gansche handel en de koop
vaardij te regelen naar eigen baat
zuchtig goeddunken. Dat ware een
ander gevaar voor den vrede en de
rust in de toekomst.
Gelijk al 'de overtollige kanon
nen, al de ver-dragende stukken en
al de tanks moeten vernietigd wor
den, zoo moeten ook al de machtige
zeeschepen en overtallige gepant
serde vlooteenheden in den grond
worden gehoord. Wij zijn liet ook
met Frankrijk eenis, dat onder
zeeërs moeten geduld worden, want
de oriderzeehooten zijn slechts een
defensief wapen, die gemakkelijk
de groote zeereuzen te lijve kunnen
gaan, als er nog ooit eene zee-oorlog
zou plaats hebben tegenover een
wederspannig land, dat zou weige
ren zich te ontwapenen op zee.
Zooals men ziet, is de kwestie dei-
Ontwapening zeer ingewikkeld en
zeer moeilijk om oplossen. Veel
overleg en veel verdraagzaamheid
zal noodig zijn, om tot eenen uit
slag te komen, maar wij denken
toch, dat -het een ongeluk is, dat
men die zaak nogmaals heeft ver
schoven.
Men zal niets winnen bij deze
verdaging, maar nog meer achter
docht en nog meer wantrouw ver
wekken tussöhen de machtige le
den, die over deze zaak 'dienen te
heslissen.
Laat ons nochtans hopen, dat
niets verloren is...
Inschrijving geopend door den Bond
der Katholieke Dagbladschrijvers van
Belgie, onder de hooge bescherming van
het Episkopaat.
VIJFTIENDE LIJST.
Overdracht der vorige lijsten fr.
06,177.50. Mevr. Wed. J. Okanoine,
Cuesmes, 100Van ons allen, 25; Naam
loos, Ardoye, 100M. J. Maenhout, Ber-
chem-Antwerpen25; Naamloos, 25;
Baron en Barones R. de Cromlbrugge de
Looringe, Brugge, 100; Voor de gene
zing der ouders, 25; M. Sohodkaert,
hoogleeraar, Leuven, 200; EE. PP. Jo-
sephieten, Melle. 100M. Fr. Duraou-
lin, Borgworm, 30; Eene familie van
Quaregnon, 25Damen van Maria, Me-
ekelen, 50; Familie J)e Coninek, Has
selt, 25; M. Alf. Huybreohts, Antwer
pen. 100; S. D,, 25; Naamloos, Heilig,
25; M. Jean Velings, Pont de Loup,
500; M. De Diest, Aviri-Avenues, 200;
Naamloos, Turnhout, 50Dre de Troos-
stenberg-Hauwaert, 100 Naamloos, St.
Augu.stinus-Vorst, 40; M. R. Tschagge-
nev, Brussel, 100M. en Mevr. Georges
Legrand, Namen, 100; M. Paul de
Streel, Brussel, 100; J. V., Leuven, 25;
M. Ch. van Goet-hem, Sdhaerbeek, 100;
Naamloos, Brussel, 100; M. en Mevr.
A. Neerinex, Brussel, 100; Een aalmoe
zenier van L., 50; Dr. en Mevr. Simon,
Brussel, 100E. H. Braibant, pastoor te
Scy, 25; Baron Ruzette, senator, Brug
ge, 100; Naamloos L., 50; M. A. Sdheï-
straete, Kamerling van IZ. II., Kortrijk',
1.000; M. en Mevr. Vitry, Luxemburg,
100; Abdij van den Cesaiberg, 100;
B. D., Binöhe, 25; Mevr. de Vigneron
Gisler, Brussel, 50Graaf en Gravin de
Visart, Brugge, 200; Baron en Barones
de Gilles de Pélichy, 200M. en Mevr.
de Radigues, Brussel, 100; Mej. Eetors,
Brussel, 100; M. D. X C. U., 100; M
cn Mevr. P. S'eigneur-Semairi, 100; Dre
van Langenhove, Brussel, 100; Oud
leerlingen der Salesianen, Woluwe. 50;
Mevr. Emiel Dujardin, 100M. Charles
Dujardin, 100; D. B., 5; Ut sint unum,
5; Mevr. en Luit. Servaes, 20; Pickels,
Over winden, 8; V. V., 20;" D. B., 1.0;
Naamloos, 5; II de L., 10; M. Em Bu
cket. Charleroi, 5; Naamloos, 5.
