HBlIiperklariüg van Alliertns den Groote. DIENSTWEIGERING Be Werkman wijst Pater Salsmans te recht Donderdag 24 i Jan. 1952 In helFransch Parlement De Stand van het Pond De Toestand in Spanje XXXVIII JAARGANG NUMMER U Kerkstraat, 9 «ft 21 Aalst. Telefoon 114. DAGBLAD 20 Centiemen Uitgever J. Van Nuffal-De Gendt Publiciteit buiten het Arrend. AALST Agentschap Havas, Adolf Maxlaan 13, te Brussel - Rue de Richelieu, Parijs - Bank Buildlng/Kingsway, 20 Lendres W. C. 2. H. Agnes Zonep7,S3Zona(4,27 V. IA. 23 L. K. 20 Inhoud van de «Litterae Dearetales* 1 Da Osscrvatora publiceert de oLifcterae Decretales», waarbij da ver- earing van dan Heiligen Alberlus Mag nus als «Confsascr Pontifex* met den titel van Kerkleeraar aan de geheele Kerk wordt voorgeschreven. Hst Apostolaat van den H. Albertus De H. Vader wijst er op. dat Alber tus het beschouwende en het actieve leven op do gelukkigste wijze in zich heeft varaenigd en gaat den levensloop van den Heilige na. Zijn devotie tot de H. Maagden Zijn groote geleerdheid op den voorgrond 3'ollend. Sint Thomas heeft hij gevormd en verdedigd. Om Zijn voorzichtigheid en rechtvaardigheid werd Hij zoowel voor persoonlijke als voor publieke aangelegenheden als scheidsrechter uitverkoren. Grcot zijn Zijn verdiensten als pro-* vinciaal van de Duitsche Dominicanen, zoodat ook de Pausen van Zijn dien* sten gebruik maakten voor moeilijke en gewichtige zaken. Met name ver trouwde Alexander IV aa» Hem en zijn medebroeders de verdediging en do verspreiding toe van het ware ge loof in Noord-Duitsehland. Zelfs aan het pauselijk hef trad Hij als Evange lie-verklaarder op. Zooveel indruk maakte Hij op Alexander IV, dat deze ham in zeer moeilijke tijden aan het hoefd plaatste van de Kerk van Re- gensburg. Ook toen hielden de talrijke beslommeringen Hem niet van da be*» oefening dor Godsgewijde wetenschap terug. Van den last van het bisschops ambt op Zijn verzoek door Urbanus IV ontheven, trok Hij als predikant voor het H, Land door Düitsohland en Bohemen. De óverige jaren zijns le vens bracht Hij door mat prediken, 7 uraren, schrijven en reizen o.a. naar N.jir'egem en Antwerpen tot Hij in Keulen rust vond. Vccrai hield Hij mat groot succes visitatie bij vele kloosters, da gewone leeraren niet vergelend en ook met den H. Lodewijk van Frankrijk in vriend* Echap verbon den. Op het tweede con- cillio van Lyon, waarheen hij zich op hoc go. ouderdom begaf, gaf Gregorius X, door Zijne bemiddeling, zijn goed«- keuring aan de keuze van Rudolf van Hafcsfcurg tst Roomseh Koning. Hulde aan Zijn wetensehappelijken arbeid. Doctor Universalis a Al dit werk echter schijnt licht, v6f- t'vi.. ken met zijn wetenschappelijk wc; k en Zijn geleerde geschriften. De gf.l-.eele toenmalige wetenschap be i eerde Hij, zoowel de theologie en de i hilosophis als de natuurwetenschap pen de sterrenkunde, de cosmogra phies e metöreologie.de klimaatleer, de phyefca de meahfinlca. cf®-ftouwkund®; de chemf®, de miner'KBsjtlfl, de an thropologic, de dier-en de plantkunde. Veel verwerkte Hij bovendien in Zijn geschriften over de weefkunst, de scheepvaart, den landbouw, anz. Allo wetenschappen in haar gpireel en in haar samenhang omvattend*, sloeg Hij op van het levenUoze tiaar het. lessens de, van het levende: naar iïat geestelij ke, van het geasColijke nzarGotL. Wat menschelijke wijsheid van durishar.had achterhaald, gebruikte Hif tot verde- digFng en toeliahting van. hal H. Ga- los f. Vooral Arisüofólts" geschriften Be nutte Hij. Thomas volgde Hom hierin ns. Zoo werd door Zijn toedoen de geheele wijsbwffetettt» maar'vooral dio van Aristoteles to 8 een. ge so hikt instru ment voor de Theolsgiev Dit was Zijn groote streven: alles wat hij aan waars en sehoons in de wijsheid."dbr heidenen vond den Schepper aan. t'a bieden en toa te heiligen- Zoóbrak: