miiiisfsrasle krisis
w oensdag
Alge^en economisch
overzicht
Mei 1926
Na de staking
in Engeland
Het 1 ij 1
iv van prsns
Napoleon
De Sfaalsgreep in Polen
De reis van Norge
Het geheim van tien
wissel koers
UIT CONGO
XXXII» JAARGANG nummer SïS
Kerkstraat, 0 en 21, Aalst. Telefoon 111. 33£A,@£Ï7> 1 StC.I I Gontiemen Wekelijks 0,75 Uitgorer J. Van Nuffel-De Genilt
11. Cclesljnus
JZonop4,0C, onder?, 2Sl
i Eerste kwart, den 191
Publicitoit buiten hst Arr. AALST Agontsohap Hcyas Adolf Maxlaan, 13, te Brussel.; Kus de Richelieu, Parijs.
Breams Buildings, G, Lcndres E C. 4,
Terwijl in ons landje op lüno.en-
lanVlseh politiek gebied -rond de
miiiistcr-portefeuilles Iieel wat
".'ordt gekibbeld, meeiien wij den
lezer eens wat ontspanning te mo
gen bezorgen in den vorm van een
algemeen economisch overzicht.
In Amerika is de toestand nog
steeds opperbest te noemen. Zoo
vel de groot als de kleinhandel boe
ken in vergelijking met het vorige
jaar, steeds nieuwen vooruitgang,
terwijl kan gezegd worden, dat
oor alle grootc bedrijvenhet
metaalbedrijf eenrgszms uitgezon
derd het aantal bestellingen nog
meer en meer toeneemt,
Tn Kngeland waar men op 1
Mei 1.1. nog niet wist welke schade
'de algeiueenc staking aan het land
zou veroorzaken was dé toestand
in de nijverheid van dien aard, dat
reeds hoop op beterschap mocht
gekoesterd worden. De staalvoort
brengst b. v. nam meer en meer in
omvang toe,
In Frankrijk wilden de zaken
op economisch terrein maar niet
vlotten. Vooral in hel metaalbe
drijf verminderde het aantal lie-
stellingen, wat toegeschreven wordt
aan de nieuwe belastingen, onlangs
door het parlement aangenomen.
Alleen de woluijrerlieid mag zich
ten slotte verheugen: in een gesrta-
öigeii bloei.
Duitseliland zag zijn geldelijken
Toestand verbeteren,.- wat echter
nog dadelijk geen gimstigen weer
slag heeft op de nijverheid. In het
Jliilu'gehied zijn ontzettende voor
raden kolen. De werkloosheid blijft
zeer groot, zoodat de regeering
zelfs voorstellen in overweging
neemt om aan fabrieken geldvoor-
sehotten te doen. ten eimle liun be
drijvigheid in stand te houden,
Tn de Scandinavische landen
v,cl er een algemeene verbetering
in den economisehen toestand aan
te. stippen. In Polen heeft de ka
toennijverheid, die in dit land zoo'n
voorname rol speelt, vooruitgang
gemaakt. De cijfers, voor Italië
verstrekt, geven over het algemeen
den beste indruk.
In Azië valt over China We
gens de voortdurende burgeroorlo
gen weinig mede te deelen; in.
in'dië en Japan dient een lichte ver
betering aangestipt.
In 5?uid-Afrika eiï Australië
doorleeft 'de nijverheid voorspoe
dige maanden.
Wal; betreft Zli'd-Aiiterika, kan
gemeld worden van Argentinië,
dat de graanuitvoer wel eew'gszins
beneden de voorafgaandelijke be
rekeningen is gebleven'; verder zijn
in het land aanzienlijke voorraden
goederen ingevoerd en blijven de
zaken over 't algemeen kalm. Of
schoon de aanhoudende hevige re
gens in sommige districten schade
veroorzaakten aan de koffie-Plan-
tages, biedt Brazilië op economisch
gebied de beste vooruitzichten.
Weinig is er te zeggen van Chili en
Peru. die feitelijk thans liet kalme
seizoen beleven.
sjs sjt
En hoe staat het thans in Bel
gië? Aan den lezer-zakenman moe
ten wij niet uitleggen mei welke
moeilijkheden de nijverheid thans
heeft te kampen. Over 't algemeen
kan men zeggen, 'dat ieder bedrijf,
dat zijn grondstoffen in het buiten
land moet betrekken, aangetast is
door de slapte. Alleen de glasfa
brieken en steenbakkerijen maken
ten onzent thans goede zaken. De
metaalnijverheid daartegenover is
.voortdurend aan crisis onderhevig.
