GuidoGcselle
Bank wor Cost-Vlaanderen
Vrijdag
Jan. 1950
1830-1930
Het Monument
van den Arbeid
Voor de Vrije Scholen
Het Vraagstuk der
Gentsche Hoogeschool
De Parlementaire
Taaikommissie
Vliegtuig in Nederland
geland
Nieuwjaarsgiften
voor den Paus
KAMER
De Kerken teruggegeven
in Mexiko
Kerkstraat, 9 en 21, Aalst. Telefoon 114.
XXXIe JAARQANQ NUMMER 20
DAGBLAD 20 Centiemen Uitgever J. Van Nuffel-De Geruit.
!jPubliciteit buiten
aam
W Arrondissement AALST Agentschap Eavos, Adolf Maxlaan, 18, to Brussel - Rue de Richelieu, Purij»BreamsJhM^s, 6, L endree, E.J_A
H. Timotheus
Zonop7,33Zonaf4,33
N. M. 29 E. K.
In 1930 valt het eerste Eeuwfeest
van Vlaandorons grootsten dichter
GUIDO GEZELLE.
Wij drukken hieronder het rond
schrijven af, dat door het officieel
Comité der Gezellehulde verspreid
wordt
In Mei 1930 is het honderd jaar
geleden dat da groolsta Vlaamsche
Dichter Gazelle te Bruggo geboren
werd. Het Comité Guido Gezellehulde
1830-19'dO, heeft het op zich genomen
dit eeuwfeest mot den gepasten luis
ter te viereo. Bedoeld Comité staat
ondor bescherming van HH.MM. den
Koning en de Koningin en heeft als
eerecomité Z. E. den Kardinaal-
Aartsbisschop van Mechelea, den
Eerste Minister, den Minister van
Kunsten en Wetenschappen, de
gouverneurs van West Vlaanderen,
Oost Vlaanderen, Antwerpen, Bra
bant en Limburg, HH. DD. HH. de
Bisschoppen van Bruggo, Gent en
Luik, den Burgemeester van Brugge,
Het eeuwfoest van Guido Gezelle
moet een indrukwekkende huldo wor>
den van 't heele volk aan den Mensch
die door zijne kunst da hoogste en
zuiverste belichaming werd van de
vlaamsche ziel. Het zal niet gezegd
worden dat wij hem met minder luis
ter zullen vieren dan andere landen
het met hunne nationale dichters
doen. Te Brugge wordt door de zor
gen van de Siad (met hulp van Pro-
vincitv en Staatsbestuur) een gedenk-
teeken opgericht ter eere van den
Moester. Daarenboven worden door
or.s voorzien huldigingsfeeston, be
vordering van begrip van Gezelle's
beteekenis, ook in het buitenland,
door een nieuwe uitgave zijner wer
ken, door lezingen, studiën en verta
lingen. Als nieuwe uitgave wordt be
doeld de volledige en critische uit"
gave dor werken van onze nationalen
dichter, waarvan do prijs zoo laag
mogelijk zal worden gesteld teneinde
ze binnen ieders bereik te brengen.
Die uitgave zal vijltien groote boek
doelen omvatten, waaronder een paar
doelen de onuitgegeven brieven van
Gezello zullen inhouden. Elk dool
wordt voorzien van een literaire in
leiding, door onze beste schrijvers te
leveren, van een historische inleiding
aan de geschiedenis van het boek zelf
gowijd en van een zeer uitgebreid
wetenschappelijk apparaat.Zoo zal die
uitgave een nationaal monument wor
den, iets eenigs in dien aard en in
alle opzichten onzen grootsten dichter
waardig.
Om dit te verwezenlijken moet er
over aanzienlijke geldmiddelen be
schikt worden, want voor do viering,
de propaganda in binnen- en buiten
land en vooral voor de uitgave zal
er voel geld noodig zijn.
Reeds deden wij een beroep op dui-
zor.den personen uit het Vlaamsche
land. Talrijk zijn zij die ons hun bij
drage goedgunstig hebben doen ge
worden, dooh do ons tot heden toe
gekomen bijdragen zjjn, gemeten
aan het grootste initiatief, nog erg
ontoereikend.
