Os richting der Katholieke Partij
51
Hat Eeuwfeest van tiet Koninklijk taervatorium te Brussel*'
Dinsdag
Mei 1952
lid Hoover-Moratorium
en België
Belgische Vereeniging
voor den Volkenbond
A XXXVIII JAARGANG NUMMER ||Q
Kerkstraat, 9 èn 21 Aalst. Telefoon 114, DAGBLAD 20 Centiemen Uitgever J. Van Nuffel-Da Qenrtt
Publiciteit buiten het Arrond. AALST Agentschap Havas, Adolf Maxlaan 13, te Brussel Rue de Richelieu, Parijs Bank Buiding/Kingsway, 20 Londres W. C. 2,
H. Maria
Zonop3,55Zonaf7,52
N. M. 4 K. 11
£en prachtige rede van Volksvertegen
woordiger De Schrijver
De Katholieken van Audenaerde heb
ben en groolcn Katholieken dag ge
Jioudcn. Naast volksvertegenwoordiger
0hnvé en Senator De Clercq, voerde ook
jVolksvergenwoordiger De Schrijver, hel
woord.
We hebben zelden een zoo prachtige
Uiteenzetting gehoord van de noodzake
lijkheid der Katholieke Par'tij.
Volksvertegenwoordiger Dc Schrijver
lis nog heel jong, maar hij is «een der
[schoonste reserven» der partij, zooals
Senator De Clercq hem noemde.,
Ziehier dus de samenvatting van zijn
(rede, verschenen in de «Gazet van Au
denaerde».
4 Mij nhe eren,
Wij beleven hier de groolo vreugde
dat kamerleden qit andere arrondisse
menten hier samenkomen in uw poli
tiek beproefd arrondissement, met het
goede voornemen niet een vasten wil,
om toenadering te zoeken tusschen de
(katholieke groepen.
1 Heel deze vergadering met die massa
volks uit al de standen en uit al dc
hoeken van deze streek, hier samenge
Stroomd om 'te zoeken naar verstand
houding, staat ook in liet leekcn van d
.vreugde.
Ilet land door is het ten andere een
drang, een behoefte naar toenaderin.
en alle- klokken luiden den vrede in (uit
genomen «Die Scheldeklokkc»)j Het is
ook hoog' lijd.
Niemand is den naam «Katholiek
waardig, die niet overtuigd is van de
noodzakelijkheid voor alle katholieke
menschen om de rangen te sluiten en
schouder aan schouder te staan tot het
verdedigen van onze katholieke en zede
lijke belangen. Nu meer dan ooit moe
ten we zijn: de s'tijdende Kerk. Maar 't
'iis een illusie van velen dat wij met goed
gevolg kunnen strijden zonder, rugge
steun van de politieke macht. Zeker
wij weten liet, politiek is niet de zaai
ster van idealen, niet de ingeefs'ker, niet
de motor maar'zij is een onontbeerlij
ke factor in onzen opgang naar liet
goed.
Wij hebben de politieke macht noo-
dig cm de vrije beoefening van onzen
godsdienst te verzekeren. Denken wij er:
aan hoe voor vijftig jaren het gesteld
[was in ons land... een overblijfsel er-
Van dat in zekere -gemeente het tot voor
enkele weken verboden was met onze
duurbare dooden in de kerk te komen
voor den lijkdienst
Katholieken hebben de politieke
macht, noodig om steun te bekomen voor
den eeredienst, om schoolvrijlieid
subsiclieering te behouden, 0111 bescher
ming der jeugd en der zedelijkheid in
de wet Ie schrijven.
Sommige menschen zeggen wel
Godsdienst is privaatzaak. Vele anderen
spotten gemakkelijk en lichtzinnig over
diet verhand tjusschen godsdienst en
politiek. Ja zeker wij zeggen met klem
dat de Godsdienst niet in de politiek
besloten ligt, maar we zeggen even
jvast dat de rechten en de vrijheden van
'den godsdienst door een verstandige
politiek moet beschermd worden. Het
.voorbeeld van twee naburige landen zal
[eiken klaarzienden mensch daarvan
overtuigen.
