EN 01DAT HET DE VRIJHEID IS
Kamerontbinding
De begrafenis van
Mgr Seipel te IVe enen
De invloed der Pauselijke
Encyclieken in Amerika
Bij onze Spoorwegen
De uitvoer van Fruit en
Groenten naar Frankrijk
Priesterlijke benoemingen
De Zeehaven van Brussel
De Stratosfeertocht
SSTE
XXXVIII JAARGANG NUMMER 872 "-f
Kerkstraat, 9 ên 21 Aalst. Telefoon 114. DAGBLAD 20 Centiemen Uitgever J. Van Nuffel-De Gendt j
publiciteit buiten het Arrond. AALST Agentschap Havas, Adolf Maxlaan ,13, te Brussel Ruo de Richelieu, Parijs Bank Buiding/Kingsway, 20 Londres W. C. 2.
ZONDAG 7 AUGUSTUS
H. Donatus
Zdnop4,32Zonaf7,19
MAANDAG 8 AUGUSTUS
(932
H. Cyrlaeus
Zonop4,34 Zonaf7,18
E. K. 9 V. M. ÏG
'Eenige korte beschouwingen over dejren, en voor vele andere* duizenden een
'schoolkwestie en in 't bijzonder over'supplement wedde. Bovendien zouden
het lager onderwijs. de gemeenten de kosten moeten dra
Er is geen vraagstuk, voor hetwelk gen van onderhoud, vuur en licht. En
ëeiie herinnering der geschiedenis dan nog zouden staat en gemeenten
noodzakelijker en leerrijker is. jduizenden scholen moeten bouwen ter
Verbitterd door de interventionnis-.vervanging van deze die zouden geslo-
tische politiek en de onduldbare moei-ten worden. Volgens den gewezen mi-
alle,rij van Willem van Oranje in zake nister, Cam. Huysmans. zou dit eene
onderwijs, hadden de constituanten van'ontzaglijke uitgave medebrengen, uit
1830 (men kan het niet genoeg herha-.gave welke veel hooger dan een mil
len) geen vuriger verlangen, noch 'liard zou reiken, en welke elk jaar ver-
hoog'er betracht doel dan de vrijheid'scheidene honderden miljoenen zou
van onderwijs af te kondigen. bedragen. De verpletterende cijfers
Vrijheid van onderwijs, 't is te zeg- zijn daar.
gen mag onderwijzen wie wil. En zou de afschaffing der subsidies
Vrijheid van onderwijs, 't is te zeg- dan ten minste een vooruitgang van
gen Recht voor de ouders kunne kin-'het gemeente onderwijs beteekenen?
deren een onderwijs naar hunne keuze) 'Evenn^n. Iedereen weet da't de me
te geven of te laten geven, en ook niet dodinging, emul'a.tiefactor, den voor-
moer verplicht te zijn onderwijzers te'uitgang doelmatiger bevordert dan alle
aanvaarden die hen niet bevallen. jreglementen en alle omzendbrieven.
*t Is alsdan dat liet vrij onderwijs1 Maar waarom dan de afschaffing der,
een lioogc vlucht nam, namelijk het subsidies
elk
onderwijs dat de Grondwet voor
ander voorop stelde en aanprees.
En, 't is maar ten titel van aanvul
ling en om de leemten van het vrij on
Volgens het Brusselsch blad «I'Eloilo
Beige» wordt» in do politieke kringen
langs om meer de Kamerontbinding in
het vooruitzicht genomen. De algemee-
ne kritieke toestand van het land zou
dezelve onvermijdelijk maken.
Zeer ernstige en krachtdadige maat
regelen dienen genomen te -worden die
bezwaarlijk voor dé parlementsleden,
aan den vooravond van de algemeene
verkiezingen kunnen worden gevraagd.
Daarom zou men ook vooreerst be
roep doen op hét kiezerskorps.