Algemeen is men de meening
'toegedaan, dat het zoo niet lang op
economisch gebied tneer kan blij-,
ven gaan, liet buitenland Weigert
ons geld te leenen; de nijveifeeids-
hoofden ontzegden aan het ministe
rie Poullct hun vertrouwen, Dit is
de onzekerste toestand, waarin
economisch gesproken een land
zich kan bevinden.
Op liet oogenblik, dat wij deze
regels schrijven, weten wij nog
niet welk ministerie thans zal sa
mengesteld worden. Hoe dit mi-
iirsterie er ook zal uitzien, hel zal
tot allerlaatste taak hebben liet ver
trouwen in Belgie bij de nijver
heid,shoofden e,n de buiterdandsehe
banken te herstellen.
Gemakkelijker wordt' liet vëï-
trouwen verloren dan teruggevon
den, Wij ecihter hopen uit den
grond van ons hart, dat een zeer
nabije toekomst den toestand in
Belgie op economisch terrein zal
verbeteren. Het is hier een kwestie
van "pompen of verdrinken». Dat
het nieuwe ministerie dan ook be
grijpe, dat bet aan hef roer komt
om een noodtoestand, te redden en
dat bet dus bereid moei" zijn
evenals in 1914 de toenmalige re
geering tegenover het brutale
Duitsohhmd afdoende maatre
gelen te treffen om het lancl er eco
nomisch boven og te -helpen,
Londen. 17 Mei. Berichten lilt alle
dooien dóe lands gewagen van algemeene
'liervatting van liet wchk.
Te Londen is de toestand weer zoo
goed als gewoon. Ontzaglijke massa's ar-
(beidors molden zidlrbij do haven aan.
Kr is niets bijzonders gebeurd.
Dc vakvereenigingon hebben ton ge
volge de slaking ontzaglijke sommen ver
loren.
Cramp, de secretaris van de spoorweg-
mannen, zegt dat zijn vakverocniging 1
millioen pond sterling kwijt is op een to
taal fonds van 1.700.000 pond sterling.
Andere vak vereen igingen die veel ar
mer waren, zijn geheel beroofd. Ver-
selieidcnc ervan hebben al hun gold al
uitgegeven.
De regeering ïs voornemens om zocdra
de normale toestand herteld is, een de
gelijk onderzoek' in tc stellen naar de
Maandag heeft dc buitengewone mi
nisterraad plaats gehad waarvan v;c heb
ben gesproken. Waren aanwezig dc Loe
ren Poullet, Janssen,Kolin Jncquemyns,
de Liedekcrke, Yandervelde en Wau
led, leden der ontslaggevendc regeering,
en M.'M. Van do Vyverc, Theunis. Lc-
vie en Liebacrt, Staatsministers.
Men he.'ft besloten dat boden in dc
Kamer een wetsvoorstel ral ingediend
worden waardoor,do Nationale Bank zal
gemachtigd worden Sehatkistbons te
cïisoontecren voor 'oen bedrag van ander
half milliard.
VERGADERING- DER COMMISSIE
'VAN DE RECHTERZIJDE.
De commissie van do rechterzijde
hoeft ook Maandag namiddag csne ver
gadering gehouden. Daar men geen
nieuwe voorstellen deed aan de groep
heeft men geen, besluiten kunnen ne
men.
Men had namelijk verwacht dat als
gevolg van dc onderhandelingen en be
sprekingen tussdhen M. Brunefc en den
Koning wellicht nieuwe voorstellen zou
den gedaan worden, doch dit is niet het
geval geweest.
Do commissie heeft gezegd dat een
spoedige oplossing dringend gcwenscht
i.?.
Na de vergadering verklaarde eon lid
dat volgens hein de nieuwe regeering
zooveel mogelijk oen parlementair ka
rakter meet hebben cm de volgende re
den
'Men hooft liet inzicht, aan 'de toeko
mende regeering oen soort dictatuur toe
te vertrouwen gesteund op het parle
ment. Dit is echter slechte moge-lijk in
dien alle groepen van het parlement in
die regeering vertegenwoordigd zijn, an
ders zou liet vertrouwen ontbreken',
Onzo zegsman voogdc er bij dat men
waarschijnlijk ccnc middenoplcse.ing
zal vindon lussdhcn de socialistische en
de liberale formnul, zoodat er vier ka
tholieken c-n vier socialisten in de regoe-
ïing zouden zijn, bonevens een of twee
liberalen of bevoegdheden.
DE TOESTAND MAANDAG AVOND
De crisis duurt reeds 14 dagen en van
een oplossing is nog geen kwestie. Uit
bovenstaande blijkt dat 'liet gaat over
een geschil betreffende do yerdecling
der minislorportefem 1 les
De socialisten kunnen er maar "niet
Het lijk van prins Napoleon vertrok
Maandag avond met den t-rcin van 7 u.