Daarom vertrouwen wij dat gij,
zeer geachte lozer, door hot storten
van "uwe gilt, ook het uwe zult willen
bijbrengen om de herdenking van
Vlaanderen's grootsten dichter zoo
luisterrijk mogelijk te maken.
Wy durven vorhopen, zeer geachte
lezer, dat gy een gunstig gevolg aan
ons verzoek zult geven.
De bijdragen zouden gevooglykst
gestort worden op postrekening
Num. 212,233, Guido-Gezeilocomité,
Etterbeek:
Heden Donderdag «vond wordt de
groote Vlaamaoho Diahter gevierd in
de zeal van het Groen Kruis. Wij kun
nen onze lezers niet genoeg aanraden
naar de voordracht van Dr Eaur te
gaan luisteren. Zo zullen er hooron
van Guido Gezelle, kennis maken met
zijne werken en in de liefde van den
dichter voor zijn Vlaamsoh# streek
ons Vlaanderen loeren beminnen en
liefhebben.
BIJ, JVII.
DE AFGEVAARDIGDEN.
JASPAR
Do afgevaardigden en senators van
hot arrondissement van Charleroi had
den Woensdag morgen een onderhoud
met M. Jaspar, eerste minister.
Het doel van dit ondenhoud was van
aan het hoofd der regeering te vragen
dat het monument van den arbeid van
Constantijn Meunier zou opgericht
worden te Charleroi.
De afvaardiging bestond uit MM, Ti-
ron, burgemeester van Charleroi, se
nators Francois, de Dorlodot, Croquet
Mousty en de volksvertegenwoordigers
Pater, Destrée, Falony, Lambert, Fes-
ter, Van Walle.ghem en Ernest.
Voor 'het oprichten van het monu
ment van Constantijn Meunier, zou de
stad Charleroi 400.000 fr. storten; de
provfneie IHe.negouwen eveneens
400.000 fr., het overige, ongeveer
300.000 fr. zou mtoeten verstrekt wor
den door de regeering.
M. Jaspar verklaarde dat liij geen
besluit kon treffen alvorens het oor
deel te kennen der andere leden van de
regeering. Hij was nochtans geneigd
van voldoening te geven aan de stad
Charleroi.
Het, oprichten van het monument
van don arbeid in deze stad, zou geen
beletsel wezen om hetzelfde monument
op to richten te Brussel,
De meerderheid van don Brusscl-
sciien Gemeenteraad \heeft, dit jaar
nogmaals geweigerd de overgroote
diensten te herkennen die de vrije
scth'olen aan de stad bewijzen, met haar,
te ontlasten van een derde liarer
schoolbevolking. De Bond >der Katho
lieke scholen van Brussel, doet dan ook
een oproep tot de vaderlandslievende
gevoelens van al de inwoners der
hoofdstad, zonder ondersclieid van
denkwijze. Hij vraagt hen dat zij zich
boven de politieke beschouwingen zoo-
den willen verheffen, en niet toelaten
dat in dit jaar van het Eeuwfeest onzer
Nationale Onafhankelijkheid, er in de
scholen der hoofdstad twee soorten van
kinderen zouden zijn kinderen aan
wie alles breed toegekend wordt op de
kosten van de lastenbetalers, en kinde
ren aan wie verwarming, verlichting
en schoolboeken zullen verstrekt wor
de in mate der inkomsten van de
Sohoolkomiteiten. De Bond hoopt dait
al de inwoners van Brussel edelmoe
dig zullen inschrijven, opdat de oproep
te.n voordeele der vrije scholen, voor
t jaar 1930 den bijval zou
worden.
yerzekerd
De eerste inschrijvingslijst heeft de
som van 108.200 fr. opgebracht. Men
kan de insclvd ij vingen, hoe gering ook,
zenden aan het Komifceit der Vrije
Kostelooizfe Scholen, |Ruyjsbroecksit.raat,
65, of storten op de postcheckrekening
1417.88.
