Heden Donderdag te 18 u. 30 radio boodschap van Z. H. den Paus voor den vrede
30
DE DUITSCHE MOBILISATIE 21 UREN VERTRAAGD
Nieuwe Boodschap van President Iloosevelt
fub.icitó. bui,™ h^rArroldür aa^ Nuffd"Gendt' Kerkstraat- 9 £n 21- aalst. - DAGBLAD - 25 CENTIEMEN - Telefoon m.
Vrijdag
SEPT. 1938
Naar de ontknooping van de
internationale krisis?
XXXXIIIIe JAARGANG Nl'MMEK a O
cm,n - Agentschap HAVAS, Adolf Maxlaan, 13, te BRUSSEL - Rue de Richeleu, PAKIJS Bank Bulding-Kingswayi 20 LONDEN, VV. C. 2.
11. UYltüNliili.S
ip 5, 4 9 if 1 T( 31
K. 1 Y. M.
PRESIDENT ROOSEVELT ZOND
OOK EEN BOODSCHAP AAN
DEN DUCE
Weenedagin den laten namiddag,
had plots een sensationeele ommekeer
plaats in de snelle ontwikkeling der
om *een sooedfiVT°k^ <^ena. vo ^stemming. De gebieden verrassend bericht der conferentie van grondgebied en hij wil ook het nieuw*
3d:™tX,?'L~„°r?n WOrQCn bezet <W het B"ÜSh *£"*7 A bcbben IU van
I de parlementairen -en de toeschouwers deeren.
Tsjechoslowakije garan-
voering in het Lagerhuis.
En dan zijn de gebeurtenissen blik
semsnel verloopen.
Hitier is op de vraag van «zijn goe-
""5 V. VI aa^ v ai 1 z.i)l
gebeurtenissen, die op een ramp dreig-;den vriend Mussolini» ingegaan,
den uit te Jonnen 'rlnf »<>*-<-+ J Il1
den mt te loopcn. dat eerst nog de Italiaansche gezant te
Uit goede bron was verzekerd ge- Berlijn, heer Bernado Attolico, per-
worden dat Hitler in den namiddag,
xond 2 ure, de algemeene mobilisatie
zou uitvaardigen. Weliswaar scheen
te Rome iets ophanden en men vroeg
zich af, of Mussolini op het laatste
oogenblik weer eens met een verrassing
zou afkomen.
Geruchten over een Italiaansche
bemiddeling
Lord Perth, de Engelsche ambassa
deur te Rome, werd Woensdagmor
gen door graaf Ciano ontvangen.
Volgens het officieel communiqué
heeft de Britsche ambassadeur een be
langrijke mededeeling van zijn regee
ring overgebracht in verband met het
dreigend conflict.
Geruchten die van Dinsdagavond
reeds te Parijs in omloop waren, vol
gens welke men zich mocht verwachten
aan een bemiddelingsgebaar van Italië,
namen Woensdagmorgen nog groote
ren omvang tengevolge van de bood
schap van Chamberlain en het nieuwe
beroep van Roosevelt. Niets liet even
wel toe te zeggen dat deze geruchten
eegro«d -waren. In de gezaghebbend-
kringen weiSadi>-~w.r-^ai UUK. ItT'zeg-
ê^n.
Het bezoek van lord Perth aan graaf
Ciano zou nochtans, zegt men alweer,
het hoofd der Italiaansche regeering.
kunnen aanzetten zich bij de pogingen
van Chamberlain en Roosevelt aan te
sluiten.
Alles is nog slechts een veronder
stelling, die nochtans, naarmate de
tijd vordert, met meer aandrang naar
voren komt.
Een boodschap van Neville Chamber
lain aan de Duce
Om 15.30 uur deelde men uit Rome
mede, dat Woensdag morgen, Lord
Perth, gezant van Engeland, aldaar aan
graaf Ciano, Italiaansch minister van
Buitenlandsche Zaken, een boodschap
heeft overhandigd vanwege mister Ne
ville Chamberlain, eerste Britsche mi
nister, boodschap welke voor den Du
ce bestemd was.
Italie's antwoord.