Frankrijk is Katholiek van Gods
dienst; en anli-godsdiens'Ligen zijn er
zeker in minderheid, maar de katholie
ken zijn niet politiek georganiseerd,
;ï|iun krachten zijn er: versnipperd in
[verschillige conservatieve, democrat!
>chc partijtjes, maar zij hebben geen
•katholieke staatspartij. De uitslag is
'dal de katholieken daan politiek on-
Ümachtig zijn en dat het ongeloof er de
macht liceft om kerken en kloosters te
fluiten, priesters te verjagon, en het
;pnder\vijs van heel dc jeugd goddeloos
;te maken.
Holland integendeel was vroeger en
jis nu nog overwegend pfotestantsch.
•piank aan Schaepman en andere is daar
een katholieke staatspartij opgericht
die niet de meerderheid heeft, maaïj
waar elke regeering moet mede afre
ienen. (Die staatspartij heeft daar voor,
de vrije katholieke scholen voorwaar
den bekomen, die in geen ander land,
éelfs niet in de katholieke landen ooit
gegeven zijn. Holland zond tot ver
tegenwoordiger bij bot internationaal
ftïbeidsbureel Mgr. Nolens, die aan de
Katholieke en anders denkende arbei
ders vap. de lieele wereld onschatbare
Heemst en heeft bewezen.
ÏÉty gouden andere voorbeddert kun-
nen aanhalen, maar we denken dat ie
dereen onze eerste conclusie zal aan
vaarden
Dc godsdienst ligt niet besloten in de
politiek maar Katholieken moeien po
litiek georganiseerd zijn om hun katho
lieke belangen te verdedigen.
We voegen er seffens bij dat we moe
ten op onze hoede zijn tegen de verbrok
keling. Veel kleine partijen, al zouden
ze ook katholiek zijn, geven op verre
na niet dezelfde macht als EEN groote
Een katholieke partij met 80 leden is
een regeeringspartij in het Belgisch
parlement maar, vier katholieke groe
pen met 20 leden elk zouden niets zijn.
Die zouden immers enkel een oceasio-
necle macht uitmaken. Wij veronder-
parlij verlaten om beter dc vlaamsclie
belangen te vordedigeii Onberekenba
re schade vóór: de katholieke belangen
van heel het land. Ilij heeft klaarder
gezien, hij heeft heel de katholieke
partij en ja, wc mogen liet- nu zeggen,
jhij heeft met zijn medehelpers heel het
land voor onze zaak gewonnen., Wij
willen zeker niemands verdiensten
kleineeren, maar het is onzin liet be
staan en de werking van heel een par
tij 'te willen organiSecrcn oip enkel te
dienen als vogelschrik bij het oplossen
der Viaamsche kwestie tfet maakt niet
enkel alle regeeringswerk, maar ieder
vruchtbaar werk onmogelijk. Het ligt
nu zoo klaar voor ieders oogen, dat de
oppositie der vl. nationalisten bij dè
tellen zooals naieve menschen zeggen, jeindstemming der vervlaamsching van
dat ze. zouden fe zamen doen als de.^e Gentschc Hoogeschool onmachtige
en kleingeestige politiek was. De heer
,Vindevogel heeft bet hem op dien dap
godsdienst rechtstreeks op. het. spej
slaat, maar dat is geen bestendige
macht, zooals er eenc vereischt is om
te besturen. Een parlementaire actie
moet toch leiden naar de regeering. Be
denkt maar eens over welke machtige
middelen een regeering beschikt voor
of legen de katholieke belangen.
Verbrokkelde groepen moeten op
voorband aan regeering verzaken. Is het
niet droef dat We zulke waarheden
moeten herinneren aan katholieke xpen-
schen die zooveel hooge redenen hebben
om samen te staan wij 1 de zonen der
duisternis, zooveel slimmer zijn, zij die
over al bet andere verdeeld zijn, maar,
die seffens te zamen schuiven om te
gen den godsdienst le werken.
Onze tweede conclusie is dan ka
tholieken moeten georganiseerd zijn in
één partij.
Het is ook de laak der katholieke par
tij alle mogelijke krachten te groepee-
ren in ruime eendracht., Voor vijftig
jaar ontstond de eerste verbreeding van
de partij. Wijlen dc heer Woeste was
voor strenge EENIIEI.Pl. Bcernaert was
breeder en vond dat EENDRACHT ge
noeg was en zoo kon hij menschen met
verschillige strekkingen en gedachten
doen te zamen werken voor gedachten
en belangen die hen vereenigden in de
ka'tholieke partij.