Het verslag van den heer Poullet na
goedkeuring der hoofdafdeeling inge
diend. Het besluit tot aanneming van
het rcgeeringsvoorstel mits verbete
ring van sommige bepalingen en be
helst een verklaring betreffende de
Ecole des Hautes Etudes*
De hoofdafdeeling van de Kamer
hoeft Woensdag (het ontwerp op de
vervlaamscliing der universiteit van
Gent goedgekeurd alsmede het versla;
van den lieer Poullet.
Het verslag werd goedgekeurd me.t
algemeenheid van stemmen van de
aanwezige leden, behalve de onthou
ding van den socialist, den h. Doms,
die dusdoende partijtucfrt naleeft.
Het verslag van den h, Poullet be
sluit tot de goedkeuring van het regee-
ringsontwarp mits enkele wijzigingen
VOOR DE GESUBS1DEERDE VRIJHEID
IN HET LAGER ONDERWIJS
Do parlementaire taaikommissie
heeft Dinsdag namiddag in den Senaat
eene vergadering gehouden onder het
voorzitterschap van M. Poul'let.
De voorzitter gaf lezing van een
voorontwerp van besluiten. De bespre
king werd dan geopend over het lager
onderwijs. M. Digneffe verdedigde het
volgend stelsel: verplichting voor de
gemeenten Vlaamsche klassen in Wal
lonië en Fransche klassen in Vlaan
deren op te richten, indien een vol
doende getal gezinshoofden zulks. vra
gen. E. P. Rutten verdedigde -het stel
sel der gesubsidieerde vrijheid. Heit
voorstel Devèze. beantwoordt aan liet
verlangen, door M. Digneffe en andere
leden der kommissie uitgedrukt.
Pater Rutten verdedigde liet volgen
de stelsel: indien een voldoende getal
gezinshoofden verlangen dat hunne
kinderen een volledig onderwijs ont
vangen in een andere taal, dan deze der
school van d'c gemeente of van de
?.treek, dan mogen zij eene nieuwe
school oprichtten on deze zal door de
openbare besturen gesubsidieerd wor
den, wel te verstaan indien de school
aan de wettelijke yereischten voldoet.
In 'de steden en gemeenten, waar het
getal gezinshoofden aanzienlijk genoeg
is voor de oprichting van Fransche
klassen in Vlaanderen en van Vlaam
sche klassen in Wallonië, oordeelen de
gemeenteraden het thans reeds nuttig
zulke klassen op te richten. Het kies-
belang dezer gemeenteraden spoort
hen aan dergelijke 'maatregelen te
treffen.
De voorstanders der verplichting,
volgens het ontwerp Devèze, deden op
merken dat de arme gezinshoofden de
ze vrijiheid niet zullen kunnen gebrui
ken, indien de openbare besturen geenc
lokalen te hunner beschikking stellen.
Bijgevolg zou de gesubsidieerde vrij
heid gedeeltelijk eene begoocheling
zijn.
De kommissie heeft 'dan eene voor-
loopige stemming uitg-etor'alcht. Helt
princiep der gesubdieerde vrijheid werd
aangenomen met 9 stemmen tegen 6.
Het onderwijs der tweede taal zal in
eene volgende vergadering besproken
worden.
Woensdag namiddag ihield de kom
missie opnieuw vergadering. Men is
overeengekomen op liet- grondbegin
moedertaal-voertaal. Het aanleeren der
tweede taal zal maar bij het 5e studie
jaar beginnen. Doch, op aandringen
van een zeker getal gezinshoofden zal
er in de lagere school een facultatieve
leergang van de tweede taal ingericht
worden. Deze leergang zal verplichtend
zijn in Groot-Brussel en in de gemeen
ten der taalgrens. Eene onderkonnimis-
sie werd gelast met Ihe.t opstellen van
een voorontwerp in dezen zin,
25; Naamloos, Molenbcek,iO; E. H.
Doven, Hognoul, 10; Dr E. M., Gent,
100F. N., kinderen en kleinkinderen,
100; Naamloos, M.S., 50; J..D.P., Gent,
10; M. Michiel Boon, Leuven, .150; M.