Voorzegd blad besveeri dat het be
sluit der ontbinding gereed ligt en nog
slechts hoeft onderteekend te worden
en de algemeene verkiezingen wel zou
den kunnen plaats hebben in November
of minstens in Oktober r -
.Vrijdagvoormiddag hebben ie Wee-
nen de begrafenisplechtigheden plaats
gehad van den gewezen bondskanselier,
Mgr Siepel.
Oogenblikkelijk voor het vertrek van
den lijkstoet werd eene eerste zegening
gegeven door Mgr Kamprutb, van het
Bij gebrek aan redenen komen onze
tegenstrevers met eenige voorwendsels
voor den dag.
Zij zeggen dat de gemeenteschool
derwijs aan te vullen, dat liet onder- voor iedereen open staat, dus de school
wijs der, openbare besturen werd in- van allen is, en dus iedereen, moet be-''aartebisdom van Weenen.
gericht. vallen.
Een treffend bewijs daarvan de in Daar, waar de gemeenteschool ons
1833 ingerichte commissie voor de or- alle waarborgen biedt, nemen wij
ganisatie van het onderwijs in al de,vrede mede. Maar iedereen weet dat die
graden, kende den staat geen ander school van de eene gemeente, tot de an-
.recht toe, dan dit van eenige model-jdere verschilt, volgens de politieke
Scholen op te richten. meederheid.
Vrij onderwijs, gemeentelijk onder- Daar," waar de gemeenteschool ons
.wijs, beide beteekenden destijds een enlist bevalt, kunnen wij ze niet aan-
hetzelfde openbaar onderwijs in,vaarden, en gij vaders en moeders,hebt
tegenstelling niet het privaat onderwijsdaarvan aan niemand rekenschap te ge-
dat door leermeesters in het gezin zelf ven. Dat is uwe vrijheid en dat is uw
IE>© "Werlsman heeft nog- niet geantwoord
op de vraag die wij stelden in ons nummer van 24 Juli.
Wij herhalen ze dus
Zijn de fronters van Aalst, ja of neen nog federalist
I
DIT NUMMER
BLADZIJDEN.
BESTAAT UIT 7.ES
Gardinaal Hayes, aartsbisschop van
New-York, heeft het H. Doopsel toege
diend aan een der meest beroemde mo
derne geleerde van Amerika die voor
heen bekend stond om zijn communis
tische theorieën. De bekeerling ver
klaarde dat hij door het lezen van de
Encyclieken Rerum Novarum en Qua-
dragesimo Anno zicli aangespoord ge
voelde om nader kennis te maken met
de leer der Katholieke Kerk, waarbij hij
lot de overtuiging kwam, dat deze leer
beantwoordde aan de sociale rechtvaar
digheid, hetgeen ten slotte beslissend
werd voor zijn overgang tot de Room-
sche Kerk.
In Amerika zijn de Pauselijke Ency
clieken het voornaamste onderwerp van
recht.
En ook uw plicht*
Moeten wij hier, herhalen hoevele
duizenden onderwijzers, ges.yndikeerd
bij de «Etincelle», eene cornmunisee-*
rende groep, zoovele gemeentescholen
werd gegeven.
Beide zijn officieel onderwijs en
fulks in dezen tijd meer dan ooit, in
dien zij aan de wet voldoen gediplo
meerde meesters, staatstoezicht,slaats-
piogram, gezonde lokalen.
De staat, welke tot' plicht heeft hetlmeh discrediet beladen
onderwijs in het land,uit Ie breiden,) En hoe treffend is, anderzijds, de
Subsidieer^ liet vrij onderwijs, zoowel'keuze der ouders een waar, plebis-
Ms het gemeentelijk onderwijs, en wat'ciel die hunne kinderen naar de
voor den staat eene met de Grondwet katholieke school sturen, (de cijfers
gelijkvormige traditie was, is sedert zijn daar) zelfs in socialistische sfre-
J914 bij de vestiging van het verplicht ken, en dit alleen omdat die school hun
onderwijs, voor den staat een dringen- Jvertrouwen geniet
de plicht geworden. Ander voorwendsel hot vrij cndcr-
Want, sedert de afkondiging van de- wijs aanvaardt het geld maar. weigert
ze wet van 1914, welke de ouders we-'do inspectie.