Heer Perth, de Britsche gezant te
Rome, heeft in den loop van Woens
dagmorgen nog een tweede onderhoud
gehad met graaf Ciano. Tijdens het
eerste onderhoud had heer Perth de
Britsche boodschap aan Italië overhan
digd. Tijdens het tweede onderhoud
heeft heer Perth het Italiaansch ant
woord komen afhalen.
Mobilisatie uitgesteld
En dan plots volgen de goede be
richten op elkaar.
Eerst verklaart heer Chamberlain in
het Lagerhuis, dat Hitier hem heeft
laten weten, dat hij de mobilisatie 24
uren heeft uitgesteld. En kort daarop
-dat hij Hitler had voorgesteld nog
maals naar Duitschland te komen. Hit-
Ier antwoordde bevestigend. Ook Mus
solini en Daladier werden door den
kanselier uitgenoodigd om zich Don
derdag naar Munchen te begeven en
de beide staatslieden hebben onmid
dellijk gevestigend geantwoord.
Het oude denkbeeld van Mussolini,
om een conferentie van vier te beleg
gen, werd dus, in een handomdraaien
verwezenlijkt.
Het laat geen twijfel over dat aan
Mussolini, naast Chamberlain, een
groot deel van dit gelukkig initiatief is
te danken.
Mussolini telefoneert met Hitier
Uit goede bron wordt, trouwens
verzekerd dat Mussolini Woensdag
morgen met kanselier Hitler in tele
fonische verbinding is geweest en bij
tlitler beeft aangedrongen cm een Iaat-,
^en afvaardiging van de rechterzijde kunnen zien hoe Koningin Mary (moé-
k^e j °aarna een onderhoud gevraagd der van den Koning), «die het. debat
bij den president van de republiek en
bij den h. Daladier.
soonlijk bij den kanselier had aange
drongen om het uitstel te verlengen.
Heden, Donderdag, om 3 ure, zullen
de staatslieden Chamberlain, Daladier,
Mussolini te Munchen door kanselier
Hitier worden ontvangen en deze on
derhandelingen, er is moeilijk aan te
twijfelen, moeten voor de toekomst
van Europa, heilzame gevolgen hebben.
Uit Rome wordt gemeld, dat zoowel
°P "e* Chigi-paleis, als op de Engel
sche ambassade, de absoluutste terug
houdendheid wordt in acht genomen,
aangaande de voorname mededeeling
die Lord Perth aan de Italiaansche re-
geenng zou gedaan hebben, vanwege
et Britsche Cabinet en het verstrekte
antwoord van Ciano na een onderhoud
met heer Mussolini.
In over het algemeen goed ingelichte
middens, heeft men goede redenen om
te veronderstellen, dat de Engelsche
regeermg aan de Italiaansche zou ge-i maiSLe zuilen doen, om een at-
vrangd hebben, al hun invloed te ge- breken der besprekingen met Berlijn te
Engeland mobiliseert zijn vloot
De admiraliteit heeft bevel gegeven
de vloot gedeeltelijk te mobiliseeren.
Uit vriendschap en dankbaarheid
voor Mussolini.
Parijs, 28 Sept. Havas meent te
weten, dat Hitier, gepolst door Musso
lini, het bemiddelend optreden van
den Duce zou aanvaard hebben naar
aanleiding van de persoonlijke vriend
schap, die tusschen beide staatslieden
en beide volkeren bestaat en ook bij
wijze van dankbaarheid voor de hou
ding door Mussolini aangenomen tij
dens de periode van den «Anschluss»
van Oostenrijk.
Een uiterste vredespoging
Havas meldt op Woensdagavond
In buitenlandsche kringen te Berlijn
gelooft men algemeen.dat Engeland en
Frankrijk nog voor morgen een aller
laatste poging zullen doen, om een af-
bruiken bij de Duitsche leiders, tenein
de dat m de Tchechische kwestie, het
rijk mets zou ondernemen dat tot een
mihtatr^ conflict zou kunnen Jejijiftp 1
uiterste middel om den oorlog te voor
komen, het bijeenroepen van een con
ferentie van de vier groote Westersche
machten.
Eindelijk meent men in zelfde mid
dens te weten, dat Italië het Britsche
voorstel goed zou hebben ontvangen.