Joris, Brussel, 100; E. II. A. Devroel
kanunnik, Gulleghem, 100; M. J. Sc-hot-
tey, Meenen, 100 'M*. J. Dem., 100
Leérlingen der 6e Latijnsche Kollege,
Enghien, 50; M. en Mad. A. H., Aude-
naerde, 50: M. en Mad. Dewickere en
hunne kinderen, Brasschaet, 25; R. T.
Huysse-Lozer, 40; M. d. advokaat La-
roche, Aarlen, 25; E. II. Depiesse, pas
toor, Tronquoy, 10; Burggraaf en
Burggravin Cosséc de Maulde, Rame-»
gnies-Chin, 100; M. de notaris en Mad.
A. Versteylen, 100; Mad. Aimelic Oe
Wael, Leuven, 100; M. en Mad. René
Dubois-Willocq, Lessen, 100; M. en
Mad. Ch. Van den Abeele, Gent, 50; S.
V.R., 50; M. Karei de la Croix, Averbo
de, 50; Baron en Baronnes E. de Vinck
Aye, 30; E. H. Vanlaceghem, rustend
pastoor, Wielsbeke, 25; M. Joseph de
Bio, Gent, 25; M'. Lambrecht Oben,
Hasselt, 20; Gesticht St. Jean-de-Dieu
Leuze, 10; Naamloos, Aalst, 5; D. I.,
Leuven, 150; E. H. Carbonoz, onder
pastoor, Ingelmunster, 125; M. en Mad
S. .De Go'sler, Elsene, 100; Mad. H. Mi-
sonne, Charleroi, 100; Barones Raoul
du Sart de Bouland, 100; E.H.J. Herte-
cant, onderpastoor, Ninove, 50; M. A.
Charlier, Profondeville, 50; E.H. Tara-
gola, pastoor, St. Cornelius-Hoorebeke
50; M. Ch. Buyl, Dworp, 25; Naamloos
Tongerloo, 20; M. P. Degraeve, Elsene
10; M. E. Priem, Brugge, 10.
Totaal tot beden: fr. 110.580.
Men kan inschrijven ten bureele van
't blad, ofwel storten op postcheckre
kening n. 382.79 van M. Léon Maillie,
secretaris van den Bond te Doornijk.
DOOR MIST DE KOERS KWIJTGE
RAAKT
Uit Swalmen wordt gemeld, dat
Dinsdagmiddag te ongeveer 2 uur een
Belgische militaire tweedekker aldaar
in bet Houterve.ld onder de gemeente.
Swalmen een noodlanding moest ma
ken. Het toestel sloeg over den kop
en bleef met den neus in den grond
steken, waardoor de schroef afbrak.
De bestuurder adjudant Schwarz, ver
klaarde van het vliegkamp le Evere te
zijn opgestegen voor het maken Van
een iboogtevluclit. Door den mist was
bij echter de koers, kwijtgeraakt, waar
door hij gedwongen werd een noodlan
ding te doen,
—VN/V
aan don tekst, tot vollediger tegemoet
koming aan de eischen der Vlamingen.
Doch het verslag bevat ook een ver
klaring betreffende de verhoudingen
tusscJhen de Universiteit van Gent en
de Fransche onderwijsinstelling 4 In-
stitut des Hautes Etudes» en namelijk
wat aangaat het verbod voor de lee
raars aan de Universiteit van Gent te
zelfdertijd les te geven aan liet «Insti-
tut des Hautes Etudes»',
Het verslbg van den h'. Poullet werd
aan de vertalingsdiens ten overge
maakt en zal spoedig aan de Kamerle
den uitgedeeld wor'den*
8ste Lijst
IM. Alph. Sclielstraete, kamerheer
van Z. II., 1000 fr, Seminarie van
Doornik, 580; M. J. Delbaere, Kortrijk,
500; Bestuurder en Leeraars St. Maria-
sen-generaal van Luik, 300; Baron en
gesticht, Schaerbeek, 500; Do Vikaris
Baronnes Ed. de Borrekens, 300; Gees
telijkheid van het kanton Celles, 250;
