16
Koning Gustaaf van Zweden
Donderdag
'JUNII938
L4MER
SEIËAT
Nationaal—Spanje siaa! open
voor de toeristen
KANTON GEBOMBARDEERD
Een Hauw
van 50 Frank
Biljet
Braziiiaansche en
Kongoieesche koffie
Spanje in Opstand tegen het
Communisme
KOLONIALE LOTERIJ
Trekking 24 Juni
Het Monsterproces van de
Weduwe Becker te Luik
In Sovjets Rusland
XXXXIIIIe JAAEÜür.-e NUMJSSIt 1 s
D rukker- Uitgevër J, Van Nuffel-De Gendt, Kerkstraat, 9 en 21, 4s AKST. DAGBLAD, 2jï CENTIEMEN Telefoon 11^
Publiciteit buiten net Arrondissement AALSJ i Aaeatschap JHAVAS, Adoll Mrclaau. IS, te UKOfiSAj, Sus de Richeleu. EAiajS Buk Buldiui-Kmgswny, 20 LONDEN. W. U
IJ. SaCBA.VIENTSDAG
Zon op 3, -IS af 19, 5 1
L. K. 21 N. M. 27
Dc 8C;ite verjaring van Koning Gustaaï
van Zweden, heden 16 Juni, schenkt ons
gelegenheid de voornaamste feiten na te
gaan zijner rcgcering die zoo rijk is aan be
langrijke gebeurtenissen, belangrijk voor
Zweden en voor de wereld.
Het staatkundig d'e'but v^n Gustaaf V.
klimt op tot 1q05, bij gelegenheid der ont
binding van de Unie met Noorweger).
'Men mag zeggen dat het geschil ecne be
vredigende oplossing vond dank <tan den
vredeswil cn het helder begripsvermogen
van den vorst.
De regeeringsbedrijvigheid van den vorst
als kroonprins en als koning, viel samen
met het opkomen der democratie in 1905,
het jaar dat samen viel met het einde van
ccn voor goed afgesloten tijdperk.
"Inderdaad in de eerste japen der «NNe
eeuw deden zich tastbare veranderingen
voor in de structuur van den Staat en van
het Staatsbestuur.
Tussehen de belangrijke vraagpunten die
ecne oplossing krijgen, zullen wij vermel
den het tolregeim, het fiscaal stelsel en de
landsverdediging.
Dc hervorming der volksvertegenwoor
diging in 1865 bleek onvoldoende libera
len cn sociaal democraten vonden ernstige
"argumenten voor uitbreiding van het parle
mentair regiem in d'e industrialisatie van
Zweden.
De betrekkingen met liet koninklijk ge
zag, .het oud sociaal regiem in het wolk het
grootc grondbezit en het fonctionarisme de
groote rol speelden, de democratische
s'.rooming onder de bevolking, maakten een
der groote problemas uit, aan dewelke Ko
ning Gustaaf het hoofd had te bicden een
ander was dit der buitenlandsche politiek.
De wensch des konings, om zich tc ge
dragen naar de nieuwe opvattingen van zij
nen tijd, kwam duidelijk aan het licht toen
hij in December 1(>07 voor leuze nam
«Met het volk voor het vaderland» en bij
de plechtigheid der kroning, die vroeger de
troonsbeklimming voorafging, deed 'af
schaffen.
Van I9O7 toé I9H werd de internationale
toestand meer gespannen door het scherper
karakter der geschillen tussehen de groote
mogendheden.
Op aJc-h grond der inlichtingen, waarover
dc koning beschikte door zijne relaties met
dc Hoven van Europa, had dc vorst het
heldere inzicht van den gevaarlijken toe
stand die toen met betrekking tot de intfr-
i.ationalc aangelegenheden was ontstaan.
Ook ontstond cr in het najaar van Ipll
een geschil van nieening tussehen den vorst
en de regcering pver dc eischen der lands
verdediging, toen een nieuw liberaal eerste
minister aan het bewind kwam.