hil- da.banden waarmede da natuurGike; watsrmchap in da maoht van de niet Kaholifefcen zat gevangen- Als een echt theoloog: duchlfo Hj£ voor zich geen nadeel in esfti juist on derzoek van het- ttattiurlijjk®» Als in.een: eneyelo-podia vatte hij» de «Doctpr uni versalis» da wetenschap van alfh tijd samen. Zelfs de niet-Katholieks ge leerden. ook van dezen tijd, prijken Hem- In wijsbegeerte en gawi||e v/e- ensoh&p had, Sint Thomas üitgezqc- derd, nooit iemand, grbbtpr gezag dkn Hij. Hij vooral is de auteur van da theologie-mefchodc, nog heden bij de vorming van den clerus in gebruik. Zijn geschriften ademen ook een groote oevotle. De Paus noemt dan d® voornaamste werken. van Albartus op. Ook na Zijn dood stond Albertus steeds in de hso&sïa eefa en vereoring; God zelf toonde Zijn holligheid door vele wonderen. Velen onzer voorgan gers, aldus Pi*u3 XI, hebben gunsten verleend cm Zijn ve.roafin#. te bevor deren, aldus Innooentius Y(H» Alexan der VIL en Clemens X. Pius IX gal voor geheel het aards-diocass Keulen verlof Zijn feest to viersn. In dan laataten tijd is dit ook toegestaan aan andere Duitsche diocosan en aan het aarfcs-diccses Parijs. Herhaaldelijk is dan ook gevraagd om Zijn heiligver klaring en de toekenning van den titel van Kerkleerear. Door allerlei ongun stige tijdsomstandigheden werd dit verhinderd. In dazen tijd echter heb ben kardinalen, patriarchen, bisschop- pon, prelaten, kloosteroversten, vooral universiteiten, seminaries en collegos hetzelfde opnieuw van ons gevraagd. Dinsdag' namiddag hielden de voor- Bemesting der weiden De .eerste bemestingen, welke na den litters van Kamer en Senaat de lie er en j ^yin(er toe te passen zijn, zijn des W ei- Fe rn a nel Buisson en Lebrun hunne HA-, debemestingen. lcgenhoidstoespraak. - Veel verbetering kwam deze ïaalsfe Beiden hadden het over de economi-'jaren in de bemestinjpder weilanden sche krisis en den eerbied voor de ver- tot stand; de landbouwers zijn begin- dragen. jncn inzien, dat de weiden evenmin als Vervolgens nis Laval in de Kamer'do gewone veldgewassen van den dauw en Bcrard zegelbewaarder, in den So- des liemois loven, maar een oordeel- naai, de roigecringsverklaring voor. '.lamdige, overvloedige bemesting ver- -i-,- ir-.m v gen; zij hebben begrepen, dat liet niet Betrekkelijk do kwestie van hors e. eefts „uohli met al3 0i en Oorlögsschulden, zegde de vei kla ring dat do regeering een twecvoudigon plicht heeft, eerstens ten opzichte van de (generatie die den oorlog' heeft on derstaan, een plicht van eerlijkheid en van niets op te ofleren inzake schuld- vorderinigeh, zonder tegenwaarde van kwijtschelding onzer eigen schulden ten tweede, ten opzichte van de komen de geslachten, den plicht van voor zichtigheid en van het ondergeschikt maken van elk akkoord aan het nauw- keurig' evenwicht der -voer tbr engst en b es ta ans vo orwa anden. hulphemes- heer te 'begieten, dat een fin-g noodzakelijk is. Gewoonlijk ontvangen de weiden een toegift fosforzuur, soms van stikstof. Zulks verdient voorzeker aanbeveling, doch dat is niet voldoende. Wie een weide oordeelkundig wenseht tc bemesten, ön bijgevolg een overvloedige gras opbrengst te beko men dient op de eerste plaats potasch Ie gebruiken. P;e toepassing .'moet ruim schoots (geschieden. Er zal minstens ooveel p-olasch als fosforzuur toegc Het artikel van den geleerden Je-i z.uïet oven «Dienstweigering» dat we hier hebben gepublicëdrd lokt® van wege «De Werkman», 'n lang antwoord uit van niet min clan drie kolonnen. Het blad' verwittigt eerst zijne le zers dat Eet onbevoegd is om ovjr. het vraagstuk van dienstweigering beke ken van zedelijk stan;dpunt uit-lc cor- deelen.. «Wë wenscilien' niet het debat zelf te voeren op dit terrein-daar zulks bui ten onze bevoegdheid valt, maar we ."Lul len tegenover: de stelling van Fater