gons het schoolverzuim der kinderen) Iedereen weet nochtans dat de vrije
niet zware straffen treft, moet de staatsschool zich aan dezelfde reglementen
krachtens de door de Grondwet gewaar-;als de gemeenteschool moet onderwer-
borgde vrije keuze, door zijne subsidies pen. Die vrije school aanvaardt de
de ouders, die geen gemeenteschool staatsinspectie, en iedereen- wee't dat
willen, eene school naai- hunne keuze deze inspectie, in groots meerderheid
waarborgen. P,oet de slaat dit niet, en antikatholiek, een bijzonder waakzaam
dwingt hij die ouders hunne kinderen oog in 't zeil houdt en zeer streng 13.
naar eene school te sturen, welke onze) Nog een ander voorwendsel de
tegenstrevers schoon de schooi van millioenen subsidies spijzen de kalho-
alleri hebben te heefcen, doch welke lieke werken en vormen strijdwapenen,
de ouders volkomen het recht hebben) Op die leugen antwoorden wij de
te weigeren, dan schaft hij de vrijheid teenige subsidies, welke de staat betaalt
en stelt eene fopperij in de plaats. ]zijn de wedden der onderwijzers, fecht-
En de eerste slachtoffers va" deze streeks uitgekeerd aan de onderwij-
fepperij zijn de werkmenschen, die niet zers zel^- Geloof nu toch niet dat de
rijk genoeg zijn om hunno kindoren onderwijzers hunne wedde gaan af
in betalende scholen te plaatsen. 1 staan aan de katholieke \ycrken....
In een tijd, toen er nog geen spraak' 'teekken ze zelf. en zij houden zo.
was van verplicht onderw "ijs, sprak rle,En c,!lt is reclit.
g-voole tfberalè leider Joseph Lebeau N?en, de eenige, de ware reden is,dat
(kamer van 12 Augustus 1842;/ r'e|j,he,1' vrij onderwijs
Verder sprak de heer Vaugoïn, leider "'"Men in .de pers Over de laatste
- - - -- - Encycliek «Ghantate Christi» wordt, me-
van de chrislelijke-sociale partij waar
toe Ignaz, Seipel behoorde, een lijkrede
uit.
'Dan trok de lijkstoet, voorafgegaan
en besloten door afdeelingen vm het
federale leger naar de hoofdkerk. Mach
tig veel bloemen werden voor den lijk
wagen gedragen.
De president der Republiek, de le
den van de regeering en van het parle
ment, het diplomatisch korps en vele
andere overheden, voorafgegaan door de
hooge geestelijkheid, woonden de groot-
sche begrafenis bij. Langsheen den
doortocht van den-stoet stond een dich
te'menigte geschaard.
In de hoofdkerk waar de voorzitter
der republiek, de regeeringsledon, bet
diplomatiek korps, cle vertegenwoordi
gers van het leger en de hoogere over
heden, hadden plaats genomen werd de
requiem-mis gezongen door. Mgr Sibi
lea, pauselijke nuncius.
zooals wij.
bekomt. De socialisten beweren dat
Jen prijze. De katholieken zullen aan
dien vrede noch hunne vrijheid, noch
hunne princiepen offeren.
Wij blijven'tot den strijd bereid, zoo
lang men den familievader het recht
zal betwisten zijn kind naar de school
zijner keuze te sturen;
Zoolang men zal aansturen op de
afschaffing der subsidies van de vrije
scholen, welke talrijker bijgewoond
worden, hooger gewaardeerd en grond-
wettelijker zijn dan het gemeenteonder
wijs;
Zoolang de 'tegenstrevers ons bedrei-
n met wat Gam. Huysmans heette
«eene aanrandingspolitick».