M. en Mad Belpaire, 200; M. en Mad.
Mansion, Luik, 200; M. P. de Kinder,
Antwerpen, 200; M. èn 'Mad. van den
Gorput, Assenois., 200; Graaf en Gra
vin, Goeühals, Gent, 200; Residencie O,
L. van Vlaanderen, Gent, 200; M. Paul
Bneydel, Gent, 200; M. Charles Malen-
greau, Jarnbes-s/M., 200;
M. en Mad. Woitrin, Namen, 50; Me-
juffers Francois, Saint-Sauveur, 50
M* Depoorter, Kikwit (Congo), 20; F,
H.A. De Jaegher, Poperinghe, 50 Uit
Waermaerde, 100; E. H. J. Brutsaert,
Roesselaere, 100; Familie Van d'e Put-
te-Degraeve en kinderen, Laeken, 25;
Doktoor P. Den Doncker en familie, In
goyghed, 100; M. Ac.hiel Wiostyn,
Thourout, 25; Roesaelaere, Naamloos,
100; Mad. Wed. R. Fraeys, Brugge 100;
M.H.S., Schaerbeek, 100; Baron en Ba
rones A. Casier, 100; M. Louis Moens
de Ha se, Aalst, 100; Naamloos Brugge
100 Ko'llegë )Sint-Jan-Berc!bmans
Brussel, 100; Ecrw. Heer S.N., Meenen
100; M. en Mad. Alfrod Ronsc, Ghistel,
10; M. A. Snoeck, Gent. 50; M. Paul
Cuvelier, Lens. (Henegouw) 50; Ml. D.
Pier ar 4 Monignv* .50^ E^Y* Qemblqers,
om het even welke rechten of bela'ng-c!®'
te krenken.
M. WAUWERMANS (kath.) is par-*
tijganger van het ontwerp. Er 'is kwes
tie van een terrein van overeenkomst
te zoeken.
Spreker is. overtuigd dat eens het
ontwerp gestemd, menigvuldige wedcr-
zijcsche overeenkomsten jtosschen ei
genaars en huurders zullen tot 6tan;J
komen. Zekere pachters hebben reêdsf
uit hun eigen aan ihunne eigenaars?
huurverhooging aangeboden. Er meet
echter ook pal en perk zijn.
M. JANSON, minister van rechts we-*
zen, verdedigt het ontwerp der, rege.e-»
ring.
Sommige personen zijn te veel op
timist, zooals deze die in 1920 nog ecu
onwankelbaar betrouwen behielden irt
de toekomst van den Belgischen frank*
Men mioet hen legen dat overdreven
optimismus beschermen, doch zulks
mo-et ook geschieden met takt en beleid
'De eigenaars b.v., zegt de heer mi
nister, die aan hunne goederen ernsti
ge werken hebben uitgevoerd verdienen
Wel daarvoor vergoed te worden. Dat
men de bepalingen toe.passe der nieuw-»
gestemde buishuurwet.
M. PONCELET, kath. is ook van
meening dat men een einde moet stel
len aan een abnormal en toestand,,
vooral aan het feit dat voorname huur
ders zich' kolossaal verrijken ten na-
deele van den eigenaar. Spreker is*
partijganger van het ontwerp Massoii
dat den datum van 1923 daarstelt voor
de terugwerking der wet, daar hij ver
meent dat men in 1920 nog niet vol
doende kon oordeelen over de mogelij-,
ke waardevermindering van den frank
noch dezelve vooruitzien.
Wij zelf zegt spreker die nocihtanï
in onze hoedanigheid van wetgevers:
moesten op de hoogte zijn en kla-ai»
vooruitzien, zijn ook in gebreke gebte.-*
ven bij de grondwetsherziening van
1920, en het bewijs ligt in het feit dat -
wij thans onze vergoeding ihebbeif
moeten verhoogen tot 42.000 fr. (Geil.)J
M. OZERAIE, kath., verkiest het ont
werp Masson om andere redenen, en!
is van me.en.ing dat de huurder de vol
le huurwaarde zou moeten betalen niet
do helft of de 7 tienden.