In de huidige omstandigheden wou
ik voortgaan op de gedachte van
Beernaert en zelfs nog een st-ap verde:
wagen, met een woord dat ik ontleen
aan kardinaal Newman en i£ vraag
tusschen de verschillende -gfoöpen van
de katholieke paf tic «Comprehensive
ness» en ik vertaal dat «Verstandhou
ding, ruime verstandhouding». De Vla
mingen zouden zeggen dat men zich
eens moet kunnen stellen «in het vel
van een ander» dan zal men elkander
ook beter .verstaan en kleine verschil
len zullen niet beletten samen te wor
ked voor. het groote en het hooge dat
ons vete enig t,
En voof zulke opvatting komt daar.
een stroóming, he.t land door, zooals
de vergaderingen van Mechelen en van
Hassel't .getuigen, alsook de strekking
van de Jonge Wachten en van de Kalh.
Unie.
Maar lïoe ruim óok de rangen open
gezet worden, toch zijn er nog vele
Vlamingen die aarzelen om binnen te
komen en die meenen dat zij moeten
buiten de partij blijven om doelïnatig
de Viaamsche belangen te dienen.
Welk een groote, welk een gevaarlij
ke dwaling! l>e eerste democra'ten die
in de katholieke partij hun sociale wer
king begonnen: Helleputte, Levie, Ver-
hcegen en onze huidige eerste minis
ter Renkin, ontmoetten ook tegenstand
voor Rerum Novarum. Maar zelfs na
dien hield die tegenstand niet op. Wat
zou ei- gebeurd zijn hadden die demo
craten daarom de partij verlaten, zoo
gezegd om beter te strijden Dat zou
den tegenstand verscherpt hebben en
het zou de katholieke baf tij in twee
deelen gekapt hebben die he^i onmach
tig maakten tot op onze dagen, tot
groote schade van de algemeene gods
dienstige belangen. Onze democraten
zijn integendeel in de ka'tholieke par
tij gebleven. ZIJ hebben daar gewoe
kerd, zij hebben veruit de meerderheid
voor hun gedachten gewonnen en nu is
de eene katholieke partij machtig ge
noeg om de godsdienstige belangen te
waarborgen en ook om sociale hervor
mingen door te drijven.
Zoo deed ook Burgemeester Van Cau-
vyelaert voor de Viaamsche kwestie
(ovatie). Toen hij met Vande Perre en
.Vunde Vyvere zijn bekende interpella
tie deed na den oorlog, werd hij ook niet
aanhoord en niet begrepen. Wat zou eg
gebeurd zijn had fejj toen de katholieks
zelf doen gevoelen, en hij mocht zeg
gen dat hij het over zijn hert niet kon
krijgen met de ergste vijanden van
Vlaanderen 'te stemmen tegen eene
hervorming voor dewelke <le Vlamin
gen nu streden sedert honderd jaar.
•Nu beschouwen de meeste radicale
Vlamingen die vervlaamsching als een
afgedane zaak en vele nationalisten
zijn nu zeker beschaamd over. hun
kleingeestige houding.
E11 de hervormingen die nog te doen
slaan ,?De slag over liet lager en mid
delbaar onderwijs is te huis gehaald
en wat de voorstellen betreft nopens
de vervlaamsching van het gerecht,
daarover verklaarde de lieer Vos lieeï
rechtzinnig als die door gingen dat
hij zijn voorgaande stelling nopens de
mogelijkheid eener Belgische oplos
sing' zou moeten herzien.
We moeten nu niet meer zeggen dat
L,,i
De huidige bestuurders DEFAUW en Jongen.
Aehter hen 1 Het redenkteeken Gevaert.
In het Koninklijk Konsorvatorium te Brussel werd ter gelegenheid van
zijn honderdjarig bestaan, Zaterdag een plechtige zitting gehouden, die
door den Koning werd bijgewoond.
van ons Viaamsche ideaal, maar al de
katholieke Vlamingen moeten daaraan
mede werken in de Partij.