In Februari 1914 sprak toen Gustaaf V
de geschiedkundige, redevoering uit die hij
van op het balkon van het paleis richtte tot
c!c op het palcisplcin verzamelde boeren en
waarin hij eené snelle oplossing van liet
Vraagpunt der landsverdediging' noodzake
lijk'verklaarde. -
Ecne politieke crisis ontstond uit deze
rede eg de cr uit voortgesproten algemeene
verkiezingen, kost ha het uitbreken van den
wereldoorlog, bekrachtigden de militaire
organisatie van l;et land.
ITet lijdt geen twijfel dat dc in 1914 ge
nomen besluiten bijdroegen tot het eerbie
digen der onzijdigheid van Zweden door
de oorlogvoerende landen. -
"Op initiatief van koning Gustaaf kwamen
in December 1914 drie Scandinaafsche
vorsten? te Malmo bijeen ai daar werd- -dc
grondslag gelegd der samenwerking van de
drie landen voor 't handhaven eener neutra
le politiek.
Van die gebeurtenis dagtcekent hét ein
digen van de vijandschap tussehen Zweden
cn No.orwcgen, misverstand dat totaal werd
bijgelegd tijdens de ontmoeting der Scandi
naafsche vorstên te Christiania, in Novem
ber 1917.
In alle gevaarvolle omstandigheden is ko
ring Gustaaf voor zijn volk opgetreden als
de verpersoonlijking van een souverein, die
het juiste inzicht der gebeurtenissen bezit,
naast het nauwkeurig besef zijner verant
woordelijkheid.
Door zijn bezoek te Riga en te Reyal 111
192p wist hij het vertrouwen der nieuwe
Baltische Staten op te wekken.
Met het volk .voor het vaderland. De ko
ning toonde het bij de grondwetsherzie
ning in democratischen zin na den oorlog;
die cmnrlu-r-t ïc J ->i> J=>
van volksrcgeering, politieke vrijheid en ge
lijkheid.
De monarchie in Zweden is essentieel ge
vestigd op het volk.
Het Iconinklijk gezag heeft niet meer het
luisterrijk alluur van voorheen zij heeft
niets meer van persoonlijke gezagsuiting
van den vorst en toch is het ecne instel
ling- van groote waarde de samenwerking
van den vorst en de regeering is steeds be
langrijk en meestendeels beslissend.
t Is dc eer van koning Gustaaf cn der
Staatsmannen van dezen tijd een nTcuw de
mocratisch stelsel te__liebbcn opgebouwd op
dc basis eener gelukkige samenwerking en
van onderlinge verstandhouding'.
Dc reden der -groote populariteit welke
dc koiiing geniet kan dok gevonden wor
den in zijn eenvoud cn zijn hoog besef van
gewetensplicht, hoedanigheden die gedeeld
worden door zijn zoon en medewerker,
kroonprins Gustaaf-Adolf, en de andere le
den der koninklijke familie, die zich allen
wijden aan sociale werken.
De monark is de onmisbare band gewor
den tussehen het oude en het nieuwe Zwe
den.
Alhoewel bewaarder der oude eminente
overleveringen van het koninklijk gezag,
vestigt hij het voortduren en de aanhou
dendheid in de Zweedsche -Staatszaken.
Maar, als koning van het volk, begrijpt
hij het wettelijke en het juiste der nieuwe
'ontwikkeling, in zake sociale hervormingen
als ook de noodzakelijke en de weldaden
van "den vooruitgang.
De, Belgische bevolking zal zich eenparig
fansjuiten bij de wenschen die de wereld
vandaag vormt voor het' heil en het welzijn
van Gustaaf V., koning van Zweden," oom
van onzen eigen Koning die zooveel karak
tertrekken gemeen lieeft met den Zwced-
schen vorst.
In haar zitting heeft de Kamer een drie
tal interpellaties gehoord.
Een eerste ging uit van den h. DHAVE
(kath,) over de toekenning van den werk-
ioozensteun op 'Maèndag cn Dinsdag van
Kermis Gent.
De heer DELATTRE minister, ant
woordt dat indien ilc Gentschc wcrkloozen
benadeeld worden zulks "te wijten is aan een
samenloop van omstandigheden. Hij zal
evénwel het vraagffiuk nog eens onderzoe
ken.