Salsmans, deze van andere Godgeleer den inbrengen en er onze persoonlijke overwegingen aan toevoegen». «De Werkman» schijnt zich aldus 'n zoor bescheiden rol toe te kennen in de kritiek. Mïiar neen I De persoonlijke overwegingen he slaan do vier vijfde van de nota's die |«lDle Werkman» aan het artikel van TL. Salsmans toewijdt. «De Werkman» oordeelt, insinueert, (verdedigt 'n stolling besluit met de docnr hem. erkende «ionbevoegdheid». Geen enkele uitspraak van andere Godgeleerden, over; dienstweigering is Ier. të vinden.. Maar, laat ons de zaken yan dichte bij beschouwen. «Die Werkman» verwijst eerst Pater Sals|m|ans naar W.erëldbrlievenj yan de vier laatste Paiusen en besluit '«Vier Pausen hebben de bewapening en algemeeae dienstplicht veroordeeld als strijdend met do we,t der. Christe- Liefde.», Wij vraïgen aan «De Werkman» ons, le zeggen waar en wanneer, de Pausen de algemeene dienstplicht hebben ver oordeeld' of is die bewering ook 'n persoonlijke overweging «De Werkman» verwijst ook" Pater Balsmans naar de tien geboden Gods waarvan het Ve luidt «Met wil of) met werken slaat niemand dood». Men kan moeilijk grover drogreden uitdenken. God verbiedt te doodon zonder recht noch reden (miaar. God noch de Katholieke Kerk heeft nooit verboden den onrechtvaarjdiigen aan valler die u naar 'het leven staat te dooden. Wanneer bijvoorbeeld 'n huis vader 's^'avonds bij thuis komen wordt aangevallen .dan heeft hij niet alleen het recht maar. de plicht tegenover, zich zeiven en tegenover, zijne kinderen zijn leven te verkiezen boven dat van zijnon aanvaller... die gewetensplicht van te dooden kan in, sommige gevallen even heilig zijn als ,de plicht van niot te. dooden.,.,. men denke maar aan de be wakers van de openbare orde of, aan al wie in de verplichting kan zjjn 'i vrouw of 'n kind legen snooden aan val te verdedigen. Wat waar is voor individuen is: ook waar voor volken en staten. Het ïs dus 'n drogreden te beweren dat in den militairen dienst onze, jon gens «h'eX moorden» a an lc,er en,. Want, ootlog voeren is niet altijd «mcNorden» liet kan 'n heilige plicht zijn. Vooraleer zulke algejmieene reg:el te stellen zou -«De Werkman» moeten na denken en zich afvragen wat hebben dan onze jongens gedurende den oor log gedaan zijn zij dan niets anders dan «moordenaars» geweest «onbewus te» moordenaars wellicht, maajj Jich moordenaars En wat waren dan onze helden, van 1302 en de pauselijke zouaye.n iiend worden, zelfs meer, aangezien P|it evenwicht zou echter verbroken gras een veel grooterc behoefte he- zijn indien de krisis tengevolge van yj| aan p0asc 11 dan aan fosforzuu de wanverhouding der fmancieelc of. Weiden vergen van 1000 tot 1500 fiscale lasten de bedrijvigheid van de 1,-g.r. sylviniet-kainict per hectare. De volken moest, in den weg staan en ons j toepassing geschiede zoo vroegtijdig tegenover de internationale medediii-;m0igei;^( bij" voorkeur; in het volle van ging in een toestand van onte,genspro-(](,n winter, en in elk geval, voor {Uél'ijke aninderwaardighcid moest groe.i een aanvang zal gen cm en plaatsen. hebben. Wat de Ontwapenings Conferentie; De potasch bevordert niet alleenlijk betreft zegt de resgeeringsverklaring, de grasvoortbrenlgst, doch bezit tevens 'dat de regeering overtuigd blijft van den meest vonrdeeligc invloed op de het feit, dat nopens den griond der ontwikkeling der klavergewassen. Dooi; zaak op den vooravond van de belang rijke internationale besprekingen zeifs zij die wij betreuren niet aan onze zij de te zien, die de dnze is< het voldoende gebruik van potasch be-, komt men een dichte zode, een over vloedige opbrengst yan allereerste hoedanigheid^ .y K, ALL Vervolgens .haalt «De Werkman»' rii tekst aan van de Duitsche Dlominikaan Pater Stratmann. Het eerste de.ef luidt a]s volgt «Dë H. Kerk zegt, dat de Staat zijn