Het spreekt van zelf dat dc katholie
ke partij orn één te zijn, eenheid in
leiding volgen moet mits ruime ver
slandhouding, en ook dat ze moet doen
we staan aan den vooravond der over- aan katholieke politiek 't is le zeggen,
winningen, neeji, neen, de dag is daar
we staan ten ^rolle in de verwezenlij.
king. Én intusschen dienen wij ook eb
belangen van de Kerk en van het Land.
dat de leiding der burgerlijke maat
schappij moet geschieden volgens de
beginselen van geloof en zeden. Zij
moet de richtsnoeren volgen... gegeven^
De loekomstlijn op Vlaamsch gebied !over rechtvaardigheid, zedelijkheid en
Ziehier, onze formule iDje Staat en ai :'30cia,e voorzorg door den mond dei:
de openbare lichamen moeten buig
zaam gemaakt worden, in Vlaanderón
moeten zij in dienst staan van dé
Viaamsche kuituur en van de Viaam
sche gemeenschap. Dit is ideaal en
werkelijkheid 'te zamen, wij zetten din
gen vooruit die wij kunnen verwezen
lijken' dewijl wij het land helpen be
sturen^
En daartegen blijven sommige Vla
mingen droomen stellen die zè niet
kunnen uitwerken. Meestal spreken
de jongeren over Groot Nederland
H.et zou volstaan dat ze' eens eenige
weken met Noord Nederlanders om
gingen om on't-nuchterd te zijn. De Ne
derlanders zelf willen daarvan niet
hooren. I\e geschiedenis heeft ons ge
scheiden en dat zal wel op werkelijk
geschil gesteund zijn. En moest men
aan Noord Necle'rlandsc-lie katholieken
zeggen dat wij hier de katholieke be
langen en de katholieke partij in ge
vaar brengen en deze laatste stelsel
matig bekampen om... later, hereeni-
ging met Noord Nederland le bekomen,
zouden ons aanzien voor dwazen.
Tegen politiek Groot-Nederland zijn
beteekent hoegenaamd niet dat \vij
geene nauwe cultureele en economi
sche betrekkingen moeten onderhou
den met de noorderburen en wij zou
den meer met Hollandschc Katholieken
moeten medewerken op menig terrein.
Andere nationalisten zijn enkel te
spreken over federalisme alhoewel zij
over de modaliteiten geep klare ge
dachte hebben en onderling verdeeld
zijn velen die mij over het federaal
statuut spraken hadden het zelf niet
gelezen. Het is in alle geval onleefbaar,
en ook niet seffens bereikbaar. .Wij
zeggeh piet dat degene die de tucht der,
Katholieke partij aanvaarden geen
principieele federalisten kunnen zijn,
maar het is niet doelmatig daarop alle
ander leven tn de partij en in liet land
stil te leggen en tegen te werken om
Iets dat we niet moeten en niet kunnen
bereiken. Laat ons te zamen in de par
tij de hervormingen bewerken die voor
de deur slaan die van liet gerecht en
Van het leger, Laat ons intusschen het
land helpen besturen ten bate van de
algemeene belangen en moest er later
in Vlaamsch opzicht iets onvoldoende
zijn, dan zal het best blijken wat er
ontbreekt, en wat er nog moet gedaan
worden.
Derde conclusie De Katholieke
Partij moet breed openstaan voor alle
Pausen en door de katholieke econo
misten, leeraars en sociologen. .Dit vve-
ze dan onze vierde conclusie.
Zij moeten doen aan echt zelfstandig
katholiek politiek.
En om te besluiten doen wij een op
roep 'tot de jeugd die voor de laatste
stroomingen meest ontredderd staat.
Velen eilaas verspelen hunne krachten
aan onmogelijke idealen en aan zeer
kleine kritiek. Dr. Persyn zegt dat dit
laatste een gevaarlijke bekoring is voor
de Vlamingen. Het afzijdig blijven van
ontwikkelde Vlamingen ten opzichte
van dë kalliolieke partij zal van hen,
dcor de omstandigheden zelf, een soort
nieuwe liberalen maken, die wars van
allo leering en van alle leiding een
godsdienst en een partij maken naar
gigen gedacht.