Totaal fr. 71,545.50.
ONDERHOUD EENER
NIEUWE WjEIDE.
Het vorige najaar lieten wij een arti
kel verschijnen over het aanleggen eener
nieuwe weide. Voor wie de aangegeven©
bemesting toegepast heeft, valt geduren
de het begin van het voorjaar niets te
doen. Liet de bemesting evenwel te wen-
söhen over, dan zal het volstrekt nood
zakelijk' wezen van in de maand Februa
ri, zoo haast zulks mogelijk blijkt, 600
tot. 700 kgr.Sylviniet van Elzas en even
veel (basisch fosfaat per hectare uit te
strooien, eri een veertiental dagen nadien
150 kgr. zwavelzuren ammoniak
Zoohaast het gewas eenen 'halven voet
hoog staat, wordt het afgemaaid, dit, om
te beletten dat de onk'ruidsplanterf wel
ke zullen verschijnen belet zouden wor
den voort te zaaien.
Telkens het gewas eenen kalven voet
hoog staat, wordt het om de hierboven j
aangehaalde reden afgemaaid. Dit duurt,
zoo tot tegen den Zomer, dan laat men
het vee op de weide, niet eerder, of zorgt j
men voor hooi, en bekomt men van af
het eerste jaar eene onkruid-zuivere wei-
de.
Dus, na een paar malen het jonge.gras
afgemaaid te hebben, mag riien het la
ten doorgroeien om het vervolgens, als
de meeste soorten in volle bloei staan,
voor hooi af. te maaien, doch wij ver
kiezen het eerst stelsel ter bevordering]
van 'den nog ineer zuiveren stand. Men
bedenke dat, wie eenmaal onkruid zaait,
zeven jaren moet wieden.
Na iedere afmaaiing strooit men 50
tot 75 kgr. zwavelzuren ammoniak uit
of men beert eens; na het hooien mag
men ook sylviniet van Elzas en basisch
fosfaat toepassen, alles liefst bij naderen
den regen. Intensiever.
EEN STANDBEELD VOOR DjEN
CARDINAAL.
De Brusselsche dagbladen deelen een
schrijven mee van gouverneur baron
Beco, die het ontwerp om een standbeeld
aan cardinaal Mercier op te richten, en
voor hetwelk reeds aanzienlijke sommen
verzameld zijn, na den dood van den
prelaat terug opraapt.
In zijn schrijven schijnt het vast te
staan dat dit standbeeld of gedenkteekon
te Brussel moet oprijzen.
Wij houden er aan te vorklaren dat,
onzes inziens, een eventueel gedenktee-
ken van den grooten cardinaal, verrij
zen moet te Mechelen, in zijne aarts
bisschoppelijke stad, de stad waar hij
leefde en over dewelke zijne faam ook
een wereldluister wierp.
Het is niet omdat hij heel het land
heeft gediend, dat het gedenkteeken
noodzakelijk in de hoofdstad moet oprij
zen. Mechelen is de stad van cardinaal
Mercier, daar alleen dient hij vereeuwigd
te worden.
OVERLIJDENS
Zaterdag avond, 16 Januari, omtrent
8 ure, werd Désiré Reyniei' door een au
to omvergereden tefwijl hij de straat
vulde overgaan aan Lincoln weg en
Spring straat, Mishawaka, Staat India
na.
Reynier werd naar het hospitaal over
gebracht. Men dacht eerst dat hij maar
licht bezeerd was aan den rug,docli Zon
dag verergerde zijn toestand en Maan
dag morgend is hij tengevolge zijner
wonden overleden.