20 uit dc Noordstatie naar Turijn, ver
gezeld van dc prinses cn de hoeren van
het prinselijk thuis en Mcj. de Bassana.
Dc begrafenis zal plaats liobben in dc
sSuperga. waar het lijk dos prinsen zal
ruston naast dat van zijne moeder, do
prinses Clotilde.
BLX l'.UÖCL AMATWJ 1>ER
KIEITWE REGEERING.
Dc nieuwe regeering richtte tot de
natie eene proclamatie waarin zij vcr-
klaart dat zij haar macht toekentvnissen
zal overgeven in de handen van den voor
zitter der republiek verkozen door do na
tionale vergadering.
De nationale wilskracht is nood ie om
den terugkeer tot tragisch j gebeurtenis-
sen te verhinderen.
De regeering zal zioli inspannen om
de wetten te doen eerbiedigen cn een
maatschappeli jk evenwicht in te voeren.
Generaal Malezowski, minister van
oorlog onder regeering "Wit os, werd Zon
dagavond in vrijheid gesteld. Zulks is
ook het geval met de andere regeerings-
ledon.
DE ALGEMEENE WERKSTAKING
GEËINDIGD.
Men seint uit Warschau: De algrmoe-
nc werkstaking is geëindigd. De voorzit
ter. M. Wczeiecliowski trok zich in ver
blijf te Spala terug.
M. Wites is eerst te Wilbanow, TatoV te
Warschau geïnterneerd.
Ongeveer vijfduizend vrijwilligers door
generaal Rilsudski gewapend, werden na
het einde der actie gelieeneicord.
De officieelc lijst geeft 207» doodon en
066 gekwetsten op. Het uitzicht der stad
normaal
DE VROEGERE MINISTER VAK
BUITEN L ANDSOHE ZAKEN
AANGEHOUDEN. j
Do vroegere Pools Aic minister Van
buitenlandsöke zaken Romanowski word
door de troepen van Pilsuedski aange
houden, omdat hij gedurende oen straat
gevecht van uitzijn woning op de troe
pen van don maarschalk geschoten heeft.
vV
toe besluiten offers te brengen. Op hen
wijze waarop in buitengewone omstan-telleen rust dc verantwoordelijkheid van
diglioden de onmisbare voorzieningen en den toestand.
diensten in stand kunnen worden gehou
den. 'Zij is van plan een register bij te
houden van allo vrijwilligers, die zich
voor nationale diensten 'willen stellen.
BEX VLUCHT VAN 71 UIIEN.
MIST EN SNEEUAVAIOEIJjIJKHEf
DEN LUCHTSCHIP HOOR IJS
BESCHADIHH.
Daily Mail «-correspondent to New-
York seint van Zondag
Na liaar taak volbracht te hebben werd
do «Xorge» liet luchtschip van Roaid
Amundsen, dat eene vlucht van 71 uren
over dc Noordpool ijsvlakte heeft vol
bracht, vandaag te Teller onttakeld.
■Zij is aldaar gedaald nadat hot onmo
gelijk bleek, wegens do weersomstandig
heden. to Nome omlaag te komen.
Na over de Pool te zijn gevlogen word
hol luchtschip fel door sneeuw on mist
gehinderd.
Larson vertelt over 'de Poolreis van 'de
Xorgc dat het ongeval, dal. boven
het Point Barrow plaats had tot oen
groot ongeluk had kunnen loiden.
Tengevolge de hevige koudo vormden
zich ijskegels op de draaiende schroeven
om latei-, als stukkien steen van de schroe
ven afgerukt, tegen de gasbakken aan
te vliegen cn in deze menigvuldige gaten
te slaan.
Hot helium gas (begon van' dit "oogen
blik af te ontsnappen doch gelukkig
werd Teller bereikt vooraleer het lucht
schip, dat '-cods zeer zwaar was, al liet he
lium verloren had.
Kapitein Amundsen is overtuigd 'dat
geen land van eenige afmetingen ten
noorden van de beslaande gekende go-
bieden bestaat.
Roald Amundsen cn Lincoln Ells
worth, tweede bevelhebber, zijn Zondag
per boot naar Nome vertrokken.
;Dc Norge wordt door kolonel Nö-
SR
M. BFvUNET GEEFT IIET DEFINI
TIEF OP.
ZIJNE PARTIJ MAAKTE HEM DE
ZENDING ONMOGELIJK.