Italië heeft Hitier verzocht den uitstel
termijn van 1 Oktober aan Praag te
willen verlengen.
Berlijn, 28 Sept. Havas meldt
dat de Italiaansche gezant te Berlijn
een onderhoud gehad heeft met Hitier
na het bezoek dat de Fransche gezant
hem had gebracht.
De gezant zou Hitier hebben voorge-
vermijden, door maatregelen voof
stellen, waardoor de uitvoering van het
plan tót ontruiming van het Sudeten-
Duitsche o*«L,VdKpsnoft.
Dit wordfjFöolt bevestigd «door Reu
ter.
Ook mobilisatie in Italië
Ofschoon in Italië officieel nog geen
enkele maatregel van militairen aard is
genomen, zijn talrijke officieren en
specialisten individueel opgeroepen.
Voorts hebben de banken order ge
kregen, gen buitenlandsche deviezen
meer te leveren.
Tsjecho-Slowakije vraagt om aan de
besprekingen te Munchen deel te
De h. Masaryk, minister van Tsji
cho-Slowakije te Londen heeft, in den
.teld de uitsteltermijn van 1 October avond, een telefoongesprek gehad met
aan Praag gesteld, te willen verlengen. den E. Chamberlain om Jiem te vragen
Anderzijds wordt gemeld dat het te
lefonisch onderhoud tusschen Mussoli
ni en Hitler even voor den middag
plaats had.
Het verschil tusschen de eischen van
Hitier en het voorstel dat door Praag
werd aangenomen
Het Parijsche blad «Jour» meldt dat
een afvaardiging van de parlementaire
rechterzijden zich op het departement
van buitenlandsche zaken heeft aange
meld om inlichtingen te verkrijgen.
Het blad meldt dat de vraag werd
gesteld of het waar is wat het Britsche
Foreign Office meedeelt namelijk dat
in geval van aanranding tegen Tsjecho
slowakije Engeland aan de zijde van
Frankrijk zou staan, dat Tsjechoslowa
kije zou bijspringen. Het Fransche mi
nisterie van buitenlandsche zaken zou
hebben geantwoord dat geen bevesti
ging werd verkregen van dit bericht.
Het blad «Jour» meldt tevens dat
het verschil tusschen het plan van Hit-
Ier en wat door Praag werd aangeno
men het volgende is.
Het Sudetengebied dat een Duitsche
bevolking heeft van meer dan 50 t.h.
wordt aan Duitschland afgestaan.
Wat de gemengde gebieden betreft,
daar zal een volkstemming plaats heb
ben voor de Duitschers er een voet
mogen zetten.
Duitschland eischt dat ook die ge
bieden zouden worden bezet voor de
volkstemming zou geschieden onder in
ternationaal toezicht.
Men zal toegeven dat, als het ver
schil maar dat is, dat dit, geen Oorlog
rechtvaardigt.
Doch het is anderzijds ook waar dat
Hitier een volksstemming voorstelt in
het gansche Suedetengebied en dat hij
zijn troepea er uit zal terugtrekken tij-
of bet niet mqgelijk zou wezen een ver
tegenwoordiger van Tsjecho-Slowakije
aan de besprekingen te Munchen te la
ten deelnemen.
Tezelfdertijd werd dit verzoek ocïk
per brief door den h. Masaryk aan den
h. Chamberlain overgemaakt.
De h. Chamberlain antwoordde dat
hij dit verzoek persoonlijk niet zou
verwerpen, maar er met den President
van de Tsjecho-Slowaaksche republiek
onmiddellijk zou over onderhandelen.
Een historische zitting van het Britsche
Lagerhuis.
Als een donderslag bij helderen he
mel kwam het oogenblik, waarop sir
John Simon der «erste-minister een pa
piertje overreikte, waarop het ant
woord van Hitler stond -geschreven.
Als de eerste-minister voorlezing
deed van het eerste bericht, namelijk
de verdaging van de algemeene mobili
satie in Duitschland, juichten talrijke
Lagerhuisleden hem toe.