De li. EAUAUT (comm.) intcrpellecrt
den minister, van ju - itic over de maatrege
len tegen dc vrccifelelijtgen in ons land.
De h, F HO LI EN dint spreker van ant
woord.
Bij ordemotie vraagt de h. TOLLENAE-
RE (V.N.V.) te mógca interpelleeren over
de gevangenis varaf! rammens. De h. I'ITO-
LIEN, minister van Justicie, stelt zich ter
beschikking der Kaï 'er. Deze verwerpt
evenwel dc hoogdringendheid dezer inter
pellatie.
Ten slotte hoortenen den lieer' PIE-
RARD {soc.) over den Hoogcn Raad voor
Volksopvoeding. Wc weten zegt de heer
Picrard %dat van Ylaamsche zijde wordt
aangedrongen op splitsing van den Raad.
De heer Dl ERCK X, minister van Onder
wijs, bevestigt zulks.
Te half zes loopt de zitting ten einde.
I11 den Senaat werd dc wijziging van dc
wet op de Commissie van Openbaren on
derstand goedgekeurd. Nog enkele sprekers
kwamen aan het woord, waaf^nder voor en
tegenstanders der wijziging.
De verkiezing der leden van de Commis
sie van Openbaren Onderstand zal plaats
hebben 6 maand na de gemeenteverkiezing,
en de definitieve aanstelling zes maand la
ter.
Daarna wordt een aanvang gemaakt met
dc .bespreking van het wetsvoorstel Van
Ackere houdende .b.roépsórganisatie voor
den. Middenstands M. LOIvEST (kath).
meent dat het de 'aandacht zal trekken
evenals de andere sociale wetten. De Mid
denstand vraagt geen bevoorrechte positie
doch erkenning van zijn verdiensten. Het
;aat er om aan den Middenstand de nood
zakelijke kaders tc bezorgen om de rol te
vervullen die hem is toebedeeld in de eco
nomische structuur. Het voorstel komt
neer op een verplichting voor den Midden
stand zich te organisecren.
M. VAbE ACKERE (kath.) neemt dan
de verdediging van zijn eigen voorstel op.
M. VANDER POORTEN (lib.) is van
meening dat het gehandelde voorstel
slechts'gedeeltelijk aan de tiooden van den
Middenstand tegemoet komt.
Te 17 u. wordt de zitting geheven.
Heer Serrano Suncr, minister van, Binnen-
laiidsche Zaken, heeft tc Burgos de buiten-
landsche journalisten ontvangen en hun
meegedeeld, dat .Spanje, in vollen oorlog zijn
poorten opent voor dc toeristen. Dat fs de
eerste maal in dc geschiedenis, voegde hij
cr aan toe, dat dit g-ébeurt.
Elk jaar wordt de lijst der landen die elr
kaar op leven en dood den laatslen toerisT
betwisten grooter. Maar hetgeen thans gc-
chiedt is eenig: een land dat in oorlog ver
keert, zij het dan ook in een burgeroorlog,
doet mee aan dien strijd en stelt eeir deel
lan zijn gebied open voor de toeristen.
-w*"
De herhaalde aanvallen van Japansche vliegtuigen op Kanton hebben het uitzicht dezer
stad doen verkeeren in puinen en verwoes tingen. Op de foto een schrikwekkend beeld
van een deel der stad. Tijdens de beschieting zoeken de bewoners hun heil in de vlucht
In ccn studie van den h. Van den Abcele,
direkteur-generaal bij het ministerie van
Koloniën, vinden wij Aangestipt dat Brazi
lië, de groote koffieproducent die 'dc heclc
wereld kan bevoorraden, den uitvoertaks van
<15 op 12 milreïs gebracht en de konrooP op
dc wisselkoersen afgeschaft heeft. Daarbij
i -7-11 in 't venrnlir tipt ni ertrlinl \-lxn rif r»r.-
brengst niet meer vernield, maar ook op de
m^rkt gebracht worden. Met die maatrege
len wil m,en eenerzijds den Braziliaanschcn
uitvoer'doen toenemen, anderzijds de prij-
en doen dalen, tot dc andere grootc pro-
duceerende landen een algemeen plan voor
beperking aanvaarden. Colombie en andere
Zuidamerikaanschc voortbrengers hebben
dadelijk bet voorbeeld van hun Braziliaan
schcn mededinger gevolgd, ten einde onder
dezelfde voorwaarden te kunnen uitvoeren.