De schoone en de praktische levens-
tfc.ak ligt voor in de Katholieke par
tij. Wordt daar, ZELF eerlijke so
ciale Vlaamschvoelende 'trouwe leiders.
r,aar, hebt gij hooge belangen; hooge
gedachten die ge kunt uitwerken cn
Verwezenlijken ten bate van Uw volk en
van Uwe Kerk.
Mochten dé gedachten uiteengezet op
dezen blijden dag bijdragen lot de «pa
cificatie van Audenaerde» dan zullen
wij welhaas't in de Vlaamsclie Kamer-
groep twee volksvertegenwoordigers van
Audenaerde begroeten, die het groote
leger versterken van de eene katholie
ke partij.
(Die prachtige rede wordt langdurig
toegejuicht.);
Zooals men weet, doen geruchten de
ronde volgens welke Engeland zich ten
opzichte van Amerika zou bereid ver
klaard hebben een interest van 4 t.h. tq
betalen op de sommen welke gedurende
het Hoover-moratorium, m 1931-1932,
niet werden gestort 'tot delging van de
oorlogsschulden.
"Reeds werd gezegd, dat de regeering
van de Vereenigdc StaterTzich ook tot
Belgie heeft gericht om een dergelijke
regeling voor te stellen, Naar verluidt
is daar ecli'ter geen sprake van, al zou
de Belgische regeering niet ongeneigd
zijn een" dergelijk voorstel le onder
schrijven, wanneer zijnerzijds Duitse!»-
land aanvaardt om een gelijken inte
rest te betalen voor de niet-uitgevoerde
Young-be talingen.
Naar gemeld wordt is di'b laatste
thans een voltrokken l'eit. IDuitschland
heeft Zaterdag morgen desaangaande
eene bijkomende overeenkomst gepa
rafeerd.
In die voorwaarden kan de Belgische
regeering gemakkelijk de haar door,
Amerika voorgelegde conventie leeke^
nen.
de Belgische Vereeniging voor den
Volkenbond een Volksvergadering in de
Nedorlandsclie laai, op Zaterdag, om
20 uLen, gedurende dewelke do Heoren
Kamiel Huysmans, Volksvertegenwoor
diger, Van Iloeck, .Volksvertegenwoor
diger en Julius Hoste, Hoofdopsteller
van «Het Laatste Nieuws/, het woord
zullen voeren.
iW.c durven hopen dat het grootste
getal onzer, medeburgers hel als een
plicht en een genoegen zal aanschou
wen aan dit Gongros deel 'le nemen, ten
einde gezamenlijk de intirnalionalo
vraagstukken te bespreken.
Inschrijvingen bij den Secretaris A
Baeyens, Kerkstraat, 12, of bij den
schatbewaarder Gaston Eeman, 5^ Lan-
ka&holisMn «40 SOWfop vvJJ i_n dienstige Zouts Vraat, Aalst,
De Belgische Vereeniging voor den
Volkenbond richt haar eerste Congres
in op Zaterdag 18 en Zondag 19 Jun;
a.s. te Antwerpen.
Hieronder volgt het programma5
Zaterdag 18 Juni
15,30 u. T Opening'szilling in liet Athe
neum, Victorieplaats.
16,u'. Behandeling van het vraag
stuk der ontwapening.
Sprekers t NederJandsch T M.
Collin, ndvokaat, professor, aan
de Universiteit van Leuven
Fransch M. Rolin, advokaat,
professor aan de Universiteit
van Brussel, Belgisch afge
vaardigde bij den Volkenbond,
Zondag 19 Juni
10.—
Behandeling van de Ekorto-
anische vraagstukken vrij
handel, Donauland.
Sprekers Nederlandse-I» M«
Eyskens, profesor aan dc Uni
versiteit van Leuven.
Fransch M. Billiard, inge
nieur, voorzitten der Syndikalq
kamer voor Uitvoer.
Ontvangst door het' Stadsbe
stuur.
Gemeenschappelijk maal
(prijs 30 fr. per persoon, alles
inbegrepen.)
Bezoek aan de. haven en dol;-
kea> en terugkeer langs do
Schelde.
Ter. gelegenheid van hcÉCong'res or-
gqjdseert de Antwerpsche Afdeeling van
Zje vervolg onderaan yorige kolom
12.
.13
la,U.