Reynier was een der oudste Belgen in
Mishawaka, was 80 jaar oud. Hij was
geboren den 74 (September, 1845. Hjj
laat 5 zonen en twee dochters na.
Mevr. Emiel Blondeel, geboren Ro
manic Bert, komt te Detroit, Michigan,
te overlijden. ;Zij was afkomstig van
Thielt, waar zij geboren werd den 18
Januari 1878 en overleed op 17 Januari
7926.
M. ën Mevr. Emiel Blondeel waren
over een twintigtal jaar naar Amerika
gekomen.
Mevr. Camiel Van Thome, geboren
Mathildè Van Wass6nhove, is ook te De
troit overleden, op 16 Januari, öïn 4 uur
in den namiddag.
Mev. Van Thome woonde reeds 32
jaar in Amerika. Zij was afkomstig van
Watervliet in Oost-Vlaanderen. Zij was
geboren den 9 Fejbruari 1874 en had
twee kinderen bij een eerste huwelijk
August De Guytenaer overleed op 1
Januari te Rock Island, IllinoisAlfred
Landuyt op 8 Januari te Joslyn, Illinois
Maurice Wittevronghel, zoon van Ed-
mond en van Marie De Soete, landbou
wers te Briar Bluft, overleed in 12 jari
gen ouderdom te East Mol ine.
KLOEK GESLACHT,
Emiel Steyaert, 1325, 11e avenue,
East Moline, ontving de droeve mare dat
zijn vader Charles Steyaert ojpi 26 De
cember 1925 overleden is te Aerseele,
W. VI., in den ouderdom van 78 jaren.
Dat zijne ziel in vrede ruste.
Van Emiel vernamen wij ook nog
eenige bijzonderheden van vroeger jaren.
In het jaar 1889 vertrok' Charles met
vrouw, zoon en dochter, naar Argenti
na. Nog vele andere Vlaamsche gezin
nen maakten de reis, die kosteloos was,
mede. Deze duurde omtrent 3 maanden.
Op het schip word het dochtertje ziek en
eenige weken na hunne aankomst in
Argentina overleed het.
De familie Steyaert verbleof daar 6
jaren en trok dan terug naai* Belgie.
Andere families waren liuri reeds voor
gegaan want weinigen waren er die daar
hun geluk vonden. Het klimaat is zeer
heet en velen onzer landgenooten wer
den geplaagd van de koortsen. Indien zij
de micldelen gehad hadden zouden bij
na allen seffens terug naar hun vader
land gereisd zijn, doch de geldwinning
was klein en het was van lang tc sparen
vooraleer do vere-ischte som bijeen was.
Daar verblijft nu nog eene familie
rond San Pedro, een zekere August Vla-
mi nek, van Beernem. Hij is aldaar ge
trouwd met eeno inlandsdhe vrouw en
heeft verscheidene zonen cn dochters.
BIJ HET VATIKAAN WORDT
NEET AFGESCHAFT.
Berlijn, 3 Febr. Ook in Duitsch
land is afschaffing van het gezantschap
bij het Vatikaan geopperd en wel in de
bogrootingscommissic van den Rijksdag,
waar de communisten echter met hun
voorstel tot afschaffing alleen bleven
staan.
Alle andere partijen waren voor het
behoud van het gezantschap en do so
cialist Breitscheid hield or een warm
pleidooi voor.
VRIJHEER VON DER LANCKEN
VERDEDIGT DE AFGESTORVEN
PRELAAT TEGEN ONRECHT
VAARDIGE AANVALLEN.
Dat de Duitsche pers zich met cardi
naal Mercier zou bezig houden lag voor
de hand.
Toch dient erkend dat boosaardige
aanvallen in algemeenen regel de uit
zondering zijn.
Ook de protestandsohe (bladen tracht
ten met objectiviteit 4e beoordeeien. De
man, die volgens (hun eigen zeggen,-
eene lieele Pruisische divisie waard was,
had dit wel verdiend.