Aldus is een snelle prijsval op de wereld
markt van dc koffie ingetreden. De prijzen
van de Braziiiaansche koffie zijn met fr. 2,78
het kilogram gedaald.
Op dit oogenblik aldus ook de hooger
aangehaalde studie liggen 2.400 ton Kon-
goleesche Arabicakoffie (voor zoowat 15
millioen frank) te Antwerpen opgestapeld.
itciten en in het bijzonder op Stalin.
Terwijl dergelijke geschriften sedert twin-
g jaar jtkuvvelijk.s bekend waren, worden
0- nu, zelfs in de voorsteden van Moskou,
bijna dagelijks dc fabrieken binnengesmok
keld cn op den grond cn op lessenaars gc-
.onderü Deze pamfletten moeten afkomstig
'-Ijn van komnnmisten, die tegen Stalin gc-
cant zijn en den dood van Lcnin, Toechats-
iewski cn andere Jeiders betreuren. Zij be
schuldigden Stalin er van, de verdedig ings-
kracht van het land' tc ondermijnen, zoodal
andere mnenndheden
Van a'f 1 Juli a.s. zal men heel Noord-
Spanje, van Irun, aan de Fransche grens
Lot Gijon, in de provincie Ovicdo, kunnen
bezoeken. Dc tocht zal in autocars geschi
den en negen dagen duren. Er zal een be
zoek gebracht worden aan San Sebastian, dc
schoonste badstad van Spanje en langs, dc
Baskische kust, eenig in haar aard, zal het
gaan naar Bilbao, Guernica en zoovele door
de rooden vernielden Baskische stadjes zul-
ien bezocht worden en ook den Yzeren
ring» rond' Bilbao, Santillana del Mar, nabij
Santander, het heiligdom van Covhdonga,
Oviedo en Gijon komen aan de beurt.
In October zal men Aragon kunnen be
zoeken. De tocht zal gaan over Pamplona
cn het klooster van San Juan de la Pena,
Heusca en Saragossa, waar op 12 October,
dc Maagd va El Pilar wordt vereerd.
Tot zoover de officieelc berichten,
KAN VEEL GROENE BILJETTEN
van DUIZEND FR. OPBRENGEN
Koop vandaag Uw biljet van de
6c Snede I938 van de
Wanneer de zitting geopend wordt is het
weer onderzoeksrechter Destexhe die het
woord krijgt om verder verslag uit te bren
gen nopens zijn onderzoek en ora op zijn
beurt ondervraagd te worden door dc ver
dediging, Mrs Chevalier en Remy. Deze
leggen cr nadruk op dat verscheidene zaken
aan het licht gekomen zijn door naamlooze
brieven en door personen die nooit hunne
identiteit hebben opgegeven.
Daarop vangt het défilé der geneesheeren
aan.
Dr Friquct die het lijk van mevr. Lange
heeft geschouwd veertien dagen 11a haar
dood. Het resultaat was negatief. Dr Mau-
ieau die deze lijkschouwing bijwoonde be
vestigt het getuigenis van zijn collega.
i Namiddags wordt eerst Dr Bac onder-
hoord die het toxicologisch onderzoek deed
naar de digitalische korpsen. Hij heeft bc-
onden dat de dosis digitalirte verminderde
naarmate de dood langer was ingetreden.
Dr Zunz. volgde Dr Bac op dez? geeft
eveneens uitleg over hef onderzoek van di
gi taline. Zijn besluiten zijn evenwel niet
zoo formeel als deze van zijn collega.
Dr Bohet heeft weinig bijzonders mede
te deelen.
Dr Faniette heeft Decker behandeld in
dc gevangenis.
Tc d ure werd de zitting geheven.