M. Brunei hoeft definitief afgezien
van dc samenstelling van oen Jvabinet.
Do halsstariejlicid zijner partijgenoo-
ten, hun vastklampen aan hun porte
feuilles, hun weigeren van ootlc maar één
offer te (brengen, maakte hem dc zen
ding onmogelijk.
w
51. JA SPAR GELAST 5IET DE
VORMING VAN EEN KABINET.
De Koning heeft M. Jaspar ontboden
cn jhem gelast met de vorming van een
Kabinet.
M. Jaspar hes^ft zijn antwoord ïn be
raad gehouden.
Iïet is mogelijk dat wij gaan naar do
vorming van een katholiek ministerie,
dat zou gesteund worden door dc libe
rale groep.
Een uitweg aan deze crisis moet kost
wat kost-, en spoedig gevonden worden.
Londen, 17 Mei.
(BeTgS.T - Onder (bovenstaande hobf-
'ding publiceert do Manchester Guar
dian oen artikel, waarin hij den para
doxalen toestand, door de-otaking in 'fc
leven geroepen, onderlijnt. J)e economi
sche crisis heeft oen stijging en niét een
daling fn waarde van do Engelscliö munt
veroorzaakt.
Wilt- den Belgiscltéh én dén Franselien
frank betreft, voegt het blad er aan toe,
het is mogelijk dat de stijging voort
vloeit uit "hot opschorten van credieten
in pondon sterling ofwel uit vrees voor
dusdanig feit. Dc verkoop van fronton,
om reden van zulke vrees, zou voldoen
bile klaar gemaakt oni per schip naar
do Vereonigdc £taijcn overgebracht te!de zijn om do jorigste schomméiingen te
worden, j wettigen.
ONZE COLONDE EN
IIET KIBANGUISME
Meermalen reeds heeft men hooren
spreken over dc L>ewcging van 't ^wartc
ras, zoo in Amerika als in Indië.
In 1020 wendde (hun leider, oud-leer
ling der Universiteit te Harvard, pogin
gen aan om deel te kunnen nomen aan
de vredesconferentie.
Marcus Garvey (begon zijn propaganda
in Indierond 1912, de oorlog ondeibrak
éventjes dc opriikking in 191S word ze
dooi'gedi'cven, zoodat hij reeds miUioe
nen aanhangers telt, met eigen dagbla
den en scholen de tijd is niet i'icor,
roept Iiij overal uit, dat de zwarte ver
heugd moet ziju, de schoenen van een
blanke te mogen poetsen... hij geeft zich
als de voorlooper van oen zwarten mes-
sias, en als verlosser onder de leuze
Afrika «aan de Afrikanen, d.i. de negers.
.Onze kolonie heeft op hare (beurt, de
slem hooren weergalmen van het ont
wakende ras.
■De bakermat van het Kibauguïsme
zoo genoemd omdat de neger Kibangu dc
leider werd van die nieuwe beweging
is het district van Matadi. aan den in
gang van den Belgischen Congo' (linker
oever van den Congostroom) op het
grondgebied aan de Patere Redemptoris
ten toevertrouwddeze tellen er 20.000
kristenen met 10 missieposten, tégen
15.000 protestanten met 15 missiepos
ten.
Simon Kibangu werd geboren in liet
dorpje Nkambfi. N.O. van /Thysville r;
hij ontving 'n protestansche opvoeding,
en werd als catechiste door zijn meestere
aangewom?n r; meer dan eens had hij
moeilijkheden met zijne '((kerk» -dé
kerel is nog al oorspronkelijk van ge
dachte cn eigenzinnig weldra liet hij
zijn post staan cn speeldeboy bij dc
Ibgnkcn te Kinshasa 't was aan ge nemer
(het braclit meer op In 1920 had lii j zij
ne vingers verbrand, met deel te nr.men
in eene werkstaking welke heerschfe in
de olicfabrieken on op den spoorweg
Maar zie, op ne morgen verklaarde hij.
mot groot gebaar door do stad loopend,
aai- hij Ngounza wa^. dit is profeet.
CVat or gebeurd was Drie maai had
's nachts een zonderlinge stem hem bij!
zijnen naam geroepen opinion Kibat.gu»
Dan zag hij als een vuurbol die hem toe
sprak volbreng mijne zending De
bol wierp enkele gensters uit. die blonken
als sterren, en verdween. Dan voleindig
de dc geest er ligt in het dorp een kind
zwaar ziek, ga, genees het 1 Ilij ging,
en genas het kind l
't Is maar 'tbegin dat kost De mó
rakelen vermenigvuldigen zioti. Manken,
blinden, dooven, kreupelen, vinden al
len den weg naar den wonderdoener, met
honderden komen zc. uit alle hoeken en'
kanton. Wat ;n succes Dc verlosser»
^•olb^acht zijne taak, met nauwgezetheid,
en met groot behulp van lichaams-- cn
golaatevervringingen. Men voerde zelfs
dooden aan; menigeen beweert dat zo
verrézen ziju. Doch er waren ook gev«al-
len m<^t doodolijkcn afloop, niemand
zorgde ervoor om do slachtoffers te begra
ven, en do burgerlijke overheid moest in-»
grijpen verbod nog zieken aan te bren-
gen.