In het Berliner Tageblatt» was een
artikel verschenen van Dr Heinemann,
eindigend met de erkentenis dat cardi
naal (Mercier een verbitterde, maar in
alle geval een eerlijke vijand van
Duitschland was"; doch waarin de vol
gende zinsneden voorkomen:
Niemand heeft Duitschland (bitter
der-gehaat dan deze man, die in zijn
land misschien ibinnen kort als heilige
vereerd zal worden. Niemand heeft
Duitschland met scherpere wapenen
bestreden dan deze Leuvensche filoso
fieprofessor, die met het purper van een
Prins der H. Kerk omhangen zich in
zijn van oorlog doorsidderd land tot 's
Konings luitenant opwierp en midden
tusschen den vijand staande, de op-
weeper van de groote wereldhaat tegen
Duitschland werd... Hij gaf het parool
uit Gehoorzaamt niet. Bemint niet.»
Vier jaren lang heeft deze trotselie mari
zijn volk met haat ter been gehou
den..»
Vrijheer vön der Lancken, tijdens
'de bezetting hoofd der beruchte "«Poli-
tische Abteitung» hij het generaal gou
vernement heeft dit verwijt, als zou car
dinaal Mereïer door (baat gedreven zijn
geweest, niet 'onbeantwoord willen la
ten, en schreef aan het blad het volgen
de,":
Met veel belangstelling heb ik Het
artikel van hét ^«Berl. Tagebl.» 'over
cardinaal Mercier gelezen, vooral dat
gedeelte waarin" "de schrijver van zijn
persoonlijke herinneringen aan den
overleden kerkvorst verhaalt.
Wanneer ik nu deze regelen tot u
richt geschiedt zulks omdat ik, die als
hoofd van de politieke afdeeling in het
bezet gebied, den kardinaal gedurende
vier jaar als tegenstander nauwkeurig
heb leeren kennen, niet slechts door de
behoefte aan objectieve historische waar
heid, maar ook door een wensdh gedre
ven werd 'om' te toorieri, dat wij Dnit-
schers, van eenpersoonlijkheid als van
kardinaal Mercier kunnen leeren.
Zeker, (het staat vast, dat niemand
Duitschland met sdhërper wapenen
heeft (bestreden dan kardinaal Mercier.
Zéker is het 'ook, dat niemand ons in
Belgie en in de wereld meer schade ge
daan heeft, toch' was hij niet «DnitsCh-
lands meest verbitterde vijand.»
Hij was; geheel afgezien nu van
zijn priesterlijken plicht, dien hij zeer
ernstig opvatte veel te voorzichtig om
te haten en hij was ons niet zoo "gevaar
lijk geworden, als hij geweest is, wan
neer hij zijn patriotisme door haat had
laten beïnvloeden". Hij (heeft ons bestre
den nïet de onbuigzame karaktersterkte
en de onverbiddelijke dialectiek, die hij
door lange training van zijn wil, 'zijn
geest en zijn' hecle tpiersoónlijkheid ver
worven had. Hij was voor ons zoo ge
vaarlijk door 'zijn geestelijke vorming
c-n door het souvereine prestige, dat zijn
eigenschappen hem verleenden bij zijn
politieke tegenstanders in Belgie, zelfs
bij de anti-clericale liberalen en de in
ternationale socialisten.
Frelherr von der Lancken zegt aan
het slot van zijn brief ook:
En nog een vraag: Wat zouden wij
er mede winnen, 'door Mercier neer te
halen zooals in 'andore bladen gebeurd
is De grootte van onzen tegenstander
is ook onze grootte,)»,
MM. de volksvertegenwoordigers Po
cher, Masson, Pirmez, Vandon Ejynde
en anderen hebben, Woensdag, ter Ka
mer een wetsvoorstel neergelegd tot
schorsing der verplichtende storting-
van 5 voorzien door de Bedienden-.
Pensioenwet, voor 1926.
De onderteekenaars van dit wetsvoor
stel dringen aan op de onmiddclijke
stemming van do voorgestelde schor
sing, opdat, zonder uitstel, de grieven
door de Bedienden-vereenigingen voor
gebracht, zouden kunnen door den be
voegden minister onderzocht worden.