rechten overschrijdt- als hij de ynen- schen dwingt tot militairen dienst fj evenwei liet soldaat- en het krijgsman- schap zijn als zoodanig is niet tegen de wetten van God en Krislus». Van' waar, deze tekst vandaan komt hebben we niet kunnen achterhalen.., hij is blijkbaar uit. zijn verband gerukt. Tegenover deze tekst stellen wij er een andere van P, Stratmann die niets aan, duidelijkheid te wen&cheil Qver laat. Wij vertalen .uit «La Terro Wa- lonne» Nov. 1930. «Ti® Kerk kon ook niet en kan niet de dienstweigering toelaten en vooral niet bevelen tenzij in een oorlog die zeker onrechtvaardig is. Indien zij aan den Staat het recht zonder restrictie en in alle gevallen ontkende zich door wapengeweld te verdedigen, dat zou haar ten slotte tot de ontkenning-van den staat zelf voeren» (aangehaald door P. Lauwers in zijn beekje ove£ Dienstweigering) Zoo "dacht Pater Stratman in 1930. Hij was dus toen niet voor dienstwei gering te spreken. «Het Is ten andere bewezen, zegt verder nog «De Werkman» dat een rechtvaardige oorlog volgens de voor schriften van de leer van St Thomas, als onmogelijk moet beschouwd wor den. In liet speciaal geval «Belgie» is het bewezen dat we ons on|m|ogelijk tegen den aanval met wapens, legers en for ten verdedigen kunnen. Sinds w'anneec kan men tot het onmogelijke ver plicht worden. Wij antwoorden eenvoudig t de oor log van 191.4-1918 heeft, bewezen dat we ons wel konden verdedigen, ver mits we ten slotte ide bevrijding heb ben bekomen al is het nog met de hulp van bondgenooten maar dat is ook niet in de toekomst uitgeslo ten.. Ten andere is De Werkman wel zeker 'dat volgens; St Thomas én de Katholieke |m}praalom een verdedi gingsoorlog te mogen voeren, men de moreële zekerheid moet hebben dat de overwinning aan de zijde de.rj goede zaak zal zijn Die' voorwaarde kan alleen gesteld worden yopjj eene wettige aanvalso >r log... Eindelijk lezen wc nog* dit hoe zullen die onderdanen die in een oor log gestuurd worden, uitmaken of hij rechtvaardig of onrechtvaardig is Moeten zij eerst de hand leenen aan een mogelijke misdaad, alvorens zich af te vragen .ofzij het mogen doen,» Wij antwoorden op: deze laatste vraag heel gerust Ja, zoolang zij niet zeker z.ijn dat de oorlog misda dig is, moeten zij de hand leenen aan een tmfogelijke misdaad dal hebben ook millioenen mannen in het iDluitsche leger, gedaan gedurende den laatsten oorlog7, De overheid hoeft recht op gehoorzaamheid d© on derdanen hebben slechts het 'recht en de plicht ongehoorzaam te zijn wan neer men hen een zondige daad be veelt* In geval van twijfel moeten zij toch gehoorzamen omdat de zekere plicht van gehoorzaamheid moet voorgaan op: de onzekere plicht. Eh Öaarjoaede beantwoorden wo ook' hot potsierlijke besluit van g De Werkman En om dienstweigering te veroor- deelen, laten we... wachten totdat do Pausen en andere kerkelijke geza voerders dat middel als laakbaar en zondig zullen .veroordeeld hebben in alle Tanden en vooij alle Rioomsch- KathoIIeken - Ex cathedra». 'Djê Werkman w had even goed kunnen schrijven dat men aan de Burgerlijke Overheid geen eerbied ei gehoorzaamheid verschuldigd "is ten zij fii de gevallen waarin de Kerkelij ke Ovefbe&è feit ons Uitdrukkelijk oplegt. En dit bewijst ëens le meëfi de d'roevTge begrijpsverwarring die bij sommige Vlaalmische Nationalis ten Eeerscht in zaken van gezag 'en orde in do maatschappij. Yoor hen heeft Dosfel in het Vlaamsche Land geschreven |y Het is volstrekt noodig dat som- miig'en logisch, leeren denken èn op gebied van oorloig en vrede de ou de katholieke waarh'eden weer wer den gezaaid. Oorlog, niettegenstaande al zijne weëen is in zeldzame, buiten gewone gevallen rechtvaardig en als dan te verkiezen boven het grootste wee, omdat het de ziel aantast en be lang heeft voor, de eeuwigheid, hel Lichte daling