NIEUWE AANHOUDINGEN
VAN GEESTELIJKEN
Volgens een bericht in het orgaan der
godlöozen in Bezbozhnik zijn 20 priesters,
2 dekens, cn nog 20 ^ndere geestelijken on
der leiding van den priester Tarnopolsky
Ms monarchistische antibolsjewistische groep
«geliquideerd», hetgeen bcteekent, dat zij
gearresteerd zijn.
HET LEGERKADER VOOR DE
HELFT «GEZUIVERD»
De Londensche «Times» meldt ui) -Riga,
dat maarschalk Worosjiof order heeft gege
ven dat 10.000 kadetten als luitenants in het
roodc leger moeten worden opgenomen, hoe
wel hun opleiding aan de militaire scholen
rog niet voltooid is.
Volgens de «Times» is de vervroegde be
vordering der kadetten noodig geworden,
doordat dc drastische cn langdurige «zuivc-
r ng» sinds het vorige najaar het leger be
roofd heeft van een derde deel, of dé helft
van zijn officieren boven den rang van luite
nant.
Duizenden officieren zijn verdwemyi, zon
der dat daarvoor ccn reden is gegeven et
vele andere- zouden terechtgesteld zijn al
«verraders, trotzkisten cn volksvijanden
De stemming in het leger zou dan ook crj
onrustig zijn.
Ook in dc industrie zou een zekere onrtut
beerschen. Door de onregelmatige lev
van matc-rialen kunnen directeuren en inge
nieurs de plannen vaak niet ten uit'TOcr leg
gen, zoodat zij gevaar loopen, van sabotage
beschuldigd te worden.
PAMFLETTEN TEGEN STALIN
Hier en daar zijn pamfletten verschenen,
waarin aanvallen worden gedaan op dc auto-
NU CASTELLON IS VEROVERD'
BEGINT DE SLAG OM VALENCIA
Salamanca, 14 Juni. Het nationalis
tisch hoofdkwartier dgelt mede De slag
Castellon, die den 23 April begon, en
den 13 Juni eindigde 'met de inneming van
deze stad, leidde tot de verovering van 118
dorpen.
De nationalisten maakten 3.000 krijgsge-
vangenen, ongerekend dc rcpublikcinsche af-
dcefingen die zich nog in den «zak» tus-
ëchen Albocadcr en Castellon bevinden,
aar zij thans gansch omsingeld zijn.
Ten Zuiden van Castellon rukken de na
tionalisten reeds op naar Yollareal. Ten
Noord-Westen van de stad werden Luccna-
dcl-Cid cn Villahcrmosa bezet.
Op het Tcruel-front werd het Buitrege-
bergte bezet evenals liet gansche gebied vau
1-Esfroecho.
Parijs, 14 Juni. Een medewerker van
het Havasagtntschap meldt uit Castellon,
ö?.t volgens dc onderrichtingen van de !e-
rstaf; de republikeinen niet het voorne
men haddon Castellon tc verdedigen of
t'.raatjyeveebten tc leveren.
Zij werden echter verra t door den Miel-
lcn opmarsch van de nationalisten, die'dc
lad langs 'het Westen omsingelden, cn de
poorlijn cn den weg naar Cagunio afsne
den.
De meeste republikeinen poogden over
zee tc ontkomen. Het gelukte hun zich in
te schepen op kleine bootjes; maar de na
tionalistische vloot verplichtte deze terug
tc keeren.
De militiancn verspreidden zich, in kleine
groepjes, over dc velden. Enkele honderden
keerden echter terug naar de stad, cn ~1c»
verden daar gedurende een paar uur hard
nekkige straatgevechten. Dc mcestcn gaven,
-/iclf daarna over.
Gedurende den nacht werd hier cn daar
nog gevochten en speelden zich talrijke
bloedige drama's af. Er stonden ook vele
huizen in brand.
Maar 's morgens had dc stad nagenoeg
haar gewoon uitzicht. De inwoner»-, oie zich
1 un kelders hadden verscholen, kwamen
weer in de straten, cn sommigvn vormden
reeds groepen cn stoeten om dc nationalis
tische overwinning te vieren.
Intusschcn patrodieeren de troepen van,
Franco in dc omtrek van dc stad om dc nog:
verscholen republikeinen tc beletten dooc
,dc liuics been te sluipen»