Maar, ofschoon tot den strijd bereid,
Verlangen wij den schoolvrede uiC
gansch ons hart;
Wij willen dien vrede voor de Kerk,
welke gesproken heeft en welke voor
hare kinderen de christelijke school
eischt.
Wij willen dien vrede voor de Fami
lie, welke het recht moet hebben hare
grooten bijval kinderen de christelijke opvoeding te
Die staa't zou dus op gelijke wijze hetltagere. sc/1001 en de vakschool uilloo-
fien en het ander, onderwijs moeien j P,G£ a>e„ jeugdwerken K.A.J., K.B.J.
subsidieeren.
Doet hij het
Neen.
Voor liet gemeentelijk onderwijs be-
K.O.J., welke hunne politieke syndika
ten en hunne ^tirijdorganismen in den
grond boren.
De radikale sektarissen meenen flat
geven.
Wij Willen dien vrede voor het V
dcrland, gisteren^oo gelukkig in de be
vrediging der harten, thans zoo beang
stigd om de grootste sociale, politieke
en ekonomische moeilijkheden, en dat
zijn voorspoed alleen in de eendrach
tige samenwerking op alle gebied van
zijne kinderen zal herwinnen.
En het is om dien vrede te bewaren
talen de openbare besturen alles. wed-'do katholieke school hen allen invloëd
de der meesters, bouw en onderhoud °P de harten en de geesten bnfneemt,
der lokalen, school meubels en school-Terwijl hunne leiders verkondigen dat,
gerief... alles. .zij geen nieuw 1884 willen, droomen zij'dat wiJ 'bot de families van de 900,000
Voor het vrij onderwijs betaalt de ™n een nieuw 1879. Op het oogenblikjTeerlingen onzer lagere, middelbare,
B'baat alleen de wedde der mej.uers, en dat België eene krisis zonder uitkomst ra®knische, huishoud, en landbouw-
dan nog maar de helft der wedde aan doorworstelt, op het moment dat wij-scholen zeggen; Zoolang gij onze
kloosterlingen, en laat op d kalho- voor den internationalen toestand een- scholen uw vertrouwen blijft schenken,
zal .er niemand durven aan raken».
Om dien vrede te bewaren wenden
wij ons tot het katholieke Belgie, dat
lieko edelmoedigheid den last drukken draohtlger dan ooi't) zouden moeten
van al het overige... van de meeste staan, aarzelen zij niet het land in een
uitgaven. Het zijn deze wedden welke afschuwelijken schooioorlog te drijven.
het socialistisch kongres en liet libe- Wij willen hem niet, omdat hij do.ver-!a,s een man zou rechispringen om ze,
raai kongres willen afschaffen do achtelijkste vorm van hurgoroorlog is;|zo° noodi8\ te verdedigen,
socialisten onmiddellijk, de liberalen omdat hij het geweten in den polfbiekenj d*en vrede te bewaren zeggen
geleidelijk. - strijd werpt, omdat hij' de tweedracht r de ''heralen, dien naam. waardig',
Beteekent dan de afschaffing dezer zaaii tot in de verste dorpen en in do|en die het Land een nieuw 1879, zoo
subsidies een groote besparing voor gezinnen; omda't hij de overwinning weI als een nieuw 1884 willen sparen,
het land geeft niet ann de ntactit van de rede,!en het wiIlen behoeden tegen het kom-
Volstrekt niet, integendeel want maar aan de dWaze macht van hot kie-jmunism en cen hauwen burgeroorlog:
moesten de katholieken hunne scholen zersSetal; omdat hij zelfs den overwin- «Schaart, u aan onze ~fiJ
verla'ten, dan moet de staat al de lasten naar ^geneesbare wonden slaat
ervan overnemen, en in plaals van be-1overaI pninon ophoopt.
sparingen te doen zou de staat den' En daarom zijn en blijven wij voor
plicht hebben duizenden onderwijzersjd€m schoolvrede; Niet een vrede len al-
volle wedde en persjoenep uit U kee-l Zie vervolg onderaan volgende kolom
zijde om dezen
vrede te verdedigen, welke ons gemeen
schappelijk goed is... on omdat het de
Vrijheid is...