M. MARQUET, lib. verkiest bet ont
werp der regeering dat den datum 1'920
voorziet. Men moest dan, wanneer men!
kontrakten afsloot voor 30 of 50 jaren!
klaarziende genoeg wezen om zijtiej
voorzorgen te nemen.
De algemeene bespreking is geslo-t
ten en de zitting wordt 'geheverv oriï
5.50 uren.
ZITTING YAN 22 JANUARI 1930
De zitting vangt aan om 2 ure on
der voorzitterschap van M. TIBBAUT.
PACHTEN OP LANG TERMIJN
M. FIEULLIEN, vraagt of de ontwer
pers van het voorstel zich aan ihunnen
te'kst houden, ofwel of zij het voorstel
der regeering bijtreden. Hij wijst op
het abnormaal van dit debat, daar d.e
verslaggever van het ontwerp niet
meer tot de Kamer behoort.
M. Fieullien verwondert er zidh over
de socialisten hier te zien optreden als
verdedigers der eigenaars.
M. BOLOGNE, soc. Van de. onge
lukkige eigenaars WU verdedigen al
le ongelukkigen. (Gelach)'1»
M. FIEULLIEN verklaart zich vijan
dig aan het ontwerp. Indien men tot
de. revalorisatie der pachten overgaat
dan moet men ook alle andere kon
trakten herzien, zooals de hypollhekai-
rc schuldvorderingen, enz.
M. MARCK, kath, En de goederen
der minderjarigen
!M. VANDER VELDE, soc^ beklaagt
als het zoover komt, de cegeering en de
openbare financien.
M. FIEULLIEN ontleedt het ontwerp
en komt op tegen verschillende bijzon
derheden.
M. MASSON, lib. Breng amende
menten" voor. Wij zoeken juist een ter
rein van overeenkomst.
M. FIEULLIEN is van tn'eening dat
er toch iets moet gedaan worden doch
men zou best handelen naar de inge
vingen der gezonde, rede.
Spreker haalt enkele speciale gevat-
len aan en besluit dat men er voorql
moet. op letten* onrechtvaardigheden
le vermijden.
M. «LEMONNIER (liberaal)] brengt
hulde aan de inzichten der ontwerpers
en is ook van meenin.g dat er in de
tvuïdi'gte omstandigheden toch' iets
diept gedaan te worden* zonder daarom
Filleslder Algemeene Banhvereeni-
ging en Volksbank van Leuven.
Kapitaal en Reaarte 286,000,000 fr.
ZETELS (Gent, St Baafsplaats, 18
Ronee, Abeeletraat, 2
BIJHUIZEN DER STREEK:
Aalst Kalxarlijka Plaats.
Hertel» Markt
Wetiersn Kerkstraat.
Sottegem Kasteelstraat.
Sebeldewindeke Dorp.
BIJKANTOREN:
Buret, Denderleeuw, Hillegem
Kerakxken, Lede, Meire, Mooreel,
St Lievene-Eeeahe, St Lievene-Hau-
them. f
Alle Bank- en Beursverrichtingen
ean de beste voorwaarden. Stipte
geheimhouding Volkomen sekor-
held. 1823
De Mexikaansche regeërlng heeft
een besluit uitgevaardigd, waarbij be*<
paald is dat de schismatieken verplicht
zijn Om *de kerken, die tijdens de kerk-t
vervolging van de. katholieken werden,
afgenomen, weer terug te geven aai\
de voormalige eigenaars. Dit besluit
is medegedeeld aan alJe gouverneur*,
der provincies onder bijvoeging dat
dit regeëringsdecreet onmiddellijk ten
uitvoer gebracht moet worden. Eoql
uitzondering dient gemaakt voor did
kerken welkë reeds voor het uitbreken-
der vervolging in handen waren yaij
de schismatieken.
Zooals. men zich' zal herinneren wera
reeds onmiddellijk na de verzoening!'
lusschen Kerk en Staat een dcrgoliji^
besluit uitgevaardigd, maar verschil^
lende gouverneurs vonden deze bopa-»
ling onbillijk en zij weigerden voorals.-*
nog om dit besluit uit te voeren»