Zitting van Woensdag 3 Februari 1926
De zitting vangt aan om 2 ure onder
voorzitterschap van M. Brunet.
DE LEGERKWESTIE.
Het debat wordt voortgezet over de
interpellatie DBVBZE-FR ANÖK be
treffende het ontslag van generaal Kes
tens, als minister van landsverdediging.
M. DEVEZE bij ordemotie wenscht
eene terechtwijzing te doen aan het be
knopt verslag. Hij heeft niet gezegd zoo-
als vermeld, dat M. 'Poullet van kwade
trouw is, maar dat de eerste minister
zooveel te gevaarlijker is, daar hij ter
goeder trouw handelt.
M. PONOEI J^T, katholiek. Uwe
terechtwijzing is nog te kwaadaardiger
dan de gewraakte tekst!
WETSONTWERPEN
De Kamer neemt een paar wetsont
werpen in' aanmerking.
HERNEMING VAN HET DEBAT.
M. MARCK, fkrislen-dcmokraat, be
toont de "ongerijmdheid der vooruitzet
tingen van MM. Dcveze en Franck De
regeering zegt spreker heeft wel gedaan.
'Generaal Kestens hoeft menige goedg
maatregelen getroffen in zake der lands
verdediging. Hij heeft echter menige
economische en maatschappelijke be
schouwingen ën omstandigheden niet
in aölit genomen, en was te weinig te
vinden voor de belangen der kroostrij
ke gezinnen. Zulks belet niet dat wij
'zijn vertrek betreuren.
(M. HYMANS, liberaal, is van oor
deel dat de verklaringen van M. Poul
let niet van aard zijn om de onrust eri
de onzekerheid te doen verdwijnen en
geene voldoening kunnen geven.
De redenaar herneemt de historiek
der legerhervormingen door generaal
Kestens doorgevoerd en tracht te bewij
zen dat de generaal Kestens tegen defi
verkorten 'diensttiid was gekant.
M. VAN CAUWELABRT, katholiek'.
Men'zou zulks niet gezegd hebben bij
het hooren zijner redevoeringen.
M. HYMANS. Het land moet dé
waarheid kennén zooals zij is en wij
willen het inlichten. De landsverdedi
ging mag niet worden verzwakt eri voor
een goed dienstonderricht zijn 7.2 maan
den volstrekt noodzakelijk; dit is ech
ter nog niet voldoende.
Men moet ook de samenhang van liet
leger bewerken.
De legerhervorming w«os door be
voegde elementen bestudeerd geworden,
cn de meening was dat het kabinet met
de besluitselen 't akkoord was. Die in
druk werd overigens bevestigd door do
besprekingen van het contingent.
•Dan kwam de (kwestie van den tien-
maanden diensttijd voor de klas van
1925. Werde dat aanvaard dan moest
men zulks ook aan dc klas van 1924
verleen en.
Spreker beknibbelt de houding van'
den eersten minister cn zegt dat alles
-bet gevolg is van demagogische Ikiesbe-
lofteii.
M. MATHIEU, socialist, zegt dat
M. Hymans geen woord heeft geant
woord aan dc verklaringen van M.
Poullet.
(Spreker, brengthulde aan generaal
Kestens die in dc legerhervorming
meer heeft verwezenlijkt dan de libe
rale ministers die hem" zijn voorge
gaan. De regeering gaat voort met het
uitgewerkt plan in uitvoering tc stellen
en betreurt het vertrek van zijn gewaar-
deerden medewerker.
Wij willen 'zegt de redenaar, geeno
"«gedrilde» soldaten meer, maar on
derrichte» soldaten. Het automatisme!
in het leger moot verdwijnen.
Spreker 'maalkt den lof der geweste
lijke aanwerving en uit dc overtuiging
dat dezelve de bevolking zou verzoenen'
met de militaire verplichting.
M. Devéze heeft liet oogenblik bc-
|knibbeld door M. Poullet verkozen voor
|de vermindering yan het dienst termijn.