Paul HANQUET,
Voorzitter van den Middenraad van
heft Katholiek Lagei; finderwijs^
buitengewoon veel lof gesproken -.n ge
schreven.
Aan een hoofdartikel 'ri Christian
Century» ontleenen we het volgende
«De Paus heeft een beroep gedaan op
de geheele wereld; niet alleen op zijn
geloovigen, maar op de geheele mensch
heid.
Wij maken thans een zware crisis
door, zooals de wereld nog nooit gekend
heeft. Voor of 'tegen God, dat is de be
slissing waarvoor iedere mensch ge
steld wordt in de politiek, in de finan^
cieele wereld, in de zedeleer, in de kunst
in het huisgezin en in geheel de samen,
leving: zoowel in het Oosten als in het
Westen, overal wordt de mensch voor
deze keuze gesteld die beslissen zal
over de verdere ontwikkeling van
menschen wel en wee... Weliswaar is
een gedeelte van het Pauselijk schrij
ven alleen voor de katholieken bestemd,
maar het is even goed van toepassing
op de protestanten, die een grondig on
derzoek instellen naar de oorzaken van
den wereldcrisis en naar het plan dat
de H. Vader voorstelt oru den sccialen
nood op te heffen.
Vrijdag is de raad van beheer van
de Nationale spoorwegmaatschappij
bijeengekomen.
In verband met de afneming* van hef
verkeer en de noodzakelijkheid de uit
gaven te verminderen, werd besloten
den aanleg van verschillende lijnen, die
voor 1932 op het programma stonden
uit te stellen.
Het ministerie van landbouw brengt
ter kennis der1 belanghebbenden dat van
af 1 Augustus de uitvoer naar Frank
rijk van versche groenten en vruchten,
herkomstig uit Belgie, ondergeschikt is
aan he'b overleggen bij de Fransche
douane van kontingenteeringsge'tuig-
schriften, afgeleverd door den Dienst
van Landbouwstatistiek en Landhuis
houdkunde, 14, Kapellestraat, te Brus
sel, waar de belanghebbenden verdere
inlichtingen kunnen bekomen.
De formaliteiten, te vervullen door de
uitvoerders van die waren, zijn dezelf
de als voor de andere landbouwvoort-
brengselen, waarvan Frankrijk den in
voer heeft beperkt.
Tot nader bevel mag de uitvoer
slechts geschieden per spoor en langs
de Fransche tolkantoren, Armentières,
Feignies, Jeumont en Diedenhoven.
BISDOM GENT
E. H. De Gock, onderpastoor der Pri
maire kerk van St. Niklaas, benoemd tot
pastoor in St-Martens-Lierde.
E. H. J. Yan Herzele, prof, aan het
College te Lokeren, benoemd tot onder
pastoor te Sinaai.
E. H. R. Bracke, surveillant in het
College te Denaermonde, behoemd tot
onderpastoor te Pctegem, Audenaavde.
E. H. O. Van Landuyl, prof. in "t Sint.
Martengestieht. te Aalst, benoemd tot
onderpastoor te Destelbergen.
De beweging der zeehaven, van Brus
sel neemt in belang toe. De vermeer
dering in betrek met 1931 van,
het zee- en riviertrafiek, dat thans
2,577,212 ton bereikt voor de zeven eer
ste maanden van het ïoopend jaar, be
draagt 436,101 ton.
De maand Juli levert belangrijke cij
fers op. Het zeeverkaer, bij net inko
men bedroeg, 71 schepen, invoerende
51.584 ton waren. Verleden jaar liepen
ook 71 schepen binnen, maar ze losten
maar 38,192 ton koopwaren, P,e ver
meerdering is dus ldaarblijkend.
Voor, het uitvaren stelt men echter
eene vermindering van 895 ton vast.