Het volk kwam toch, op alle uren van'
den dag. Kerken, werkhuizen, plantc-
rijen, sóholen, alles werd verlaten. Do
redder overlast van werk, om ieder
een voldoening tc kunnon schenken koos
zich 12 disoipelen uit legde, hen dc han
den op, waardoor'hij hen dezelfde macht
verleende als de zijne één ding wilde
hij zich voorbehoudenhet opleg-gen dcc
handen.
En zijne loer do fetistihen moesten
in den stroom gegooid worden. ATijmoe
dig gestemd, verklaard© hij dat de ka
tholieken op den rechten weg waren, cn
de protestanten ook dat was do leer. im
mers van zijn vroeger meesters 't i*
'n middel om zoo de de katholiek gedoop
te kristenen tot het protestantisme over te -
brongen. Nooit werden er zooveel bijbel#
uitgedeeld dan dien tijd. De burgerlij
ke overheid gaf geen adlit op die opstoot
jes en bedrijvigheden pastoorszaken
en godsdionstkwestie beweerde men t
Maar zie, weldra was 'fc ei volbroeid. én
ging het openbarsten Wat de Kibangu-
iden eigenlijk bedoelden, nu kwam het
uit ont voogding met dc blanken, maar
der Belgen (de Engelsehen mochten,
voorloopig nog (blijven). Weg mot dó
verdrukking der Belgen, do vrijheids-
eeuw is begonnen, gocn 'belastingen',
geen werk meer... met het noodlottig ge
volg aanval op werkhuizen, verwoesting
van planterijen, en nog meer... dat waa
té erg
De politie kwam ter plaatse, en hield
don profeet aan, maar overmacht plots
knalt er een schot, van allo kanten vlie
gen de sfceenen doordc lucht op dc solda
ten... Kibangu was vrij de volgt' n
dag vertelde men dat hij zich onzicht
baar had gemaakt de wonderdoener;
dc geestdrift steeg meer en meer.
Alle middelen werden nu In 't werk
gestold om propaganda te maken, .op de
burcelen benutte men in 'I geniep de
schrijfmachiencn cn 't papier der blan
ken, om ?n levensbes cl ir ij ving van dien.'
nieuwe goochelaar te typen, en al zijn
wetenswaardigheden en wonderen te ver
tellen I ïisehrij vi ngslijsten worden go-
opend voor 't onderhoud der discipelen,
overal word de leer verspreid en nieuwo
aanhangers gewonnenwant denk eens,
'n zwarte zelf him redder, een man uit
eigen ras en bodem, die zulke wonderen
wrochtte. Dc bijval werd nog grootcr,
wanneer hij, bij nauwer on nader order-
zoek de fetischen duldde, do meervo'.'dig-
heid der vrouwen goedkeurde, docli daa
rentegen streng optrad tegen de belaa-
tingjbetaling aan de blanken, alle werk'
van wolken aard ook ton voordeelc der
Belgen afkeurde, en aanried aan dezq
geen voedsel meër te verkoopen
Thysville viel volledig in staking f..,
Eindelijk werd de profeet aangehou
den: op ne morgen dat hij rustig te sla
pen lag in een verlaten hut in 't boscili,
omringden hem 'n tiental soldaten Go-
boeid werd hij naar 't gevang geleid,
'n massa volk deed hem uitgeleide
Engelsche zangen zingend, cn ver
gezeld vart oen protestanlsoh domino.
Kibangu werd ter dood veroordeeld
150 zijner volgelingen ondergingen al-
leriiande straffen een Belgisch rechter,
protestant, sprak ton zij no gunste bij
den Koning, die de straf veranderde ïii^
levenslange opsluiting. Wanneer mou
den gevangene inscilieopté te Loopoldvil-
le, deserteerde do helft der bemanning.
Onderweg moest de boot aan wal komen
om houivoorraad te nemen de nabm-i-
ge protestantsehe post was onmiddellijk
te been on gansch den naolit weergalm
den zangen op de oever der rivier.
(Morgen vervolg én slot]