Toen de h. Chamberlain het bericht
openbaar maakte betreffende de kon-
ferentie der vier mogendheden te Mun
chen, sprongen alle aanwezigen recht,
de leden van de oppositie inbegrepen,
om den eerste-minister toe te juichen.
Ook majoor Attlee, leider van de la-
bour-oppositie, werd langdurig toege
juicht, %yanneer hij den eerste-minister
ging gelukwenschen.
Tooneelen zonder voorgaande in de
Britsche Parlementaire annalen heb
ben zich dan afgespeeld. Talrijke la
gerhuisleden drongen in hun geestdrift
naar voren, duwden elkaar weg om
den eerste-minister geluk te wenschen
en de hand te drukken.
Koningin Mary breekt in tranen los in
het Britsche Parlement
Londen, 28 Sept. Wanneer het
bijwoonde in de tribuun van den Spea
ker, in tranen losbrak en de tribuun
verliet gesteund door een hofdame.
Mussolini naar Munchen vertrokken
Rome, 28 Sept. (Duitsch N. B.)
De h. Mussolini is Woensdagavond om
18 uur naar Munchen vertrokken.
De bevolking die zich voor -de statie
had geschaard, bracht hem een geest
driftige ovatie.
De Duce was vergezeld van graaf
Ciano. minister van Buitenlandsche Za
ken en van M. Sebastiani, onder-staats-,
secretaris van Buitenlandsche zaken.
M. Starace, secretaris der partij, ver
scheidene ministers en hooge personali
teiten hebben het hoofd der regeering
bij zijn vertrek begroet.
Naar hier verklaard wordt, vertrekt
Mussolini met een plan dat den grond
slag kan leggen van een nieuw Europa.
M.M. Chamberlain en Daladier
vertrekken Donderdag ochtend
Londen, 28 Sept. Morgen te 8,3t)
u. zal M. Chamberlain met een vlieg
tuig vertrekken van het vliegveld Es-
ton naar Munchen.
Parijs, 28 Sept. M. Daladier zal
n/<Kfanrl kolf na.rAn Iran
bestemming van Munchen. Hij zal ver
gezeld zijn van drie medewerkers.
Een terechtwijzing van Hitler
Of een antwoord op de verklaringen
van Praag
Berlijn, 28 Sept. In zijn brief aan
Chamberlain weerlegt Hitler de opwer
pingen van de regeeijing van Praag, op
het Duitsche memorandum.
De regeering van Praag zegt Hitier,
beweert dat het inwilligen van de ei
schen van Duitschland het nationaal
bestaan van Tsjechoslowakije zou be
dreigen.
Men neemt aan dat de Fuehrer ver
klaart dat de oplossing van het Sude-
ten-Duitsche vraagstuk door een ple
bisciet zal worden verkregen, waarbij
niet de minste dwang zal worden uit
geoefend en dat de oplossing ook het
voorwerp zijn zal van talrijke overeen
komsten tusschen Duitschland en Tsje
choslowakije.
Een volkstemming, zegt Hitier, aoo-j
als deze reeds heeft plaats gehad in het'
Saargebied zal ook in Tsjechoslowakije
worden gehouden en de nieuwe gren
zen zullen getrokken worden qp grond
van den uitslag ervan. Dus worden die
grenzen niet getrokken door Duitsch
land.
Hitier verklaart ook dat de onmid
dellijke Bezetting van het Sudetenge
bied door Duitsche troepen een spoe
dige en blijvende oplossing zal bevor
deren en ook dat die bezetting slechts
een veiligheidsmaatregel zou zijn. Die
bezetting dringt zich ook op omdat de
toestand voor de Sudeten in dit gebied
ondraaglijk is geworden en dat die
toestand nog Jcan voortduren tijdens
onafzienbaren tijd.
Hitier zegt voort dat hij niet wil dat
de onderhandelingen zouden worden
gerekt, daar het nu al twintig jaar heeft
geduurd.
Als men moet wachten zegt Hitier
tot dat de regeering van Tsjechoslowa
kije, den tijd zou hebben gehad nieuwe
vestingen op te bouwen in ruil van de
vestingen die het moet afstaan, zou dit
nog jaren kunnen duren.