Indien met het trafiek van Januari 'lot
einde Juni samenvat, blijkt er dat het
zeeverkeer 773 schepen met 336,486 tori
bedroeg. In 1931 liepen er 889 schepen
binnen, maar aardig genoeg, met 67.264
ton minder.
Het riviertrafiek is niet minder be
langrijk om nagaan. In Juli J ereik'te het
330,489 ton, dat is 11,380 ton meer dan
in 1931. Voor de zeven eerste maanden,
bereikt bet trafiek 2 miljoen 240,726
ton: de aangroei bedraagt hier. 368,837:
ton, hetzij 15 meer.
Eens de ekonomische krisis voorbij
en de verbreeding der vaart Min Char
leroi afgewerkt, mag men er met reden
op rekenen da't de haven van Brussel
eene groote uitbreiding nemen zal. Men
heeft dat reeds voorzien door het bou
wen, in eenige maanden, van nieuwe
kaaien volgens de meest hedendaagsche
stelsels.
Laatste voorbereidselen
Verkenning per vliegtuig
Prof. Piccard en zijn helper Max
Gösijns zetten te Dubendof-Zurich huil
toebereidselen voor den stratosfeertocht
voort en zullen een dezer dagen per
vliegtuig, bestuurd door den bekenden
piloot Mittelholzer, een proefvlucht bo
ven het vliegveld doen, die als verken
ning van de omgeving zal dienen.
Het omhulsel van den ballon zal
eerst den dag vóór de opstijging ter;
plaatse gebracht worden.
Als last wordt 562 kgr. 500 voorzien^
Men weet dat de twee koene luchtvaar-
'diers elk een valscherm zullen mee
nomen.
Belangwekkende verklaringen van
prof. Piccard
Prof. Piccard heeft verklaard, dat do
opstijging niet vóór hel einde van de
volgende week zal kunnen plaats heb-,
ben. Den vooravond zullen de laatste
voorbereidselen geschieden en van mid
dernacht af begint men het .vullen van
den ballon.
De toeschouwers moeten cp een vol
doenden afstand blijven; indien dit niet
geschiedde, zou het vertrek elders
plaats hebben. Er zijn echter 120 po
litieagenten en een 50-tal kommissaris-
sen hiervoor ter beschikking gesteld,
terwijl 170 man bij de werkzaamheden
zullen tè~pas komen.
In de gondel zal, naast de verschil
lende wetenschappelijke toestellen, ook
bergmateriaal aanwezig vijn, daar een
landing in de hooiger streken, negens
de windrichting, waarschijnlijk is.
In strijd met zekere geruchten zal
er niet getracht worden hooger dan
16.000 tot 16.500 meter te geraken,
waar de ballon verscheidene uren voor,
waarnemingen zal vertoeven.
Bij het opstijgen zal de gondel en
kele oogenblikken geopend blijven, op-
Hat prof. Piccard zelf de voorbereidse
len zal kunnen nagaan. Van de 400 kgr<
ballast zou de helft uitgeworpen worden
terwijl de overige voor de landing in
aanmerking komt. De hoogleeraar go*
looft, dat de temperatuur van nul tol
tien graden zal schommelen. P,e gondelj
die geelachtig is, zal in «ie lucht echfei
spoedig een witte kleur vertoonen.
Zoodra de landing geschied is, zal dei
ballon van al het gas ontdaan worden.
Moest dit niet gebeuren, dan zou diC
beteekenen, dat er iets ernstigs met de
manschappen aan de hand is.
Er is een radio-instelling aan boordt
waarmede men zal trachten in verbin
ding te blijven met de aarde. Twee au
to's zullen den ballon op zijn tocht vol
gen en een vliegtuig zal ter verkenning
vertrekken. Verder wordt een water-
E. H. P. Loontjes, student der Ka'th. vliegtuig in de Middellandsche zee ge-
Hoogeschooi te Leuven, benoemd Lotlreed gehouden, om op le treden in. geval
onderpastoor, ie Galckens (de ballon naar zee afdrijft, j. v