Dinsdag Is de koers van de Engel* sche munt op de verschillende beur* zen ietwat achteruit gegaan. Zoo bedroeg de officieele ochtend- koers te Brussel 123,75 fr. terwijl men den vorigen dag' 124,50 fr. noteerde. Te Parijs bedroeg de openingskoers! Dinsdag '87,60 Fransche fr. wat over eenstemt imet 122,64 fr. Belgische l'r* (De daling deed zich ook le Londen voor waar mne 124,50 Belgis :h<} fju betaalde voor een pond. ,i De Jezuïeten vertrekken Yan uit het Novicenhuis van Loyo- ia wordt aangekondigd dat do 200 stu denten en hun leeraars alle toebereid selen hebben klaar gemaakt tot ver trekken in verband met de mogelijke verdrijving der Jezuieten uit Spanje* Het gerucht loopt dat een zeker getal paters in het college zouden mogen blijven. In alle geval zal de baziliek van Loyola geen staatseigendom kun nen verklaard worden, aangezien ze thans eigendom is van een provinciale afgevaardiging. Nieuwe aanvallen op kloosters' Oproep tot vermoording van priesters In de stad Valencia hebben anar chisten en communisten verscheiden® kerken in brand gestoken, bommen ge worpen en belangrijke schade aange richt. Alleen door het onmiddellijk in grijpen van de brandweer en de hulp vaardigheid der bevolking is men etf in geslaagd de kerken van vernietiging te redden. Te Sagunlo is het eveneens tot anar* chistische uitbarstingen gekomen. P.ö anarchisten deelden vlugschriften uit( waarin de bevolking wordt opgeroepen', om de «guardia civil» te ontwapenen,- de kerken te bestormen, alle geestelij ken en (monniken te vermoorden, enz, Ook uit de streek rond Bilbao kamen berichten over onlusten. In het dorp Saïlturce is de kerk in brand gestoken. Naar men uit Burgos verneemt, lied de provinciale regeering het beslui! genomen, de altaren en beelden uit lieÉ ziekenhuis van Burgos te laten verwij deren. Toen een aanfaT timmerlieden met dë uitvoering van dit besluit aan vang maakten, sprongen de zieken van hun bedden op, om de werklieden met. stokken en krukken te lijf tc gaan. Da g'eneesheercri van het hospitaal kwa men hierop tusschenbeide en verboden; den werklieden, het werk uit le voeren* £io vervolg onderaan y pi gondii Kolom, wee van het zedelijk kwaad. Niet het aardsche leven is het grootste goed, het is maar een middel tot het ecwig waarachtig goed.» We zouden daar(m:ede dit artikel kunnen eindigen, maar we mogen mot zonder protest de beleediging laten doorgaan die De Werkman naar, het hoofd van Pater Salsmans met onbegrijpelijke lichtzinnigheid glin- giert. Patei? Salsmans had zeep wijs ver maant 'i Noch moeten ons ontroeren uitingen van Katholieke geleerden en priesters uit andere landen cfie zijn wellicht ingegeven doo.c bijzonder® omstandigheden. Daarop leckent Dë Werkman 'S aan We keeren het argiu|mient orrê en zegigêh U, Eerw. Pater, dat uw® argumenten wellicht ingegeven i zijn door bijzondere omstandigheden«; Prof. aan de Lëuvensche-Belgischd Hoogesdbool is niet «Yrij» van «in vloeden» welke beletten onbevangen te. oordeelen of te redetwisten...» Deze Insinuatie is van het" laagste aiïoi zij is 'n beleediging voor den heiligen priester en oprecht geleerdo die Pater Salsman is en voor de kef-* kelijke overheid tegen dewelke men dó aantijging durft inbrengen dat zij dwang op het geweten van 'n priesteïj zou uitoefenen. Er is overigens iets" koddig in heil geval daar Pater Salsmans geen pro-; ,1-jt fessor Is aan de Leuvensehe Hooge- scliool maar wel aan het Theologisch! College dei; Paters Jezuieten te Leu-y ven. Maar, iedereen die weet welke d® kostbare diensten zijn die Pater Sals mans aan de Ylaamsche studenten als. zieleleidef bewijst en aan gansch het Vlaaitnlsche Yolk zal deze lichtzinnig® aantijging van «De Werkman»; ine!, strenge woorden veiiooidoelen» ,j

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Volksstem | 1932 | | pagina 1