Hitier zegt ook nog
De militaire maatregelen welke wij
zouden nemen zullen niet verder reiken
dan de bezetting van het omstreden Su
detengebied. Hoe zou dan de veilig
heid en de economische onafhankelijk
heid van Tsjechoslowakije kunnen be
dreigd worden
Hitier bevestigt dat hij geen aanval
wil richten op het Tsjechoslowaaksche
Hitier beweert ook dat door de be
zetting van het Sudetengebied Tsjecho
slowakije geen economische nadeelen
zou lijden. Wel integendeel.
Het is ook niet juist te beweren dat
de Tsjechische minderheden in het Su
detengebied ten gevolge van de bezet
ting zouden te lijden hebben in
Duitschland heeft niet de gewoonte
zijn minderheden te verdrukken. In ie
der geval de Duitscherc zullen den
Tejeckon .geen regime doen ondergaan,
.zooals de Sudeten dit moesten doen.
Radioboodschap van heer Daladier
Te Munchen zal ik mijn arbeid voor
den vrede voortzetten
Hij bedankt het Fransche volk voor
zijn kalmte
Woensdag avond om 7 uur, heeft de
Fransche minister-president heer Da
ladier, voor de radio een rede uitge
sproken.
«ik had aangekondigd, dat ik heden
avond aan het land een verklaring zou
afleggen over den internationalen toe
stand. Doch in den loop van den na
middag ontving ik een uitnoodiging
van de Duitsche regeering, om Don
derdag, te Munchen, kanselier Hitier,
beer Mussolini en heer Chamberlain te
ontmoeten.
- i j.*
'Ge zult begrijpen, d;\t ik op den
vooravond van een dergelijke belang
rijke onderhandeling de inlichtingen
die ik aan het land wilde bekend ma
ken, wil eischen.
Docb voor mijn vertrek houd ik er
aan het Fransche volk te bedanken
voor zijn houding vol moed en waar
digheid.
Ik houd er vooral aan de Franschen,
die orrder de wapens werden geroe
pen, te bedanken, voor de kalmte en
de kordaatheid, waarvan zij een nieuw
bewijs hebben geleverd.
Mijne taak is zwaar.
Sedert F^t begin der moeilijkheden,
heb ik geen dag opgehouden met al
mijn krachten te werken voor het be
houd van den vrede, de vrijwaring van
de levensbelangen van Frankrijk.
Ik zal morgen, te Munchen, mijn ar
beid voortzetten, in het gedacht dat ik
volledig accoord ben met het heele
Fransche volk.
De boodschap van Chamberlain
aan Mussolini
Hieronder laten wij den tekst vol
gen van de boodschap die eerste-mi
nister Chamberlain aan Mussolini heeft
laten geworden
Ik heb vandaag een laatsten oproep
gericht aan kanselier Hitier, opdat hij
er zich zou van weerhouden geweld te
gebruiken ter regeling van de Sudeten-
Duitscbe kwestie, die, ik ben er zeker
van, zou kunnen opgelost worden door
een korte beraadslaging, welke hem
heel het gebied en de bevolking zou
geven en die zoowel de Sudeten-Duit-
schers als de Tsjechen zou beschermen
in de tijdruimte vande overdracht.
Ik heb kanselier Hitier voorgesteld
naar Berlijn te komen om onmiddellijk
met de Duitsche en Tsjechische ver
tegenwoordigers te onderhandelen en,
indien de kanselier het wil, met de ver
tegenwoordigers van Frankrijk en Ita
lië.
Ik stel vertrouwen in Uwe Excellen
tie, opdat gij aan kanselier Hitier zoudt
laten weten, dat gij bereid zijt u te la
ten vertegenwoordigen en bij hem aan
te dringen opdat hij mijn voorstel zal
aanvaarden. Dit zou beletten dat onze
volken elkaar moeten bestrijden.
Ik heb reeds mijn waarborg gege
ven dat de Tsjechische beloften zullen
uitgevoerd worden en ik geloof, dat in
den loop van een week, een volledig
accoord kan bereikt worden.
Na deze boodschap heeft de Duce
aan heer Chamberlain laten weten, dat
bij zijn voorstel onmiddellijk bij d<
kanselier zou verdedigen»